Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | quaere alia! | qui sumus? | index auctorum | schola et auxilia | scribe nobis, si corrigenda inveneris! |
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme. Bibliographic criteria: none (Omnes textus textus) Search criteria: hungarico Quod quaesisti inventum est in 85 locis.
Loci 1-85:1. Crijevic Tuberon,... . Commentariolus de origine et... [Paragraph | Section] ueluti humanum corpus, quum solito speciosius coloratiusque factum est, in grauiorem plerumque incidit morbum, intestina tyrannide fortunis aucta premi coepit, mortuo iam orbo liberis Seuropylo et Dalmatia, testamento ipsius Seuropyli, Hungarico regno non tam adiuncta, ut quidam tradidere, quam fidei et tutelae commendata. Ea enim prouincia, licet per se tunc reges haberet, non tamen ab imperio Constantinopolitano alienata erat, nomen magis senescentis imperii quam
2. Crijevic Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 10 | Paragraph | SubSect | Section] Hungarica semper fuerunt, quamquam hoc tempore Valachi ad auertendas Turcarum incursiones regi Turcarum tributum pendunt, magisque in parte quam in ditione Hungarorum sunt. Itaque regiones Hungarico imperio subiectas multae incolunt nationes, quae inter se linguis differunt. Alia enim lingua Sclaueni, quos Hungari Gothos uocant, licet primam literam huius uocis per
3. Crijevic Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 16 | Paragraph | SubSect | Section] alterum, ut quam optimus, quae quidem laus tota eorum est, qui regem creant, cooptetur. Nam ut discedamus a Matthia, Iani Chugniadis filio, qui, ut probe nostis, nec ulla cognatione stirpi regiae annexus fuit, et regnum Hungariae, praeterquam quod inuito senatu Hungarico occupauit, ita gessit, ut omnibus bonis non minus priuatae stirpis obscuritate quam tyrannide regno indignus uisus sit, trium nouissimorum ante Matthiam regum Vuladislauus est uerus in hoc regnum haeres ac successor, siue eius paternum, siue maternum respexeritis genus, quo
4. Crijevic Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 73 | Paragraph | SubSect | Section] patre genitus, uirtute sua et regis Matthiae Chugniädis liberalitate assecutus fuerat, cum sexingentis equitibus, qui quidem omnes leuis armaturae fuerunt, in auxilium regi Vuladislauo uenere. Bartolomęus, prior Varanensis, quingentos equites misit, quo sane officio cum rege senatuque Hungarico in perpetuam gratiam reuersus fuisset, ni posthac grauiter deliquisset, quum in regem, tum in rempublicam Hungarorum, de cuius delicto suo loco memorabo. Demetrii et Stephani liberi, quos Iaxios cognominant, cum trecentis equitibus uenere. Milon Boemusius
5. Crijevic Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 80 | Paragraph | SubSect | Section] magis id principibus uiris ac regibus est faciendum, utpote quorum facta caeteris documento esse debent? Quin etiam non modo curandum est, ut iustitiae famam conseruemus, sed multo magis inuigilare oportet, quemadmodum, si quid maculae nomini Hungarico insederit, deluatur. Solet enim hoc ab inimicis frequenter ferri sermonibus Hungariam cubicularis lecti et fidei esse inopem. Non obstet igitur, uiri Hungari, ulla nobis cupiditas, quin ab inuidis notam maligne inustam fide nostra deleamus, inimicosque nostros uanos ac mendaces esse
6. Crijevic Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 91 | Paragraph | SubSect | Section] corpus, quum solito speciosius coloratiusque factum est, in grauiorem plaerumque incidit morbum, intestina tyrannide, fortunis aucta, premi coepit, mortuo iam orbo liberis Seuropylo, et Dalmatia testamento ipsius Seuropyli Hungarico regno non tam adiuncta, ut quidam tradidere, quam fidei et tutelae commendata. Ea enim prouincia licet per se tunc reges haberet, non tamen ab imperio Constantinopolitano alienata erat. Mos
7. Crijevic Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 165 | Paragraph | Section] ad concilium principum retulisset, nemini fere praeter Thomam, Strigoniensium pontificem et Romanae Ecclesiae cardinalem, uisi sunt Veneti armis defendendi. Quod enim meritum in se Venetorum esse pro se quisque dicebat, ut pro illis aduersus Turcas arma sumant? Contra satis sese scire Venetos Hungarico regno ualde esse iniurios, quippe qui maritimae Dalmatiae quasdam urbeis, iuris procul dubio regni Hungarici, post mortem Ludouici regis nefarie occupatas tenerent; reddant igitur prius, quae ad ius Hungarorum pertinent, deinde se auxilio
8. Crijevic Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 166 | Paragraph | SubSect | Section] ex regiis purpuratis haud postremus ― classe utraque ei attributa, omnibusque rebus, quae ad nauale bellum usui essent instructa, Methonem petere iubet, satis gnarus se terreri tantum suisque artibus ab Hungaro peti. Non enim illum fugiebat eam mercedem, qua Veneti, ut Turcas bello Hungarico aliqua ex parte occuparent, cum Hungaris pacti erant, ad equos eorum calciandos, nedum ad iustum exercitum conducendum uix sufficere. Ferunt autem hanc classem trecentarum nauium numerum explesse, praeter illas naues, quae ad Aulonem constructae in Aoum flumen, quod quidam
9. Crijevic Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 215 | Paragraph | SubSect | Section]
Hac sententia a rege, simplicis ingenii homine, et qui ex suo animo amicos aestimabat, comprobata, eo magis, quia nihil minus utile id temporis esse quam ciuilis discordia
uidebatur, attributisque Selyni regionibus Turcaici imperii, quae regno Hungarico adiacebant, iubet
eum confestim in prouinciam sibi destinatam proficisci.
expeditionis aduersus
Turcas suscipiendae, cui quidem expeditioni rex ipse nullam afferret moram, si tanto
bello capescendo tempus idoneum foret,
Turcarum locus satis munitus
est. Inde Turcae perinde ac e specula, quidquid Tauruni ab Hungaris incipitur, speculantur, suisque Samandriae agentibus renuntiant. Hanc arcem Hungari aeque ac Tauruni
ceruicibus impositam, aut muralibus tormentis funditus euertere, aut deiectis inde Turcis
praesidio Hungarico firmare exoptabant.
