D. V. exhibeat annexas Domino Cabrieli de Tasis, Magistro postarum in Insprug, qui eumdem scorpionem consignabit D. V.. Que itidem me plurimum comendet Reuerendissimo Domino Plociensi et suis colegis qui fuerunt cum eo apud Caesarem et similiter domino Vicecancellario, et Magnifico Domino Cancellario, et Domino Bernardino Gallo conteraneo meo. Si aliquando scripserit ad me D. V. ex patria semper rescribam sibi; et me ad omnia

+ IC XC Spectabilis et eximie domine honorande. Commendationem plurimam. Arbitrabar iam perlatam fuisse expeditionem et cum ea privilegium Dominationis Vestrae quam omni studio curavi apud caesarem et ita fuit facta per dominum Sperantium et provisum de viatico. Tamen forte postea eadem vel altera die debuit accepisse totum etiam privilegium cum litteris meis. Postquam Dominatio Vestra censet scorpionem illum dignum regia maiestate, si sine incommodo suo potest illud

ORATIO TRANQVILLI PARTHENII ANDRONICI DALMATAE CONTRA THVRCAS AD GERMANOS HABITA AD INVICTISSIMVM MAXIMILIANVM CAESAREM AVGVSTVM / Tranquilli Parthenii Andronici Dalmatae Epistola. Consideranti mihi Caesar Auguste hinc odia Christianorum Principum / vt quasi mutuis interituri vulneribus in arenam descendere videantur: illinc debacchantibus Thurcarum

Europam Aphricam / atque Asiam ad Caucasum montem tenuerunt. Termini Romani imperii. Quorum victricibus armis Indi Indi. Seres / Seres. ac nonnulli Scytharum Scythae. territi legatos ad Caesarem Augustum Caesar Augustus cum muneribus miserunt. Idcirco Thurcae inter omnes prouincias praecipue in Italiam transire anhelant: ad hoc eos inuitante rerum omnium copiosissima ac opulentissima praeda. Thurcarum cupido in Italiam

clamorem: vndique fumantia tecta cernebantur. Ardet vicinia / ignis iam proxima quaeque populatur / qui postquam late diffusus est / difficile extinguitur. Facilius enim est crescentibus viribus resistere / quam quum ipse omnia sua magnitudine / quo se inclinauerint / opprimant. Quippe non temere Caesarem dictatorem dicere solitum accaepimus / difficilius se principem ciuitatis a primo ordine in secundum / quam a secundo in nouissimum detrudi. Dictum Iulii Caesaris. profecto haec eadem in Thurcis multo certiora apparent: Si quidem nec potentissimi reges eorum

simul tyrannide perditum eant. Sigismundus uxoris oratione inductus dat Iaxiae Naresio literas ad Rhacusanos, quibus iubebat eos insulis excedere atque a potestate Rhacusanorum omnino exemptas Iaxiae tradi, Rhacusanis oratoribus apud Caesarem nequicquam nitentibus ne insulae fidelibus sociis, falsis Iaxiae criminibus, adimerentur. Sed crimen ualuit eo maxime quod Rhatanei Canalensisque agri diuisio eiectis ueteribus colonis

contineret, et externam uim armis propulsaret, quum regno potius sit in communi periculo quam regi consulendum, quandoquidem reges ipsi tutandis populis constituuntur. Mater uero pueri indignitate rei permota, diademate sublato, quod Hungarorum regibus cum creantur imponi solet, ad Fridericum Caesarem sese confert, diademaque una cum filio imperatoris fidei committit. Non ita multis post annis, Vuladislauo in expeditione aduersus Turcas suscepta interfecto, Alberthi filius regno iure sibi debito potitur, qui quum dolo suorum Pragae adolescens perisset, ad

deditus, animi dolorem, quem ex regni Hungarici repulsa conceperat, solatus. Aegre enim tulerat Matthiam Coruinum, nouum hominem, in regem ab Hungaris cooptatum, se magis ui deiecto quam liberis praeterito suffragiis. Etenim conuentus Hungarorum principum audita Ladislaui Posthumi morte Fridericum Caesarem, sanguine illi coniunctum, regem, ut quidam affirmant, designarat. Caeterum postea quam Matthias regnum sibi stabilitum esse intellexit, existimans diadema et magno redemptum esse, et inique a Caesare precium acceptum, utpote pro re ad Hungaricum ius spectante, per legatos numeratam

atque ad Venetos literis legati sui, qui apud Hispanum regem erat, perlata, ingenti ex conscientia perfidiae metu perculsi sunt. Itaque quo et ipsi alicuius Christiani regis amicitia sese munirent, omnibus tentarunt artibus Maximilianum Caesarem, Friderici filium, hominem satis notae leuitatis, in societatem pellicere, aut saltem a caeteris Christianis regibus auertere. Nihil enim Veneti et Romani etiam pontifices magis sibi timendum censent quam Christianorum regum coitionem. Metus autem utrisque hinc

custodes decaeptum iri. Iam primam custodiam euaserat, quum carceri prępositus, caeteris solertior, conspecto homine sacerdotali ueste induto, cuius cucullus ― ita capitis tegumentum monachi appellant ― magis solito in oculos demissus esset, suspicatus, ut erat, Caesarem dolum aliquem commentum esse, iniectis manibus hominem comprehendit, agnitumque recipi in carcerem coëgit. Rex Hispaniae, percepta sceleris atrocitate, Caesarem ultimo supplicio afficiendum censuit, uerum praecibus quorundam principum sententia dimotus, ita illum, ne quid salute

cucullus ― ita capitis tegumentum monachi appellant ― magis solito in oculos demissus esset, suspicatus, ut erat, Caesarem dolum aliquem commentum esse, iniectis manibus hominem comprehendit, agnitumque recipi in carcerem coëgit. Rex Hispaniae, percepta sceleris atrocitate, Caesarem ultimo supplicio afficiendum censuit, uerum praecibus quorundam principum sententia dimotus, ita illum, ne quid salute desperata ferox iuuenis grauius consuleret, uinculis liberauit, ut praedes acciperet, qui eum, quandocunque iussisset, sisterent, quem nisi promissores exhibuissent,

