Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | quaere alia! | qui sumus? | index auctorum | schola et auxilia | scribe nobis, si corrigenda inveneris! |
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme. Bibliographic criteria: none (Omnes textus textus) Search criteria: ioannis Quod quaesisti inventum est in 348 locis.
1 2 3 4
Loci 1-348:1. Pop Dukljanin. Regnum Slavorum, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uxorem acciperet, qui coactus eorum praecibus accepit uxorem Romanam, valde nobilibus ortam natalibus, de' qua genuit filium, quem Petrislavum vocavit. Post haec in senectute bona mortuus est, et sepultus in ecclesia Sancti Ioannis Lateranensis cum magna honorificentia. XXVI Accepit post haec Petrislavus uxorem puellam nobilem Romanam, de qua genuit filium, quem Pavlomirum vocavit.
2. Pop Dukljanin. Regnum Slavorum, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] XI annis in regno ingressus est viam cunctorum et dormivit cum patribus suis in pace. Sepultus est honorifice et cum magnitudine in monasterio Sanctorum martyrum Sergii, et Bachi manibus filiorum suorum Radaslavi knesii, Ioannis et Bladimiri. XLVII Post haec Radaslavus knesius perexit ad imperatorem Hemanuelem, et benigne ab eo susceptus est, deditque ei totam terram dominandam
3. Milecije. Miletii versus, versio electronica [Paragraph | Section] forte subintrant
4. Anonymus. Obsidio Iadrensis, versio... [page 22 | Paragraph | SubSect | Section] et in deffensionem ipsorum et tutellam nauigiorum et galearum iuxta portum quandam cathenam mire grossitiei ex tredecim tignis adinuicem ferro connexis ac confibulatis, que pęnultimo prefati mensis Augusti in dicto maritimo portu extitit firmata et protensa. Nam a puncta S. Ioannis Euangeliste, constructa vltra portum, erat extensa vsque ad aliam partem, versus vrbem, aliquantulum a uia rectitudinis deuiando versus plagam austri. Tantę enim industrię et virtutis eadem cathena erat stabilita in ęquore, quod eius stipitem nullus architectorum poterat cum speculatione
5. Anonymus. Obsidio Iadrensis, versio... [page 39 | Paragraph | SubSect | Section] prosperitatem, tanto ipsi asperius contra hostes acuunt vires. Custodes spargunt nocte arctius, ne victus prebeatur inimicis. Sed ut ipsis leuior habeatur custodia, alium sticatum vltra portum Iadrę extensum ab ecclesia Sancti Petri versus ecclesiam Sancti Ioannis siti ad puntam procedendo a parte transuersali plage, quem vigesimo pręfati mensis die fabricare inchoauerunt. In quo duos trabuchos confecerunt, qui vrbem aduersariorum teterrime deuastabant, vnum quidem situm ex austro, reliquum ex borea. Quodsi Iadertini vires suas cum industria
6. Anonymus. Obsidio Iadrensis, versio... [page 61 | Paragraph | SubSect | Section] suo ualido exercitu vltra centum milia equitum, qui dignabantur in quocumque agone permisceri, in confinio Semelnici districtus Iadrę distans ab urbe fere per spatium septem miliarium castramentatus est. Et Idus quarto ipsius mensis pręfatus rex cum electis duobus milibus equitum penes fines S. Ioannis Baptistę, fundati in capite vallis portus, equitauit intuens vrbem alacri vultu et sincero cordis affectu, quam tenerrime gliscebat a manibus eripere hostium. Ad quem ingens congeries nobilium et mediocrum uirorum conuenerat, multa reuerentia genibus flexis inclinabant, manus pariter et
7. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 3 | Paragraph | SubSect | Section] 7. mensis aprilis natus fuit filius meus.
1378.
8. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 6 | Paragraph | SubSect | Section]
9. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 13 | Paragraph | SubSect | Section] Iadrae, a parte boreali Sancti Martini.
10. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 16 | Paragraph | SubSect | Section] praestitit iuramentum fidelitatis et civilitatis communis nostri Iadrae, super reliquias existentes in procuratoria dicti communis apud ecclesiam Sanctae Anastasiae, praesente comite Nelipitio quondam comitis Constantini et Michaele
11. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nos praedicti rectores et antedicti quattuor adiuncti, una cum domino archiepiscopo praedicto, domino vicebano recipienti nomine regio, restituimus, dedimus et consignavimus thesauros et res pagensium ecclesiarum, quae erant in manibus domini archiepiscopi praedicti, et hoc in praesentia comitis Ioannis Cubretich, tunc praesidentis in Pago; et hoc fuit in sacristia ecclesiae Sanctae Anastasiae de Iadra, quos thesauros et res idem vicebanus eodem die in duobus capsis clausis aftixis et sigillatis tribus sigillis, videlicet domini archiepiscopi praedicti, sui, ac nostrae communitatis, suo
12. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 21 | Paragraph | SubSect | Section] ser Marinus de Ginanis et ego Paulus, ambasciatores et syndici communitatis nostrae ivimus Nonam post dominum episcopum et comitem Ioannem de Gara, pro defendendis iuribus nostrae insulae Pagi, cum multis aliis popularibus nostris sociati. Et
13. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 22 | Paragraph | SubSect | Section] credentialibus exposuerunt eorum ambasciatam, videlicet quod domini rectores darent ex se eidem domino regi omnes culpabiles seu participes mortis quondam dominae Elizabeth suae socrus, et eos qui alium dominium introducere in Dalmatia
14. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 23 | Paragraph | SubSect | Section] segniensis, pro hoc a domino nostro rege specialiter destinati, ut statim mitterent Tininium decem nobiles potiores ex se, et quod unus eorum essem ego Paulus, et insuper quod omnino mitterent eidem regi tres nobiles, scilicet ser Andream Nicolai, ser Maurum Petri et ser Doycum olim domini Ioannis, omnes de Grisogonis, qui inculpati veniebant de praedictis, pro adventu quorum praefixus fuit terminus usque ad secundam dominicam proxime venturam; et
15. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 23 | Paragraph | SubSect | Section] Gallo, ser Ioannes de Victor, ser Damianus de Nassis, dominus Tibaldus de Nassis, ser Elia de Grubogna, ser Marcus de Fanfogna, ser Georgius de Rosa et ser Gabriel de Nosdrogna. Deinde die dominico venerunt ser Andreas
16. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 25 | Paragraph | SubSect | Section] procuratione eiusdem Joseph a Spaleto revenit Iadram, et eadem hora in praesentia ser Andreae de Grisogonis, ser Marculi Petri de Cippicho de Tragurio, domini presbyteri Marchuli canonici traguriensis, ser Artivitii de Rivignano cancellarii Iadrae, dominarum Marchete viduae quondam ser Ioannis de Calzina, Vladislavae uxoris praedicti ser Andreae de Grisogonis, Margaretae uxoris ser Doyci domini Ioannis de Grisogonis, dominae Catharinae uxoris ser Francisci domini Pauli de Georgiis, Perutiae uxoris ser Mazoli Petri Andreae et quamplurimum aliorum procuratorio nomine, cum filia mea
17. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 25 | Paragraph | SubSect | Section] Marculi Petri de Cippicho de Tragurio, domini presbyteri Marchuli canonici traguriensis, ser Artivitii de Rivignano cancellarii Iadrae, dominarum Marchete viduae quondam ser Ioannis de Calzina, Vladislavae uxoris praedicti ser Andreae de Grisogonis, Margaretae uxoris ser Doyci domini Ioannis de Grisogonis, dominae Catharinae uxoris ser Francisci domini Pauli de Georgiis, Perutiae uxoris ser Mazoli Petri Andreae et quamplurimum aliorum procuratorio nomine, cum filia mea Michlina matrimonium per verba de praesenti contraxit, alter alterius manum in nomine Patris et Filii et
18. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 26 | Paragraph | SubSect | Section] quodque iam quarta die permiserunt suis inde extractum sepeliri in monumento eius. Consiliarii vero facti per eos sunt hi: Bernardus Clerius Perusinus, filius eius, Bartholomaeus etiam nepos eius, Marcus Crisani, Crisan filius dicti Marci Crisani, Nicolaus et Marinus filii Bercich, Ioannes Ioannis de Bononia, Mladinus recevo de Tragurio, Dominicus Mlinich, Daniel Barbanus et filius eiusdem Danielis, Petrulus Satnich, Franciscus et Nicolaus eiusdem Petruli nepotes, duo Natalichi, Dominicus Prodanicus Bergomensis, Dominicus filius Marci Barberii, Laurentius Cyma, Bosichius
19. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 26 | Paragraph | SubSect | Section] cum 70 hominibus super eam, quae
20. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 31 | Paragraph | SubSect | Section] transmisi unam barcham cum rebus meis Iadram.
21. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 33 | Paragraph | SubSect | Section] In festo Sancti Nicolai, scilicet die 6. mensis decembris, amputatum fuit caput in platea Iadrae Antonio sartori pro eo, quia tractaverit cum Angelo quondam Nicolai cimatoris et quibusdam aliis forensibus, interficere nobiles Iadrae, et hoc fuit tempore regiminis dominorum Ioannis de Victor, Cosae de Begna et Luciani de Georgiis.
1402.
22. Pavlovic, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 40 | Paragraph | SubSect | Section] concordiae cum intrinsecis intraverunt Arbum hora vesperarum, et cras post celebrationem missae solemnis in ecclesia cathedrali, pacem et unionem inter utrosque sacramento solemni firmaverunt.
23. Vitez od Sredne,... . Joannis de Hunyad virtus et... [Paragraph | Section]
scribat bona carmina lingua?
auspiciis proximus annus eat!
440. DE SIGNO IOANNIS VITÉZII ARCHIEPISCOPI
At non ita apostolus, sed gemitibus, fletibus, rugitibusque magnis
clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius?
Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans
euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita.
Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius,
cotidie est a uita transire; quippe dum
At non ita apostolus, sed gemitibus, fletibus, rugitibusque magnis
clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius?
Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans
euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita.
Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius,
cotidie est a uita transire; quippe dum
At non ita apostolus, sed gemitibus, fletibus, rugitibusque magnis
clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius?
Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans
euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita.
Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius,
cotidie est a uita transire; quippe dum
At non ita apostolus, sed gemitibus, fletibus, rugitibusque magnis
clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius?
Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans
euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita.
Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius,
cotidie est a uita transire; quippe dum
II.
Ante omnia autem mutuam in uobis metipsis caritatem continuam habentes, quia caritas
operit multitudinem peccatorum IIII.
Manasses per flagella corrigitur 86 .
Agrippa de carcere gradum fecit ad regnum 164 .
bonum, quod gerimus, a Deo est 85 .
Oneratis superponendum onus; deponentibus non cominunicandum 151 .
Bonę operationes cęlandę 178 .
Ioannis Baptistę conuersatio 181 .
Apostoli Iacobus, Ioannes, Matthęus. Christus 182 .
Apostoli sal terrę etc.
186 .
238 .
Baptismo non corpora, sed conscientiam mundari 9 .
Baptisma non est sine Spiritu Sancto 63 .
Baptisma Ioannis quid differat a baptismate Christi 63 .
Presbiteri etiam habent ius baptizandi, non solum episcopi 63 .
Quare baptizantur infantes 90 .
90 .
Quare circumcisio non in alia parte corporis, et de uera circumcisione 177 .
Moyses lauit Aaron et filios eius. Baptisma 189 .
Baptizati Ioannis baptismate rebaptizantur 205 .
IDEM IN PARTE SECVNDA
Terra bona suscipiens semen et faciens fructum centuplum VIII.
Lucernę ardentes in manibus uestris XII.
Baptisma.
Ioannis pręparatorium tantum ad fidem Christi suscipendam. Baptismatum quinque genera:
figurale, pręparatorium, spiritale, sanguinis et lachrimarum. Inter baptisma Ioannis et
Christi. Baptisma Iudaicum, Ioannis, nostrum. Baptizato Iesu apertum est celum. Signat
baptizatis in Christo patere paradisum et donari Spiritum Sanctum et filios Dei fieri per
gratiam
autem curam omnem subinferentes etc. ad opera spiritalia hortatur et subiungit: cui
enim non pręsto sunt hęc, cęcus est etc. I.
non est iustus, non est ex Deo. Si cor nostrum non reprehenderit nos,
fiduciam habemus ad Deum etc.
baptizatis sumus, siue Iudei, siue gentiles
etc. XII.
AD TITVM: Gratia Dei cum omnibus uobis. Amen
Amen XIII.
Magi ad Herodem diuertentes stellam amittunt, recedentes inueniunt II.
inconsutilis desuper contexta caritatem signat indissolubilem et supereminentem
XVIII.
Prior Ioannes pręcurrit ad monumentum, sed Petrus prior introiuit XX.
Petrus tanquam feruentior cęteris interrogatur a Domino: Simon Ioannis, diligis me plus
his? Iterum et tertio interrogato ac confitenti cura pascendarum ouium demandatur XXI.
Contemplatio significata per Ioannem, actio per Petrum XXI.
quasi inimicum existimare, sed corripite ut fratrem
XXI.
quoniam timor poenam
habet IIII.
Omnis qui diligit eum qui genuit, diligit et eum qui natus est ex eo. Hęc est caritas
Dei, ut mandata eius custodiamus; et mandata eius grauia non sunt V.
XV.
Paulus assumpsit Thimoteum et circumcidit propter Iudeos XVI.
Confitemini alterutrum peccata uestra, et orate pro inuicem et saluemini:
Charitatis rara possessio 212 .
Qui diligit proximum, totam legem implet 212 .
Inter fructus spiritus prima charitas 213 .
Ioannis iam decrepiti uox: Filioli, diligite alterutrum 217 .
Charitas scientię 228 .
Sufferentes inuicem in charitate 228 .
Ambulate in
ęternam suam gloriam in Christo Iesu, modicum passos etc. Ipsi gloria et imperium in secula
sęculorum. Amen V.
I.
non sublime sapere neque sperare in incerto
diuitiarum VI. IACOBI: Diues sicut flos feni transibit I. Diuites plerunque mali; diues tamen
diligendus ut proximus II. Agite nunc, diuites, plorate ululantes etc. contra auaritiam
diuitum, et dolum, et luxuriam V.
AD THIMOTEVM I: Exemplum esto fidelium in uerbo et in conuersatione etc. IIII.
Arriani Christum esse Deum negant, sed tamen peccata posse dimittere concedunt
II.
[Idem Lucę] Contra Lucę II. Contra istos Lucę XI.
Contra Apollinarem qui unam tantum uoluntatem, id est diuinam ponit in Christo XXII.
Idem quod diuinitatem habuerit pro anima carne tantum hominis assumpta. Ioannis I.II.
Quod de cęlo corpus attulerit VI.
Item VIII.
Quod non habuerit animam humanam X.
Basilides, Valentinus et Martion respuunt Legem et prophetas. Lucas
auctor Montanus, Prisca et Maximilla, etiam post Pentecosten faciunt
quadragesimam, eo quod ablato Sponso filii Sponsi debeant ieiunare. Matthei. IX.
Idem promissum paraclytum se suscepisse dixerunt. Manichei uero id de Manicheo
prędictum asserunt. Ioannis VII.
Donatistę localiter Christum concludere cupientes dixerunt eum tantummodo in Africa
esse. Matthei XXVIII.
Hebion et Cherintus Christum hominem tantum dixerunt. Item Martion, Paulus
Samosatanus et Photinus.
Vnam naturam esse in Christo XV.
Idem Marci VIII.
Idem quod Iesus et Maria unius naturę sint. Lucę I.
Euticius corpus nostrum post resurrectionem impalpabile futurum dixit.
Ioannis XX.
Heluidius de uiri coitu natum dixit. Item Hebion. Matthei I.
Item habuisse fratres XII.
Contra eundem XXVII.
Item Marci II.
Hereticus et dyabolus utitur exemplis Scripturarum, non ut doceat, sed ut fallat V.
Vulpibus comparantur. Item lapis IX.
Dicunt: Ego sum Christus. Idem Antichristi XXI.
Lapidant Dominum Iesum. Ioannis X.
Contra hęreticos XVI.
Eunomius se nosse Patrem et Filium dixit, sicut noti sunt inter se. Matthei IX.
Eunomiani, Arriani, Macedoniani dicunt Spiritum Sanctuum creaturam esse. Contra
Idem ex Virgine dant ei principium. Lucę I.
Dominus leproso dixit: Volo curare. Hoc contra Photinum V.
Photinus purum hominem dixit. Ioannis VI.
Iudeorum pharisei et saducei. Matthei XVI.
Iulianus tollit peccatum originale. Marci IX.
Idem uitanda esse sepulchra dixit. Lucę XI.
Martion etc.
et Valentinus respuunt Legem et prophetas X.
Martion et Manicheus destruunt Vetus Testamentum XVI.
Contra Martionistas qui dicunt Christum bonum Deum, Veteris autem Testamenti deum malum
XIX.
Idem Ioannis I.
Martion et Tatianus nuptiis detrahunt II.
Martion dixit Christum non esse genitum secundum carnem XVIII.
Manichei phantasma esse Christum nec femineo posse nasci ex utero I.
Animam a Deo, carnem a diabolo creatam dicunt XI.
Manicheus et Martion contra Testamentum Vetus XVI.
