Quod quaesisti inventum est in 746 locis.

Omnes locos inventos monstra (Paululum expectandum est dum data mittantur)

Preme hic ut KWIC videas

Loci 501-600:

1 Transylvania, Gallicia, Lodomeria etc. ea qua Croatiae, Sclavoniae etc. Regna ratione Hungariae Matri incorporentur, interesse horum Regnorum illi Regni Hungariae commune efficiatur, eorumque Regnorum voyvodae et bani per respectiva Regna ita, ut apud Hungaros palatinus, constituantur. 2 Denique –

iam sub ducibus vehementer increvisse inde apparet quod in variis, quae prostant, S. Stephani fundationalibus adeo copiosi nominentur ut eos omnes ab ipso S. Stephano creatos fuisse vix credi possit. 6 Atque ita primum hereditariae nobilitatis systema Hungariae invectum est; nimirum cum soli milites omnes Regni terras hereditario et libero iure possederint, conditionarii vero, quorum, si non maior, suppar certe numerus in Regno fuit, licet a servitutis iugo exempti,

legare, et donare; et ideo ad servorum imperfectorum categoriam rite referuntur. § 13 Conditionarios primum reges invexerunt? 1 Cum reges Hungariae, praeter vastam, quae ducali domui ipso occupati Regni tempore titulo patrimonii excisa fuit, terrarum plagam, in singulo praeterea comitatu castrum cum admensa notabili agri quantitate possederint, ad hunc illi omnis, cuius usum habere poterant, speciei

et proprietas in iure distingvuntur; nam bona etiam temporaneo iure possessa, veluti pignoraticia, si per proprietarium non revindicentur, ad heredes transeunt. 5 Natura e contra proprietatis de lege Hungariae in eo consistit, ut impetrator et sui usque ad defectum stirpis successores possessa bona vendendi donandi, aut alio quocunque titulo alienandi habeant potestatem; quo quidem iure in terras suas conditionarii nunquam gavisi sunt, cum, ut §-o 1 et 11

quo quidem iure in terras suas conditionarii nunquam gavisi sunt, cum, ut §-o 1 et 11 insinuavimus, in Hungaria soli nobiles terras iure proprietatis possidere potuerint. 6 Quod eorum tantum gratia observandum existimavi qui pragmaticae Hungariae historiae operam dant quin in principiis iuris Hungarici probe versati sint. § 29 Nomine iobagionum castri etiam militares eius officiales, non tamen

emanavit. 6 Anteriorum regum diplomata, ut mox videbimus, eatenus adhuc variabant. § 32 Item speculatoris? 1 Inter multiplices, quas Hungariae reges habuere conditionariorum species, erant etiam, ut in provocata iam dissertatione de varia hominum in Hungaria conditione ostendimus, qui vernacule őr, in legibus S. Ladislai eőrii, in posterioribus vero chartis

sed remotiores etiam villas pro servitio suo sub nomine castrensium destinatas habuerint. 3 Clausula ut numerus bellatorum augeatur confirmat depromptam § 4 sententiam, quod et duces et reges Hungariae, ut extinctarum per tot bella primitivarum familiarum iacturam suppleant, debuerint seu exteros liberos homines, seu domesticos conditionarios ad statum nobilium, id est militum, provehere.

eximebantur. 3 Hic iam rex etiam alias quomodocunque per impetratores acquisitas eximit. 4 Exstat in collect. Hevenessiana tertium eiusdem regis qua iam toti Hungariae imperantis diploma de 1271. sequenti tenore: Quod cum Simon, et Amanus, filii comitis Dominici de Bilye, qui de iobagionibus castri Zaladiensis originem duxerunt... eosdem de eodem iobagionatu castri eximentes in numerum servientium regalium et coetum

iure consideramus. 9 Itaque in hac quidem verborum controversia nihil momenti situm est, quando ius hoc redevolutionis nemo Hungarorum unquam negavit. 10 Verum qui nobiles Hungariae non proprietatem, sed tantum utile bonorum suorum dominium habere contendunt, aliam realem sequelam inde deducere conantur, nimirum quod rex collata licet perennaliter bona, cum libuerit, iure recipere

apparet quod etiam terra castrorum nobilibus conferri consveverint, quamquam prostent copiosa diplomata e quibus iam Andream II, praesertim vero Belam IV id factitasse apparet. 24 Cum isthoc iuris publici Hungariae obiectum nec per Kollárium nec per alium quempiam satis dilucidatum sit, libet illud paucis enodare. 25 E primitivo Regni instituto terrae castro alicui adscriptae non ad privatum regum usum, ut iam diximus, sed ad

debeat excultivare iuxta tenorem privilegii nostri iisdem antea concessi hanc gratiam duximus faciendam quod eadem libertate, qua universi nostri nobiles gaudent... ipsi gaudeant. 3 Praeterea si iuxta Regnum Hungariae nos exercituare contingeret, ex tunc ad ipsum generalem exercitum nostrum unum armatum nobiscum mittere teneantur; addidimus etiam, quod comes vel castellanus noster de Scepus † 41.3 † exciderat aliquid e