Auctore Iulio Secundo pontifice omnes fere Christiani principes contra Venetos foedus ineunt; pontifex ad Gallos legatum mittit. Iulius Secundus, Romanus pontifex, ubi Christianorum regum in Venetos odium noua insuper in Maximilianum Caesarem iniuria uehementer exasperatum esse accaepit, ratus reges ipsos seu positis purgatisue suspitionibus, aut dissimulatis simultatibus aduersus communem regum hostem facile coituros, eos iterum legationibus fatigare institit. Cuius quidem auctoritas opera Margaritae,

persuasisse, ut Taurunum oppugnaret, ne Hungari et Boëmi bello in se ipsos auerso Carolo Augusto, eidemque Hispaniarum regi, adiungi possent, dum is aduersus Gallos in Circumpadana Italia per duces suos bellum gerit, admonendo Turcam et affinitatis inter Hungarorum regem et Caesarem contractae, et docendo nimiam Augusti potentiam e re haudquaquam esse Turcaica, putantes eo consilio suae reipublicae egregie consultum iri. Quam quidem atrocitatem apud Hungaros sermonibus iactatam magis attigi, ne uiderer omisisse, quam quod crederem a Venetis admissam.

perditum eant. Sigismundus, uxoris oratione inductus, dat Iaxiae Narisio literas ad Rhacusanos, quibus iubebat eos insulis excedere, atque a potestate Rhacusanorum omnino exemptas Iaxiae tradi; Rhacusanis oratoribus apud Caesarem necquidquam nitentibus, ne insulae, fidelibus sociis, falsis Iaxiae criminibus, adimerentur. Sed crimen ualuit eo maxime, quod Rhatanei Canalensisque agri diuisio, eiectis ueteribus colonis, parum purgata esset; cum

IX. cap. XIX. (112) et Platina referunt, Plati. de Eusebio papa. (113) compertum tibi fiet Constantium Caesarem, Constantini genitorem, Claudii Augusti Dalmatae ex filia nepotem exstitisse. Post translatum demum ad Germanos imperium Carolus ac Sigismundus et Vinceslaus, Slauorum genus ex Bohemia nacti, ut papa Pius Pius in Hist. Bohe. capitu. XXXIII

deprecandaue contumelia, si qua innocens iniuria perstringar, ante cuiusque pedes uolutari aut refugere, si deposcar in labores, pericula, tormenta, cruciatus, demum quamlibet honoris et famae dimicationem. Reminiscere te Caesarem, qui peruicaciam inimicorum armis contundere maluisti, quam uirtutis rerumque bene gestarum ab inuidis et ingratis ueniam deprecari: tum subeat nunquam in tuum pectus ne minimam quidem formidinem descendisse: sed

sed pęne dolore examinat, omnes aduersarii primi atque illustres regum ad latus in orchestra consederunt: agnosco Syllam, Pompeium eiusque liberos, Catonem, Scipionem, Petreium, Domitium, Afranium, Faustum, L. Caesarem, et alios permultos, qui mecum de imperio et uita dimicarunt. Rursus in subseliis (quę res meum dolorem exulcerat) C. Marium cum C. filio, Carbonem, Lepidum, Cinnam, Sertorium, Curionem, Antonium,

Földwar ei pago est nomen, ibi fuerunt positae machinae hostiles. Eum locum oculis nos postea circa extremum certaminis tempus conspeximus hostibus fuisse oppletum, maxime ianiczaris, quos vocant, qui, quicquid erat ultra illius pagi casulas, omnia longo ordine occupabant, inter quos fuisse caesarem postea fuit cognitum. Tormenta ita erant ibi posita quasi in quadam valle, propter quod nostris longe minus, quam si in plano fuissent, nocere potuerunt, et plus terroris quam damni intulerunt. Acie in hoc, quem diximus, loco, eo, quem diximus, modo et die paulo post solis exortum

cur uiatorem occiderit? Olim Gallos propemodum iusta ira pertraxit ad urbem: Nam legatus Romanus contra ius gentium in acie pugnauerat. Isti latrones nihil causantur aliud, quam pecuniam non esse datam, quam flagitarunt. Non igitur tentata urbs est, quia Gallis et Venetis esset alieno animo erga Caesarem, quia Gallis et Venetis esset aequior. Nihil in gratiam Caroli susceptum est. Auaritia et amplissimae praedae spes perpulerunt, ut transgressi Apenninum, maximis itineribus summa celeritate confectis ad urbem properarint. Nec dierum aliquot inedia, nec hostis a tergo,