Manicheorum error de corpore phantastico XXIIII.
Manicheus nos a malo creatos ait. Ioannis I.
Item Martion I.
Quod uisibilia creata sint a malo deo VI.
De promissione mittendi paraclyti aiunt de
eos, eo quod unum ouile et unus pastor sit Noui et Veteris Testamenti X.
Mathematici Priscilianistę nasci unum quemque hominem sub constitutionibus stellarum
putant. Sic de stella, quę magis apparuit, iudicant I.
Mathematici. Ioannis II.
Contra mathematicos VIII.
Macedoniani, Arriani, Eunomiani dicunt Spiritum Sanctum creaturam. Mathei XII.
Macedonius Spiritum Sanctum seruum esse dixit. Ioannis
Mathematici. Ioannis II.
Contra mathematicos VIII.
Macedoniani, Arriani, Eunomiani dicunt Spiritum Sanctum creaturam. Mathei XII.
Macedonius Spiritum Sanctum seruum esse dixit. Ioannis
Macedonius Spiritum Sanctum seruum esse dixit. Ioannis
Nestorius hominem tantum de Virgiine natum, quę uerbum Dei non in unitatem personę, sed
in societatem separabilem recepisset I.
Geminam personam dat Filio. Lucę V.
Nestorius unde subuercus sit. Ioannis I.
Dixit, quod Iesus in uirtutibus crescebat et proficiebat
eos qui a Virgine principium dant Christo et alium Veteris, alium Noui
Testameniti Deum esse dicunt XI.
Contra eos qui Christum magicis artibus usum dicunt XXIIII.
Qui dicunt phantasma fuisse omnia quę incarnationis sunt. Ioannis I.
Quidam quod Iesus non fuerit natus de Maria Virgine II.
Quidam de cęlo corpus attulisse et per Virginem transisse
serui XX.
Sabellius, Noeti discipulus, dixit Christum eundem esse Patrem et Filium et Spiritum
Sanctum I.
Item XII.
Sabellius dixit, quod Pater et Filius et Spiritus Sanctus sit una persona. Ioannis I.
Item
Item
qui secundum misericordiam suam magnam regenerauit nos in spem uiuam, per
resurrectionem Iesu Christi ex mortuis in hęreditatem incorruptibilem, incontaminatam,
immarcessibilem, conseruatam in cęlis etc. I.
anima una IIII. In Antiochia discipuli primum dicti Christiani
XI.
IACOBI: Fides, si non habeat opera, mortua est in se metipsa. Abraham ex operibus
iustificatus est et Raab meretrix II. PETRI I: Qui crediderit in eum, non confundetur II.
gratia secundum mensuram donationis Christi etc. de diuersitate donorum IIII. AD PHILIPPENSES: Deus est enim qui operatur in uobis et uelle et perficere pro bona uoluntate II. AD THESSALONICENSES I: Spiritum nolite extinguere V. AD HEBREOS: Optimum est enim gratia stabilire cor XIII. IOANNIS I: Tenebrę transierunt, et uerum lumen iam lucet II.
Gentiles. ACTVVM: Petro reuelatum etiam gentes mundari a Deo X. Paulo dixit Dominus: Exi longe ad nationes XXII. PETRI I: Prophetę de futura in uobis gratia prophetauerunt
corde II. Si oculus tuus nequam fuerit etc. VI. Attendite a falsis prophetis qui ueniunt ad uos in uestimentis ouium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces. A fructibus eorum cognoscetis eos VII. Vulpes foueas habent et uolucres cęli nidos VIII. Verbum contra Spiritum Sanctum. Herodes Ioannis
necem dolet palam, intra se lętatur XIIII. / Pharisei Dominum palam laudant, occulte capere in sermone quęrunt. Saducei tentantes de resurrectione. Legis doctor de mandato XXII. Veh uobis hypocrite. Veh uobis qui mundatis quod foris
quę consumptura est aduersarios etc. X. Adhuc semel et ego mouebo non solum terram, sed et cęlum XII. PETRII: Et si iustus quidem uix saluabitur, impius et peccator ubi parebunt? IIII. II: Adueniet autem dies Domini ut fur etc. de die Iudicii
ab aduersariis; quę est illis causa perditionis, uobis autem salutis, et hoc a Deo etc. I. AD THESSALONICENSES II: Iustum est apud Deum retribuere retributionem his qui uos tribulant; et uobis qui tribulamini, requiem nobiscum in reuelatione Domini Iesu etc. I. IOANNIS I: Qui fratrem suum odit, in tenebris est usque adhuc II. IVDĘ: Turbulenti I.
Ira. AD EPHESIOS: Sol non occidat super iracundiam uestram. Nolite irasci in malicia IIII. AD PHILIPPENSES: Omnia autem facite sine murmurationibus
argentum sermo, ęs uox 151.
Commatica interpretatio 158.
Fugiendum de Iudea ad
montes, de littera, ad spiritum 174.
Parabola. Similitudo 185.
Corpus Ioannis sepelitur, caput in disco collocatur. Littera humo tegitur, spiritus in altari honoratur et sumitur 185.
Victorinus, Origenes, Dydimus, Porphyrius 191.
Tertullianus, uir doctissimus 192.
Littera caro, mysterium spiritus
suscepit fidei reuelationem et a Petro baptizatus est X. Dominus dixit beatius esse magis dare quam accipere XX. IACOBI: Religio munda uisitare pupillos et uiduas in tribulationibus eorum I. Si indigentibus et nudis quis dixerit: Calefacimini et saturamini; non dederit autem, quid proderit? II. IOANNIS I: Qui necessitatem patienti non subuenit, cum possit, caritas Dei in eo non manet
naturę 184.
Lex spiritalis. Moyses lex. Helias propheta 187.
Transitus de Lege ad Euangelium 190.
De Syon egredietur lex 193.
Forceps duo Testamenta 203.
Lex et prophetę usque ad Ioannis Euangelium 209.
Lex iniqua 212.
Confìrmatio abreuiata sermo euangelicus 214.
Fons Saluatoris doctrina euangelica 217.
Piscina uetus, Legis umbra, duo muri, Vetus et Nouum
sunt in stagnum ignis. Hęc est mors secunda XX.
Mendacium. AD EPHESIOS: Deponentes mendacium loquimini ueritatem unusquisque cum proximo suo, quoniam sumus inuicem membra IIII. AD COLOSSENSES: Nolite mentiri
sed et lignea et fictilia, quędam quidem in honorem, quędam in contumeliam etc. II. In nouissimis diebus erunt homines se ipsos amantes, cupidi, elati etc.
Mandata. AD HEBREOS: Viuus est enim sermo Dei et efficax et penetrabilior omni gladio ancipiti et pertingens usque ad diuisionem animę ac spiritus, compagumque ac medullarum et discretor cogitationum et intentionum cordis etc. IIII. IOANNIS PRIMA: Et mandata eius grauia non sunt V.
METHAMORPHOSES
esse patri spiritus quam patri carnis XII.
Mementote prępositorum uestrorum. Obedite prępositis uestris XIII.
ACTVVM: Obedire oportet Deo magis quam hominibus V. PETRI I: Adolescentes, subditi estote senioribus V. IOANNIS I: In hoc scimus, quoniam cognouimus eum, si mandata eius obseruemus. Qui seruat uerbum eius, uere in hoc caritas Dei perfecta est. Qui facit uoluntatem Dei, manet in ęternum II. Qui seruat mandata eius, in illo manet et ipse in eo
estis?
in circumcisione, sic nec in pluritate
uxorum 31 .
Quando iussi abstinere ab uxoribus Israelitę. Aquę nuptiarum arefactę 32 .
Iesus Nauę nec uxorem habuit nec filios. Virginitas Ioannis Baptistę et Ioannis
Euangelistę 33 .
Virginitas pręferenda matrimonio 35, 36 etc. Sapere ad pudiciciam in epistola
Pauli dici
sic nec in pluritate
uxorum 31 .
Quando iussi abstinere ab uxoribus Israelitę. Aquę nuptiarum arefactę 32 .
Iesus Nauę nec uxorem habuit nec filios. Virginitas Ioannis Baptistę et Ioannis
Euangelistę 33 .
Virginitas pręferenda matrimonio 35, 36 etc. Sapere ad pudiciciam in epistola
Pauli dici debere non sic
Mattheus relinquit theloneum et sequitur Dominum. Iairus
rogat pro filia, et mortua suscitatur.Emoroissa XII annos infirma tactu fimbrię curatur.
Principis filia eiecta turba suscitatur, quia non resurgit peccator nisi auersus a turba et
seclusus a uulgi consortio IX. A diebus Ioannis Baptistę, quia penitentiam prędicauit, regnum
cęlorum uim patitur et uiolenti rapiunt illud XI. Niniuitę surgent in iudicio cum generatione
ista et condemnabunt eam, quia penitentiam egerunt XII. Chananea clamans post Dominum
misericordiam
illam administrantes IIII. II:
Nouit Deus pios de tentatione erripere, iniquos uero in die Iudicii reseruare cruciandos II.
Non tardat Deus promissionem suam, sed patienter agit propter uos, nolens aliquos perire, sed
omnes ad penitentiam reuerti
contra hereticos II.
Venient in neuissimis diebus in deceptione illusores iuxta proprias conscientias ambulantes
dicentes: Vbi est promissio aut aduentus eius etc.
orauimus XXI. IACOBI: Petitis, et non accipitis, eo quod male petatis IIII. Orate pro inuicem, ut saluemini. Multum ualet deprecatio
iusti assidua. Helias orauit, et non pluit; iterum orauit, et pluit V.
rursus reuocari ad penitentiam etc. VI. Voluntarie
peccantibus post acceptam notitiam ueritatis, iam non relinquitur pro peccatis hostia X.
IACOBI: Qui totam legem seruauerit, offendat autem in uno, factus est omnium reus II.
Bonum agendum sine cessatione X.
Recogitate enim Iesum etc. ut non fatigemini animis uestris deficientes XII.
Vasa martyres 10l. Patientia in aduersis 126 .
Nolite cogitare, quid loquamini. Non ueni pacem mittere, sed gladium. Qui non accipit
crucem suam quotidie 152 .
Audita nece Ioannis Iesus secessit, in hoc arguens temeritatem ultro se offerentium
159 .
Calix martyrium 167 .
Martyres mortem affectantes 190 .
ędificamini domos spiritales etc. Vos
autem genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis etc. II.
II: Crescite in gratia et in cognitione Domini nostri
Laudat Sebastianum, heremi cultorem 206 .
De Paulo, primo heremita 209 .
De habitatoribus heremi 212 .
De Ioannis Baptistę conuersatione et filiorum prophetarum 213, 214 .
Quantum periculi imminet solitario 214 .
Si perfecta desideras, exi cum Abraham de patria tua et de cognatione tua. Et perge
interposito
iuramento etc. Ad tenendam propositam spem, quam sicut anchoram habemus animę tutam ac firmam
et incedentem usque ad interiora uelaminis, ubi pręcursor pro nobis introiuit Iesus secundum
ordinem Melchisedech, pontifex factus in ęternum VI.
Fines terrę secundum tropologiam 369 .
Tentatio. Pater cogitatio, filius peccati conceptio, nepos operatio, pronepos de peccato
gloriatio 53 .
A diebus Ioannis Baptistę regnum cęlorum uim patitur 55 .
Anima oppressa uariis perturbationibus, ad Dominum si conuertitur, liberatur 126 .
Deus meus misit angelum suum et conclusit ora [ora]
Et calamus mensurę in manu eius, id est gratia prophetalis 97 .
Quod prophetę Dei spiritu locuti sunt 124 .
Iuxta fluuium reuelatio Ezechielis, Danielis, Ioannis 135 .
Prophetę usque ad Ioannem 153 .
Cui reuelatur. In quo reuelatur 194 .
Prophetę Noui Testamenti
rerum
puto,
Neven Jovanović
perfecte integreque audiuit. Atque eodem equo statim, quo optabat,
est auectus. Et in tempore domum reuersus rei gerendę occasionem non amisit,
sed promptiorem expeditioremque, quasi pręuenisset, habuit.
Hac eadem in re Ioannis, patriarchę Alexandrini, imprimis laudanda est
solertia, qua populum, audito Euangelio mox ab ecclesia delabi solitum,
curauit continere. Et ipse enim intermissa celebratione sequi egredientes
coepit, dicens, ubi oues,
Amen.
Ioannes apostolus: Fui, inquit, in spiritu Dominica
die, et audiui, et uidi, ea utique, quę in Apocalypsi commemorat.
Quorum pręstantiam diuus Hieronymus admirans ait: Apocalypsis Ioannis tot
habet sacramenta, quot uerba. Parum dixi: in uerbis singulis multiplices
latent intelligentię et pro merito uoluminis laus omnis inferior est.
Apostolici quoque uiri cęlum ipsum animo transcendentes et uiderunt
sese dedidere. Et perniciosissimus error (qui iam late manare coeperat) una
cum suo autore extinctus defecit.
Cum eiusmodi hominibus ne communicandum quidem duorum exemplo docebimus:
Ioannis apostoli et discipuli eius Polycarpi.
Ioannem Eusebius, ecclesiasticę historię scriptor, tradit, dum Ephesi moram
traheret, balnea ingressum. Viso ibi Cherinto heretico statim retulisse
pedem et ad suos conuersum
potuerant, mane inuentos de proposito quidem corripuit, sed quasi hospites
prandio excepit et collectis hortuli fructibus, quos furatum uenerant,
donauit atque abeuntes deduxit.
Memorabilis admodum et Ioannis Elemosinarii episcopi contra iniuriam gratia.
Conquerenti nepoti de uillico conuitiatore respondit se ita in eum
uindicaturum, ut nemo non miratus sit. Accersitumque uillicum annuis
pensionibus liberum fecit, docens hoc
dissimulat populi crimina, cum ad prędicandum mittitur, quam populum, qui ab
his auerti negligit, cum redarguentem audierit. Neque enim tantam
calamitatem Niniuitę tunc effugissent, si Ionę minas contempsissent.
Ioannis quoque Baptistę uox clamantis in deserto puchre nobis modum
formamque prędicandi uidetur exhibuisse. Vitia primum omnium acriter
increpanda maximeque eorum, quos in iis obstinatiores cernimus, docuit,
phariseis
corporis habitum paulo ante subsannauerant, scientiam amplexi sunt Christo
credentes. Nesciebant utique sub terra latere aurum et
interdum sub uili panno habitare sapientiam.
Regulus episcopus, Ioannis apostoli discipulus, in Gallia cęlestis frumenti
granum oppidatim disseminat et plurimis baptizatis fructum huberrimum in
horreis Ecclesię recondendum cogit. Cęterum, cum apud quendam uicum in magna
uirorum ac
uos qui spiritales estis, huiusmodi instruite in spiritu lenitatis,
consyderans teipsum, ne et tu tenteris. Illos tamen, qui plus nimio
duri uidentur et delinquendi assuetudine iam occaluerunt, acrius increpandos esse cum Ioannis Baptistę tum
Salauatoris nostri exemplo docemur. Dum enim phariseos palam
arguerent, alter illos uiperarum progeniem appellauit, alter hypocritas
generationemque peruersam et adulteram dixit. Et cum in
suppeteret, sportulas de palmarum foliis texebat, ut suo potius labore quam
alieno impendio sibi necessaria in solitudine compararet.
Eos autem, qui nihil agendo nihil sibi defuturum sperant, pręsumptione falli
Ioannis abbatis monstrabimus exemplo. Huic in Scythiotica eremo ętatem
agenti incidit in animo, ut diuinę contemplationi absque aliqua corporis
operatione cibiue cura iam quasi angelus Dei uacaret. Itaque cęllam deserens
per
offeras.
Post Dominum Iesum primi inter Christianos apostoli ieiunio usi sunt. Ipse
enim, ut in Euangelio legimus, cum in Matthei domo accubuisset, quibusdam
interrogantibus, quare discipuli eius, sicut Ioannis et phariseorum, non
ieiunarent, respondit: Nunquid possunt filii nuptiarum, quandiu sponsus
cum illis est, ieiunare? Venient autem dies, cum auferetur ab eis
sponsus, et tunc ieiunabunt in illis diebus.
homines, iumenta, boues, pecora gustent quicquam usque mane utque
unusquisque conuertatur a uia sua mala. Id uidens Deus auertit omnem
perniciem illam, quam eis comminatus fuerat se illaturum. Quis ergo dubitet,
quin a diebus Ioannis regnum cęlorum, uim patiatur et uiolenti rapiant
illud, si etiam ante Ioannem hominum poenitentia mutare potuit Dei
sententiam?
Mardocheus ad Susa abductus, cum Aman Persę odio in ipsum ac simultate factum
diuinę in percussorem miraculum illę ipsę
mulieres, apud quas aliquando pernoctauerat, palam confiterentur atque idem
percussorem suum miseratus oratione sanitati restituisset. Nos tam anceps
iudicium facile uitabimus, si Ioannis Alexandrini episcopi prudentiam
imitari uoluerimus. Qui ipsius Vitalis delatoribus ita fidem adhibuit, ut
sanctum uirum ne in lustris quidem impudice uersari
crederet. Tutius nanque consilium, ęquior
omnibus prębuit, ut dialecticam et geometriam (quę uel maxime
uisu indiget) usque ad perfectum didicerit. Addit etiam plurima opera ab eo
nobilia scripta: Commentarios in Psalmos omnes, Commentarios in Euangelium
Matthei et Ioannis, De dogmatibus contra Arrianos libros duos, De Spiritu
Sancto librum unum, In Esaiam decem, In Osee octo, In Zachariam quinque, et
infinita alia, quę digerere proprium indicis est. Quod si tanta nosse cęcus
potuit,
tantam gratię claritudinem peruenisset, nisi etiam nebula
fraternę fatuitatis circumseptus currere perseuerasset, in proposito firmus,
in tentationibus inuictus.