hoc genere sub rege isto viguisse facilitatem ut nobilitas per armales pro 25 florenis pensione impetrari potuerit. 3 Alii hunc ignobilem absque omni terrae collatione nobilitandi usum a Sigismundo, rege una et imperatore e Germanico, ubi ille antea viguit, Imperio, Hungariae illatum arbitrantur, nullum tamen hactenus, quod sciam, pragmaticum pro alterutra e his sententiis argumentum prolatum viguerit, docet prolatum a Katona Hist. crit. tom. ** pag. **, ex

luherae dependent, super cujus falconis nasum viridis ramusculus effectus exstitit folia habens aurea, eidem magistro et generationi suae tamquam sub regio nostro vexillo militare debentibus duximus conferendum; ita nihilominus ut si qui praedecessorum nostrorum regum Hungariae, quibuspiam de regno nostro falconem sub quivis colore vel specie pro crista contulissent, authoritate praesentium revocamus ne quisquam falconem pro crista in quavis permutatione totius cristae praescriptae, vel alicujus suae, vel aliam quamvis avem nomine

pertinebat, nunc jam ad Styriam avulsum est, sub Belae IV pro nobilibus necdum fuerint reputati, docet diploma Stephani bani inter Hevenessiana de 1255. quod ita habet: Nos Stephanus totius Slavoniae banus et capitaneus Styriae... Quod cum D. Bela, Illustris Rex Hungariae, nos ad Ruicha pro restituendis terris a praedicto castro alienatis et pro libertate hominum de Ruicha judicanda destinasset... quos invenimus ex castrensibus indebite factos esse iobbagyiones castri vel praediales, eos reddidimus in pristinam libertatem, quos

gavisos fuisse alibi ostendimus. 6 His in memoriam revocatis, si citatus articulus 11 cum Articulo 12-o ejusdem Ludovici combinetur, videtur non obscure inde elici posse quod rex hic omnes adnexas provincias ad idem cum Hungariae systema redigendi consilium susceperit, quemadmodum nuper imperator Iosephus II totam ad eandem normam redigere monarchiam sibi proposuerat. 7 Ut id Ludovicus perficiat, ab exaequanda 60.7 exaequanda: exequenda

et suffragii capacitate consistit, gaudeat; cum omnis nobilis jure hoc usus sit; cum denique septem illorum, qui Hungaros ex Asia eduxerant, capitaneorum posteris etiam ius eminentiores occupandi magistratus per ipsum primitivum pactum concessum fuerit, primitivam gubernii Hungariae formam fuisse monarchico-aristocratico-democraticam satis apparet. 11 (a) Vide introductionem Hume, Histoire d’Angleterre, et Robertson,

imperator postquam Hungaros ad recipiendum, ejecto Samuele, regem Petrum persvasisset, hunc ad observanda imposterum Hungarorum instituta obstrinxerit (f). 9 Constat denique quod idem Henricus, dum postea Salomonem in solium Hungaricum restituit, totum iterum Hungariae statum ad morem patrium revocarit (g). 10 Geyzam I in constitutionem regni quidpiam immutasse hactenus non comperi. 11 Sanctum vero Ladislaum eadem rite observasse testes sunt tres decretorum ejus, qui adhuc prostant, libri.

Verum reputent illi improprium, qui in instrumentis aevi hujus viguit, scribendi modum, expendant in praefationibus Andreae clausulam illam: "ipsi nobiles Nostri (id est universi) Serenitatem Nostram instantiis multis pulsaverunt," in praefatione Belae IV illam: "Quod nobiles Hungariae universi ad nos accedentes," in praef. Ludovici illam: "praelatorum, baronum, nec non procerum, ac nobilium regni Nostri coetus et universitatis idemptitas Nostrum regium conspectum adeundo," denique in praef. Mariae illam: "praelatorum, baronum, nec non procerum ac

iuramentum (...) sicut progenitores sui (...) impenderunt;" vide Vestigia Diaetarum pag. 78; anno vero 1214. inter privilegia Strigoniensis archiepiscopi Pontifex numerat: "praestatio quoque sacramentorum a regibus et reginis Hungariae eorumque haeredibus." 7 Quod autem sacramentum hoc non ad ecclesiasticas tantum immunitates, sed etiam ad jura regni directum fuerit, docuimus in nota (a) ad §-um 15. § 18

aliorum etiam, qui Europaea regna condidere, barbarorum, Francorum in Italia, Nordmanorum in Anglia, Visigothorum in Hispania, et Longobardorum in Italia exempla satis ostendunt. 50 (a) Simon de Keza: "Principes et nobiles Hungariae episcoporum consilio... Abam sororium S. Stephani super se regem praefecerunt;" Archid. de Guerche: "duces, episcopi, comites... Samuelem ducem regem dicunt." 51 (b) Thuroczius part. 2, cap. 44-o: "Quia