Deum, ut mihi contingat. Tu vero interim rogo, non cesses eius maiestatem mihi reddere placabilem. Quo non est aliud, quod magis in vita exoptem; obsequiaque mea humillima in gratiam eius reginalis maiestatis per omnes occasiones commendabis. Hic apud caesarem est conclusum, ut pro finali rerum Hungaricarum conclusione reuerendissimus dominus Lundensis, bonus amicus tuus et magnus rerum tuarum fautor ad serenissimum regem meum proficiscatur, cum reuerendissimo domino Agriensi, Frangepano, cui et ipsi tu satis es

ut pro finali rerum Hungaricarum conclusione reuerendissimus dominus Lundensis, bonus amicus tuus et magnus rerum tuarum fautor ad serenissimum regem meum proficiscatur, cum reuerendissimo domino Agriensi, Frangepano, cui et ipsi tu satis es commendatus. Ego apud caesarem remaneo usque ad rerum conclusionem; quae in eo statu sunt ut de bono fine non possimus dubitare. Missurus est breui et pontifex unum ex reuerendissimis cardinalibus huius rei gratia in Hungariam. Noua inter caesarem et Gallum vos scitis melius. Pro libellis

cui et ipsi tu satis es commendatus. Ego apud caesarem remaneo usque ad rerum conclusionem; quae in eo statu sunt ut de bono fine non possimus dubitare. Missurus est breui et pontifex unum ex reuerendissimis cardinalibus huius rei gratia in Hungariam. Noua inter caesarem et Gallum vos scitis melius. Pro libellis iucundissimis ago gratias amplissimas, et me totum vestrae dominationi commendo, quae rogo, ut me commendare dignetur domino Cornelio Sceppero. Vestra dominatio felix valeat

quae vbi sperari desierit, mox distrahuntur in magnas dissensiones, ac saepe in acerbas inimicitias, apertaque certamina prodeunt, quoniam non eadem omnibus honesta sunt atque turpia, et eorum quilibet res omnes ad suam per- vtilitatem conatur. Huiusmodi causae primum Caesarem et Pompeium et Crassum, deinde Augustum Anthonium et Lepidum coniunxerant, et funesta bella concitauerant: Nam de mediis amicitiis quae sine iudicio leuiter ineuntur non est habenda magna ratio: qua facilitate inchoatae sunt, eadem quoque exolescunt, ac saepe vnius iniucundi verbi

glutinantur, haerentque inter se diu summa cum salute ac dignitate Reipublicae quam illorum amore et observantia in Principem, huius vicissim in illos indulgentia et aequitate. Quae cuncta vobis rara felicitate video accidisse. Is enim Princeps dono quodam providentiae huic regno datus est; quo neque meliorem, neque sanctiorem, neque cui fortuna indulgentius magnis in rebus aspiraret, nemo sanae mentis, ne optare quidem a diis immortalibus possit. Quae olim singula quosdam reges illustres habuisse dicuntur eminentissima, ut Caesarem memorant clementia, Augustum

Sequitur commentarius. PAtissahomoz) est nomen dignitatis, com positum cum pronomine pluralis nu meri, et significat rex noster, siue Imperator noster. solent enim eodem nomine dignitatis Romanum Caesarem simul et reliquos reges Christianorum appellare, vt Vrum patissah) id est, Romanus Imperator. Vngruz patissah) id est, Hungarus rex. et Frenk patissah) id est, Gallus rex. quare non attribuitur inferioris conditionis

Assidueque tuum celebretur, perfice, nomen;
Cum diuis hominum fiat una eademque uoluntas,
Vnus et in terris regat unum pastor ouile. Ad Caesarem Maximilianum Tranquillus Cf. Varia Dalmatica, f. 33-33v; post 1562, ante 1571
Humanis frustra contendis, maxime Caesar,

et nos laeti lęti super exultabimus scriptum est exultabimus hymnis. Ad caesarem Maximilianum, Tranquillus post 1562, ante 1571
Humanis frustra contendis, maxime caesar,
Viribus a capite horrendum

uirtute superbis,
20  Exultans magnis nostrorum plausibus heros
Accipitur decorisque sui nunc fama refulget. Conquestio ad caesarem et alios principes, Tranquillus Andronicus
Cur audes, caesar, tantum confidere Turcis,
Prima quibus praedura silex et quercus origo est,
Quos rabies agitat, quibus implacabile pectus
Pascitur in

Apostoli Act. 16. et 22, ubi Paulus se civem Romanum esse dicit, quem indemnatum non liceat flagellare. et tribunus respondit, se multa summa pecuniae civitatem illam comparasse. Act. 25 Paulus inquit: Ad tribunal Caesaris sto, ubi me oportet iudicari, etc. Et Festus inquit: Caesarem appellasti, ad Caesarem ibis. Item: Non est Romanis consuetudo, ob gratiam donare aliquem hominem, ut pereat, priusquam is qui accusatur praesentes habeat accusatores, locumque se defendendi accipiat de crimine. Galat. 3. Fratres secundum hominem dico, Hominis licet testamentum, tamen si

et 22, ubi Paulus se civem Romanum esse dicit, quem indemnatum non liceat flagellare. et tribunus respondit, se multa summa pecuniae civitatem illam comparasse. Act. 25 Paulus inquit: Ad tribunal Caesaris sto, ubi me oportet iudicari, etc. Et Festus inquit: Caesarem appellasti, ad Caesarem ibis. Item: Non est Romanis consuetudo, ob gratiam donare aliquem hominem, ut pereat, priusquam is qui accusatur praesentes habeat accusatores, locumque se defendendi accipiat de crimine. Galat. 3. Fratres secundum hominem dico, Hominis licet testamentum, tamen si sit comprobatum, nemo