Illa quoque duorum perseuerantia imprimis memoratu digna, Ioannis abbatis et
Pesii eremitę. Hunc (sicut a Cassiano relatum est) quadraginta annis, quos
in solitudine exegerat, comedentem sol non uidit; quod occaso duntaxat sole
ieiunium soluere consueuisset. Illum uero nunquam uidit
illati: cedito, sanus eris.
8. Insomnium de reditu
erat cuius docta
Vir, Amice Observandissime. Salutem ac prosperitatem.
inheritance of Hungarian confessor in Rome János Lászai, 147 ducats, should be deposited in the Altoviti bank according to the wishes of Philippus de Senis and Vincenzo Baldi.
very precious diplomatic correspondence have been published in Acta Tomiciana. Preparations for the publication of the whole correspondence are under way. A sample volume has been published so far which includes correspondence from the year 1537 (Jerzy Axer–Anna Skolimowska, Corpus epistolarum Ioannis Dantisci, Part I. Ioannis Dantisci epistulae latinae, Warsaw–Cracow, 2004).
5 Centuries-old Polish-Prussian rivalry came to an end when Albrecht von Brandenburg turned Teutonic Knights into a secular Lutheran state in 1525 and gave fealty to the Polish
correspondence have been published in Acta Tomiciana. Preparations for the publication of the whole correspondence are under way. A sample volume has been published so far which includes correspondence from the year 1537 (Jerzy Axer–Anna Skolimowska, Corpus epistolarum Ioannis Dantisci, Part I. Ioannis Dantisci epistulae latinae, Warsaw–Cracow, 2004).
5 Centuries-old Polish-Prussian rivalry came to an end when Albrecht von Brandenburg turned Teutonic Knights into a secular Lutheran state in 1525 and gave fealty to the Polish ruler on 10 April. See
ueritate
tuendaque iustitia occisus esset; tertiam itaque laureolam fuisse
martyrij.
Tale est etiam quod Cyrillus ad Augustinum scribit, post laudes
matutinales ante altare Ioannis Baptistę (erat enim solennis natiuitatis
eius dies) obdormienti sibi uisum. Vidit enim (ut ipse ait) multos
ecclesiam intrare luce quadam cęlesti insignitos. Inter quos duo
pręcipui pręclarique
intrare luce quadam cęlesti insignitos. Inter quos duo
pręcipui pręclarique uidebantur et hi erant Ioannes Baptista et beatus
pręsbiter Hieronymus qui solus omnibus cęteris considere iussis exurgens
de Ioannis laudibus, ut natalem eius diem honoraret, sermonem fecit.
Deinde se erigens Ioannes gratias illi egit et cum multis ipsum uerbis
coram commendasset, in omnibus fere sibi similem fuisse dixit. Cyrillus
genus longa assuetudine fecit, 460
ubi
in Euangelio domini iussu seruus nequam in tenebras mittitur
exteriores. Quod autem ignis in malorum supplicium diro semper ardeat
incendio, terribilis illa Iudicis sententia ostendit dicentis:
Discedite a me maledicti in ignem aeternum! Quod ibi
fumus etiam tedio sit, ex Apocalypsi Ioannis constat: De puteo,
inquit, ascendit fumus sicut fumus fornacis
magnae. Et iterum: Fumus tormentorum eorum ascendet in
secula seculorum. Quod praeterea poenas intollerabilis grauet
foetor, eorum libro legitur: Pars illorum erit in stagno ardenti
igne et sulphure.
amice obseruande, salutem ac prosperitatem.
Iusseram cuidam librario Alemanno, Iordano nomine, Veneciis agenti sexto iam circiter abhinc anno, tum uidelicet cum ego ex gymnasio Patauino in patriam redirem, ut quaedam opuscula Ioannis illius Pannonii, pro quorum impressione et ego tunc et herus meus preterea apud te egerat, in manus tuae dominationi daret. Quod si factum ab illo est, rogo tuam dominationem uelit libellos ipsos ad manus magnifici ac reuerendi domini oratoris Regis nostri, qui tibi praesentes reddet, dare.
et heredem, apud aras Alexandri Magni peracta, s. l., s. a. [Romae, 1515]
quia illi pręsentem tantummodo felicitatem obseruatoribus Legis promittebant |
Ioannes autem primus regnum cęlorum coepit euangelizare.
Atque ideo dicitur:
fimbrias.
amant autem primos recubitus in coenis |
et primas cathedras in synagogis |
et salutationes in foro |
et uocari ab hominibus rabbi .
Ergo et inanis glorię cupido arrogantibus dominatur.
de quibus in Euangelio Ioannis dicitur:
Quicquid autem Nouum continet instrumentum ,
ad Euangelium pertinere censemus.
Itaque cum Euangelio et Pauli Epistolę et aliorum apostolorum |
et Lucę Actus |
et Ioannis Apocalypsis |
et eruditorum hominum approbati de religione tractatus frequenter in
manibus habendi legendi-que tibi erunt,
ut fide stabiliaris,
ut uirtutibus pręstes |
et in Christi domini meditatione perseuerans in Deo tandem conquiescas.
Nihil ita
Quo autem facilius ad assequendam beatitudinem uoti nostri compotes
simus,
expediet quidem eos etiam, quos Deo charissimos esse constat,
ut pro nobis deprecentur, obsecrare,
ut, quod ipsi non meremur,
illorum, qui digni sunt,
suffragiis obtineamus.
Ita fecisse gentiles quasdam in Euangelio Ioannis legimus.
Cupiditate enim affecti uidendi Iesum rogauerunt Philippum,
Philippus Andream,
ambo Dominum.
Quid secutum sit,
euangelista non explicat.
Non tamen dubito,
quin ipse Dominus per apostolos exoratus hoc concesserit,
sustinere paratos castiget |
mulcta-que pro delictis, quę sibi aptior uidebitur, imposita |
mundos puros-que restituat, Ecclesię Deo-que reconciliet.
ea delectant illis ipsa sordet uirtus.
effoeminati-que et enerues duriora poenitentię officia obire nequeunt.
Gustus
Gulę etiam impera.
et si cibos ganeacos uina-que preciosa tibi concupiscenda proposuerit,
tu illi e contrario recole |
Ioannis locustas et mel siluestre et sicerę
uini-que abstinentiam |
et panes ordeaceos apostolorum,
quibus Dominus turbam satiauit in deserto.
Obiice et multorum qui in solitudine Christo seruierunt,
crudas herbas atque radices |
uel siluestrium arborum fructus et
De exaltatione hvmilivm in evangelio.
Caput XXIII
Ne tamen nouorum exempla omnino pręterisse uidear,
Ioannis Baptistę Petri-que et Pauli apostolorum humilitatem in medium proponam.
de his enim disertius expressum in Scripturis comperio.
Ioannes Baptista
Ioannes interrogatus quis
inter eos qui inuocant nomen eius;
inuocabant Dominum et ipse exaudiebat eos |
in columna nubis loquebatur ad eos.
Quare autem hęc |
continuo subiunxit:
Custodiebant testimonia eius |
et pręceptum quod dedit illis.
eadem Ioannis apostoli sententia est in Epistola dicentis:
Christum puerum a magis adoratum,
omnes Bethlemi infantulos qui bimatum non excesserant,
interimi iussit,
ipsum simul perdere uolens,
quem qui ex illis esset ignorabat.
– quadraginta duo ducatorum millia mutuo dedit. Qua pecunia adiutus Sigismundus innumeras fere ad rempublicam Christianam ex uoto componendam impensas fecit, perniciosissimum schisma extinxit et eam qua nunc quoque fruimini pacem uobis comparauit.
5. Nicolaum uero, huius Ioannis filium, praecipua laude et omni commendatione dignum quis iure non estimauerit? Nam cum ditissimus esset, magna in Deum et sacra loca pietate flagrauit, complura diuersorum
Post diuersorum
Iacob. Mystice uero
aduersum illos est sermo, qui heretica subuersi prauitate catholicam Christi
perturbant Ecclesiam. In Sebaste sepultum ferunt, quę tunc Samaria nuncupata
est, et nunc quidem iuxta sepulturas Helię et Ioannis Baptistę monumentum
eius cerni uenerationique haberi.
IONAS
IONAS, Amathi filius et (ut Hebrei aiunt) uiduę Sareptanę, quem puerum Helias
de Machabeis, ducibus prępositisque
Iudeorum.
EX LIBRIS MACHABEORVM
MATHATIAS
MATHATIAS sacerdos, Ioannis, filii Symeonis, sacerdotis, filius fuit. Huic
fuere quinque filii: Ioannes, Symon, Iudas, Eleazarus et Ionathas. Consedit
in monte Modin. Quo cum uenissent Antiochi regis legati (sub illo enim erat
tunc Iudea),
Certos cum armis Gazaram mittit, qui Ioannem, tertium
Symonis filium, militię ducem, interficerent. Ioannes autem, insidiarum
huius Ptolomei non ignarus, captos illos, qui se proditum uenerant, occidi
iussit. Reliqua Ioannis gesta finisque eius in libris bibliacis, unde ista
conlegimus, non habentur. Atque ut extremam operi manum imponamus, breuiter
deinceps explicabimus Onię sacerdotis et aliorum quorundam in Deum pietatem,
qui occidi
Sed iam, quid aduersus eum ipsi Iudei, inuidię ueneno imbuti, dixerint siue fecerint,
uideamus. Et cum omnia pro nostra salute passus sit, credamus nihil esse tam durum, tam
asperum, quod pro nomine eius perferre non debeamus.
In Ioannis Euangelio legimus: Persequebantur Iudei Iesum, quia sanabat in sabbato et
quia patrem suum dicebat Deum, ęqualem se faciens Deo. Cum morbos pelleret, cum
demoniis imperaret et multa mira faceret, negare manifesta non poterant; hanc ipsam arguendi
ansam
idem dicit et ad unam mulierem utrunque factum refert: primum, quod
Lucas recitat in domo Symonis non leprosi, alterum, quod Mattheus et Marcus aiunt domi Symonis
leprosi. Vnde duos Symones fuisse putat, apud quos conuiuatus est Dominus. Matthei autem et
Marci narrationi ipsam Ioannis copulat, ut prius, sicut hic dixit, integro alabastro pedes
unxerit, deinde fracto perfuderit et caput. Sed hoc plane fieri non potuit, ut eadem hora
utrunque factum sit, si ante dies sex Paschę et in domo Marię et Marthę pedes peruncti sunt et
in domo Symonis caput
reliqua prosequamur!
Post illa, quę superius dicta sunt, trinam Petri negationem Mattheus et Marcus enarrant,
Lucas uero pręmittit.* Nihil tamen refert, quo ordine aliquid factum sit, cum ab omnibus totum
commemoratur. Nos, nequid, quod gestum est, omittamus, Ioannis potius narrationem sequamur. Et
quoniam de prima apostoli negatione diximus, nunc de secunda est dicendum.
Stabant — inquit — serui et ministri ad prunas, quia frigus erat, et
calefaciebant se. Erat autem cum eis
tamen effundi
permisit Pilatus ueritus populi aduersum se reclamantis seditionem. Sed aliud etiam formidando
id egit, ne uidelicet apud Cęsarem accusaretur, si resisteret his, qui Cęsari fauere
uidebantur.
Iudei enim (ut in Ioannis Euangelio habetur) clamabant dicentes: Si hunc
dimittis, non es amicus Cęsaris. Omnis enim, qui se regem facit, contradicit Cęsari. Pilatus
autem, cum audisset hos sermones, adduxit foras Iesum et sedit pro tribunali, in loco, qui
dicitur litostrotos, * Hebraice
rex eorum nuncuparetur. Et certe in eo, quod inuidię uitio seruiebant, non
erat eis rex Christus, in eo autem, quod Creator et Sustentator erat, ubique dominabatur.
Propterea titulus non est mutatus dicente Pilato: Quod scripsi, scripsi.
Tunc iuxta Ioannis narrationem milites acceperunt uestimenta eius et fecerunt quatuor
partes, unicuique militi partem, et tunicam. Erat autem tunica inconsutilis, desuper contexta
per totum. Dixerunt ergo ad inuicem: Non scindamus eam, sed sortiamur de illa, cuius
sit. Milites
Cleophę et Iacobi Minoris
mater et Ioseph Iusti. Additur a Mattheo: Et mater filiorum Zebedei, quę a Marco
Salome *****corr. ex Salomę
nominatur. Fuit et hęc nomine Maria,
Salomę quidem filia, sed Iacobi Maioris et Ioannis parens. Hoc ideo exposuimus, ne cuiquam
Euangelistę diuersa uideantur locuti.
Stabant ergo iuxta crucem de nece Domini
Marię matris dolor
sui acerrimo affectę dolore. Et ipsum
signet, sicut etiam Euangelista
interpretatur. Vbi discimus proprium inuidorum esse omnia dicta atque facta eorum, quos odere,
ad deteriorem partem trahere et, quod alii laude dignum putant, praua uerborum fuligine
denigrare.
Non est hoc loco prętereunda Ioannis quoque narratio. Ait enim: Postea sciens Iesus,
quod omnia consummata sunt, ut consummaretur Scriptura dixit*: Sitio. Sciens Iesus
omnia sibi contigisse, quę prophetę** de passione eius prędixerant, ut etiam illud
perficeretur, quod in psalmo dicitur:
sunt, pertransitis, pręsentia tantum
curantes. Corpora mortuorum surrexerunt, et uos de morte peccati surgere negligitis. Et
quoniam in scelerum sepulchro iacere uos iuuat, in sanctam ciuitatem, cęlestem Hierusalem, non
intrabitis, sicut isti introierunt. De hoc satis. Nunc Ioannis narrationem subiungamus!
Iudei — inquit — quoniam Parasceue erat, ut non remanerent in cruce corpora
sabbato (erat enim magnus dies ille sabbati), rogauerunt Pilatum, ut frangerentur
(eorum)* crura et
, quę secutę erant Iesum a Galilea,
ministrantes ei. Inter quas erat Maria Magdalene **corr. ex
Magdalenę
et Maria Iacobi et Ioseph mater et mater filiorum
Zebedei. De his supra fecimus mentionem iuxta Ioannis Euangelium, qui illas una cum
Maria, matre Domini, iuxta crucem stetisse dixit. Quomodo
Quęstio
ergo Mattheus ait, quod erant ibi non iuxta, sed a longe? Vel quia prius iuxta
constiterant, deinde,
ut omnibus pateat Iesum crucifixum uerum
fuisse Messiam et illos mortifero nimis errore labi, qui uenturum putant, cum uenisse constet.
Baptizabat Ioannes, Zacharię filius, ad Iordanem, ut, qui natiuitate Christum pręuenerat,
baptismo quoque pręueniret. Sed Ioannis baptismus figura fuit baptismi Christi. Ego
baptizo in aqua — inquit — medius autem uestrum stetit, quem uos nescitis. Ipse
est, qui post me uenit, qui ante me factus est, cuius ego non sum dignus, ut soluam corrigiam
calciamenti. Deinde
ait: Ecce
Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi. Ipse hoc testatus est, qui illum
baptizauerat, qui Spiritum Sanctum uertici eius insidentem uiderat, qui Dei Patris uocem, quod
esset Filius suus, audierat. Videamus, quibus in Euangelio dimiserit peccata, ne uanum Ioannis
testimonium fuisse quis putet. Deinde ipsum figuris ueterum uaticiniisque confirmare
curabimus.
Mulieri in adulterio deprehensę ueniam dedit. Vade — inquit — et iam
amplius noli peccare! Damnauit ergo peccatum
Dei
erat, demoniis non tribuere. In Esaia est scriptum: Deus ipse ueniet, et saluabit nos.
Tunc aperientur oculi cęcorum, et aures surdorum patebunt. Tunc saliet sicut ceruus claudus,
et aperta erit lingua mutorum. Nonne hoc est illud, quod in Mattheo discipulis Ioannis
quęrentibus, an ipse esset, qui uenturus erat, respondit dicens: Euntes renunciate
Ioanni, quę audistis et uidistis: cęci uident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi
audiunt, mortui resurgunt, pauperes euangelizantur. Et beatus est, qui non fuerit
ad uitam, id est ad ipsum, qui ait:
Ego sum uia, et* ueritas, et uita. Cui tamen
inuidentes Iudei iniquo animo ferebant, quod sabbatis curaret quodque patrem suum diceret
Deum, se Deo faciens ęqualem. Hoc relatum in Euangelio legitur Ioannis, et impletur illud in
psalmis: Quare fremuerunt gentes, et populi meditati sunt inania? Discunt tamen
ab ipso, quem arguebant, licere etiam sabbatis bene agere. Quod autem esset ęqualis Deo Dei
filius, quomodo contradicere poterant, si ille, quod de se
pulsatus periclitaris,
excita illum ac precare, et senties ipso imperante procellam conuersam in auram et pristinam
tibi redditam tranquillitatem.