Itaque Transiluanus praefectus, contractis circiter quinque millibus equitum peditumque, it locum oppugnatum. Iam Hungari deiecerant tormentis aliquantum muri,
Turcaeque, qui in praesidio
id temporis agebant, trepidare coeperunt, pauoreque ac consternatione impediti, nihil, quod salubre
esset, expediebant. Tandem terror instans coegit eos ad consultandum, quonam modo
obuiam praesentibus periculis iretur. Itaque peractis Christiano ritu diuinis rebus regem
armatum de more Hungarico equum ascendere, delectumque militum habere decernunt,
misso prius Romam ad pontificem Leonem Decimum oratore, qui et periculum regni
Hungarici indicaret, et pecuniam ad conducendum militem ab eo peteret. Quamquam
plaerique e senatu Hungarico, caeteris prudentiores, hanc
ritu diuinis rebus regem
armatum de more Hungarico equum ascendere, delectumque militum habere decernunt,
misso prius Romam ad pontificem Leonem Decimum oratore, qui et periculum regni
Hungarici indicaret, et pecuniam ad conducendum militem ab eo peteret. Quamquam
plaerique e senatu Hungarico, caeteris prudentiores, hanc legationem ualde improbarunt, utpote quae ex dignitate Hungarici nominis haudquaquam esset. Nam Hungaris
insperata re perculsis consilium magis et charitas in communem patriam, regiaque auctoritas, qua rex, quae in rem essent, imperaret, quam
cadere quam traditis per molliciem animi periuro ac crudelissimo hosti armis pecudum more aut trucidari,
aut uenire, perpetuaeque ac miserrimae addici seruituti.
Sed non adeo omnes, qui Sumonii obsessi fuerant, uigor animi destituerat, quin ex his
quidam uirum sese dignum Hungarico nomine ostenderet, cuius quidem non indignum
uidetur et locus admonet memorabile facinus attingere. Hic quum uidisset ingenteis
hostium copias oppido circumfusas, nec ullo modo his resisti posse, atque iam metu
omnibus consternatis de deditione urbis cum Turca
locum habere possis. Quod
ut fiat, et ego diligentem operam nauo. De serenissimae reginae, dominae nostrae
clementissimae in me animo quid dicam, fortasse ob multa obsequia, quae pro virili mea in
rem sacratissimorum fratrum eius maiestatis reginalis in negocio Hungarico feci et facio,
mereor gratiam aliquam, vel merebor, quando obsequia mea magis clara esse incipient. Et
spero, quod maiestas eius in me propitios conuertet oculos. Quod precor Deum, ut mihi
contingat. Tu vero interim rogo, non cesses eius
maria obsideri, alibi Anthropophagos de humanis artubus epulas instruere, alibi pyratas quicquid vehit mare in suas praedas conuertere, alibi voragines subsidentium aquarum circumrotatas naues in abyssum absorbere: ita mihi dulce est Princeps Illustrissime, in memoriam reuocare exantlata in bello Hungarico pericula, durissima vincula, captiuitatem plusquam Babilonicam, seruitutem
omnium acerbitate suppliciorum refertam, tum multiplices mei mutato domino nundinationes, tam varios in mea fuga casus.
Caeterum quia mala eius seruitutis editis commentarijs
prepravljeno iz descrescit
centesimum reddidere fructum.
fructus. Nascitur Z: fructus. Campus in Iure
est certi numeri Familiarum, et quolibet Septennio dividitur, more Hungarico, in
capita Familiarum; Feminae etiam si maneant innuptae, suam habent portionem. Si
tamen nubant, et transeant in familias, quae in agro non habent, ipsae quoque Ius
amittunt; tale Ius, nec ratione dotis, nec haereditatis, nec ulla
Eadem die de
nocte etiam unum talem incendiarium caeperunt, qui eam domum
ascenderat ac accendere uoluerat, deprehenso apud eundem igne
pulueribus et sulfure. Eum sine omni questione excoriarunt. Per
multos dies nullus in uestitu hungarico in publico comparere ausus
fuit. Tres etiam Germani tempore istius obsidionis suspensi sunt,
aliquot autem decapitati, qui literas a quibus ex ciuitate ad Turcas
deportabant. Principales necdum sunt publicati, sine dubio debent
esse ex maioribus,
quos foris in hortis rapiebant, comediebant, unum ouum quinque grossis uendebatur, sub finem
etiam decem quindecim grossis pro infirmis uendebatur. Una
cum continua banorum chronologia. Opus in 10 capita divisum. Ibidem adnectitur fragmentum posteriorum sex capitum.... folio.
4. Ejusdem: Vitae sanctorum Illyrici. Opus aeque non terminatum.... folio.
5. Ejusdem: Dissertatio de Hungarico in Chrovatiam iure.... folio.
6. Ejusdem: Tomulus diversarum collectionum; ubi 1o privilegia episcopatus Quinque-Ecclesiensis;
Alexandri Albani congrua, floreni Rheinenses 4137 fuerint persoluti, et Roma hac summa contentata.