pertinentem, narrat Flavius Vopiscus de Aureliano Caesare, qui cum Thyanam pertinaciter resistentem obsedisset, iuravit se canem in eo oppido vivum non relicturum. Verum cum postea civitas spe praedae a militibus expugnata esset, illique cives ad caedem iuxta Caesaris iuramentum exposcerent, et Caesarem tam crudelis sententiae poeniteret, respondit: Nihil se de civium caede, sed tantum de canum dixisse: eos se permittere ut interficiant. Quae clemens duri consilii interpretatio placavit milites, ut postea in ea libenter acquiescerent. MINISTRARE, est officio

aderat, sed de exitu aut eventu. Testatur enim Paulus, se in ea re etiam Apostolorum iudicio victoriam obtinuisse. Ideo inquit, de falsis fratribus eum ad circumcisionem cogentibus, nec ad horam quidem cedere voluisse. De eventu et illud Actorum ultimo accipiendum est, coactus sum appellare ad Caesarem. quasi dicat, non tantum urserunt [?: ] ad id sua iniustissima accusatione, sed etiam tandem perpulerunt eo me invitum plane. Sic secundae Corinthiorum duodecimo: Vos me coegistis gloriari. Quomodo autem verba nonnunquam tantum ius, [?: cona-m ] , permissionem,

in me frater meus et remittam ei? Luc. 15. Pater peccavi in caelum, et coram te Ioann. 9. Quis peccavit, hic aut parentes eius? Respondit Iesus: Neque hic, neque parentes eius. Sic Iudas desperans ait: Peccavi, tradens iustum sanguinem. Sic accipi potest et illud Pauli Act 25, Neque in Caesarem peccavi: quo modo et Daniel loquitur. Sic et illud Pauli: Si nupseris, non peccasti: scilicet, in eo facto nihil mali fecisti. Sic 1 Petr. 2: Si peccantes et caesi patienter fertis. id est, singularia aliqua scelera patrantes. Eodem modo de uno primo angelorum lapsu dicitur 2. Pet 2.

Elohim, hoc est deos, saepe Scriptura vocat: Exod. 24. Nimroth robustus, Genes. 10. Tauri, Esaiae 19. Abietes, Buxi, Pini, Esaiae 15. et arbores, et alibi, Potentes terrae, Psal. 47. Scuta terrae, eodem Psal. Anguli eorum, apud Sophoniam. Alias Caesarem, Barbam, Montes, etc. Hebraei hircos terrae vocant principes: sicut enim hirci gregem caprarum antecedunt, ita reges et principes plebi praesunt. Pingues vaccae: item Leones, unde symbolum est regum: et tribui Iuda dictum, quod quasi leo accubuerit. nam inter bestias

Cretenses semper mendaces, malas bestias, ventres pigros vere ab Epimenide poeta dictos, Apostolus conprobat. Vanos Mauros et feroces Dalmatas Latinus pulsat historicus. Timidos Phrygas omnes poetae lacerant. Athenis expeditiora nasci ingenia, philosophi gloriantur. Graecos leves apud C. Caesarem sugillat Tullius, dicens: Levium Graecorum aut immanium barbarorum. et pro Flacco: Ingenita, inquit, levitas et erudita vanitas. Ipsum Israel gravi corde et dura cervice, omnes Scripturae arguunt. In hunc modum arbitror Apostolum Galatas religionis suae proprietate pulsasse, ut indociles

Antichristianam Luciferi ambitionem et superioritatem, seductores ac Monachi Papae et Romanae synagogae et conciliabulo furenter vendicant. Olim regum praecones, et nunc Heroldus Caesareus affert alicui principi aut civitati Caesaris mandatum, et potest ac debet testari Caesarem hoc mandare, illud vetare. Postquam autem hoc fecit, si diceret, Ego tamen sum supra Caesaris edictum aut mandatum, ideo mandata Caesaris prohibeo, et vetita mando: hoc vero esset se supra Caes. Maiest. efferre, talisque praeco et Heroldus extremo acerbissimoque supplicio afficeretur.

Integritatem incorruptae Fidei in Deum et Homines conseruatione ita exornauit, ut quemadmodum rerum omnium cognitione uirtutumque excellentia se admirabilem praebuit et illustrem; neque enim illa inflari, neque hac extolli uisus est unquam; sic seruatâ ubique fidê ad Deum, ad Ecclesiam, ad Caesarem, ad Regem, ad Rempublicam, ad Patriam, ad uniuersos denique et singulos, factus est illustrissimus. Nouit Croatia, in qua natus, nouit Slauonia, nouit Ungaria, norunt Optimates et Proceres, norunt Praelati et Antistites dictorum Regnorum et proximorum, nouit Rex ipse Orbisque Imperator

mortuum fuisse Maximum Schismaticum, pseudoepiscopum Ualachorum, plurimumque commendat Zelum et diligentiam Dominationis Uestrae Reuerendissimae, quae ad illum et ad Caesaream Maiestatem sollicite miserit de succesore habendo, qui simul etiam suus suffraganeus fieri posset; promittit quoque se Caesarem allocuturum, quod hactenus factum est. Ego expectabo resolutionem ex inde, unde etiam hic eandem resolutionem assensus sequetur. Non dubito quin Dominatio Uestra Reuerendissima aliquid pro me egerit. Uereor tamen, ne Dominus Cancellarius in aliquam aliam partem detorqueat Caesarem. Hodie