In Luca habetur, quod, dum Iesus Ioannem Baptistam laudibus efferret et populus publicanique
baptismo Ioannis baptizati Deo gratias agerent, pharisei et legisperiti consilium Dei
spreuerint in semetipsis, non baptizati ab eo. Spreuerunt igitur increduli Saluatoris monita
excęcatique malignitate inuidię in eum, quem colere et uenerari debebant, odio concitari
coeperunt. Et
non sequuntur suę confidentes scientię,
unquam ad illam peruenient dicente Ecclesiaste: Labor stultorum affliget eos, qui
nesciunt in urbem pergere, hoc est, in Ecclesiam Christi et collegium sanctorum. Huius
urbis duodecim portę in Esaia et in Apocalypsi Ioannis numerantur, quę sunt duodecim apostoli.
Per eorum quippe doctrinam nos intrare in Ecclesiam oportet, cum Spiritus Sanctus dicat:
Diligit Dominus portas Syon super omnia tabernacula Iacob. In Lege enim
simulachra ueritatis et umbrę, in Euangelio ipsa
est Dominus. Deinde de Iudę proditione prędicit, ut nihil sibi occultum, nihil
ignotum ostendat. Amen dico uobis — inquit — unus uestrum me traditurus
est. Et: Qui intingit mecum manum in paropside, hic me tradet. Pręterea
iuxta Ioannis Euangelium propter Iudam dixit, quia mundi erant, sed non omnes. Item: Ego
scio, quos elegerim, hoc est, non illum, qui non mea pręscientia, sed sua culpa
periturus est. Et ut ante de illo prophetatum doceret, subiunxit: ut adimpleatur
Scriptura: qui
habitabunt, et semen eorum in seculum dirigetur. Quos dixit patres, eos nunc appellat seruos.
Filii autem et semen sunt illi, ad quos etiam Apostolus dicebat: Filioli mei, quos
iterum parturio, donec formetur in uobis Christus.
Post multa, quę in Ioannis Euangelio habentur, de persecutione Iudeorum et impietate
conqueritur dicens: Qui me odit, et Patrem meum odit. Inseparabilis enim
substantia Pater et Filius est. Quicquid igitur Filio fit, simul et Patri fit secundum
substantię unitatem. Si opera
sed etiam
uolens in mortem pro nobis oblatus, pro nobis traditus, ut per agni immaculati immolationem
Deo placato tollerentur peccata mundi, dicente Apostolo: Pascha nostrum immolatus est
Christus.
Post hęc — ut in Euangelio Ioannis legitur — dixit: Sitio. Et obtulerunt ori
eius spongiam aceto plenam hysopoque circumtextam. Ille uero, cum accepisset acetum, dixit:
Consummatum **corr. ex Consumatum
est. Et inclinato
capite
demorabitur
fletus, et ad matutinum lętitia. Patrem quoque olim dicentem sentimus: Exurge,
gloria mea, exurge psalterium et cythara. Et filium respondentem: Exurgam
diluculo. Exurge, gloria mea — hoc equidem cum eo conuenire reor, quod in Ioannis
Euangelio dicitur: Nunc clarificatus est Filius hominis, et Deus clarificatus est in eo.
Resurrectio enim Filii gloria fuit Dei Patris. Homines quippe resurgentis Christi
miraculo commoti crediderunt et glorificauerunt Deum, et per apostolorum prędicationem
dilectionis. Quęstionem hanc ita soluendam reor, ut dicamus multa incidere potuisse,
ob quę magis diligens minus diligatur, et rursum minus amans magis ametur. Petrus magis
diligebat, anteibat ergo Ioannem uirtute dilectionis, non tamen ita multo, ut ea dilectio
cęteris Ioannis meritis esset pręferenda. Ioannes uirgo erat, Petrus maritus. Ioannes in fide
permanserat, Petrus desciuerat. Quanuis igitur Petrus in amore aliquantulo pręstaret, cęteris
tamen Ioannis meritis superabatur, intantum ut a Domino, ęquo meritorum ęstimatore magis esset
anteibat ergo Ioannem uirtute dilectionis, non tamen ita multo, ut ea dilectio
cęteris Ioannis meritis esset pręferenda. Ioannes uirgo erat, Petrus maritus. Ioannes in fide
permanserat, Petrus desciuerat. Quanuis igitur Petrus in amore aliquantulo pręstaret, cęteris
tamen Ioannis meritis superabatur, intantum ut a Domino, ęquo meritorum ęstimatore magis esset
diligendus. Hinc tamen alia oritur quęstio.***
*corr. ex precucurrit
**corr. ex oportet
Euangelista et ait: Thomas autem, unus ex duodecim,
qui dicitur Didymus,* non erat cum eis, quando uenit Iesus. Aberat nempe Thomas,
quando uenit Iesus. Affuit autem, quando duo illi ab Amaus reuersi inuenerunt — sicut Lucas
ait — undecim congregatos. Atque ita Ioannis Lucęque a uero non discrepat narratio, cum facile
appareat Thomam ipsum paruo temporis momento secessisse atque abeunte Domino redisse.
Sequitur: Dixerunt ergo ei alii discipuli: Vidimus Dominum. Ille autem dixit: Nisi
uidero in manibus eius fixuram clauorum et
Tertio die ista ad mare Tyberiadis, dum ibi
piscarentur. Postea, quoties uoluit, per dies quadraginta, donec in cęlum gloriose triumphans
ascendit.
Cum ergo prandissent — inquit — dixit Symoni Petro Iesus: Symon Ioannis,
dilligis me plus his? Dicit ei: Etiam, Domine, tu scis, quia amo te. Dicit ei: Pasce agnos
meos. Hoc exemplo instruimur eis Ecclesiam esse committendam, qui amore in Deum magis
inflammantur. Plerique enim ingenio eruditioneque excellunt, sed quia non minus
trinam
deleat negationem. Quam quoniam lachrymis ante deleuerat, nihil ei exprobratur, quin immo
aliis pręfertur in Ecclesię sanctę gubernatione, Iampridem ei dixerat: Tu es Petrus, et
super hanc petram ędificabo Ecclesiam meam. Nunc dicit: Symon Ioannis, pasce
oues meas. Petrus interpretatur cognoscens, quia cognouit peccatum suum, Symon
obediens, Ioannes gratia. Obediuit autem poenitentiam agendo,
gratiam adeptus est Christum amando. Vel quia Ioannes Symonis est pater, gratia genuit
manda terrę, nonne
unumquodque granum cum suo corpore de terra surget? Ita et mortuorum hominum
cineres cum aliis cineribus mixti et carnes in aliorum animalium carnes conuersę
ad suam quęque animam concurrent. Neque Petri cinis Ioannis animam uestiet; nec
rursum Petri animam Ioannis cinis. Vidit hoc futurum uir Dei Iob, et carne iam a
uermibus pene consumpta, se ipsum spe resurrectionis consolatur
suo corpore de terra surget? Ita et mortuorum hominum
cineres cum aliis cineribus mixti et carnes in aliorum animalium carnes conuersę
ad suam quęque animam concurrent. Neque Petri cinis Ioannis animam uestiet; nec
rursum Petri animam Ioannis cinis. Vidit hoc futurum uir Dei Iob, et carne iam a
uermibus pene consumpta, se ipsum spe resurrectionis consolatur
dicens: Scio, quod Redemptor meus
uiuit,
copulę cupiditate sublata. Quod si multi carne adhuc mortali uiuentes a
carnalibus concupiscentiis sese abstinent, quanto magis illi, quibus angelorum
promittitur similitudo quique de terrenis iam facti fuerint cęlestes? Idem
Dominus in Ioannis Euangelio futuram
resurrectionem asseuerans ait: Amen, amen dico uobis, quia uenit hora, et
nunc est, quando mortui audient uocem Filii Dei, et qui audierint,
quidem per hominem mors,
et per hominem resurrectio mortuorum . Et sicut in Adam omnes moriuntur,
ita et in Christo omnes uiuificabuntur. Reuiuiscent utique et qui in mari
perierunt et qui in terra. Sic enim habet Apocalypsis Ioannis
: Dedit mare mortuos, qui in eo erant, et
mors et infernus dederunt mortuos suos, qui in ipsis erant, et iudicatum est
de singulis secundum opera
ergo erit finis neque beatę quietis. Dies illic
erit sine nocte, lux sine tenebris, claritas intellectus, iocunditas mentis
horarumque omnium cumulata retributio. Et hęc sane non absque diuini eloquii
testimonia dicimus. In Apocalypsi Ioannis
habetur: Nox ultra non erit, et non egebunt lumine lucernę neque lumine
solis, quoniam Dominus Deus illuminabit illos, et regnabunt in sęculum
sęculi .
quod imprimis odium accendit, ea strage nobilitas
Choruatica fere deleta est, agri uero abacto pecore una cum agricultoribus paene
deserti.
Maxime autem haec clades trium clarissimorum uirorum casu insignis fuit, morte
Ioannis Fregepanis Zethinensium principis, Georgii Vulatcouii nobilis adolescentis e
Narisio agro oriundi interitu, captiuitate ipsius praefecti. E quibus Ioannes Fregepanis,
animaduertens equos suos (quod sane roboris fuit in nostro exercitu) pene omnes
cecidisse, paucosque
unicuique eadem mensura, qua quis aliis mensus fuerit, remensum iri apertissime comprobet.
et mercaturae dediti. Vnde Venetis nunquam
fere contingit sua uirtute, sed hostium uitio rem bello bene gerere.
Quod quum et ipsos, qua sunt prudentia, non fugeret, puderetque irriti ad
Cephaleniam incoepti, missis legatis cum muneribus ad Ferrandum, Ioannis Arragonii
filium, Hispaniorum regem, suppliciter petierunt, ut eius permissu liceret Consaluo
Adigario, clarissimo sua aetate duci, cum his Hispanorum copiis, quas ipse in Sicilia id
temporis habebat, ad Cephaleniam proficisci, atque inde pulsis Turcis Venetorum ditioni
insulam
inter coetera scelera, quae admiserant, uirum illustrem, Nicolaum
Solohomium, cum tribus fratribus germanis crudelissime interfecerant, aedibusque
eorum, ablatis prius omnibus rebus, quae asportari poterant, ignem iniecerant.
Compositis Hungariae rebus, ingenti Ioannis Sepusiensis gloria ― is enim in comprimendo rusticorum, ut demonstratum est, tumultu optimam nauauerat operam ― suboritur regi suspicio, ne Sepusiensis gloriam suam ac populi fauorem in perniciem regiae
domus conuerteret, abutendo quum regis senecta tum liberorum eius
Jovanović
quippe secundo
luna per aestus
uirus Echidna,
poscere quicquam,
praecaepi Iesus.
et gloria gentis nostrae utamur: atque sub eo militaris disciplinae magistro, belli gerendi rationes ediscamus, ac radices eas in hoc regno agere permittamus. Habemus ducem et magistrum ad eam rem expeditum, sub quo, quam celeriter miles in rebus gerendis proficiat, clarissimi viri
Caeterum quia ille gladius vindex nesciatur vnde oriturus sit. Certe Turcae siue aliunde metu concepto non permittunt Christianis vllum vsum gladiorum aut armorum. Et quanquam iam magnopere degenerarunt a Christiana fide, in bellis tamen plerique eorum pro amuleto certissimo Euangelium Ioannis sub axillis portant, videlicet
quid uis sperare licet. Sed vt omittam Nyari Franciscum, Bartholomaeum Horuat, qui saepius cum victoria, multis occisis, multisque captis, ad regem Ferdinandum redierunt.
Frater quoque Georgius Episcopus Varadiensis,
nunc tutor regij pueri et vxoris Ioannis Vaiuodae, ducis Transyluaniae, qui si firma subsidia contra Turcas videret, descenderet facile, et prompte, vt nunc de eo certa persuasio est, cum praedictis Baronibus Hungariae, ad minus quadraginta milia equitum in re bellica expeditissimos produ cerent, quibus hactenus perpetua bella cum
nobis et ardua certamina fuerunt; sed Dominus nos admirabili modo per praefectos ac magistratus Turcicos defendit, omnes enim fere magistratus Turcarum, et praecipue iurisconsulti, quos ipsi
ferit,
pro insidiari usurpatur Psal. 10: Sedebit in insidiis atriorum, vel vicorum, vel potius maceriarum, in absconditis interficiet innocentem: Oculi eius pauperi coetui abscondentur: id est, latitabunt in abscondito, pauperibus insidiantes, seu intenti in eorum exitium. Christus dicit Ioannis 18: Se in occulto nihil esse loquutum. Alibi contra iubet Apostolos, ea propalam atque adeo in tectis dicere, quae ille clam aut in occulto eis dixerat. Sensus ergo est prioris dicti, Christum nullum dogma privatim docuisse, quod non etiam publice docuerit: vel etiam si quid privatim et in
Aperire Scripturas, Luc. 24, est earum intellectum explicare, aut etiam vim spiritus dare ad
intelligendas eas. Sicut contrâ liber clausus, in Isaia et Apocalypsi, cuius sensum assequi nequimus. Ioannis 1, posthac videbitis caelos apertos: et Act. 7, Stephanus vidit caelos apertos: non intelligendum est de universalis caeli aliqua scissura: sed de oculorum spiritualium divinitus donato lumine, ut ad illa tanta mysteria penetrare potuerint. Tribuitur ergo alteri correlativo, quod proprie
regnum, et caelestis Ierusalem, et Apostoli aliique praestantes doctores stellis caeli conferantur. Caelum, veluti posito continente pro contento, etiam ipsum Deum significat. Matth. 23. Qui iurat per caelum, iurat per ipsum Deum, ibi in throno suo sedentem. Sic Matth. 21. Baptismus Ioannis fuit ne ex caelo, aut ab hominibus? id est, a Deo. Sic aliqui exponunt illud Luc. 15, Pater peccavi in caelum: id est, contra ipsummet Deum de quo mox, et infra in voce PECCATUM. Tertia igitur Caeli significatio sit, ubi solam elementarem regionem significat: ut cum dicuntur aves
CONFITERI, Nonius vult esse necessitatis cuisdam: profiteri vero, ultroneae voluntatis. Plurimus autem usus huius verbi est in Sacris literis, habetque varias significationes et phrases, in quibus praedicti discriminis nulla ratio habetur. Primum enim simpliciter testari significat. ut Ioannis 1. Baptista confessus est, et non negavit, et confessus est. Matt. 7. Tunc confitebor illis, nunquam novi vos: id est, certo et liquido affirmabo Tit. 1. Confitentur se nosse Deum, factis autem negant. Vicinum huic significationi est illud dictum, Si quis me fuerit confessus coram
remissionem peccatorum: denique et transfert nos in aeternum regnum, per passionem Christi nobis paratum; Lucae 22. Cornu salutis: Lucae primo hoc est, regnum, in quo voce ministerii salus per Christum parta annunciatur et applicatur. Aqua viva. item, Fons aquae salientis in vitam aeternam: Ioannis quarto, id est, doctrina adferens veram ac salutarem consolationem sitienti codi, hoc est consternato agnitione peccatorum. Verba gratiae: Luc. 4. explicabat enim Christus prophetiam Esaiae de Evangelio. Vocantur autem Gratiae verba, a forma et effectu. nam gratuitam remissionem
credenti in Christum, applicat. Verba vitae aeternae. Iohannis 6. Verba vitae aeternae habes. nam per Evangelii concionem vita, quam Christus suo sanguine meruit, donatur credentibus. Scientia salutis, Luc. 1. est enim doctrina de salute per Christum acquisita, quam exhibet nobis. Veritas: Ioannis 1. Plenum gratia et veritate. Item, Gratia et veritas per IESUM Christum facta est: Ioannis 1 hoc est, vera ac certa doctrina de voluntate Dei erga nos ostendens nos merito Christi salvari, et accipi in gratiam.
Lux: Matth. 4. Sedentibus in regione umbrae
nam per Evangelii concionem vita, quam Christus suo sanguine meruit, donatur credentibus. Scientia salutis, Luc. 1. est enim doctrina de salute per Christum acquisita, quam exhibet nobis. Veritas: Ioannis 1. Plenum gratia et veritate. Item, Gratia et veritas per IESUM Christum facta est: Ioannis 1 hoc est, vera ac certa doctrina de voluntate Dei erga nos ostendens nos merito Christi salvari, et accipi in gratiam.