53 (c) Lege illa in Prayo, Palma et aliis. 54 (d) Chronicon Thuroczii parte 2, cap. 56-o: "convenit universa multitudo nobilium Hungariae ad (...) Ladislaum, et eum communi sensu parili voto, consona voluntate ad suscipienda regni gubernacula concorditer elegerunt.” § 22 Alter constitutionis defectus: usus partiendi cum fratribus et

sedem Vissegradum transferre sicque in suam plene redigere potestatem cum in alio, nempe Uladislai Poloni coronationis instrumento, in Vestigiis Diaetarum pag. 238-a dicatur: "Sublata (per Elisabetham) de castro Vissegradi corona illa qua hactenus reges Hungariae coronari soliti fuere." 21 Apparet itaque aetate hac ne conservatorum quidem coronae institutum viguisse. § 32 Carolus inaugurale sacramentum nuncupavit quidem; an tamen

1 Carolus dum illegitima adhuc corona 1309. incingeretur, inaugurale quidem dixit sacramentum, verum occasione hac nec constitutionem Andreanam confirmavit, nec aliud inaugurale diploma edidit. 2 Per verba tamen illa: "Nobiles regni sui Hungariae in approbato et antiquo jure servare atque a tyrannorum oppressione eripere," jam propius 32.2 propius: proprius B

propius: proprius B regni constitutionem respexit (a). 3 Et e posterioribus clausulae hujus verbis, et ex illo instrumenti de 1307. textu: "Nobiles quoque Regni Hungariae, quos hactenus indigna servitute oppressisse dignoscuntur, juxta naturalem ipsorum libertatem, cuique et ubicunque voluerint, servire, seu propriis rebus curam impendere, sine omni contradictione permittantur," e duobus, inquam, his textibus, quanta sub finem primae

Andreae II successores decretum hoc in ipsa inauguratione debuerint confirmare. 5 (a) Testatur id etiam synchronum Chronicon Budense dum ait: "Magnatum, procerum, militum, ac communitatis nobilium regni Hungariae voluntate unanimi et favore (...) coronatus exstitisset." § 35 Monarchico- tamen aristocraticam constitutionis formam pro omnibus aliis regibus observavit.

illic vel civium, minus nobilium faciat mentionem. 7 Quid multa? art. 85:1492 iisdem ferme verbis quibus hi duo Ludovicaei articuli conceptus est, et tamen sub Vladislao nobiles aliquo tributi generi subjectos fuisse nemo affirmabit qui vel levem statisticae Hungariae tincturam habet. 8 Ut adeo sensum provocatarum legum non nisi imperitia compilatoris, prout id saepius usuvenit, adeo ambiguum evasisse et Ludovicum status regni sicut in aliis praerogativis, ita in hac etiam non dependendi nauli et telonii census

1384. ad preces statuum ediderit (a). 4 Exortis propter Caroli parvi caedem turbis Maria sequenti statim anno 1385. 8-a Novembris comitia Budae celebravit (b) quibus, cum status non jam Ludovici tantum et Andreae II decretorum, sed omnium a quibusvis regibus Hungariae concessarum libertatum confirmationem peterent, hanc generalibus terminis 15-a Novembris elargita est. 5 (a) "Praelatorum (sunt verba Diplomatis) baronum, nec non procerum, et nobilium regni nostri coetus et

exprimunt. § 42 Primum vestigium ut nobilitas ad comitia non viritim, sed per nuncios comparuerit. 1 In comitiis 1385. notabilis in constitutione Hungariae commutatio per id intercessit quod status non jam viritim, sed per nuncios, seu repraesentantes ad comitia tum primum evocari coperint. 2 Adhuc enim Ludovicus I §-o 4-o, adhuc Maria ipsa in edita superiore anno decreti Andreae II confirmatione §-o 3-o

meminit. § 44 Primus de successione regni cum exteris principibus pacisci Sigismundus coepit. 1 Sigismundus primus de successione regni Hungariae, tamquam de re, quam in proprietate haberet, pacisci coepit. 2 Ut contra Vladislaum Polonum, qui Hungariam nomine uxoris suae Hedvigis, Ludovici I secundogenitae filiae, repetebat, copias auxiliares possit obtinere, fratri suo Venceslao Bohemiae regi

in proprietate haberet, pacisci coepit. 2 Ut contra Vladislaum Polonum, qui Hungariam nomine uxoris suae Hedvigis, Ludovici I secundogenitae filiae, repetebat, copias auxiliares possit obtinere, fratri suo Venceslao Bohemiae regi successionem in regno Hungariae 1393. addixit (a). 3 Verum tractatui huic non multo post ipse contravenit. 4 Cum enim Ladislai Apuliae ducis, Mariae Stephani V regis Hungariae ex Carolo parvo, nuper Budae caeso, nepotis, partes invalescerent, ut ab Alberto IV Austriae duce