quoque se Caesarem allocuturum, quod hactenus factum est. Ego expectabo resolutionem ex inde, unde etiam hic eandem resolutionem assensus sequetur. Non dubito quin Dominatio Uestra Reuerendissima aliquid pro me egerit. Uereor tamen, ne Dominus Cancellarius in aliquam aliam partem detorqueat Caesarem. Hodie uicissim efficaces mittere curaui, ut apud Caesarem pro me agat Nuntius, licet arbitrarim iam conclusum esse. Caeterum, fiat uoluntas Dei. Reuerendissimus Pater Commissarius generalis petiit a me instantissime, quatenus Dominationem Uestram Reueredissimam

est. Ego expectabo resolutionem ex inde, unde etiam hic eandem resolutionem assensus sequetur. Non dubito quin Dominatio Uestra Reuerendissima aliquid pro me egerit. Uereor tamen, ne Dominus Cancellarius in aliquam aliam partem detorqueat Caesarem. Hodie uicissim efficaces mittere curaui, ut apud Caesarem pro me agat Nuntius, licet arbitrarim iam conclusum esse. Caeterum, fiat uoluntas Dei. Reuerendissimus Pater Commissarius generalis petiit a me instantissime, quatenus Dominationem Uestram Reueredissimam requisitam facerem, dignaretur assensum praebere de

Iam enim et litterae datae, et Decretum habitum, neque ulla alia causa ulteriorem progressum distulit, nisi expeditio Dominationis Uestrae Reuerendissimae, quae omnino praecedere debuit quamque, pro uirili, omni studio et labore curaui. Petiit hic me, ni fallor, unicum pro suffraganeo. Apud Caesarem tres proposuit pro Ualachorum Episcopo, atque ut idem esset etiam suffragneus Dominationis Uestrae Reuerendissimae. Ex quo colligitur aeque alios ac me pro suffraganeo desiderare. Faciat Deus quod bonum est in oculis eius: ego aeque Dominationis Uestrae Reueredissimae ultimatam

5.7  Vridno ti y' iz obla zlata klast' obraze, i stobore.
Epos heroicum
Modi et styli Sarbiaci.
6.1  Insonate fortem Caesarem cari fratres, et sodales:
6.2  Incipe commilito heroicum; aut id ego insonabo.
6.3  Virtus quidem in omni viro laude est digna, et honore;
6.4  At en regio illa pectore ceu

victorias contra Turcas reportabunt, et S. Mater Ecclesia triumphabit. Quod statim sequens probavit eventus, cum Die 7. eiusdem Mensis S. Caietano sacra, in Peloponneso Corone Turcis erepta est, nec multo post in Hungaria Neocastrum, aliaeque urbes ad Caesarem rediere. Huius apparitionis, sicut et reliquarum series, describitur in Relatione M. S.
4.684  Insula lunato Phebea asserta tyranno,
4.685  Visa metu Adriacum fuerat

Contorno di Langres, in Galliâ. 73 Tunetum in Africa, nunc Tunes, cepit Carolus Quintus: urbem non longe a situ, ubi olim Carthago steterat, aedificatam. 74 In quarto libro Sultanorum subsidium aduentantes, finguntur. 75 Hispanorum motus contra Caesarem, Othomanico bello implicitum, innuuntur. FINIS.

Dices: qualiter ergo causa ista nobilitati attributa et quidem cum tanta injuria? Respondeo 1. Ex praevia vicecolonelli Mihaljevich informatione, per commissionem Kanisiensem, comitem nempe Neuperg (qui ut olim aulae praefectus regnantis imperatoris, gratiisque apud caesarem et reginam pollens, conservante tales gratias sua filia, nupta Auersperghiana) confirmata, accedente etiam Veröcensis tumultus causa (de qua inferius), dominorum videlicet terrestrium excessu, uti Veröcensis scribebat commissio, igitur causa illa et huc tracta, commissionis Zagrabiensis

turbassent, ultusque privatorum supplicio regni totius querelas est. 4 Tum vero alienatis Lutheranorum quoque animis vix Bocskaius, quem privatae iniuriae caesari infestum reddiderant, hostilem in eum animum ostendit, cum ilico ab eo adversus caesarem universum regnum stetit coegereque armis, cum aequitate non potuissent, caesarem Ungari exactius ut tandem eorum libertates observarentur, sufferretur extranea dominatio, palatinus demum post annos quattuordecim eligeretur. 5 Hae sunt foederis illius, quod

est. 4 Tum vero alienatis Lutheranorum quoque animis vix Bocskaius, quem privatae iniuriae caesari infestum reddiderant, hostilem in eum animum ostendit, cum ilico ab eo adversus caesarem universum regnum stetit coegereque armis, cum aequitate non potuissent, caesarem Ungari exactius ut tandem eorum libertates observarentur, sufferretur extranea dominatio, palatinus demum post annos quattuordecim eligeretur. 5 Hae sunt foederis illius, quod anno 1606. ictum est, condiciones, ut appareat easdem et belli causas fuisse.