Lux: Matth. 4. Sedentibus in regione umbrae mortis, lux orta est eis. Mysteria regni caelorum: Matth. 13. quod etsi in genere de omnibus
delicias facit, et boni malis permixti sunt, denique paleis turgere sufficit: ubi autem in medium prodit Christus cum suo Evangelio, dum conscientias coarguit, et citat ad Dei tribunal, ventilantur paleae, quae prius magnam areae partem occupabant. Evangelii praedicatio Messi comparatur, Ioannis quarto: Adhuc quatuor menses sunt, et messis veniet, etc. Ut vero intelligatur hic locus, tenenda est inter sationem et messem antithesis. Satio metaphorice fuerat legis et prophetarum doctrinatunc enim semen in terram proiectum, manebat quasi in herba: doctrina autem
saepe idem quod Ab valeat, et ponatur pro quavis causa efficiente. Augustinus libro de Natura boni, facit discrimen inter Ex et De, quod Ex quamcunque originis vim indicet, sed De proprie essentialem aut materialem: quod ipsum tamen semper verum non est. Ex Deo aut ex diabolo esse, Ioannis 8, et 1. Ioannis 3, non tantum originem significat, sed etiam ipsam naturam, ingenium, aut indolem denotat ac describit, nempe eos divinam bonitatem ac imaginem, aut contra diabolicam malitiam repraesentare. Dicetur de hac praepositione aliquid in PER. Vide de ea etiam Basilium, libro de
Ab valeat, et ponatur pro quavis causa efficiente. Augustinus libro de Natura boni, facit discrimen inter Ex et De, quod Ex quamcunque originis vim indicet, sed De proprie essentialem aut materialem: quod ipsum tamen semper verum non est. Ex Deo aut ex diabolo esse, Ioannis 8, et 1. Ioannis 3, non tantum originem significat, sed etiam ipsam naturam, ingenium, aut indolem denotat ac describit, nempe eos divinam bonitatem ac imaginem, aut contra diabolicam malitiam repraesentare. Dicetur de hac praepositione aliquid in PER. Vide de ea etiam Basilium, libro de Spiritu S. Ex hoc,
oculi mei. Aliquando exaltari cor alicuius, piam magnanimitatem significat. 2. Paral. 17. Et exaltavit Iosaphat cor suum ad vias Domini. Reperitur etiam, ubi Exaltari aliquem significat in cruce suspendi. ut cum Christus dicit, Oportere filium hominis exaltari. id est, suspendi de cruce. Et Ioannis octavo: Cum exaltaveritis filium hominis. Exaltare aliquid, aliquando significat exaltatum agnoscere, ac considerare. Psalm. 48. Exaltare palatia eius. Posses tamen per superius positam loquutionem etiam Celebrare exponere. Verum de hac phrasi etiam in cognatis verbis: ut in Elevo,
veteri Testamento promittitur vita aeterna. Isaiae 57. Fiduciam habens Dei, haereditabit terram, et possidebit montem sanctum meum. Fiduciam habemus per Christum ad Deum. 2 Corin. 3. Fiducia quam habemus in Deo, haec est, quod quaecunque petierimus secundum voluntatem eius, exaudit nos primae Ioannis quinto. Fiducia aliquando etiam ipsam rem cui fidimus, seu quae in nobis excitat fiduciam, significat. ut Iob decimo octavo: Fiducia impii avellatur de tabernaculo eius, interitus veluti rex calcet eum. Isaiae trigesimo secundo, Habitabit populus meus in tabernaculis fiduciarum: id
1. Cor. 10, cibum spiritualem, ea potissimum de causa, quia non physice [?: ] miraculose et singulari Dei beneficio Israelitis [?: co- ] gebat, aut perveniebat. quam rationem etiam Ambrosius super 1. Corinth. 10 proponit. Eadem de causa [?:-catur ] etiam Ioannis 16, panis caelestis, quia non de [?:-ra ] nascebatur, sed ex caelo aut aere cadebat. [?: Sim- ] vocatur et Psalm. 78, frumentum caeleste, item panis angelorum: non quod angeli eo vescerentur, sed quid (ut diximus) caelitus, et quasi e domicilio angelorum venire
a gratia deducta, exprimere conatus est: unde vel vicinitas, vel etiam (ut cum Sophistis loquar) identitas significationum gratiae et misericordiae cernitur. Vicina etiam huic [?: ] significatio est vocis Dilectio ac Charitas, cum Deo ergo nos tribuitur. ut cum Christus dicit Ioannis tertio: Ideo dilexit Deus mundum, ut tradiderit unicum filium, ut omnes qui credunt in eum, non pereant, sed habeant vitam aeternam. Sic de eadem dilectione, gratia aut misericordia, Romanorum quinto inquit. Commendat autem Deus dilectionem suam erga nos, quid cum adhuc essemus
et alii doctores communicative, [?: ] inferiore gradu splendoris. Mundus porro hic significat totum genus humanum, cui Christus et veri doctores praelucent in via ad caelum, iustitiam ac vitam [?:-dente ] . Nunc iudicium est mnndi, nunc princeps mundi eiicietur foras: Ioannis duodecimo. Hic, mundus significat ipsam impiam et incredulam turbam, quae [?: ] suo principe satana militat contra Deum, eiusque voluntatem: et praesertim contra Christum et eius Ecclesiam veramque religionem. Iudicari ergo, vinci et damnari tunc debebat per instantem passionem
Deus ita caelitus clamaverit se iam esse glorificaturum suum filium, nempe subiectis sub pedes eius omnibus hostibus eius, dataque omni potestate in caelo et in terra, ut omne genu [?: co- ] eo incurvari cogatur, caelestium, terrestium et [?: in-orum ] . Sic etiam illud Ioannis dictum accipiendum quod fides nostra vincat mundum, nempe confidem in hunc victorem mundi. Regnum meum non est hoc mundo, inquit Christus Ioan. 18. id est, non est mundanum, externum, politicum, super res [?: corpore-- ] sunt civitates, regiones, opes, iudicia politica, bella
Paulus, quod concitet seditionem contra Iudaeos per universum orbem terrarum. Quae illorum hyperbole idem valet, quod late ac longe, passim et per plurima loca. Sic Ieremiae primo dicitur: Ab Aquilone pandetur malum super omnes habitatores terrae. id est, super Iudaeos. Sic et Pharisaei Ioannis duodecimo exclamant de Christo, Totus mundus abit post eum: cum tantum aliqua Iudaeorum turba ad eum converteretur.
ORBO, est verbum notum, pro privo liberis, parentibus, aut coniuge. Genes. vigesimoseptimo: Quare orbabor ambobus filiis die una? Deuteronomii
super Exodum cap. 13, prolixe de hac superstitione Iudaeorum disserentem. Manaverat quoque olim haec superstitio ad Christianos. Quare etiam in quadam Antiochenae Synodi Canone phylacteria notantur. Ex hac superstitione credo esse, quod nunc quoque in Papatu aliqui initium Evangelii Ioannis in membranula descriptum, de collo appensum gestant, nihil non sibi boni inde pollicentes.
PIETAS, Graece
caput omnis principium et potestatis, id est, Dominum et authorem omnis
dignitatis et potestatis: ideoque ait, et pios in ipso esse completos ac perfectos. quae significatio vel maxime convenit cum loco Ioannis, ubi nostra adoptio vocatur potestas seu dignitas. Sic et Luc. 21 dicitur Christus in extrema die venturus cum potestate et gloria multa. Et Matth. 28 affirmat, sibi traditam esse omnem potestatem: ubi omnia simul comprehenduntur, ius, potentia, et dignitas. Septimo, significat
propitiatorio aut medio rationeque placandi Deum agnoscant, accipiant et observent, eoque utantur. Actorum quarto dicitur, nomen IESU esse datum, in quo omnes oporteat servari. Iohannes primae tertio capite dicit, eum esse missum a Deo propitiatorium, seu ut esset nostrum propitiatorium. Sic Ioannis sexto dicit Christus, se a patre in hoc obsignatum esse, ut det hominibus panem vitae aeternae. Ab hac significatione venit etiam vox in Scholis nota Propositio: qua vocamus sententias publice omnibus cognoscendas, et accipiendas, positas aut assertas. Quo vocabulo utitur Vulgata versio
et prodigia in Israel. id est, mei filii, quos mihi Deus est largitus. Puer senectutum parvus: [p.984] Genes. 44. id est, in senectute natus. Natus est tibi puer [?: m- ] lus, Ieremiae vigesimo. id est, filius. In hac significata ne videtur usurpare Christus hanc vocem, cum Ioannis vigesimoprimo inquit: Pueri, habetis ne aliquid obsonii? quasi blandiendo diceret, Filioli. Servum porro significat vox Puer, Isaiae trigesimoseptimo: Noli timere propter verba ista, quibus me blasphemarunt pueri regis Assur: Genesis decimoquarto: Et armavit pueros suos, et pueros
est agere illud: ut in verbo Arbitrari declaravi. Rapina hic non tam ipsam rem per se aut ius respicit, quam animum cupidum, sicut raptores sunt praedae cupidi, et magno impetu in eam involant: sicut mox dicam de dicto, Violenti rapiunt regnum caelorum. Christus inquit Matt. 11, A' diebus Ioannis baptistae usque nunc, regno caelorum vis affertur, et violenti rapiunt illud: id est, iustificatio et vita aeterna aliaque bona adeo sunt liberaliter exposita a patre caelesti omnibus hominibus, ut veluti in praedam ac direptionem proiecta esse videantur. Potiuntur etiam tantis bonis summi
RECIPIO: Recipere Christum, aut eius sermonem, emphatica locutio est. Significat enim agnoscere eum pro vero Meschia, veraque Dei religione, eamque amplecti ac colere, ac secundum eius praescriptum, fidem, animum ac vitam dirigere. De tali receptione Christi dicitur Ioannis 1. Sui eum non receperunt: quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri. ubi. quid sit recipere, mox exponit inquiens: Qui credunt in nomen eius. Recipere Apostolos et Christum, Matt. 10, significat hospitio accipere, et alioqui humaniter et amanter tractare.
AQUA.
SOBRIUS. vide supra EBRIUS.
SOCIUS et SOCIETAS, significat non tantum pacem, sed etiam arctissimam coniunctionem, quasique mutuam quandam obligationem, ita ut alterius felicitas aut incommodum etiam ad alterum pertineat ac pertingat. 1 Ioannis primo: Quod vi dimus et audivimus, id annunciamus vobis, ut et vos communionem habeatis nobiscum et communio nostra sit cum patre et cum filio eius IESU Christo. Alii vertunt Societas, quod minus significans esse videtur. Sic alibi dicit Apostolus, nos vocatos esse in consortium filii
Isaiam. Esse aliquem in aliquo, ut in vitio, aut virtute, valde significanter dicitur: ut, Totus mundus est positus aut iacet in maligno. id est, est quasi submersus in cacodaemone. 1. Ioan. 5. Exod. 32. Tu nosti populum hunc, quod in malo sit. Eadem ferme locutio ac vis esse videtur Mosis et Ioannis.
Sic Acto. 8. Video te esse in felle amaritudinis: id est, te esse totum submersum in malitia extrema. Proverb. 5. Pene fuissem in omni malo: id est, parum abfuit quin incidissem in omnia flagitia et
Dei dicat ei gloriam. id est, omnia membra Ecclesiae laudent eum. Matth. vigesimotertio dicit Christus, Zachariam filium Barachiae esse interfectum a Iudaeis inter templum et altare: quod alii ad Zachariam filium Ioiadae, alii ad Zachariam prophetam referunt, et denique alii ad Zachariam patrem Ioannis Baptistae, qui sit interfectus, quia praesentiam Meschiae propalam affirmaverit. Mihi maxime probatur eorum sententia, qui de ultimo Zacharia id exponunt. [?: ] Christus voluit primum et ultimum martyrem [?:---inare ] . Ad haec filius Ioiadae dudum fuerat
filium. Sic 1. Reg. 19. Cras hoc ipso tempore interficiam te. 1. Sam. 20, Scrutabor patrem meum secundum tempus cras aut tertia. id est, circiter hanc ipsam horam diei. Secundum tempus, aliquando idem notat. Iud. decimotertio: Secundum tempus non fecisset nos audire secundum hoc. Ioannis quinto: Angelus descendebat secundum tempus. id est, certis quibusdam temporibus, prout Deus suo consilio disponebat. Venire ad tempus dierum, est venire constituta die ac hora. Primo Samuelis decimotertio: Quia vidi quod dispergebatur populus a me, et quod tu non venires ad tempus
Ephes. 5. Opera infrugifera tenebrarum vocantur [?:-nis ] generis scelera. Et ibidem: Eratis olim tenebrae, [?:-c ] autem lux in Domino, ut filii lucis ambulate. [?: Ha- ] utramque significationem. id est, impietatem [?: si-i ] et inscitiam, Ioannis primo, vox tenebrarum [?: debeat ] : Lux in tenebris lucet, tenebrae non comprehenderant lucem. et, Dilexerunt homines magis tenebras [?: ] lucem. In quibus dictis Tenebrae alias ipsam [?: in-am ] ac impietatem, alias homines tenebrosos, id
nihil attinet plura dicere. Secundo, significat in paucis quibusdam locis Verbum, logos, vel (ut alii vertunt) sermo, ipsummet Dei filium, aut secundam divinitatis personam, qui etiam suo tempore caro factus aut incarnatus est. Loca praecipua huius significationis sunt in primo capite Evangelii Ioannis, et in primo eiusdem epistolae: ubi dubium prorsus non est, significare secundam divinitatis personam. Valde autem dubitari ac disputari a doctis solet, qua de causa sit sic filius Dei a Ioanne nominatus. Quaerunt enim alii, in Graeca voce ac lingua causam istius appellationis, eoque
quod sine passione genitus est: tum, quod sit ei coniunctiss. tum, quod efferat aut exponat, vel enunciet patrem, eiusque voluntatem, quia videatur perinde se habere ad patrem ut definitio ad definitum: et quia sit compendiaria facilisque demonstratio patris. Basilius in Sermone super initium Ioannis, alias rationes affert. Bucerus vult valere idem quod numerum, vim aut efficaciam quandam divinam. Ita variae rationes huius etymologiae redduntur: quarum tamen nulla prorsus certa demonstratione, ac sine ulla dubitatione, exclusis aliis, asseri potest. Quare non dubito esse absconditum
obvium intellectum eius loquutionis: eoque verum eius sensum quaerit, et per illud mirabile verbum secundam personam intelligit. Aptius quoque est, ut uni rei unique individuo unum aliquod nomen tribuatur, quam ut integer sermo aut oratio appelletur. Quare ego malim hodierna quoque die initio Ioannis Verbum retineri, et filium Dei logon Verbum potius quam sermonem appellari: quam vocem et Germanica versio per Vuort expressit. Quidam hoc tempore suaviter philosophati sunt, filium Dei ideo vocari Verbum, quia pater eum cogitatione gignat: quod commentum Irenaeus veterib. haereticis
in diebus illis. Isaiae 55 comparat pluviae ac nivi foecundanti terram, inquitas: Sic erit verbum meum, quod egredietur de ore meo, non revertetur ad me vacuum, sed faciet quod volo: et prospere perficiet, ad quod misi illud. Idem usus Verbi pro doctrina Dei, est etiam in concionibus Christi. Ioannis 8: Qui ex Deo est, verbum Dei audit. Ioan. 11. Mater mea et fratres mei hi sunt, qui audiunt verbum Dei. Luc. 8, Semen est verbum. Act. 4, Loquebantur verbum Dei cum fiducia. Act. 6. Non est aequum, nos derelicto verbo Dei ministrare mensis. Sic Act. 8. Cum audissent Apostoli,
VERITAS, plura significata habet. Primum enim congruentiam sermonis aut cogitationis cum re, de qua est sermo aut cogitatio, notat: ut et in aliis linguis Deuteron. 17 et 22, Et si veritas fuerit hoc verbum. id est, si ea accusatio fuerit vera. Sic testimonium Christi et Ioannis dicitur esse verum, Ioa. 5, 8 et 19. Secundo Veritas dicitur aliquando ipsa vera sententia, aut opinio, aut etiam doctrina, usitato Hebraismo, quo [?: p---tur ] abstractum pro concreto, et eius subiecto. Psalmo 14 Loquitur veritatem in corde suo. Sermo est [?:
ac membra Christi haurirent. Porrô per participationem etiam omnes pii vocantur reges et sacerdotes, eoqua etiam uncti. Sic de Abraamo et aliis patriarchis, eorumque piis familiis dicit Deus Psalmo centesimoquinto: Nolite tangere unctos aut Christos meos, ut Vulgata versio habet. Sic primae Ioannis secundo aliquoties repetitur, quod unctio Dei, qua Deus nos ungit, omnia nos docere possit. intelligitur autem per illam unctionem Spiritus sanctus, quo ad cognitionem Dei et bona opera conditi ac renovati sumus. Idem indicatur secundae ad Corinthios primo: Deus autem est, qui nos
[?: p--- ] Ioann. nono: Unum scio, quod cum caecus [?: e- ] sum recepi. id est, hoc sane certo ac [?: indubitan- ] compertumque habeo.