copias auxiliares possit obtinere, fratri suo Venceslao Bohemiae regi successionem in regno Hungariae 1393. addixit (a). 3 Verum tractatui huic non multo post ipse contravenit. 4 Cum enim Ladislai Apuliae ducis, Mariae Stephani V regis Hungariae ex Carolo parvo, nuper Budae caeso, nepotis, partes invalescerent, ut ab Alberto IV Austriae duce auxiliares copias obtineat, Venceslao, qui infirmitatem prioris sui pacti non ignorabit, nil obnitente, eandem 1401. detulit successionem. 5 Verum

§ 46 Admisso sub Sigismundo civitatibus jure suffragii, constitutio tantisper in democratiam inclinat. 1 Per horum comitiorum occasionem notabilis iterum in constitutione Hungariae facta est commutatio, ideo quod non tantum civitatibus liberis (a), sed regalibus etiam, et reginalibus (b), imo villis etiam liberis, id est oppidis privilegiatis jus suffragii in comitiis delatum fuerit, sicque constitutio Hungariae denuo ad democratiam tantisper

notabilis iterum in constitutione Hungariae facta est commutatio, ideo quod non tantum civitatibus liberis (a), sed regalibus etiam, et reginalibus (b), imo villis etiam liberis, id est oppidis privilegiatis jus suffragii in comitiis delatum fuerit, sicque constitutio Hungariae denuo ad democratiam tantisper inclinaverit. 2 Civitatum legatorum nulla amplius in praefationibus subsequorum decretorum fit mentio. 3 Cum tamen civitatis Bartphensis ad anni 1457. (c),

sorte ad nos usque non pertigit, decreto ordinatum fuisse. 10 Hoc primum decreto rex assummit onus confinia regni propriis militibus et pecuniis defendendi (in praefatione) et cum hos sine stipendiario milite nec concipi quidem possit, hac est prima in legibus Hungariae ejus mentio. 11 Ejusdem decreti articulo 1-o insurrectionis obligatio primum ita modificatur ut status ad eam nonnisi tunc, dum regiae gentes ad propulsandum hostem non sufficiant, obstringantur. 12 Totam vero regni militiam ejus, qui eam

dignitas haec tam etiam per Albertum, vel status collata fuerit, nondum satis exploratum est. 4 (a) Pray et Palma Elisabetham exaequato cum Alberto jure imperasse credunt, inducti prolato per Prayum in Annalibus Hungariae ad annum 1440. diplomate ubi dicitur: "Ad regiae paternae sublimitatis solium tamquam vera et legitima regni haeres evocata." 5 Verum hic illa sibi ipsi testimonium praebet, publicae litterae aliud perhibent. 6 In toto anni 1439.

praestolantibus ad Suam Majestatem undique et ex omnibus ejusdem regni sui partibus isthuc confluentibus et convenientibus." 11 (c) "Considerata temporis nunc currentis qualitate decreta et constitutiones priorum regum Hungariae ac hujus regni consvetudines in certis punctis modo infra scripto moderari postularemus." 12 (d) Ibidem pag. 229.: "Tam nostro, quam etiam aliorum... absentium

Elisabetha, cum Uladislai partes praevalere susceptosque tractatus in irritum cecidisse videret, una cum filio et corona ad Fridericum imperatorem evasit sicque primam Fridericianae Austriacae lineae, quae Arpadianam domum nullo prorsus gradu contingebat, haereditatem Hungariae captandi occasionem praebuit. Uladislaus illegitima Corona coronatur. 5 Aucto ea ipsa

post se traxit. 7 Et hoc est primum pertractati in comitiis belli et pacis negotii vestigium (d). 8 Caeterum constitutio in suo perstitisse statu videtur. 9 (a) Vide illud in declaratione iurium Hungariae in Russiam. 10 (b) "Dantes... et pari voluntate tribuentes praefato Domino Nostro nunc coronato regi plenissimam illam facultatem in faciendis gratiis et donationibus et confirmationibus perpetuis, et ad

maritis fidelium. 12 Quibuslibet quoque infidelibus et delinquentibus, secundum unius cujuscunque demerita puniendis, nec non in faciendis, emendandis et exercendis judiciis exercendumque, agendum, dirigendum, et concludendum in omnibus his, quae ad reges Hungariae suos praedecessores et eorum facultatem quomodolibet, consvetudine videlicet ac jure pertinuerunt". 13 Sane nuspiam executiva et judicialis regis potestas melius adumbratur. 14 (c) Vestigia

coactus fuerit; quam tamen pro eximia sua Artis bellicae peritia et singulari prorsus animi fortitudine illustri victoria coronavit. § 64 Factiones adversus Hunyadium qui solus labescentes jam res Hungariae sustentabat. 1 Immortalia viri hujus merita tantum abest ut zelum publicum in animis civium excitaverint, ut novos potius aemulis ejus stimulos addiderint ad eum summo in exercitum imperio perturbandum.