(Taxa cancellariae.)
Sed cum taxarum mentionem fecerim, addere visum est et Hungarico aulicae cancellariae taxam, quam Viennae in eadem deposui. Haec autem a moderno episcopo persoluta est, pro episcopatu fl. 1200, pro abbatia episcopatui conjuncta fl. 400, pro titulo supremi comitis de Berzenze fl. 300, pro mandate ad locumtenentiale
obtenta ad illum delegatione, quoniam excellentissimus Zagrabiensis episcopus sub principium Martii ex Transilvania movens feliciter die 5. mensis Aprilis Viennam appulit mane circa horam septimam, et in collegio suo, dicto vulgo Croatico, condescendit. Ubi ab excellentissimo domino cancellario Hungarico Visitatus, aliisque pluribus, triduo commoratus, ob loci angustiam et domuum carentiam ad hospitium abire debuit et concessit.
(Creatur canonicus a latere.)
Eodem sui
sub finem Maji ad generalatum Varasdinensem, Crisii primum considens. Et licet post resignationem principis Hildburghausen nemo fuerit nominatus, occasionem promovendo Petazzio praebuerunt sequentia. 1. Ipsius peritia non solum in militaribus, sed et in rebus aliis ac scientiis, jure etiam Hungarico non vulgaris sed erudita plane notitia. 2. Domini comitis bani singularis in eum propensio. 3. Generalis Carolostadiensis Scherzzer alienus a rivali Petazzio animus. 4. Schismaticorum generalatus Varasdinensis dissensiones ac rixae, ut capitaneus Liubojevich schismaticus Viennae per
cum 2000 ad castra sub initium Martii submisso, ipse quoque Viennam reversus est.
Generalis in Croatia administrator constitutus.
Camera quoque Posoniensis, urgente aulae cancellario hungarico, ne frater suus banus tot tantisque occupetur laboribus atque ob ista a castris removeatur, submittere
in Croatiam debuit, qui civitatibus rebusque cameralibus, ut sunt tricesimae fiscalitates, bene regendis invigilaret; praecipue autem, quia commissarius |
provocato Elaborato §-pho 55.
57. et 59. ostendimus, produxit effectum, quod maxima pars commercii
oeconomiae cum exoticis productis ad Germanos quaestores sit derivata. Ipsum
cum bobus, praecipuo producto Hungarico, oeconomiae commercium, propter grave,
quod iis defixum est, transitus portorium ad Germanos quaestores recidisse ex
ejusdem Elaborati §-pho 58. perinde apparuit, ut adeo modernum vectigalis
systema a
sustinent, adeoque
justum videatur, ut pro his fundus per favores vectigalis iisdem conservatur. Proinde cum
ad perferendam in Hungaria legem principis assensu opus sit, sustinetur ab adverso, quod
hujus non intersit, ut talibus legibus, quae favorabilia pro vectigali Hungarico principia
continerent, assentiatur.
Ac id quidem quod in casu illo, ubi Monarchia e duobus distinctis, et ab invicem
independentibus membris constat, vectigal ad justum inter haec duo membra commercii
aequilibrium
contendamus jam illarum
pagos, municipia, villas, et civitates cum Hungaricis; conferamus singulam hominum
conditionem, et videbimus quod omnia illa in Germanicis Provinciis magis floreant, quam in
Hungaria; omnes vero incolae, rustici ipsi, qui tamen graviori prae Hungarico urbario
subjacent, commodius habitent, nitidius vestiantur, melioribus vescantur alimentis.
Neque opponere juvat quod omnia haec non major circulantis pecuniae massa,
circulationisque celeritas, sed
itaque
renovata adeo recenti lege Regni independentia vel praetendi potest, ut
commercium Hungaricum Germanicis Provinciis subordinetur, ut earum dicasteria
activum ad regulandum Hungaricum vectigal influxum habeant, ut in ipso vectigali Hungarico
talia principia stabiliantur, quae Hungaricum commercium a Germanico dependens
efficiant. Si dependentia haec in commercialibus induci posset, nihil amplius
obstaret, quominus illa eodem jure et in politicis et in
vectigalis favores sollicitavit; id unum semper flagitavit, ut aequo cum
illis jure in hac linea habeatur; si Hungaria Germanicarum Provinciarum a dicasteriis suis
independentiam diserte semper recognovit, quo jure illarum dicasteria de vectigali adeoque
de commercio Hungarico possunt arbitrari?
Atque haec sunt motiva, haec momenta, cur Deputatio haec a systemate moderni vectigalis,
quod commercium Hungaricum, ut jam supra ostensum est, Germanico ex integro
subordinatum reddit, non modo recesserit,
Germanico, nec vicissim, dependens effici
possit, pure reciprocam duorum horum membrorum utilitatem spectarent,
excussisque summa aequanimitate omnibus vectigalis principiis, ita coalescerent, ut
favores, quos Germanicae Provinciae in vectigali Hungarico obtinerent, per eos, qui
Hungariae in Germanico vectigali vicissim obtingerent, se mutuo compensent;
tractatus autem ejusmodi in proximis Hungariae Comitiis relatus in legem
referatur, pro basi respectivorum vectigalium tamdiu deserviturus, donec
deposcant.