Christus dicit Ioannis decimo: Ego et pater unum sumus. Id veteres interpretati sunt de divinitate Christi, [?: ] sit patri consubstantialis. Reprehendunt hunc [?: intellectum ] recentiores aliqui: verum [?:-um ] esse dicti [?: il- ] sensum, testatur etiam
Christi, [?: ] sit patri consubstantialis. Reprehendunt hunc [?: intellectum ] recentiores aliqui: verum [?:-um ] esse dicti [?: il- ] sensum, testatur etiam Iudaeorum intellectus: qui [?:-nt ] illum asserere, se esse Deum. Porro Ioannis decim-oseptimo, videtur simul coniungere Christus tum [?:-iae ] suae cum patre unitatem, tum consensum ac [?: con-ctionem ] efficaciae, quam habet in patre, et cum [?: pa- ] , in suo redemptionis mysterio: tum denique etiam [?:-rum ]
Matthaei vigesimoprimo: Domus mea domus orationis vocabitur: id est, aut erit, aut esse debebit. Matthaei primo: Quod ex ea nascetur sanctum, vocabitur filius Altissimi. id est, erit. Romanorum septimo: Si mulier vivente viro sese alteri adiunxerit, adultera vocabitur: id est, erit. 1. Ioannis tertio: Videte qualem dilectionem dedit nobis pater, nempe ut filii Dei vocemur: id est, simul ab ipso habeamur ac foveamur. Vocare amicum sub ficum, aut sub vitem suam, est, invitare eum, seu tranquillo ac felici
mihi, nec audient vocem meam: sed dicent, Non apparuit tibi Dominus. Sic Deus Samueli inquit: Audi vocem populi in omnibus quae dicunt tibi. Ad hanc significationem pertinet, quod Christus [?: ] , oves suas audire vocem suam, et alienam non audire. Quae loquutio aliquoties repetitur Ioannis decimo et decimo octavo: Omnis qui est ex veritate, audet vocem meam. Vox clamantis in deserto, Isaiae quadragesimo, et Ioan. primo significat doctorem clamantem, nempe Baptistam, omnes ad poenitentiam invicem. Vox Dei significat interdum veram doctrinam, [?: ]
vos omnis sanguis iustus, effusus super terram inde a sanguine Abel: Non sane accidet illa persequutio in eum finem, sed tamen illud ultro consequetur. Aliquando est adverbium temporis, et significat cum, aut quando, sicut et Latinum Ut: nisi quod illud denotat postquam, statim, post quamprimum. Ioannis decimoquinto: In hoc est glorificatus pater meus, ut fructum multum afferatis. id est, quando multum fructum attuleritis, tunc, vel ex eo, vel per id glorificabitur pater caelestis. 1. Ioan. quarto, est maximi momenti locus, ex quo Maior probareconatur, fiduciam in extremo iudicio in
metaphoras: ut, quid significet fermentum Pharisaeorum, quid gladius quem eos emere iussit, quid somnus Lazari, quid cibus quo libentius vescatur, Ioan. 4. Sic alibi eos accusat, quod non intelligant parabolam aut similitudinem seminis, cum omnes parabolas eos intelligere oporteret. In fine Ioannis accusantur, quod non intellexerint interrogationem, aut etiam ipsam interrogativam pronunciationem, et sermonem conditionalem, cum de Ioanne ad Petrum dicit: Si volo eum sic manere, quid ad te? Conditionalem enim et interrogativam orationem pro simplici et asservativa accipiunt, perinde ac
Manifestum vero est, esse assertionem seu confutationem pharisaei.
Aliud autem est, asserere ac demonstrare aliquid contra negantem adversarium: aliud, obedientem docilemque discipulum docere, eique causas et effectus rei declarare. Sic locus in Evangelio Ioannis capite sexto, Quomodo potest hic nobis dare carnem suam ad manducandum? et adiuncta, facile ex scopo intelligi possunt. Non enim id agunt ibi Iudaei, ut tanquam dociles quaerant ex Christo modum fruendi eius corpore, beneficiis, ac doctrina: sed simpliciter, ut tanquam increduli redarguant
etiam subito vel propriae vel figuratae significationes eiusdem vocis mutantur, ut in una aut duabus lineis, dum adhuc de eadem re agitur, iam vis vocis nonnihil immutata sit: ubi tanto maior vigilantia est abhibenda. Remedia vero eadem sunt, quae prius indicavi. Exemplo sit, quod Christus Ioannis 4 primum petit potum a Samaritana: postea suum offert: in priore dicto, verbum (Bibere) proprie, in posteriore metaphorice usurpatur. Sic etiam mox vocabulum Messis prius proprie, deinde figurate sumitur.
12 Saepe coguntur interpretes reddere vocem Hebraeam
ipso anno reversi sunt Hierosolymam. Ezrae 1 et 6.
Anno secundo coeperunt aedificare templum, Ezrae 2 et 3.
In templo aedificando, propter plurima impedimenta intervenientia, fuerunt occupati annos 46. Aggaeus, Zacharias, Malachias. Ioannis 2.
Idemque annus, quo perfectum est templum, numeratur Dariaves: id est, Darii sextus. Ezrae 6.
Is autem Darius alias vocatus est Arthasasta, id est Artaxerxes: a Philone etiam appellatus Darius Longimanus, qui scribitur
innocentia cap. 43. Legis litera, quae docet non esse peccandum, si spiritus vivificans desit, occidit. Scire enim peccatum potius facit, quam cavere: et ideo magis augeri quam minui: quia malae concupiscentiae etiam praevaricatio Legis accedit.
In Evangelium Ioannis tractatu 16. Lex enim peccatores convincebat, non solvebat. Ideo litera sine gratia reos faciebat, quos confitentes gratia liberabat. Nam hoc dicit Apostolus: Si enim data esset Lex, quae posset vivificare, omnino ex Lege esset iustitia. Quare ergo data est Lex? sequitur et dicit: Sed
os obstruatur, et nemo sibi magnus videatur. Sint omnes parvuli, et reus fiat omnis coram Deo. Talia sunt innumera dicta Augustini, de vero usu Legis, non vivificante, sed tantum accusante ac damnante, sicut et Paulus de ea disserit.
IOANNIS DAMASCENI ADHORTATIO AD LECTIONEM
SACRAE SCRIPTURAE.
Unus est Deus et a veteri et novo Testamento praedicatus, qui in trinitate hymnis celebratur et glorificatur, Domino dicente: Non veni solvere legem, sed implere. Ipse enim salutem nostram operabatur, pro
Mediator Dei et hominum, homo Christus Iesus, Photinus suam haeresim hausit, hominem tantum Christum affirmans. Marcion ex epistola ad Philipp. scilicet, Et habitu inventus ut homo, phantasticum et non verum corpus Christum habuisse affervit. Sabellius eundem esse Patrem et Flium, ex Evangelio Ioannis, Ego et Pater unum sumus. Arriani creaturam Christum dicunt, et Patri inaequalem, ex Ioannis verbis, Pater maior me est. Alii dissimilem Patri, ex illo: De die autem et hora nemo scit, neque Angeli in caelis, neque Filius, nisi Pater solus. Alii tenebras coaevas Deo dixerunt, quia in Genesi
Christum affirmans. Marcion ex epistola ad Philipp. scilicet, Et habitu inventus ut homo, phantasticum et non verum corpus Christum habuisse affervit. Sabellius eundem esse Patrem et Flium, ex Evangelio Ioannis, Ego et Pater unum sumus. Arriani creaturam Christum dicunt, et Patri inaequalem, ex Ioannis verbis, Pater maior me est. Alii dissimilem Patri, ex illo: De die autem et hora nemo scit, neque Angeli in caelis, neque Filius, nisi Pater solus. Alii tenebras coaevas Deo dixerunt, quia in Genesi post noctem dies coepta sit. Alii Mathusalem post diluvium vixisse, et sic non tantum sunt
mater Anna laudatur: sic Isaac a parentibus nobilitatem pietatis accepit, quam posteris dereliquit. Quae enim alia intentio est Evangelistae Lucae, nisi ut S. Ioannes Baptista nobilitetur parentibus, miraculis, moribus, munere, passione? Non solum igitur a parentibus, sed etiam a minoribus S. Ioannis nobilitas propagatur, non seculari potestate sublimis, sed religionis successione venerabilis. Tales enim maiores habere debuit praenuncius Christi, ut non repente conceptam, sed a maioribus accepta et in ipso infusam iure naturae praedicare fidem dominici videretur adventus. Erant, in
est, quod alibi monuimus, verbis Hebraeis nonnunquam addenda aut subintelligenda esse adverbia intendendi, aut similia.
Hisce exemplis conveniret et illa Regula, quod verba Hebraeis saepe magis habitum quam actionem certo tempori alligatam denotent. Nihil ergo hoc dictum. Ioannis patrocinatur Pelagianis, Catharis, Anabaptistis, Libertinis, et Papistis. Sancti enim peccant, et non peccant. Non peccant sponte, ultro, data opera, sine intermissione, seu non ruunt in peccata, hocque quatenus renati sunt, et cum auxilio Spiritus sancti. Peccant autem subinde ex
Aliquando unius Parabolae aut similitudinis diversae res aut voces eandem rem significant: ut Io. 10, in similitudine boni pastoris, ovilis, ostii et ovium, Christus est tum pastor, tum ostium, ut ipsemet explicat. Significatur igitur per duas diversas res aut voces eiusdem similitudinis. Sic Ioannis 6, manducare, bibere et credere idem sunt.
30 In collationibus non tam similitudinum externarum cum rebus, quam rerum ipsarum interse in sacro laconismo diligenter magnoque studio investigandae et venandae sunt, tum res collatae, tum et earum conditiones in
non fuit vir: clamavi, et non respondit? Latini dicerent, Cur nemo recepit, cum veni: nemo respondit, cum vocavi? Esa. 58, Quare ieiunavimus, et non vidisti? affliximus animas nostras, et non cognovisti? pro, quare non respexisti, cum ieiunavimus, etc. Sic Marc. 2, Quare discipuli Ioannis et Pharisaeorum ieiunant, tui non ieiunant? pro, quare tui discipuli non ieiunant, cum illorum ieiunent? Quoties peccabit in me frater, et remittam ei? id est, quoties debeo remittere si peccaverit. Non quaerit, quoties frater sit peccaturus, sed quoties ipsi remittere debeat. Esa. 5.
Christus Matth. 15 interrogatus, Quare discipuli tui transgrediuntur traditiones maiorum? respondet. Quare vos transgredimini mandatum Dei propter traditionem vestram? Sic cum Matth. 21, quaerunt Pharisaei, qua autoritate eiiciat mercatores ex templo, quaerit ipse ab eis, unde fuerit baptismus Ioannis? Videtur nova quaestio nihil apte ad priorem quaestionem facere: et tamen si respondissent, quod manifestum erat, baptismum Ioannis esse de caelo, habuissent simul responsum ad suam quaestionem, et insuper seipsos condemnassent. Nempe enim sponte cogitassent, Baptistam satis indicasse quis
Dei propter traditionem vestram? Sic cum Matth. 21, quaerunt Pharisaei, qua autoritate eiiciat mercatores ex templo, quaerit ipse ab eis, unde fuerit baptismus Ioannis? Videtur nova quaestio nihil apte ad priorem quaestionem facere: et tamen si respondissent, quod manifestum erat, baptismum Ioannis esse de caelo, habuissent simul responsum ad suam quaestionem, et insuper seipsos condemnassent. Nempe enim sponte cogitassent, Baptistam satis indicasse quis nam sit Iesus, et unde suam potestatem habeat. Sic interrogatus de censu, interrogat ipse de imagine numismatis, indicans eos iam
sententiarum connexione.
Quod eam dem sententiam constabilire soleam, simul affirmative et negative, in cap. de Affirmatione dictum est.
Quod Antithesibus multum ea quae semel dixerunt, illustrent ac explicent, in capite de Ioannis stylo plenius ostendam. Interim observentur illa illustria exempla Matth. 6, qualem eleemosynam probet aut non probet Deus. Sic, qualem orationem, et denique quale ieiunium. Ubi per Antithesin tum vera tum falsa forma depingitur. Eadem forma ibidem indicatur, quales thesauros quaerere aut
collationis membum facile potest ab attento auditore colligi ex illis pauculis vocibus, et ex praecedentibus ac sequentibus.
Post breves sententias sequi Exegeses et Epexegeses, hoc est, explicationes, easque aliquando iteratas, postea in hoc capite, et in stylo Ioannis prolixius ostendetur ac exponetur.
Quomodo in similitudinibus ac collationibus alias antecedens, alias consequens vel plane desit, vel mutilum tantum supplendumque sit, in capite de Similitudinibus dictum est prolixius.
Prolepsis et
sunt plane innumera exempla in veteri ac novo Testamento, quae ex proposita regula et exemplis facile ab attento lectore observari possunt.
Aliquando etiam tertio sic iterantur aut exponuntur sententiae, ut supra ex Virgilio ostendi, et in capite De sermone Ioannis ostendam. ut Gen. 7. 1
ipsae, earumque varia facta, casus et conditiones, quin et regiones ipsae ac civitates rerum, novi Testamenti picturae ac umbrae sunt, sicut Paulus testatur: Omnia quae illis acciderunt nostros typos fuisse, ac propter nos erudiendos monendosque facta esse, 1 Cor. 10. Sic Christus discipulis Ioannis quaerentibus, an sit Meschias, magis rebus factis, ibi statim multis miraculis, quam verbis respondet. Talis quaedam species realis locutionis videri potest illa legati Rom. initio secundi belli Punici Carthaginensi senatui bellum ac pacem in sinu togae ostentantis. Sic Tuscus tristia
et contra per translationem Eliae et Enoch indicatur immortalitas animae, resurrectio corporum, et vita aeterna, seu beatorum vera felicitas apud Deum.
Exod. 14 dicit Deus ad Moysen: Quid clamas? Unde ardens eius oratio praecessisse indicatur. Hac ratione Christus Ioannis 3, dum urget, oportere omnino hominem regenerari, ostendit totam priorem naturam ac generationem damnatissimam esse. Sic passim in Scriptura per misericordiae et Evangelii praedicationem ex consequenti accusatur peccati et extremae corruptionis, ut qui tanto remedio indigeamus. Sic Ios. 2
Dei bonitatem attrahere, vel ad pietatis ac misericordiae officia constituit adhortari: nullam denique vel in ipso Aristotele et Galeno, praestantissimis alioquin harum rerum artificibus, magis exactam methodum invenio.
DE STYLO IOANNIS.
Ioannis sermo omnino grandis est, non minus quam Pauli: tametsi aliquando etiam quasi blanda demissaque voce ut pater, domi cum dulcissimis filiolis colloquatur, rariusque Paulinam gravitatem et austeritatem adhibeat. Sunt vero haec sequentia valde huic Apostolo
ad pietatis ac misericordiae officia constituit adhortari: nullam denique vel in ipso Aristotele et Galeno, praestantissimis alioquin harum rerum artificibus, magis exactam methodum invenio.
DE STYLO IOANNIS.
Ioannis sermo omnino grandis est, non minus quam Pauli: tametsi aliquando etiam quasi blanda demissaque voce ut pater, domi cum dulcissimis filiolis colloquatur, rariusque Paulinam gravitatem et austeritatem adhibeat. Sunt vero haec sequentia valde huic Apostolo usitata.
qua figura alibi dixi. 1 Ioan. 1, Quod vidimus, et audivimus, id annunciamus vobis, etc. repetit initium Epistolae ob multa inserta, ut addat plura, sitque connexio manifestior. Quod genus Hermogenes ad plenitudinem styli refert. Ioan. 5, At ego habeo testimonium maius, quam est Ioannis. Opera enim, quae dedit mihi pater ut ea perficerem, ipsa opera quae ego facio, testantur de me, quod pater miserit me. Ubi ipsa opera resumitur ex praecedentibus continuandae dilucidius orationis gratia, et simul etiam emphaseos gratia repetitio, dum inculcantur ipsa opera, quae praecipue
non audit nos. Si de mundo essetis, mundus quod suum est amaret: quia vero de mundo non estis, sed ego elegi vos ex mundo, ideo mundus odit vos.
Asyndeta.
Asyndeta habet multa, ut priore epist. Ioannis cap. 2, Scribo vobis, aliquoties sine copula repetit.
Appendices.
Appendices sententiarum non paucas habet. 1 Ioan. 3, Hoc est mandatum eius, ut credamus nomini filii eius
Haec est vita aeterna, ut te agnoscant verum Deum, et quem misisti, Iesum. Vel, Hoc est iudicium, quod lux venit in mundum, et homines magis dilexerunt tenebras quam lucem. Hoc est opus Dei, ut credatis in eum, quem misit. Haec est voluntas patris, mittentis me: Ioan. 6 bis. Hoc est testimonium Ioannis, quando miserunt eum. Hic est panis ille, qui de caelo descendit, Ioan. 6 bis. Sic: Hic est agnus Dei, qui tollit peccata mundi. et: Hic est qui venit per aquam et sanguinem. Haec est charitas Dei, ut mandata eius servemus. Hoc est praeceptum meum. Haec mando vobis. Ioan. 15, et 1.
mysterium Dei applicatum et quasi conformatum esse, nemini dubium est. Et possunt huius rei rationes non paucae afferri. Nam cum omnia nomina propria Hebraeis aliquid significent: tum praesertim ea quae Deus vel sibi vel etiam aliis imponit, ut Abraami, Sarae, Israelis, Isaac, filorum Isaiae, Ioannis, Iesu, et similium. Ad haec,
cum velit ex hoc nomine cognosci et considerari, dicatque fore suum memoriale in omnes gene rationes: certe vult aliquid, idque eximium in se suisve actionibus ea voce
Heb. 10. Apoc. 4 et 11. ac saepe alias in Scriptura, ut quasi studio alludat ad verbum Aeeieh Ero et Erit: quasi dicat, is qui olim inculacavit nobis Ero et Erit servator vester, ille Veniens, aut qui venire debuit, quique venturus expectatur, iam adest, etc. Sic quaerunt ex Christo Ioannis discipuli, Tune es ille Veniens seu promissum Ero, aut alium expectemus? Item alibi: Benedictus ille Veniens, ille panis veniens de caelo: item ille veniens qui fuit, qui et Est. Unde clare apparet illud Ero et Erit, expressum esse nomine aut participio, vel potius participiali nomine omni
Saepe igitur mihi hanc tristissimam rerum faciem contemplanti, venit in mentem ille calamitosissimus, et nostris rebus simillimus Ecclesiae status, qui mox Apostolorum tempora secutus est. de quo miserabiliter queritur Egesyppus eius spectator, inquiens: Usque ad illa tempora (scilicet mortis Ioannis evangelistae) virgo munda et immaculata permansit Ecclesia, corruptoribus veritatis et divini verbi temeratoribus, aut nusquam omnino extantibus, aut etiam, si qui forte fuerant, in occultis et ab ditis hiatibus terrae delitescentibus. Ut vero et Apostolorum chorus et omnis illa aetas, quae
deinem beschluss mag diss dein schreiben jetzundt bleiben.)