est, ut adeo illius erectionem Hunyadii interccessione abrogatum fuisse tuto liceat existimare. 7 (a) Vide litteram regis ad Hunyadium in Annalibus Regni Hungariae ad annum 1454. 8 (b) Vide in Vestigiis Diaetarum litteram S. Capistrani pag. 283, litteras vero praelatorum ad Pontificem datas pag. 286; ex utraque apparet non fuisse haec generalia regni

praelatorum ad Pontificem datas pag. 286; ex utraque apparet non fuisse haec generalia regni comitia, forte quod rex peregre aberat, sed particularem praelatorum et baronum conventum. § 65 Mahomete Hungariae jam imminente regnicolae decretam ante biennium insurrectionem praestare recusant. 1 Cum Mahometem in proposito invadendae Hungariae persistere fama publica ferret, in hoc 1445. conventu de opponenda eidem

§ 65 Mahomete Hungariae jam imminente regnicolae decretam ante biennium insurrectionem praestare recusant. 1 Cum Mahometem in proposito invadendae Hungariae persistere fama publica ferret, in hoc 1445. conventu de opponenda eidem valida manu agitata fuere, sed cum Mahometes eo iterum anno cessaverit, nullum eorum, quae forte ibi decreta fuerant, effectum subsecutum esse comperimus.

10,000 cohortam inconditamque, quam Joannes Capistranus adduxerat, cruciatorum turbam tam copioso hosti, tamque bellicoso, ut Mahometes fuit, dux objicere salutemque regni tanto discrimini exponere debuerit. 6 Sane nisi propitia Hungariae fata tantum, ut Hunyadius fuit, imperatorem in haec tempora reservassent, exitium, quod sub Ludovico II a Solimanno regnum passum est, jam tum a Mahomete indubie subire debuisset. 7 Mortuo non multo post

domus impulsus, Budae extremo affici supplicio curasset, tum demum, quod hactenus gliscebat tantum, schisma eripit totumque in Hunyadianam et Garaianam factionem regnum discessit, quod ultimum certe eidem exitium erat adlaturum nisi Turca opportunam hanc perdendae Hungariae occasionem neglexissent. 8 (a) In Vestigiis Diaetarum pag. 286 ipsae ejus regales memorantur. 9 (b) Vestigium eorum indictionis prostat in

supra §-o 51 vidimus, filio defecit. 6 Fridericus II, qui Mathiae tantum negotia facessivit, e linea Friderici I descendit; Fridericus hic, ut primum Ladislaum Posthumum cum S. Regni corona in suam accepit potestatem, de asserenda suae quoque lineae in regnum Hungariae haereditate consilium suscepit. 7 Hoc fine repetitum toties ab Hungaris Ladislaum Posthumum tamdiu restituere detrectavit donec eum Hunyadi armis et nomine lacessivit. 8 Cum Turcas eodem tempore Hungariae imminere intelligeret Fridericus,

de asserenda suae quoque lineae in regnum Hungariae haereditate consilium suscepit. 7 Hoc fine repetitum toties ab Hungaris Ladislaum Posthumum tamdiu restituere detrectavit donec eum Hunyadi armis et nomine lacessivit. 8 Cum Turcas eodem tempore Hungariae imminere intelligeret Fridericus, Ladislaum restituit quidem, coronam tamen ne tum quidem dimisit. 9 Scivit nempe ille Hungaros nullum alium, nisi qui ipsa hac regni corona insignitur, pro legitimo rege reputare sperabatque, si (ut postea evenit)

Mathiae electioni acquiescere nolens non multo post, atque hic regni gubernacula adierat, tempore, secessit nixaque fundamentali constitutionis Hungaricae principio quod nullus nisi ipsa illa, quam Fridericus in potestate habebat, S. Regni corona adimitus pro rege Hungariae haberi possit, eidem regnum detulit, id potissimum obtendens quod Ladislaum sanguinis nexu contingat, et S. Regni coronam in potestate habeat (b). 12 Si

applicuisset. 19 Tantum tamen et Mathias et status regni in coronae recuperatione momentum posuerunt ut tam duras, quas vix victus hostis suscepturus erat, conditiones in tractatu hoc subiverint (c). 20 Nimirum ut Fridericus, dum vixerit, titulum regis Hungariae retinere possit; si Mathiam deficere contingat, Hungariam haereditario jure obtineat; ut Mathiae, si conjugem ejus, quam sterilem esse Fridericus probe noverat, obire contingeret, secundum inire matrimonium non liceat; denique ut corona 60,000 aureis redimatur.