Verum via tractatus distincta est a via legislationis,
Deputationi huic leges tantum proponendi provincia delata est; quare haec operationem suam
in abstracto eo dirigere debuit, ut commercio Hungarico per stabilienda
vectigalis principia consulatur. In casum autem aut non suscipiendi, aut non conficiendi
tractatus, oppressum per onerosum vectigal Hungaricum commercium haud secus relevari
potest, quam si ea quidem, quae in ipsum vectigal Hungaricum
Hungaricum commercium haud secus relevari
potest, quam si ea quidem, quae in ipsum vectigal Hungaricum irrepserunt, noxia principia
sufferantur; eorum vero, quae in Germanico vectigali in praejudicium commercii Hungarici
constituta sunt, reciprocum in Hungarico vectigali stabiliatur.
Forte ipsa haec reciproci idea, si effectus ejus ab utrinque intimius
expensi fuerint, ansam suscipiendo tractatui praebebit. Et ideo Deputatio haec, postquam
omnia, quae Hungarico commercio proficua
reciprocum in Hungarico vectigali stabiliatur.
Forte ipsa haec reciproci idea, si effectus ejus ab utrinque intimius
expensi fuerint, ansam suscipiendo tractatui praebebit. Et ideo Deputatio haec, postquam
omnia, quae Hungarico commercio proficua fore existimavit, principia proposuerit, demissam
super eo etiam opinionem depromet: qualiter recedendo a rigoroso hoc reciproco
utilitas utriusque partis conciliari, sublataque, quae nunc viget, totali commercii
Hungarici ad
Hungarica impedire non potest, ne
talium productorum, quae Germanicae Provinciae ab exotico leviori, quam ex Hungaria, habere
possunt, prohibitio (si quae tamen intercessit) in Germanico vectigali reseretur.
Caeterum nocivas illas commercio Hungarico prohibitiones legislatio Hungarica eo potiori
jure abrogare potest, quod hae citra ullum non modo suum, sed Hungaricorum etiam
dicasteriorum influxum emanarint, quodve contra jam praeexstantem Regni legem
intercesserint. Dum enim Articulo 116. 1723.
Hungariae
inferebantur, adeo gravia a proportione Germanici vectigalis portoria excisa fuerint, ut
has quaestor Hungarus e Germanicis Provinciis, per longissimum licet circuitum, leviori
habere potuerit, quam si eas e proximo sibi exotico loco aut libero portu Hungarico
constituisset. Apparuit etiam e §-pho 56. quod Hungaria, licet et littorali et
libero portu provisa, ab omni tamen immediato exotico importationis commercio
per hanc portoriorum gravitatem privata fuerit; apparuit denique e §-pho
§ 76.
Artefacta Germanica eidem consumtionali portorio in Hungaria subjaceant quod ejusdem
speciei Hungarico fabricato in Germanico vectigali constituetur.
Motivum.
Apparuit ex Elaborati Status Actualis §§-phis 55.
57. et 59. quod artefacta
§ 78.
Merces, quae in Germanico vectigali ab omni seu in- seu eductionali
portorio eximuntur, eadem etiam in vectigali Hungarico gaudeant libertate. Si vero
quoad aliquem articulum distincta ratio subversetur, tunc concedendus in uno vectigali
respectu talis articuli favor in alio vectigali per concedendam aequipollenti alicui
articulo libertatem compensetur.
foris evitari possit, adminus Aerarium Regium ex adaucto ejusmodi portorio majus capiat
emolumentum.
Omnia haec principia in Germanico vectigali rite observata sunt; nihil proinde obstat,
quominus eadem transitualia portoria in Hungarico etiam vectigali adoptentur.
Principia tamen haec de illo tantum transitu tenere videntur, quando merces ex una
exotica regione in aliam per Hungariam transferuntur et vicissim; si enim de illo transitu
agatur, quando merces
§ 86
Quodsi vero aliqui seu Hungarici, seu exotici, sed Hungariae necessarii articuli per
vectigal Germanicum graviori portorio transituali subjiciantur, in vectigali Hungarico quoad
alios aequipollentes articulos reciprocum constituatur.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 62. quod bobus
Gemanico emensum sit. Aliqua etiam exotica
colorum materialia, si per easdem Hungariae invehantur, graviori transituali
portorio subjiciuntur. Exigit proinde stabilita jam superius reciproci ratio,
ut idem in vectigali Hungarico quoad alios aequipollentes articulos constituatur. Possent
autem hi esse lana macedonica et gosypium, quae per Hungariam
in Germanicas Provincias invehuntur.
Quoad lanam
in Germanicis tricesimis deponere debeant, hoc vero
praestito penes solum essituale Germanicum in Hungariam induci possint, principiumque hoc in omnibus etiam posterioribus Germanicis vectigalibus
retinebatur, quin reciprocum in ullo adhuc Hungarico vectigali adoptatum sit;
convenientius quidem et rationibus totius in concreto Monarchiae conducibilius foret, si
res ab utrinque ad naturalia vectigalis principia reduceretur, et exoticae, quae per
Germanicas Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur,
quibus omnium in Hungaria
currentium mercium pretia constare non poterant, aut si constabant, poterant hi cupidine
proprii lucri sinistras suppeditare informationes. Interest proinde ut, dum
de aestimatione mercium pro novo vectigali Hungarico agetur, quaestores Hungari audiantur.