IOAN. MARIAE VERRATI.
Editum est contra nostras Ecclesias, Anno Domini 1561. Ferrariae, scriptum cuiusdam monachi nomine Ioannis Mariae Verrati Carmelitae, ad praesentem pontificem, et de praesenti Synodo, in quo multa impia asserit: sed eo praecipue, plenoque cursu tendit, ut affirmet, Pontificem et Concilium esse supra sacram Scripturam: posse Concilium, quodcunque ei videatur, non tantum sine Scriptura, sed et
scripturis, etsi lux ipsa Christus Deus noster tota lege veteri adumbratus nobis loquatur: non desunt tamen magna et profunda mysteria, quae excutiantur, magnumque faciant hominibus negotium piis et eruditis, et de quorum interpretatione non satis inter eos convenit, ut de primo capite Evangelii Ioannis, ubi divini verbi qualitas explicatur: de Christi generatione carnali, quam Matthaeus contexit, qualiter ad Christum pertineat, quomodove ab illa qua Lucas recenset differat, eorumque diversitas conciliabitur de Mariae virginitate post partum, de Magorum adventu, de octo
περὶ μεστώσεως, seu de plenitudine styli 279
brevitas aut Laconismus scripturae 281
Oratio pendens aut connexa 286
An D. Paulus adhibuerit artem dicendi 290
De stylo Ioannis 301
¶ Aliquot theologici libelli, etiam ex sermone sacro pendentes, ad eum illustrandum non parum utiles: tractatus VI. 303
De metonymicis aut synecdochicis poenitentiae descriptionibus 304
De ieiunio, materia hactenus parum
Qui intingit mecum manum in patina, etc. 157
Sanguis eius super nos et filios nostros 322
¶ Mar. 1. In hoc exivi, ut doceam 189
Omnis civitas erat congregata ad ianuam 218
2. Quare discipuli Ioannis et pharisaeorum ieiunant, etc. 211
3. Audientes propinqui eius exierunt, ut eum caperent 189
Erat Ioannes baptizans in deserto 161
4. Quomodo omnes parabolas intelligetis? 213
5. Et neque
Neven Jovanović
sacerdotem Dalmaticum, Brachiensem etc.
erga illum afficior devotione, tuo deinde suasu, Petre Cippico, qui mihi et suadere et imperare potes, metro dicavi. Siquidem probe memini Catharinam, uxorem tuam ornatissimam, vehementius quam effari possim egrotare, que cum nullis medicorum curationibus iuvari posset, Divi Ioannis Brachium afferri iussit; tum elaboratum gemmis auroque fulgentem, qui digito inherebat, annulum detraxit ac Sancto Pontifici consecravit. Atque ideo non pręterea expectationem pristinę integritatem recuperavit sanitatis. Hanc tu pręclaram nactus occasionem non modo
uti egregii illius Coriolani cuius in Asiatico bello, et gerendo, et scribendo virtus enituit. Hunc itaque laborem, exiguam scilicet mei erga te amoris significationem, sic accipito ut pietate colas, auctoritate probes, patrocinio tuearis. Ceterum mihi es rogandus ut ne dicendi stylum, qui Ioannis prestantiam multo est inferior, sed promptam, qua susceptus est quaque offertur, voluntatem spectes. Quotus enim quisque reperitur qui illius sanctitatem miraculorum seriem, morum ellegantiam, frugalitatem Ecclesię Dei gubernande
Pugna desistunt profugi et sua castra relinquunt.
deinde strepens alis repetivit Olympum.
digne celebrare valerem
multique Adrię moriuntur in undis.
senior solio residens malitus acerno
Oratores redeunt, ac triste recensent
Expunctam digito spinam sine vulnere vidi.
sua tardus eram cęlestia credere facta.
recolo Mencogna triumphos
Ast ego febriculam patiens, Catharina, voracem,
deflebat iocundus fata maritus;
fortuna valebis.
et interpres Divum Cumaea Sibylla,
verzija.
In librum statutorum
Pázmányána possidentur. Vidi Mathiae primi Regis
fortissimi literas anni 1465. quibus Abavo tuo Andreae, ac fratribus illius,
ob egregia illorum erga Regem et Coronam merita, accedente etiam
intercessione Ioannis Archi-Episcopi Strigoniensis bona omnia familiae
Pazmanianae, in quorum possessione progenitores ipsorum, ab antiquo
perstiterant, titulo novae donationis contulit, atque confirmavit. Matrem,
ex qua Te Nicolaus Pater
Catharina Csaki fuit, germana soror Nicolai Csaki, filia Gabrielis,
antiquissimae nempe ac clarissimae familiae surculus, ex qua ante annos
quadringentos, non unum fuisse constat Transylvaniae Vaivodam. Avi tui mater
Ioannis Pázmánni coniunx, Catharina Artandi fuit, Blasii illius ac Pauli
Artandi soror, quos per summam crudelitatem, Aloysius Grittus, Budae occidi
iussit, ea solum de causa, quod domui Austriacae, ac Regi Ferdinandi
esse patricio, et Nobili viro, Ius in quo
versatur ignorare. Qua reprehensione Sulpitius motus, adeo Iuri operam dedit, ut
merito inter Iurisconsultos, palmam assecutus fuerit. Ioannes Franciscus de
Pavinis, in praefatione Extravagan. D. Ioannis Papae XXII.
Apud Persas autem pueros Ius a Magistris, sicut alibi Grammaticam, didicisse;
refert Osorius libro 7. de Institutis Regis.
Quidni igitur apud nostrates, quibus omnia in quotidiano Iuris strepitu posita
communiter et indifferenter significat.
Licet nunc iam, a tempore cuiusdam Elisabethae Kolos, solum Iudicio
ordinario, in causam attrahi soleant: quae ex ordine Nobilium existens, in
causa defectus seminis, Nobilis quondam Ioannis Kolos fratris sui, contra
Fiscum Suae Maiestatis Regium, a Iudicio Extraordinario, non tam absoluta,
quam exclusa potius, uti iam dictum est, esse perhibetur: Anno Domini
1567. feria secunda proxima, post
regularet. Contineturque tribus proprie
voluminibus: decretalium scilicet, Domini Gregorii Papae IX. Sexti, Domini
Bonifacii Papae VIII. Et Clementinarum, Domini Clementis Papae V. Simulque
extravagantium viginti, Domini Ioannis Papae XXII. ac communium. Quibus
annumeratur etiam Decretum Gratiani, monachi cuiusdam, et non Papae, ex
dictis Sanctorum Patrum compilatum. Sicque omnia simul sumpta, constituunt
Corpus Iuris Canonici: quod novissime
Apostoli, S. Gregorii Papae, Annunciationis Beatae Mariae
Virginis, Corporis Christi, Visitationis B. Mariae, S. Margarethae Virginis
et Mart. Divisionis Apostolorum, S. Mariae Magdalenae, S. Annae,
Decolationis (!) S. Ioannis Baptistae, S. Elisabethae Viduae, S. Catharinae
Virginis et Mart. Conceptionis B. Mariae, et huius S. Ladislai Regis; ac
denique tota Maior hebdomada, ex singulari devotione.
Secundo: Et si in una et eadem causa, tam Inhibitio in sententia per
Nonvenit, quam Prohibitio a Iuramentali depositione, et communi
Inquisitione, aliquando interveniant; uti in quadam causa Relictae quondam
Ioannis Alapi, contra Lucam Székely, in Anno Domini 1571.
die Sexta Iunii in Iudiciis Octavalibus Superiorum partium,
Tyrnaviae ni fallor celebratis, admissae fuisse memorantur; ac per
consequens,
id est praecise ad utrum terminum, quo
resuscitari debebit, evocabitur.
deberent ad respirandum prohibitas habere: Nihilominus tamen
ex antiqua iam consuetudine, admittuntur in iis Prohibitae, nisi in casu eo,
ubi forte insons ad necem accusaretur indigne. Ut in capitali quoque causa
Ioannis Varossi, aliter Zabo, non est admissa
S.R.M.C.R.D. et Sacrae Coronae Regni Hungariae
Fiscalis perpetuae observantiae, et amoris ergo posuit.
INSIGNIA DOMINI IOANNIS KITHONYCH
S.R.M.C.H. Perceptoratus Vice-gerens, debitae observantiae,
et studii causa subscripsit.
IN EANDEM EFFIGIEM. G.D. IOANNIS KITONICH.
dirigit Hungariae.
AD EUNDEM C. D. AUTHOREM.
exhibitae.
poeseos laudem claris cerneret veteris, nostraeque memoriae scriptoribus occupatam, satisque intelligeret, nullam mediocribus poetis in re litteraria gratiam esse; liberiorem exercenda industria, et proferendi ingenii campum delegit, illyricas camoenas: accensus gloria nobilis in Ciuitate Poetae Ioannis Gundulae Francisci filii, consobrini sui; cuius ingenium per ea tempora magno cum ciuium, exterorumque plausu in edendis elegantibus fabulis, et nobilitando Ragusino theatro versabatur, famaque iam inclytum erat edito illustri poemate de Vladislai Рolonоrum Principis rebus in bello
scripto, sed memoriter, quae mente concepisset, recitanda dictabat; cum tamen multum antea opera, multumque diligentia in meditando argumento, eiusque serie ordinanda, ac disponenda collocare soleret; adhibito auunculi, quem diximus, aliorumque grauium, et doctorum hominum consilio, imprimisque Ioannis Bonae Seraphini filii, multarum artium, et consumati iudicii viri. Plurima autem ingenii eius in hoc genere carminis monumenta extant ab amicis studiose descripta, quorum insigniora quaeque commemorare non alienum ab instituti operis proposito fuerit. Accessus Aeneae ad Anchisem
Regione ad
litus Maris sita Episcopalis olim Civitas, initio labentis saeculi, saecundo nempe lustro,
Senonsibus Croatis tributaria fuit: Imperio Turcico subiecta; ut in Patriae Manuscriptis
legitur, recensque hominum memoria vidit. Hinc non satis capio sensum eiusdem Ioannis
Lucii, ubi
tot divorum Croatiae et Ungariae Regum privilegia nec
unum reperitur a Graeco aut Franconico quopiam Imperatore illis concessum. quin
Privilegia Regum Croatorum
Cathedrali Ecclesiae Traguriensi concessa, adhuc
ante Beati Ioannis Episcopi
illius tempora periisse
Traguriensem et Sibenicensem Slavonicas
Musas, sive ab illarum Civibus eatenus edita in lucem poëmata, cum Jadrensi Barakovitii
Musa, ih huius excellentiam comparat; qui omnes, Romanis Dalmatae, sui opera Croatica
vocant. Ita et
fuisset: ut quae nunquam, et Serbia aliquando Imperium Orientale cognoscebat; cum et haec
Bulgariae contermina Croatorum gens
/Anno 1019./ Cedreni testimonio sufficiente.
Sed ne ulterius Ioannis Lucii, erga Italum Romanumve in Dalmatia nomen affectatis nimium
coniecturis, diutius replicandis, immorer: ne tot
(inquam eiusdem
Adde haec scripta super victuro interlita plumbo:
civilis ordinis parentibus, honesto satis loco, e Liliatorum, vulgo Gigliati, gente paulo ante patrum memoriam extincta. Ipse tamen Christophorus, teste
minime neglexit, sed cum iis quotidie versatus cecinit scripsitque utraque lingua multa poemata, quae vel periere pro humanarum rerum conditione, vel ex iis forte nonnullae erunt, quae sine authoris nomine circumferuntur. Extat unicum, quod sciam, carminum eius monumentum, scilicet in
cui autem referendas
grates censeres pro vocibus?
Magister:
quod ad hoc gloriosum opus per vos datum est... nimis
tarde ubique exsolvantur."
Serva id! Felices fient Patresque tribusque;
E converso ad partes legislationis omnino attinet removere impedimenta illa, quae industriosos etiam proprietarios detinent, quo minus eum, quem possent e pratis suis fructum capiant. Talia sunt introducti in pluribus locis abusus illi, ut nemini liceat foenile suum ante festum Sancti Ioannis Baptistae falcare ideo, ut eadem interea pro pascuo deservire possint. Item ut foenilia mox atque defalcantur, pascuo locum dare debeant, adeoque nemini e foenili suo cordum desumere liceat. Abusus hi cum nulla adhuc positiva lege sublati sint, in illis foenilium plagis, quae plures habent
Castiliani interim excitati per Aragones
et fratrem Alphonsum Henrici 4‑ti coegerunt Henricum renunciare regno suo, post mortem tamen
fratris iterum substitutus est; Ioannes vero 2‑us cum filio suo omnem lapidem movit ut Isabella
consentiret in sponsalia cum Ferdinando filio Ioannis; hoc cum multi ex statibus devicti jam
urgerent, in effectum deductum est.
cudendarum neglectam emendavit; decessit 1370.
et ordinum concursu; enata est ergo hinc malecontentio subditorum, et ex hac
conjuratio plurium, cui etiam agnati Iohannis se associarunt, inter caeteros Iacob dux Deviseo,
qui in secundo gradu erat cognatus Ioanni; alter erat Ferdinandus dux de Braganca, qui erat
nepos filii naturalis Ioannis Nothi; haec tamen conspiratio prodita est et capita seditionis
incarcerata, nempe principes duo cum ceteris, anno '483‑o; Ferdinandus capite plexus est
publice, Iacobus vero ab ipso Iohanne confossus est in carceribus, ceteri plures capite plexi,
rex vero continuavit
et coronae haeres Iohannes
praemortuus est; initio tutelam gerebat avia Sebastiani, Chatarina, filia Phylippi Pulcri et
soror Caroli 5‑i; secundam tutelam, postquam renunciasset Catharina dignitati suae, a '561‑o
anno Henricus Cardinalis, filius Emanuelis Magni et frater junior Ioannis 3‑ii gessit; sed etiam
sub huius gubernio variae altercationes intercesserunt, cum monachis valde faverit; hinc anno
1567, dum 14. annum aetatis ageret Sebastianus, maiorennis declaratus est, et gubernavit
imperium.
exteros; desolata enim erat facies harum rerum sub ipsius regimine.
<ius succedendi
pertinet> non tantum ad Mariam Theresiam et eius descendentes, sed etiam ad Iosephum 1‑um
et eius descendentes, et his deficientibus ad descendentes Leopoldi 1‑i, et ex his descendunt
Portugalli; nam Maria Anna, filia Leopoldi, fuit conjunx regis Portugalliae Ioannis 5‑i et fuit
mater Josephi et avia modernae reginae Portugalliae.
obsidione oppidi exigui sagitta vulneratus perivit anno 1199.
emersit bellum, quod tamen Iohannes ex sententia gessit, anno tamen 3-o et 4-o belli
Galli feliciores multas occupationes fecerunt, hinc Philippo optimas pacis conditiones obtulit,
nempe cessit filio Philippo omnia loca occupata in provinciis feudatariis Gallicis, si is
Blancam sororis Ioannis filiam duxerit (Blanca haec Alfonsi ducis Castiliae, et Eleonorae filia
fuit); pacificationem hanc lubenter subscripsit Philippus, et sic Ioannes in pacifico usu
permansit regni usurpati.
paucos post dies decessit in carceribus, non sine suspicione violentis mortis, Eleonora
vero diu adhuc vixit in carceribus usque '240. annum; mater Arthuri accusationem fecit apud
Philippum de cede filii sui, proin de felonia indirecta; petiit ergo ut Philippus tamquam
dominus directus Ioannis in Gallia exuat eum feudis in Gallia (felonia enim indirecta intercedit
inter cognatos et agnatos, quod fuit Arthurus intuitu Iohannis).