Docti, Agriensis antistes, qua locumtenens regius (munus enim palatini propter exorbitantem 1455. eidem collatam authoritatem Mathias inde ab obitu Emerici Zapolii non restauraverat) Pestinum indixit. 2 Iam tum Fridericus imperator haereditatem regni Hungariae e pacto, quod eum 1463. cum Mathia inivisse statusque regni ratificasse supra diximus, repetabat. 3 Verum cum ille posteriori utpote 1477. pacto quaesito in successionem regni Hungariae juri ultro renunciaverit (a), status libero suo electionis jure usi

indixit. 2 Iam tum Fridericus imperator haereditatem regni Hungariae e pacto, quod eum 1463. cum Mathia inivisse statusque regni ratificasse supra diximus, repetabat. 3 Verum cum ille posteriori utpote 1477. pacto quaesito in successionem regni Hungariae juri ultro renunciaverit (a), status libero suo electionis jure usi Uladislaum 15-a Julii regem proclamarunt. 4 Iisdem comitiis elaborata fuit prolixior quam ulli antecessorum suorum capitulatio, quam ea tempestate decretum regni compellatum fuisse jam

vidimus, limitibus circumscribitur, nempe ne bona et dignitates exteris conferre possit §-o 11, 12 et 13. 12 Ut vel rebus Hungaricis nonnisi Hungaros in consilium adhibeat §-o 10. 13 Denique ut, dum in Hungaria aget, palatina officia per solos regni Hungariae barones peragi procuret § 9. 14 Cum autem Uladislaus una Bohemiae imperaret, obligarunt quidem hunc etiam prouti jam antea Albertum ad exigendam in Hungaria majorem anni partem § 8. 15 Verum in

84.22 Auctuario: Actuario B suo subjecit, remonstrat. 23 Nemo illas hactenus protulit. 24 An renunciationem Friderici in successionem Hungariae contineant, authores in utrum disputant; mihi affirmativa inde confici videtur quod in posterioribus 1491. pactis, quibus Maximiliano Friderici filio ius successionis in Hungariam addicitur, nulla ad anni 1464. provocatio fiat, quod certe vix intermissum fuisset

pag. 412. § 86 Varii de successionis regiae ordine tractatus. 1 Uladislaus perinde ac Sigismundus in deferendae aemulis suis regni Hungariae successione admodum facilis fuit. 2 Nam et Alberto inita cum eodem primo statim regni sui anno 1491. 20-a Februarii in castris ad Cassoviam pace successionem detulit (a) et eodem anno, postquam 8-a Novembris cum Maximiliano

re concordia fuit, propiorem jam ad thronum passum sibi faciendum esse existimarunt. 8 In comitiis itaque 1505. pro festo Michaelis per Uladislaum indictis (e) avulsam Silesiam, Lusatiam et Moraviam, deficientem ad Poloniam Moldaviam labescentesque universim res Hungariae querulati, ut omnibus his malis medelam continuo adferat, a rege per oratores postularunt. 9 Cum hanc ne addicere quidem ipsis Uladislaus sustinuisset, elevarunt calamitates Hungariae, eas eo solo ex fonte proficisci declararunt quod rex peregrinus

et Moraviam, deficientem ad Poloniam Moldaviam labescentesque universim res Hungariae querulati, ut omnibus his malis medelam continuo adferat, a rege per oratores postularunt. 9 Cum hanc ne addicere quidem ipsis Uladislaus sustinuisset, elevarunt calamitates Hungariae, eas eo solo ex fonte proficisci declararunt quod rex peregrinus imperaret; regimen Mathiae, gentilitii videlicet regis, in coelum sustulerunt; proposuerunt denique confoederationem, qua se natio omnis obstringat quod si Uladislaum sine masculo haerede decedere

e republica visum fuerit, concludendi potestatem legatis suis dederint neque sibi jus ratificationis per expressum reservarint, tractatus ille utique status debuit obligare. 15 (a) Vide illas in Annalibus Hungariae ad hunc annum. 16 (b) Vide has tabulas apud Kollár in Auctuario Diplomatico . 17 (c) Ioannes Zápolyius post Ludovicum II in

19 Indignae autem hae conditiones in eo consistebant: ut Uladislaus omnia, quae per Mathiam occupata adhuc tenebat, Styriae, Carinthiae, et Carnioliae loca absque depacto in pace Olomucensi lytro Maximiliano restituat; e contra civitates Hungariae, quas Elisabetha, Alberti regis vidua, Friderico imperatori impignoraverat, nonnisi post mortem hujus erga deponendam iisdem investitam sumam restituantur; Maximiliani haeredes post defectum Uladislai in Hungaria succedant; id rex, praelati, barones nunc statim

in Vestigiis Diaetarum pag. 447 provocavit. 26 (f) Originale confoederationis hujus in pluribus tabulariis, nominanter in Regni Croatiae archivo exstat. 27 Edidit illam Pray in Annalibus Hungariae ad hunc annum. 28 (g) Patet id e litteris Maximiliani ad Uladislaum 24-a Junii 1506. datis, in Vestigiis Diaetarum pag. 450-a, ubi Maximilianus dicit: "Serenitatem Vestram minime latet