Et cum hi quoque quoad aliquos articulos partialitatis studio abripi possint, justa vero
portorii proportio ab aestimatione mercis plurimum dependeat, interest ut ipsa aestimatio
vectigali semper
in cursu commercii mutatio raro intercedere solet, et tamen a 1775.
usque 1788-um, adeoque intra 13 annos, tria nova vectigalia Germanica edita sunt. Hungaricum
1754-ti substetit quidem per 30 annos, sed ita alteratum, ut ea tantum vectigalis hujus
puncta, quae Hungarico commercio officiebant, in suo vigore relicta fuerint, uti id in
Elaborato status actualis §-pho 54. et 55. demonstrata sunt. Postea intra 4 annos
duo etiam Hungarica nova vectigalia edita sunt, nempe 1784. et 1788; tam frequentes novorum
vectigalium
tamen Anno
1776. Hungaricae jurisdictioni littorali Croatico, favores hi quoad Portum
Fluminensem revocati; sed per vectigal 1784. eidem restituti fuerint, quodve
iisdem hodiedum perfruatur: quare ne favores hi littorali Hungarico iterum
adimi possint, principium hoc in legem referendum esse videbatur. Caeterum possunt quidem
circumstantiae commercii aliquam in ipsis his favoribus seu quoad speciem
articulorum, seu quoad quottam
inducuntur, eidem
portorio, uti projecti hujus §-pho 76. projectaveramus, per vectigal Hungaricum
subjicerentur. – 3-tio. Si retento pro quaestoribus Germanicis naturalisationis
exoticarum, non prohibitarum mercium beneficio, idem in vectigali Hungarico pro
quaestoribus Hungaris vicissim, uti §-pho 87. proposueramus, stabiliretur. –
4-to. Si nec Hungaricum vinum in Germanicas ditiones, nec vicissim, ut §-pho 75.
proposuimus, nisi per axem devehi posset. – 5-to. Si
illo, quibus boves Hungarici, si per Germanicas Provincias in
exteras oras depellantur,
in vectigali
Hungarico pari transituali portorio, ut §-pho 86. statuimus, subjicerentur.
Denique – 6-to. Si illatorum in Styriam productorum Hungaricorum pars illa, quae vendi non
potuit, in reditu tricesimam iterum dependere deberet, in vectigali vero Hungarico
Germanica producta, ut §-pho 93. proposuimus, eidem oneri reciproce
subjicerentur.
Complanatis his punctis excutiendi venirent illi articuli in quibus mutua compensatio
locum habere potest. Qua quidem in re generale
venirent illi articuli in quibus mutua compensatio
locum habere potest. Qua quidem in re generale fortasse illud principium posset adoptari
ut, cum Hungaria naturae productis, Germanicae vero Provinciae
artefactis praevaleant, in vectigali Hungarico tales Germanicis artefactis
favores concedantur, qui aequipolleant illis, quos Germanicum vectigal Hungaricis
productis est concessurum.
In particulari quoad importationem exoticam: 1-mo. Possent fortasse seu
est concessurum.
In particulari quoad importationem exoticam: 1-mo. Possent fortasse seu
prohibitiones, seu gravia illa, quibus exotica artefacta modo subjacent,
portoria pro favore Germanicorum artefactorum in Hungarico vectigali (praeter mox
specificandos articulos) retineri, si vicissim talia exotica naturae producta
, quibus hae Provinciae ex Hungaria provideri possunt, uti sunt cineres
clavellati, gallae quercinae, pelles
eidem
prohibitioni aut iisdem portoriis vicissim subjiciantur.
2-do. Cum in Germanico vectigali exotica, quae pro fabricis illarum Provinciarum
necessaria sunt, materialia in consumtionali portorio alleviata sint, possent vicissim in
Hungarico vectigali subtiliorum adminus pannorum, telae
item Silesiacae et Polonicae, pro quibus populi hi
copiosiora vina Hungarica eveherent, portoria ab eadem proportione alleviari.
Hungarica eveherent, portoria ab eadem proportione alleviari.
Quoadinductionem
haereditariam: posset Germanicis artefactis levius tantisper
portorium in vectigali Hungarico defigi, quam vicissim: ita tamen, ut e contra
Hungaricis productis in Germanico vectigali levius ab eadem proportione
portorium defigatur, quam vicissim.
Quoad eductionem ad extra:
prohibeatur.
Quoad eductionem haereditariam: posset illorum materialium Hungaricorum,
quibus Germanicae fabricae praecipue indigent, essituale portorium in Hungarico vectigali
minus defigi, ita ut vicissim in Germanico vectigali, illis fabricatis Germanicis, quibus
Hungaria plurimum eget, v. gr. ferreis artefactis, levius perinde essituale portorium
defigatur.
veluti utrique parti applicabilia in utroque
vectigali adoptentur. Principia vero in §§-phis 69.
77.
80.
91. et 95. veluti Hungariae particularia pro Hungarico tantum
vectigali retineantur.
Fieret hac ratione ut Hungaricum Germanico commercio non subordinetur, sed salva
constitutionali Hungariae independentia justum inter utrumque Monarchiae
membrum commercii
Quoad objectum navigationis.
De promovenda maritima navigatione.
55. Skrlec Lomnicki,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 | Paragraph | SubSect | Section] et littorale copioso ad navigationem prono populo abundet; interest itaque ut legislatio provehendae maritimae navigationis curam suscipiat. Ad hanc autem promovendam ab augendo nautarum numero exordium fieri debet. Nisi enim numerus nautarum in littorali Hungarico augeatur, commercium Hungaricum aliis nationibus, quae propriis navibus et producta Regni evehent, et necessarias exoticas merces inducent, semper obnoxium et subalternum manebit. Littorale hoc in longitudine quidem vix ultra 14. Hungarica
56. Skrlec Lomnicki,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 | Paragraph | SubSect | Section] illic tradebatur, ita ut cathedra haec ad formandos potius eos, qui officia in re navali jam obibant, quam ad formandos pro instituto hoc alumnos deserviverit. Interest itaque ut non sola nautices, sed omnes una subsidiariae ejus cathedrae in Littorali Hungarico stabiliantur. Quod qua ratione effici possit? ad objectum Deputationis litterariae refertur. Forte tamen et hoc objectum in mixto cum Deputatione hac consessu pertractari deberet.