Ferdinandum secundum Mathiae successorem regno pariter exuit et corona. 4 Bello huic artes potissimum illae, quibus Transylvaniam affectabant Ungari, causam dederunt, accessit foedus Ungariam inter et Bohemiam 1606-to ictum, quo ad succurendum Bohemis contra caesarem Betlenius ultro se obligatum existimavit. 5 Verum quaecunque causa belli eius fuerit, eventus certe tam felix fuit ut totam simul cum corona Ferdinando Ungariam eripuerit. 6 Mox tamen foedere mediante restituit ea lege ut sibi quoque, quidquid

ut ii ad vitam suppeditarentur. 10 Ungari probe gnari, quo isthaec aulae consilia spectarent, id acriter negavere, cumque secretos quodpiam aulam inter et Turcas tractatus intercedere conspexissent, non potuerunt non queri caesarem iuramenti sui immemorem cum Turcis sine regno quaepiam pacisci. 11> Quid faciat Austriacus dolus? <12 Invenere modum quo rursus catholicos cum Lutheranis colliderent sicque comitia nulla re determinata dissolverent. 13 Itaque inductae

Nullam in eo foedere Ungari partem, contra omnia regni iura, contra praestitum a caesare in coronatione sua iuramentum, habuere, intellexere post pauculum adversus se, non pro se pacem illam factam esse; nam Turca per universam ilico Ungariam tributum exigere coepit, cumque ad caesarem Ungari recurrissent, dare tantum prohibebantur. 16 Petiere igitur liceret adminus sibi suum Constantinopolim mittere ablegatum qui causam eius rei sciscitaretur. 17 Id quoque negatum fuit. 18 Oportuit itaque aut privato quotidie cum

formam constituerent. 3 Ignotum id aulae ad haec usque tempora fuit cum vix re cognita laeta datam sibi tandem perdendi eos, quorum potentia timebatur, occasionem, ad capiendum Zrinium Csaktornyam ilico militem expedivit. 4 Negavit ille se quidquam in caesarem perpetrasse missoque obside filio, data fide se quoque venturum, iam veniam Viennae obtinuerat cum pressus nihilominus a caesareo milite fuga sibi una cum Frangepanio consulere est coactus delatusque ad vicinum comitem Kérium, violato hospitalitatis iure, detestanda

id ille; at in vicem praemii pro Austriaca fidelitate arctiorem custodiam tulit. 6 Data est Rakoczio venia ea lege ut in omnes arces suas (quod unice spectabat tum aula) caesarea praesidia acciperet. 7 Ungari, cum iam alias saepe, ut palatinum sufficeret, caesarem petiissent, tum hoc tempore per legatos ilico caesarem obsecravere creando ut palatino iudicandisque laesae maiestatis reis, quos de lege per comitia oportuerat iudicari (Vladislai decretum 1:53), comitia indiceret. 8 Ille pro responso innumerabilem tantum

custodiam tulit. 6 Data est Rakoczio venia ea lege ut in omnes arces suas (quod unice spectabat tum aula) caesarea praesidia acciperet. 7 Ungari, cum iam alias saepe, ut palatinum sufficeret, caesarem petiissent, tum hoc tempore per legatos ilico caesarem obsecravere creando ut palatino iudicandisque laesae maiestatis reis, quos de lege per comitia oportuerat iudicari (Vladislai decretum 1:53), comitia indiceret. 8 Ille pro responso innumerabilem tantum in Ungariam militiam induxit citavitque non tanquam ad

17,9 iterum] ab auctore postea additum in gratiam per Polonum, verum nequiquam, tentavit. 10 Data tamen fautoribus et asseclis suis, si certo tempore ad caesarem rediissent, impunitas multos ab eo avertit, Transylvania tantum scutum Ungaricae libertatis adversus caesarem hactenus fuit, Budam, Albam Regalem, multasque alias urbes Turca possidebat; cum tandem captus religionis hamo Apafius Transylvanus ac in foedus sanctum

in gratiam per Polonum, verum nequiquam, tentavit. 10 Data tamen fautoribus et asseclis suis, si certo tempore ad caesarem rediissent, impunitas multos ab eo avertit, Transylvania tantum scutum Ungaricae libertatis adversus caesarem hactenus fuit, Budam, Albam Regalem, multasque alias urbes Turca possidebat; cum tandem captus religionis hamo Apafius Transylvanus ac in foedus sanctum appellatum, quod Leopoldus, papa, Venetique adversus Turcam pepigerant, traductus est ea lege, uti salva

§ 23. 1 Unus erat Rakoczius princeps quem, ne paternae maternaeque iniuriae depressaque infra dignitatem sui status ab Austriacis eius fortuna utentem ea Ungarorum ab Austriacis aversione in caesarem armaret, Leopoldus metuebat. 2 Fixum igitur ei Rakoczium quoquo modo e medio tolli debere. 3 Quae res minus prospero successu tentata Rakoczio cum innotuiset, ad capessenda conservandi sui restituendaeque

ad despoticam illam, quam hodiedum retinet, potentiam evectum esse; scivere nempe ambitiosa illa ingenia sibi subici illos optimates et in se regem, si absolutam potentiam consequatur, esse ab iis adorandum. 6 Et hac de causa nuperrime apud nos quoque Leopoldum caesarem ministri sui, ut effractis, quos lex et vetus consuetudo regiae potestati posuerat cancellis conculcatisque, quas iure etiam iurando, dum inauguraretur, confirmaverat, nobilium privilegiis ad despoticam illam authoritatem quoquo

sine alicujus viri hoc in genere et scientia excellenti et auctoritate magna, mentem ad Rogerium convertunt: illi suam caussam, fortunas, salutemque commendant, mittuntque Vindobonam seu procuratorem suarum rerum seu patronum rati id quod accidit, multum nempe apud caesarem Franciscum valituram tanti viri celebritatem. Nec sua ipsos fefellit spes. In caussa difficili atque impedita multorum studiis ita versatus est, ut et caesaris voluntatem delinierit, et totius augustae gentis benevolentiam mirifice sibi conciliarit; Lucensium