28 (g) Patet id e litteris Maximiliani ad Uladislaum 24-a Junii 1506. datis, in Vestigiis Diaetarum pag. 450-a, ubi Maximilianus dicit: "Serenitatem Vestram minime latet quam multum conquesti fuimus de his, quae proceres ac status regni Hungariae in proximo conventu mense Septembri habito (nimirum in quo illa confoederatio procusa fuit) contra nos et tractatum nostrum mutuum intentarunt et hodierna die in Alba Regali nituntur. 29 (h) Protulit Kollár

in tractatu Olomuczensi nominanter expressae non fuerint, incessit status sollicitudo ne Maximilianus eas absque lytro recipiat. 7 Obligarunt itaque Uladislaum 1492. articulo 4-o ut ipsas has civitates ad tales de se litteras elargiendas disponat, quibus se Hungariae sub certa summa oppignoratas agnoscunt, litteras vero has rex ad domum tavernicalem, ubi archivum regni asservabatur, pro securitate regni deponat. 8 Cum Uladislaus id neglexisset, 1498. articulo 23. eundem denuo ejus commonefecerunt, et quia ne tum

Ab incolis Moraviae, Silesiae et Lusatiae Uladislaus iuramentum fidelitatis nuper exceperat; cum idem una etiam Bohemiae rex fuerit, status 1498. per articulum 24. ab eodem exegerunt ut recognitionales de se det litteras, quod juramentum hoc non qua Bohemiae, sed qua Hungariae rex ab iisdem, non qua regno Bohemiae subjectis, sed qua regni Hungariae feudatariis exegerit. 11 Cui ordinationi an rex satisfecerit, 1504. articulo 21-o relationem ab eo deposcebant. 12 Sed nec hujus rei ulterius quodpiam vestigium apparet.

nuper exceperat; cum idem una etiam Bohemiae rex fuerit, status 1498. per articulum 24. ab eodem exegerunt ut recognitionales de se det litteras, quod juramentum hoc non qua Bohemiae, sed qua Hungariae rex ab iisdem, non qua regno Bohemiae subjectis, sed qua regni Hungariae feudatariis exegerit. 11 Cui ordinationi an rex satisfecerit, 1504. articulo 21-o relationem ab eo deposcebant. 12 Sed nec hujus rei ulterius quodpiam vestigium apparet. 13 Et cum Moravia, Silesia et Lusatia Mathiae tantum sub certa

(c) Productae sunt in processu abbatiae de Pilis contra civitatem Posoniensem litterae Ludovici de 1371. quibus inhibet tricesimatores ne a bobus, vaccis, porcis et similibus, item oleo, piscibus vel frugibus, nec aliis victualibus cujuscunque generis de partibus Hungariae, Austriae vel Bohemiae ad Posoniensem civitatem deferendis tricesimam desumant. 19 Productae sunt etiam Sigismundi de 1416. quibus tributarios suos inhibet ne a victualibus ad abbatiam M. Pannoniae et Pilisiensem inferendis tributum aliquod exigant.

numeroso exercitu et cum universis viribus suis, quas magnas habet, insequi decrevit." 41 Exstant ibidem pag. 413. aliae ipsius Uladislai de 14-a Septembris ejusdem anni litterae, quibus eidem civitati ita rescribit: "Absoluta celebratione coronationis nostrae Hungariae, curabimus succurrere necessitatibus vestris". 42> Verum nihil horum in effectum ivit. <43 Peracta coronatione miles omnis in hyberna dimissus est idque dedit Maximiliano occasionem ut illo adhuc autumno non tantum Austriam receperit, sed et

succurrere necessitatibus vestris". 42> Verum nihil horum in effectum ivit. <43 Peracta coronatione miles omnis in hyberna dimissus est idque dedit Maximiliano occasionem ut illo adhuc autumno non tantum Austriam receperit, sed et potiorem Transdanubianae Hungariae partem occupaverit. 44 (c) Nisi enim militia haec jam ante diaetam 1492. dimissa fuisset, certe aliqua ejus, qua a stipendiato regis et aliquot baronatum banderio distinctae, in articulis diaetae

denique eo nomine ultra 10 denarios a porta exactos fuisse (g). 5 (a) "Nec satis est (dicitur eodem diplomate) vos (status Sclavoniae) nunc pecunias vestras exercituales allegare, siquidem et in hoc regno Nostro (Hungariae) exigantur." 6 (b) "Ex pecuniis (sunt verba articuli) exercitualibus, seu ad rationem conservationis gentium, binis post se vicibus per annum exigendis, semper 10 denarii ad manus ipsius vajvodae

turbidorum illorum temporum eventus seposuerat, violenter illi eripuerit, plures ejus aevi litterae testantur. 24 Testantur denique quod tantas pro se suisque impetraverit donationes ut, si omnium donatorum bonorum possessorium capere potuisset, facile sextam Hungariae partem sui juris effecisset. 25 Quae non calamitas regno illi debuit impendere, cujus primi ministri, palatinus et cancellarius, venales adeo tantaque corrodendarum opum siti correpti erant; cujus cancellarius adeo fluxa fide fuit ut eodem anno et