57. Skrlec Lomnicki,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] legum patriarum nobilioribus officiis nobiles possessionati admoveri debent. Itaque apud nos casus hic non secus evenire potest, quam si quis in officio tali consitutus decoquat; non interest autem, ut leges decoctoribus patrocinentur. Institutum proinde hoc systemati Hungarico non congruit: et ideo hactenus etiam paucorum Hungarorum viduae beneficium cassae hujus senserunt, sed illatis in generalem arharum fundum Hungaricis etiam detractis, vel in aliis provinciis servientium, vel certe admotorum in obversum legis,
58. Skrlec Lomnicki,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph | SubSect | Section] (1mae) 18-o Omnia navigationem seu maritimam seu fluvialem concernentia obiecta adeoque in particulari repurgatio fluviorum. (2dae) 19-o Erectio canalium commercialium. (4tae) 20-o Tabellae abeuntium et advenientium e Littorali Hungarico navium. (4tae) 21-o Tabellae in- et eductarum mercium. D.II,20 et D.II,21 (4tae) corr. ex (5tae)
59. Anonymus. Declaratio ex parte nunciorum... [page 34 | Paragraph | Section] suae Colonias in Hungaria numeret; nullum ferme Idioma, quod in Regno non vigeat: denique ut numerus verorum Hungarorum, in ipsa Hungaria, vix quartam populi partem efficiat. Accessere complures, quas postea Hungari Imperio suo adjecerunt Provinciae, omnes a diversis ab Hungarico labio populis habitatae, quas Hungari, Romanorum more, in formam Provinciae non redigebant, sed suis Legibus, suis institutis, suo Idiomate uti permissas, Societatis tantum vinculo adstringere solebant. Sane et Reges salubre
60. Skrlec Lomnicki,... . Discursus in secundum membrum... [Paragraph | Section] militia etiam Regni ad defendendos communes monarchiae limites educi nequiret. Verum ita accipi debet status non immerito praetendere, si Regnum Hungariae ab uno, alia vero quaepiam provincia ab altero hoste invadatur, ut, qui tributo Hungarico alitur, regulatus, omnisque praeterea confiniarius miles omnino in defensionem Hungariae adhibeatur. Sic enim unicus casus est, quo regnicolae fructum constitutae contributionis prekriženo nečitko *i*
61. Skrlec Lomnicki,... . Operum omnium tomus III, versio... [page 3622 | Paragraph | Section]
62. Skrlec Lomnicki,... . Operum omnium tomus III, versio... [page 3622 | Paragraph | Section] id commune monarchiae bonum non vetat.
63. Skrlec Lomnicki,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | Section] nempe Flumine ad extremos usque comitatus Trenchiniensis limites, quam septemtrionalem Hungariae lineam, nimirum a limitibus eiusdem comitatus usque extremum comitatus Marmarosiensis angulum, Germanicae Haereditariae provinciae continuo ambiunt, Gallicia enim ipsa quamquam Hungarico iure recuperata quoad formam gubernii, et systema tricesimale his accensetur, provinciae hae minus felici solo atque Hungaria gaudent, et cum populatio in iis admodum increverit, necessariis pro sustentatione vitae productis aliunde egent. Opificia e converso fabricas et manufacturas adeo
64. Skrlec Lomnicki,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] quandoque etiam male directis speculationibus pendet.
§ XXI.
65. Skrlec Lomnicki,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] ius detractus, arrogatum per aliquos dominorum terrestrium quaestum in bonis suis exarendandi, per alios vero producta etiam fine exercendi quaestus praeemendi ius, extensus nimium praerogativae rebus suis libere fruendi sensus, constituta onerosa commercio Hungarico vectigalia sexcentaque alia commercii impedimenta interea enata sunt, quae suis locis separatim proponentur. Viget universim adhuc apud plerosque dominos terrestres ille cogitandi modus, ut curas suas ultra usuale oeconomiae systema extendere superfluum putent et
66. Skrlec Lomnicki,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] Nemo tamen vel hac liberalitate ad suscipiendum hoc opus in hodiernum diem permotus fuit.
§ XXXVII.