Melitae.
4.254.1  Romae arcem, scopulum Byzanti suspice, claram,
4.254.2   Hospes, flore virum belligero Meliten. 255. [253.] Ad Caesarem Romam ingredientem.
4.255.1  Magne subi fausto, Caesar, pede celsa Quiritum
4.255.2  Moenia, queis toto sanctius orbe nihil.
4.255.3  Haec Roma est, olim terras quae magna

edictum, tanta mentis imbecillitate et quasi dementia torquetur, ut hic malorum machinator, et scelerum inventor, et natura meticulosus, ut ait Lactantius, cogeretur itinera nova suscipere, lustrare urbes atque provincias, ad pristinam sanitatem obtinendam. Demum imperium cessit Galerio, et Caesarem appellavit Maximinum, quem adoptaverat, Urbem atque Italiam reliquit et ad Aedem suam, quam non procul a Salonis aedificaverat, in Dalmatiam se se recepit. Anastasius Diocletiani cubicularius Romae remanserat. Sed postquam vidit capite securi obtruncari Artemiam Diocletiani filiam, quam

339  Leone saevior, vel ipsa tigride?
340  Nempe Dioclis imperantis filia
341  Fratris peribit diriori dextera
342  Qui te vocavit filium, qui Caesarem?
343  Sic ergo gratias rependis barbare!
344  Coelestis ira mors manet te perfide.
345  Interea Caesar rabie furibundas acerba

108  Parare poenas, explicare plurimas
109  Caedes peroptas, et cruore spargier?
110  Quales calumnias iniquo crimine
111  Miscere quaeris, excitasque Caesarem
112  Turpes ad iras, ultionem luridam?
113  Ast justa praeceps fulminantis Numinis
114  Vindicta stridet, impiosque dissipat.

141  Amplaque regna Asiae famâ celebrata vetustâ,
142  Hesperiae hinc duplex fidit conquirere sceptrum,
143  Caesarem et Augustum, felix Germania tota
144  Cui paret, lecto sibi subdere milite victum,
145  Christiadum hinc regnis ingenti caede subactis, 145

330  Quisve tuos poterit saevos mulcere dolores, 330
331  Praebere atque gravi columen, fulcrumque senectae
332  Caesarem ad eoum ducor captiva potentem,
333  Intemeratus honos timet hinc horrentia damna,
334  Sanctus honos, caelo quem vovi, quemque

337  Armis concurrit si Osmanus finibus istis,
338  Pace aliae gentes gaudent, mittuntque tributa,
339  Caesarem at adversus properes si bella movere,
340  Otia quae capiet tua tellus, solvet et aere?
341  Felix pace orbis, pacisque est copia merces,

40  Postquam aera auditum Scodram tentoria, et arma 40
41  Misisse Osmanum, sermo hic vulgatur ubique,
42  Caesarem et incusant scelerato crimine cuncti.
43  Ianicerum senior tunc has dedit ore querelas:
44  Illa ego, qui durae transegi tempora vitae

65  Consilio, atque fide ne expertos linque ministros. 65
66  Iam pridem proceres miscebant cuncta tumultu,
67  Caesarem at adversum nemo tulit arma scelesta,
68  Evectus solio qui iure sedebat avito,
69  Quemque tuebatur proavûmque, atavûmque potestas.

Bibliographia locorum inventorum

Cipiko, Koriolan (1425-1493) [1477]: Petri Mocenici imperatoris gestorum libri tres, versio electronica, Verborum 16317, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio – historia] [numerus verborum] [cipiko-k-petri.xml].

Brodaric, Stjepan (1490-1539) [1505]: Epistulae, versio electronica., Verborum 166, ed. Petrus Kasza [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [brodaric-s-epistulae.xml].

Banicevic, Jakov (1466-1532) [1510, Augsburg]: Epistula ad Stephanum Ponchierium, versio electronica., Verborum 143, ed. Alexander Apponyi [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [banic-j-epist-hel.xml].

Banicevic, Jakov (1466-1532) [1513]: Epistulae anni 1513, versio electronica., Verborum 5324, ed. G. Amboise [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [banic-j-epist-1513.xml].

Banicevic, Jakov (1466-1532) [1516]: Spectabili et egregio Domino Ioanni de Curijs Dantisco, versio electronica., Verborum 189, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [banic-j-epist-dantisc-1516-01-06.xml].

Banicevic, Jakov (1466-1532) [1516, Augsburg]: Magnifico domino Ioanni de Curiis Dantisco, versio electronica., Verborum 197, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [banic-j-epist-dantisc-1516-01-10.xml].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518, Augsburg]: Oratio Tranquilli Parthenii Andronici Dalmatae contra Thurcas ad Germanos habita, versio electronica, 35 versus, verborum 5015, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - oratio] [numerus verborum] [andreis-f-thurc-germ.xml].

Crijevic Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1520]: Commentariolus de origine et incremento urbis Rhacusanae, versio electronica, Verborum 5404, ed. Vladimir Rezar [genus: prosa oratio – historia] [numerus verborum] [tubero-comm-rhac.xml].

Crijevic Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522]: Commentarii de temporibus suis, versio electronica, Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, ed. Vladimir Rezar [genus: prosa oratio - historia] [numerus verborum] [tubero-comm.xml].