3 Carolus Delfinus, ut partem
factiosorum imminuat, cepit consilium perimendi Ioannem Intrepidum, invitatum ergo, simulata
amicitia, Ioannem trucidari curavit; hoc factum arripuit dein mater Isabella ad perdendum filium
suum, hinc conspiravit cum Philippo Bono filio Ioannis; hinc a parte deficientes a rege et
regno, rem communem cum Anglis fecerunt; in urbe Treca procudebant consilia sua cum Henrico 5-o,
citatus est Trecam, ut se purgaret, et cum non compareret, exul declaratus est hereditatisque
indignus; Isabella cum Philippo peculiari tractatu
Elisabetham ei genuit, cum hac ab anno '32. usque '36.
vixit, quo eam decapitari curavit, adulterii accusatam.
filia, hanc anno '40.
duxit, sed paulo post eam remisit, ut fertur intactam, ob corporis vitium.
declaravit voluitque Eduardum tertiogenitum succedere; morti tamen proximus mutavit consilium,
filias declaravit capaces regiminis, cum videret etiam filium imbecilem esse; anno '547.
decessit Henricus; ei successit Eduardus, qui sex annis tantum regnavit; regnum sub tutela
Ioannis Seymurii avunculi sui gubernavit, qui Protectoris nomine gubernavit regnum; hic maxime
curavit, ut projectatae a Henrico nuptiae inter Eduardum et Iacobi, Scotiae regis, filiam Mariam
in effectum deducat; interim Galli omnimode conati sunt potentem hanc sponsam pro Francisco
habent, alii sunt commendatores, qui praedia habent;
ordo prius habet 47 commendaturas; 2--us habet 56, 3--us habet 37 commendaturas.
ergo
per praeconisationem et homagii praestationem coronantur.
pallatia regum tale est
Ode honoribus a. r. p. Josephi Matzek,
ss. theologiae, ac iuris ecclesiastici licentiati, eiusdemque lectoris emeriti; ex-ministri provincialis immediati, ord. min. s. p. Francisci obs. provinciae s. Ioannis de Capistrano, dum solemnem onomaseos diem recoluisset, in perenne gratitudinis pignus XIV kal. Aprilis a. MDCCCXXXIV devote Sacrata.
decem et octo fuere, deficientibus decimo quarto, et decimo quinto libris, idque evenit, aut quod ab auctore non fuerant, ut aliqui putant, confecti, sive quavis ignota caussâ illorum fieret iactura. Huic defectui mire suffecit Petrus Ignatius Sorgo ex paterna avia Nicoletta Gondula dicti Ioannis Francisci pronepos. Osmanides prout fuit post auctoris mortem reperta, atque uti illam dictus Sorgo absolvit, fuit primum anno 1826 Ragusae Antonii Martecchini typis vulgata. Altera editio nonnullis mutatis, omissis, et additis Zagabriae anno 1844 subsequuta est, Ludovici Gay
bona voluntas, et meta proposita excusationem, et indulgentiam apud benevolum lectorem mihi concilient. Ex Catharina Gondula mea avia paterna, et sorore Sigismundi Gondulae ultimi huius patriciae domus agnati masculi, quae cum illo mense ianuarii 1800 fuit extincta, recenseor etiam ego inter dicti Ioannis Francisci Gondulae pronepotes; ideoque pergratum quoque mihi accidit tanto illustri proavo hoc devotionis, et obsequii vel tenue signum offerre. At fortasse non
unus insurget sciscitans, an Osmanides praescriptis epici carminis regulis, et legibus satisfaciat, et
VLADISLAVO SIGISMUNDI POLONORUM REGIS FILIO SCHITHARUM TURCARUMQUE TRIUMPHATORI INVICTO GONDULA FAMILIA HOSPITI SUO CUIUS HUMANISSIMAM MAIESTATEM SEMEL IN HIS AEDIBUS ASPEXIT SEMPER IN IMAGINE SUSPICIET
In miscellaneis mss. historicis Patris Ioannis Mariae Mattei, quae in bibliotheca PP. Franciscanorum Ragusae exstant, reperitur haec inscriptio. Fortasse tanti hospitis memoria, et subsequuta ejus grandia, et clarissima adversus Turcas gesta tunc iuveni poetae Ioanni Francisco Gondula aditum praebuere illyricum
Milecije (c. 1340) [1340]: Miletii versus, versio electronica, 91 versus, verborum 573, ed. Stjepan Krasic [genus: poesis - historia] [numerus verborum] [milet-versus.xml].
Anonymus (floruit 1346-1353) [1346]: Obsidio Iadrensis, versio electronica, Verborum 22573, ed. Veljko Gortan; Branimir Glavicic; Vladimir Vratovic [genus: prosa oratio – historia] [numerus verborum] [anonymus-obsidio-iadrensis.xml].
Pavlovic, Pavao (1347-1416) [1371]: Memoriale, versio electronica, Verborum 12550, ed. Ferdo Sisic [genus: prosa oratio - chronica] [numerus verborum] [paulo-p-memoriale.xml].
Vitez od Sredne, Ivan (c. 1405-1472) [1445, Pesth]: Joannis de Hunyad virtus et character militaris, una rei praelio ad Varnam gestae series, sinistri exitus causae ac subsidiorum petitio, versio electronica, Verborum 977, ed. Gyorgy Fejer [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [vitez-i-epist-1445.xml].
Jan Panonije (1434-1472) [1447, Italia; Hungaria]: Epigrammata et elegiae, versio electronica, 5735 versus, verborum 37748, ed. Sandor Kovacs [genus: poesis - epigramma; poesis - elegia; poesis - carmen] [numerus verborum] [ian-pan-epigr-eleg.xml].
Vitez od Sredne, Ivan (c. 1405-1472) [1448, Servia; Segedinum]: Epistolae duo a. 1448, versio electronica, Verborum 1682, ed. Gyorgy Fejer [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [vitez-i-epist-1448.xml].
Nikola Modruski (c. 1427-1480) [1465, Italija]: De consolatione liber, versio electronica, Verborum 79291, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [modr-n-cons.xml].
Marulic, Marko (1450-1524) [1480]: Repertorium, versio electronica, Verborum 315700, ed. Branimir Glavicic [genus: prosa oratio - loci communes] [numerus verborum] [marul-mar-repert.xml].
Crijevic, Ilija (1463-1520) [1484, Dubrovnik]: Carmina e cod. Vat. lat. 1678, versio electronica, 7675 versus, verborum 46525, ed. Darko Novakovic [genus: poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - lyrica; poesis - epica] [numerus verborum] [crijev-i-carm-1678.xml].
Gucetic, Ivan (1451-1502) [1493]: Panegyris Wladislao Hungarie et Boemie regi, principi invictissimo dicta, versio electronica, Verborum 743, ed. Fialova, Andela Hejnic, Josef [genus: prosa oratio - oratio] [numerus verborum] [gotius-i-panegyris.xml].
Marulic, Marko (1450-1524) [1496, Split]: De institutione bene vivendi per exempla sanctorum, versio electronica, Verborum 186963, ed. Branimir Glavicic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [marul-mar-inst.xml].
Bozicevic Natalis, Frano (1469-1562) [1497]: Francisci Natalis Carmina, versio electronica, 3135 versus, verborum 19055, ed. Miroslav Marcovich [genus: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma] [numerus verborum] [natalis-f-carmina.xml].
Brodaric, Stjepan (1490-1539) [1505]: Epistulae, versio electronica., Verborum 166, ed. Petrus Kasza [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [brodaric-s-epistulae.xml].
Marulic, Marko (1450-1524) [1507]: Vita diui Hieronymi, versio electronica, Verborum 10681, ed. Darko Novakovic [genus: prosa oratio - vita] [numerus verborum] [marul-mar-vita.xml].
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1509]: Solimaidos libri III, versio electronica, 1154 versus, verborum 9287, ed. Irena Braticevic [genus: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - carmen; prosa - epistula - praefatio] [numerus verborum] [severitan-ip-solimaidos.xml].
Marulic, Marko (1450-1524) [1510]: Quinquaginta parabolae, versio electronica, Verborum 13330, ed. Branimir Glavicic [genus: prosa oratio - parabola] [numerus verborum] [marul-mar-quinqu.xml].
Brodaric, Stjepan (1490-1539) [1512, Budim]: Epistula ad Aldum Manutium, versio electronica., Verborum 166, ed. Eugen Abel Pierre de Nolhac [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [brodaric-s-epist-1512-09-14.xml].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1515]: Ode in triumpho reuerendissimi atque amplissimi domini Ioannis de Lasko, archiepiscopi Gneznensis, de uictoria inuictissimi Sigismundi, Polonie regis, contra Moscos habito, versio electronica, 60 versus, verborum 294, ed. Bratislav Lucin [genus: poesis - oda] [numerus verborum] [andreis-f-ode.xml].
Marulic, Marko (1450-1524) [1516]: Evangelistarium, versio electronica, Verborum 155872, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [marul-mar-euang.xml].
Niger, Toma [1516]: Epigramma in piam curam Ioannis Statilii Traguritae, versio electronica, verborum 65, versus 8, ed. Bratislav Lucin [genus: poesis - epigramma] [numerus verborum] [niger-t-epigramma-statil.xml].
Kozicic Benja, Simun [1516, Roma]: De Corvatiae desolatione, versio electronica, verborum 1764, ed. Bratislav Lucin [genus: prosa oratio - oratio] [numerus verborum] [begnius-s-corvatiae.xml].
Marulic, Marko (1450-1524) [1517]: De Veteris instrumenti uiris illustribus, versio electronica, Verborum 29840, ed. Branimir Glavicic [genus: prosa oratio - vita] [numerus verborum] [marul-mar-vir-ill.xml].
Marulic, Marko (1450-1524) [1519]: De humilitate, versio electronica, Verborum 81625, ed. Branimir Glavicic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [marul-mar-humil.xml].
Marulic, Marko (1450-1524) [1520]: De ultimo Christi iudicio sermo, versio electronica, Verborum 16879, ed. Branimir Glavicic [genus: prosa oratio - sermo] [numerus verborum] [marul-mar-ult-iudic.xml].
Crijevic Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522]: Commentarii de temporibus suis, versio electronica, Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, ed. Vladimir Rezar [genus: prosa oratio - historia] [numerus verborum] [tubero-comm.xml].
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1522]: Feretreidos libri tres, versio electronica, 807 versus, verborum 8510, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epica] [numerus verborum] [severitan-ip-feretr.xml].
Bunic, JakovCortonus de Vtino Minorita, BernardinusPetrus GalatinusColonna Galatino, Pietro (1469-1534; m. post 1539.) [1526]: De vita et gestis Christi, versio electronica, 10155 versus; verborum 68245, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epica] [numerus verborum] [bunic-j-vgc.xml].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1532, Venecija; Bec; Bec; Bec; Venecija; Venecija; Venecija; Trogir; Rab; Sarvar; Venecija; Trogir; Bakar; Sarvar; Trogir; Sarvar; Trogir; Venecija; Trogir]: Epistolae ad Thomam Nadasdinum, versio electronica, Verborum 5603 (pro tem), ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [andreis-f-epist-nadasd.xml].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1545, Cracovia; Polonia]: Ad optimates Polonos admonitio, versio electronica, Verborum 8436, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - oratio; prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [andreis-f-polonos.xml].
Durdevic, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545, Leuwen]: Prognoma, sive Praesagium Mehemetanorum : primum de Christianorum calamitatibus, deinde de suae gentis interitu, ex Persica lingua in Latinum sermonem conversum., ed. Durdevic, Bartul [genus: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [numerus verborum] [djurdjevic-b-prognoma.xml].
Vlacic Ilirik, MatijaZigerius, Emerik (1520-1575) [1549, Tolna; Magdeburg]: Epistola cuiusdam pii concionatoris, ex Turcia, ad M. Illy. missa, qualis nam status Euangelii et Ecclesiarum sub Turco sit indicans, cum Praefatione Illyrici (1549), versio electronica, Verborum 1772, ed. Stanko Andric [genus: prosa oratio - epistola; poesis - epigramma] [numerus verborum] [zigerius-e-epist.xml].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550]: Carmina Tranquilli Andronici in ms-to Budapestensi H46, versio electronica, 229 versus, verborum 1547, ed. Bratislav Lucin [genus: poesis - carmen; poesis - epigramma] [numerus verborum] [andreis-f-carm-h46.xml].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550]: Carmina in manuscripto Budapestensi H46, versio electronica, 462 versus, verborum 3075, ed. Bratislav Lucin [genus: poesis - carmen; poesis - epigramma] [numerus verborum] [andreis-f-carmina-vd.xml].
Grauisius, IacobusMladinic, SaboMazarelli, ValerioStatilic, MarinPridojevic, IvanVraniusGaudentiusMatthaeus Desseus RagusinusMichael Racetinus (1561/1563 - 1620-21; c. 1650; c. 1600) [1565]: Carmina occasionalia e codice Traguriensi Variorum Dalmaticorum, versio electronica, 175 versus, 1267 verborum, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epigramma; poesis - elegia] [numerus verborum] [aa-vv-carm-occ-vd.xml].
Vlacic Ilirik, Matija (1520-1575) [1581]: Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica, 600000 verborum, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [numerus verborum] [flacius-m-clavis-1.xml].
Vlacic Ilirik, Matija (1520-1575) [1581]: Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica, 600000 verborum, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [numerus verborum] [flacius-m-clavis-2.xml].
Muzic, Frano [1586]: Carmina VI e codice Variorum Dalmaticorum, versio electronica, 113 versus, verborum 764, ed. Teo Radic [genus: poesis - carmen; poesis - epigramma] [numerus verborum] [muzic-f-vd.xml].
Mladinic, Sebastijan (c. 1561 - c. 1621) [1590]: Vita beati Ioannis episcopi Traguriensis, versio electronica, Verborum 4659, versus 746, ed. Mladen Ivanisevic [genus: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - ode; prosa - epistula - praefatio] [numerus verborum] [mladinic-s-vita.xml].
Pir, Didak (1517 – 1599) [1596]: Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica, versus 5366, verborum 40443, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [numerus verborum] [didacus-p-cato.xml].
Zavorovic, Dinko (1540-1608) [1600]: Inscriptio in aede, versio electronica, Verborum 14, ed. Iva Kurelac [genus: prosa oratio - inscriptio] [numerus verborum] [zavorovic-d-inscriptio.xml].
Divnic, Ivan Krstitelj (floruit 1608) [1608, Sibenik]: In librum statutorum Sibenicensium epigramma, versio electronica, Verborum 57, versus 6, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epigramma] [numerus verborum] [divnic-ik-epigr.xml].
Kitonic, Ivan (1561-1619) [1619]: Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica, 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [kiton-i-dir-meth.xml].
Levakovic, Rafael (o. 1597 - o. 1650) [1639]: Ad Benedictum Uinkouich episcopum epistulae XI, versio electronica, Verborum 6550, ed. Sime Demo [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [levakov-r-epist.xml].
Gradic, Stjepan (1613. — 1683.) [1670]: De vita, ingenio, et studiis Junii Palmottae, versio electronica, 3196 verborum, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa - vita] [numerus verborum] [gradic-s-palmottae-vita.xml].
Ritter Vitezovic, Pavao (1652–1713) [1700, Zagreb]: Croatia rediviva, versio electronica, 68 versus, verborum 7054, ed. Zrinka Blazevic [genus: prosa oratio - historia; poesis - elegia] [numerus verborum] [vitezov-ritter-p-croatia.xml].
Vicic, Kajetan (?-ante 1700) [1700]: Jesseidos libri XII, editio electronica, 13523 versus, verborum 84448, ed. Gorana Stepanic [genus: poesis - epica] [numerus verborum] [vicic-k-jess.xml].
Durdevic, Ignjat (1675-1737) [1700]: Poetici lusus varii, versio electronica, versus 5453, verborum 35062, ed. Veljko Gortan [genus: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [numerus verborum] [djurdjev-i-poe.xml].
Crijevic, Serafin Marija (1686-1759) [1740, Dubrovnik]: Bibliotheca Ragusina, loci selecti, versio electronica, Verborum 6633, ed. Stjepan Krasic [genus: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - lexicon; prosa oratio - prosopographia; prosa oratio - commentarius] [numerus verborum] [crijevic-s-biblioth.xml].
Silobod Bolsic, Mihalj (1724 – 1787) [1760]: Fundamentum cantus Gregoriani, versio electronica, 6772, ed. Jelena Knesaurek Caric [genus: prosa oratio - dialogus scholasticus] [numerus verborum] [silobod-bolsic-m-fundamentum.xml].
Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1790]: Operum omnium tomus III, versio electronica, Verborum 71764, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skrl-3.xml].
Katancic, Matija Petar (1750-1825) [1791]: Fructus autumnales, versio electronica, 948 versus, verborum 7599, ed. Tomo Matic [genus: poesis - ode; poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - paratextus; prosa - dedicatio; prosa - praefatio] [numerus verborum] [katancic-mp-fructus.xml].
Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1791]: Descriptio physico-politicae situationis Regni Hungariae, editio electronica, Verborum 26295, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skerle-n-desc.xml].
Baric, Adam Adalbert (1742-1813) [1792]: Statistica Europae, versio electronica, Verborum 91598, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [baric-a-stat.xml].
Babulak, Oton (1808 - 1838) [1834, Osijek]: Ode honoribus Josephi Matzek, versio electronica, Verborum 593, ed. Nikola Matasovic [genus: poesis - ode] [numerus verborum] [babulak-o-ode-matzek.xml].
Gundulic, IvanGetaldic, Vlaho (1588-1638; 1788 - 1872) [1865]: Osmanides, versio electronica, Verborum 42047, 5086 versus, ed. Neven Jovanovic Juraj Ozmec Zeljka Salopek Jan Sipos Anamarija Zugic [genus: poesis epica; poesis versio; paratextus prosaici; carmen heroicum] [numerus verborum] [getaldic-v-osmanides.xml].
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se voditelju projekta.