67. Skrlec Lomnicki,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] in peculiari rubrica in activo statu iam alioquin assumpta sunt, totum hoc cuprum in crudo ad Germanica depositoria devehitur ibidemque primum distrahitur. Quare cum summa illa, quae pro hoc producto obvenit, non in Hungaria, sed in Germanicis provinciis percipiatur; summa etiam haec ex activo Hungarico deduci debet. Proinde licet totale ultimi decennii activum ad 3,484.842 florenos adsurgat: cum tamen comprehensum in hac summa cupri pretium in florenis 951.398 defalcari debeat; genuinum activum in 232.447 florenis consistit. Quodsi summae huic addatur pecunia illa,
68. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | SubSect | Section] Augusta Maria Theresia vix Confecto Successionali Bello Paterna Consilia reassumpsit. Ut Germanico Commercio prospiciat, Privilegium Liberi Portus pro Tergesto renovavit, coeptamque a Patre suo unam Portus Alam perfecit. Ut Hungarico etiam Commercio subveniat, cum Portus Regius necdum impopulatus foret, Flumen quod a Croatico Limite nonnisi exiguo rivo intercipitur, et a Portu Regio vix horae intervallo distat, pari Liberi Portus
69. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | SubSect | Section] et vicissim; postquam in Vectigali 1788. non tantum exoticae quas alioquin in Germanicis Stationibus Portorium Consumptionale deponere debuerant, sed ipsae etiam pleraeque Germanicae merces a Portorio Consumptionali Hungarico immunes redditae sunt, Tricesimae Hungaricae quae iam nonnisi Esituale Hungaricum Portorium percipiebant reipsa inutiles ferme evaserunt, hocque nomine easdem Augustus cum Germanicis ita coniunxit, ut hae non tantum
70. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] habent. No 4 Ubi e contra Hungaricae praeter paucas sub Numero 4 consignatas merces defixum sibi in Vectigali Hungarico Exitus Portorium, ut iam supra apparuit dependere debent. Caeterum eaedem ferme merces quas Hungaricum Vectigal aut educi ad extra vetat, aut nonnisi cum gravi Portorio admittit, in Germanico etiam
71. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] rationem habitam fuisse satis apparet. Quoad Transitum Relate ad Transitum aequalia quidem et in Germanico et in Hungarico Vectigali Portoria defixa sunt, nulli tamen adhuc Statui, talia adversus alium sibi exoticum Statum, transitus impedimenta ponere in mentem venit, qualia evehendo per Austriam in exteras Provincias
72. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Vectigali Portoria defixa sunt, nulli tamen adhuc Statui, talia adversus alium sibi exoticum Statum, transitus impedimenta ponere in mentem venit, qualia evehendo per Austriam in exteras Provincias Vino Hungarico ponuntur. Nam dudum nemini licuit illud per Austriam transvehere, nisi una tantum de Austriaco Vino eduxerit; aggravium hoc subinde quidem cessavit, stat tamen adhuc illa cuius in inductione
73. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | Sub2Sect | Section] nonnisi pro collaterali haberi potest. Tertius Capitalis Ductus e Littorali per Pesthinum in Galiciam. Tertius Capitalis ductus est a Littorali Hungarico per Canisam, Pestinum in Galliciam et Poloniam, clausa enim per Vectigalia Borussica Dantisci portu, commercium orientalium et meridionalium mercium e Littorali Hungarico
74. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | Sub2Sect | Section] Hungarico per Canisam, Pestinum in Galliciam et Poloniam, clausa enim per Vectigalia Borussica Dantisci portu, commercium orientalium et meridionalium mercium e Littorali Hungarico in Poloniam inclinare coepit. In hoc Ductu Carlostadio quidem iam Navigatio incipit, quae in varias Regni partes Communicationem praebet, Pestinum tamen, quod ferme in centro ductus huius situatur, ipse
75. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | SubSect | Section] ad aliquem Adriatici aut Mediteranei portum utiliter transportare? aut vero: an non idem Quaestor exoticas quas in primo statim Maris Nigri portu, in quo sua distraxerat, coemit merces, Littorali Hungarico eadem Navi inferre? Suamque illic in posterum Stationem pro exercendo ulteriori, cum eadem Navi Quaestu, defigere possit? Danubius plurimas mercium Species vehit.
76. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | Section] victualia, et paucae pro proprio emptoris usu necessariae merces exponuntur, quandoque tamen in his etiam, praesertim frumentum pro ulteriori Quaestu coemi solet. Annuales ê converso praecipuum toti Commercio Hungarico Vehiculum praebent. Ad has Frumentum, Peccora, alia Naturae Producta uti et Artefacta Opificum et pro Locali Consumptione, et pro ulteriori Quaestu conferri: ad has Germanici etiam (exteros enim Flos Commercii necdum
77. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | SubSect | Section] 30mam in confinio persolvere debet. Ubi e converso merces germanicae si e Hungaria, quia vendi non poterant revehantur, nulli amplius 30mae subsunt. Gallicia etiam tunc tantum Frumento Hungarico exitum praebet, si in eadem penuriam enasci contingat: verum id raro evenire solet, saepius ferme Septentrionales Regni Comitatus uti id 1788. et 1789. factum est, inde providentur. In utroque casu
78. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | SubSect | Section] de Austriaco Vino vicissim circiter pro m/500 quotannis Hungariae importari solet. In Styriam et Carnioliam nisi sterilis sit alicuius anni procreatio, vix aliquid de Hungarico et Croatico Vino infertur, licet enim eius invectio per Vectigal prohibita non sit. Status tamen Provinciarum aliis viis id impetrare sciunt, ut illa de facto impediatur. In illam, quae Hungariae vicinior est
79. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | SubSect | Section] Danubianis districtus Pakoszagsh, et Comitatus Simegsiensis et Szaladiensis non exiguam Peccorum horum quantitatem Commercio suppeditat. Ipsa Gallicia ac praesertim Valachia et Moldavia notabilem Commercio Hungarico Cornutorum peccorum Copiam [Hungariae] subministrat. Olim Hungaria praeter advicinantes Germanicas Provincias insuper Statum Venetum imo ipsum Imperium Germanicum Animalibus his providebat. Nunc totum
80. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | SubSect | Section] ad has Styrii Mercatores aut Lanii comparent, necessariamque sibi faciunt provisionem. Et tamen notabilis adhuc Animalium horum pars in Regno saepe invendita manet. Maiales qui in Hungarico Commercio girant, perinde non sunt omnes domesticae procreationis. Maximam eorum partem Turcicae Provinciae subministrant. Utriusque Ordinis haec animalia iterum in Germanicas tantum Provincias educuntur. E Croatia
81. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | SubSect | Section] quae Hungari Debitores Viennensibus Creditoribus quotannis persolvunt. 6o Lotteria Viennensis in quam notabiles ex Hungaria peccuniae influunt. 7o Lucrum quod Banco Viennense a Distractione Salis maritimi e Littorali Hungarico percipit. 8o Summae illae, quae post defalcatas pro Cultura fodinarum necessarias expensas e re montanistica quotannis Viennam deportantur. 9o Resultantes a necessariis in Hungaria expensis Proventus Camerales, qui
82. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | Section] perdurasse art. 15 Diaetae eiusdem anni satis ostendit. Anno 1781. cum fundus hic necessitatibus Bellicis iam non sufficeret, prater certam Summam Draskovichianam a Sale quidem Hungarico si terra devehatur unius, si vero aqua duorum denariorum Portorium, eodem fundi militaris titulo usque futuram Diaetam impositum fuit, cum in Subsequis Diaetis nihil eatenus disponatur, omnes hi
83. Skrlec Lomnicki,... . Status actualis oeconomiae... [Paragraph | Section] Hunc si uno obtutu complectamur apparebit, quantum parte ex una postremi duo Imperantes ad excitandam Nationalem Industriam Regiam suam Sollicitudinem intenderint. Parte e converso ex alia, quanta per Vectigal Tricesimale Commercio Hungarico posita fuerint impedimenta? Quomodo genius Nationalis ad duos hos contrarios Scopos cooperatus sit? Et cum industria Commercium. Commercium vero reciprocê Industriam producat, quem in hac lucta gradum Nationalis Industria
84. Gundulic,... . Osmanides, versio electronica [page 110 | Paragraph | SubSect | Section]
85. Gundulic,... . Osmanides, versio electronica [page 115 | Paragraph | SubSect | Section]
Bibliographia locorum inventorumCrijevic Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1520]: Commentariolus de origine et incremento urbis Rhacusanae, versio electronica, Verborum 5404, ed. Vladimir Rezar [genus: prosa oratio – historia] [numerus verborum] [tubero-comm-rhac.xml].Crijevic Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522]: Commentarii de temporibus suis, versio electronica, Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, ed. Vladimir Rezar [genus: prosa oratio - historia] [numerus verborum] [tubero-comm.xml]. Brodaric, Stjepan (1490-1539) [1536, Rim]: Brodericus Nicolao Olao suo, versio electronica., Verborum 313, ed. Arnold Ipolyi [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [brodaric-s-epist-1536-04-22.xml]. Durdevic, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545, Leuwen]: Prognoma, sive Praesagium Mehemetanorum : primum de Christianorum calamitatibus, deinde de suae gentis interitu, ex Persica lingua in Latinum sermonem conversum., ed. Durdevic, Bartul [genus: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [numerus verborum] [djurdjevic-b-prognoma.xml]. Rozanovic, Antun (1524-1594?) [1571]: Vauzalis sive Occhialinus Algerii Prorex, Corcyram Melaenam terra marique oppugnat nec expugnat, versio electronica, 15122 verborum, 255 versus, ed. Nives Pantar [genus: prosa oratio - historia; poesis - ode] [numerus verborum] [rozan-a-vauz.xml]. Sidic, Simun Juda (floruit 1683) [1683, Vienna]: Antonii Judae Sidic, canonici zagrabiensis et rectoris collegii Croatici Viennae, de obsidione Viennensi per Turcas A. 1683. relatio (Viennae, 1683-09-16), versio electronica, Verborum 2322, ed. Ivan Kukuljevic Sakcinski [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [sidic-epistola-1683.xml]. Krcelic, Baltazar Adam (1715-1778) [1748, Zagreb]: Additamenta ad Annuas, versio electronica, Verborum 17030, ed. Tadija Smiciklas [genus: prosa oratio - historia] [numerus verborum] [krcelic-b-ann-add.xml]. Krcelic, Baltazar Adam (1715-1778) [1748, Zagreb]: Annuae 1748-1767,versio electronica, Verborum 244601, ed. Tadija Smiciklas [genus: prosa oratio - historia] [numerus verborum] [krcelic-b-ann.xml]. Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1749]: Operum omnium tomus I, versio electronica, Verborum 68552, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - dialogus] [numerus verborum] [skrl-1.xml]. Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1782]: Operum omnium tomus II, versio electronica, Verborum 46753, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skrl-2.xml]. Anonymus (1790) [1790]: Declaratio ex parte nunciorum Regni Croatiae, quoad inducendam Hungaricam linguam, versio electronica., 1839 verborum, ed. Franjo Fancev [genus: prosa - acta] [numerus verborum] [nn-declaratio-1790.xml]. Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1790]: Discursus in secundum membrum propositionum regiarum seu opinio de insurectione in Regno Hungariae, versio electronica, Verborum 10693, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skerle-n-disc.xml]. Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1790]: Operum omnium tomus III, versio electronica, Verborum 71764, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skrl-3.xml]. Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1791]: Descriptio physico-politicae situationis Regni Hungariae, editio electronica, Verborum 26295, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skerle-n-desc.xml]. Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1791]: Status actualis oeconomiae publicae, versio electronica, Verborum 39967, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skerle-n-status.xml]. Gundulic, IvanGetaldic, Vlaho (1588-1638; 1788 - 1872) [1865]: Osmanides, versio electronica, Verborum 42047, 5086 versus, ed. Neven Jovanovic Juraj Ozmec Zeljka Salopek Jan Sipos Anamarija Zugic [genus: poesis epica; poesis versio; paratextus prosaici; carmen heroicum] [numerus verborum] [getaldic-v-osmanides.xml].
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se voditelju projekta.