Pribojevic, Vinko (mortuus post a. 1532) [1525, Hvar]: Oratio de origine successibusque Slauorum, versio electronica, verborum 14680, ed. Veljko Gortan [genus: prosa oratio - oratio; poesis - epigramma; poesis - carmen] [numerus verborum] [pribojev-v-or.xml].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1527]: Dialogus Sylla, versio electronica., Verborum 15372, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - dialogus] [numerus verborum] [andreis-f-sylla.xml].

Brodaric, Stjepan (1490-1539) [1527]: De conflictu Hungarorum cum Solymano Turcarum imperatore ad Mohach historia verissima, versio electronica., Verborum 959, ed. Arnold Ipolyi [genus: prosa oratio - epistula; prosa oratio - historia] [numerus verborum] [brodaric-s-mohach.xml].

Stafilic, IvanIoannes Staphileus (1472-1528) [1528, Roma]: Oratio ad Rotae auditores excidii Vrbis Romae, sub annum Christi 1527. causas continens, 4294 verborum, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa - oratio] [numerus verborum] [stafilic-i-oratio-roma.xml].

Brodaric, Stjepan (1490-1539) [1536, Rim]: Brodericus Nicolao Olao suo, versio electronica., Verborum 313, ed. Arnold Ipolyi [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [brodaric-s-epist-1536-04-22.xml].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1544]: Dialogus philosophandumne sit, versio electronica., Verborum 8149, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - dialogus] [numerus verborum] [andreis-f-philos.xml].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1545, Cracovia; Polonia]: Ad optimates Polonos admonitio, versio electronica, Verborum 8436, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - oratio; prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [andreis-f-polonos.xml].

Durdevic, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545, Leuwen]: Prognoma, sive Praesagium Mehemetanorum : primum de Christianorum calamitatibus, deinde de suae gentis interitu, ex Persica lingua in Latinum sermonem conversum., ed. Durdevic, Bartul [genus: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [numerus verborum] [djurdjevic-b-prognoma.xml].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550]: Carmina Tranquilli Andronici in ms-to Budapestensi H46, versio electronica, 229 versus, verborum 1547, ed. Bratislav Lucin [genus: poesis - carmen; poesis - epigramma] [numerus verborum] [andreis-f-carm-h46.xml].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550]: Carmina in manuscripto Budapestensi H46, versio electronica, 462 versus, verborum 3075, ed. Bratislav Lucin [genus: poesis - carmen; poesis - epigramma] [numerus verborum] [andreis-f-carmina-vd.xml].

Vlacic Ilirik, Matija (1520-1575) [1581]: Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica, 600000 verborum, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [numerus verborum] [flacius-m-clavis-1.xml].

Vlacic Ilirik, Matija (1520-1575) [1581]: Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica, 600000 verborum, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [numerus verborum] [flacius-m-clavis-2.xml].

Levakovic, Rafael (o. 1597 - o. 1650) [1639]: Ad Benedictum Uinkouich episcopum epistulae XI, versio electronica, Verborum 6550, ed. Sime Demo [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [levakov-r-epist.xml].

Krizanic, Juraj (1618-1683) [1652, Rim]: Elogium XII. Illyria (fragmentum), versio electronica, 20 versus, verborum 334, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epica; poesis - versio] [numerus verborum] [krizanic-j-davorija.xml].

Vicic, Kajetan (?-ante 1700) [1686]: Thieneidos libri sex, versio electronica, 5415 versus, verborum 33672, ed. Gorana Stepanic [genus: poesis - epica] [numerus verborum] [vicic-k-thien.xml].

Durdevic, Ignjat (1675-1737) [1717]: Eugenii a Sabaudia... epinicium, versio electronica, versus 984, verborum 8618, ed. Duro Korbler [genus: poesis - epica; paratextus prosaici] [numerus verborum] [djurdjev-i-epinicium.xml].

Krcelic, Baltazar Adam (1715-1778) [1748, Zagreb]: Annuae 1748-1767,versio electronica, Verborum 244601, ed. Tadija Smiciklas [genus: prosa oratio - historia] [numerus verborum] [krcelic-b-ann.xml].

Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1782]: Operum omnium tomus II, versio electronica, Verborum 46753, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skrl-2.xml].

Zamanja, Bernard (1735-1820) [1787]: Oratio in funere Rogerii Josephi Boscovichii, versio electronica, Verborum 4192, ed. Irena Braticevic [genus: prosa oratio - oratio] [numerus verborum] [zamagna-b-boscovich-oratio.xml].

Kunic, Rajmund (1719-1794) [1794]: Epigrammata, versio electronica, 20870 versus, verborum 170058, ed. Irena Braticevic [genus: poesis - epigramma] [numerus verborum] [kunic-r-epigr.xml].

Cobarnic, Josip (1790-1852) [1835, Split; Zadar; Makarska]: Dioclias carmen polymetrum, versio electronica, Versus 2345, verborum 17608, ed. La Redazione del Bullettino di Archeologia e Storia Dalmata [genus: poesis - epica; poesis - carmen; prosa - vita; prosa - praefatio; prosa - adnotationes] [numerus verborum] [cobarnic-j-dioclias.xml].

Gundulic, IvanGetaldic, Vlaho (1588-1638; 1788 - 1872) [1865]: Osmanides, versio electronica, Verborum 42047, 5086 versus, ed. Neven Jovanovic Juraj Ozmec Zeljka Salopek Jan Sipos Anamarija Zugic [genus: poesis epica; poesis versio; paratextus prosaici; carmen heroicum] [numerus verborum] [getaldic-v-osmanides.xml].

Preme hic ut KWIC videas