25 Quae non calamitas regno illi debuit impendere, cujus primi ministri, palatinus et cancellarius, venales adeo tantaque corrodendarum opum siti correpti erant; cujus cancellarius adeo fluxa fide fuit ut eodem anno et Alberto et Maximiliano successionem in regno Hungariae addici procuraret, et tamen confoederationem Rákossiensem de eligendo post defectum Uladislai indigena rege primus subscripserit. 26 (a) Vide hujus fastuosam pompam in Annalibus Regni Hungariae

in regno Hungariae addici procuraret, et tamen confoederationem Rákossiensem de eligendo post defectum Uladislai indigena rege primus subscripserit. 26 (a) Vide hujus fastuosam pompam in Annalibus Regni Hungariae parte 4. pag. 264. § 102 1 Atque in hac communi rerum omnium perturbatione, exhausto aerario, dimisso statario milite,

omnia ea, quae totam monarchiam nullatenus respiciunt, sed ad municipales tantum leges, instituta, et magistratus referuntur, in comitiis minoris hujus populi ordinari admittat. § 9 Primus modus Hungariae non convenit. 1 Atque in hoc, quem explicuimus, casu Hungaria reipsa versatur. 2 Constituit illa tertiam fere partem monarchiae, acceptavit sanctionem pragmaticam fidejussione omnium ferme Europaearum

ita conjunxit ut communes cum iis imposterum res, commune interesse fovere velit. 3 Sicut reliquum licet majus monarchiae corpus laederet ipsum unionis finem, qui in communi totius in complexu monarchiae utilitate consistit, si commoda Hungariae suis duntaxat commodis vellet subordinare, ita etiam a scopo unionis aberraret Hungaria si suas sibi tantum res habere, viresque suas a communi totius monarchiae necessitate vellet separare. 4 Primum itaque, quod explicuimus, institutum, ut suas sibi res

Iosephus II tentavit, vi, sed sensim et per cuniculos evertere vetus quorumpiam Hungarae genti infensorum hominum studium fuerit, omnibus his conatibus idonea his adhuc comitiis impedimenta objicere jus est nationi, quod tota, si fundamentale, vi cujus Domus Austriaca Hungariae regnum adivit, pactum bene novit, Europa agnoscere debet. Sed tertius. 8 Itaque nulla jam alia quam tertia illa, quam supra explicui, modalitas

provinciis res habeat, 2-o ut ad omnia ea, quae totam in communi monarchiam concernunt, tot ex Hungaris ministri adhibeantur quantam monarchiae partem Hungaria efficit; 3-o ut municipalis constitutio, quae ad totam in complexu monarchiam nihil attinet, modo illa viribus Hungariae ad salutem dignitatemque suam uti possit, ut, inquam, municipalis constitutio tam firmis his adhuc comitiis praesidiis communiatur ut nullis amplius cuniculis subverti possit; quomodo omnia haec praestari possint, meam paucis sententiam explicabo. 10 Et

quis exteros oratores ad id coget; frequentioribus, uti jam nec dubitare licet, diaetis Hungari regis praesentia satis frequenter recreabuntur. 7 b) Separatim bella decernere, pacem inire, foedera sancire est rem Hungariae a rationibus totius monarchiae separare. 8 Hoc spiritus sanctionis pragmaticae non admittit. 9 Haec quo nationis commodo in publicis comitiis agantur, docent nos Poloniae exempla; id e contra constituere ut ad omnia haec Hungari etiam

eidem nullatenus repugnat. 10 Omnium itaque horum arbitrium, id quod liberrima etiam natio, Angli, fecerunt, ultro regi permittendum puto. 11 Id autem ut ad haec, uti et legationes, Hungari a proportione adhibeantur, imo si bellum aut pax ipsos Hungariae limites concernit, ut princeps e sententia potissimum Hungarorum ministrorum agat, decernendum puto. Quoad imperium in militiam. 12 c) Ut princeps

Hungarica in Germanicarum, Germanica vero militia in Hungaricarum provinciarum tutamen uti possit, ad rationes totius in complexu monarchiae refertur. 13 Verum an pacis tempore haec vel illa militia Hungariae illocetur, nihil attinet ad rationes totius monarchiae. 14 Injuriosus enim, quo olim exterus miles contra tot leges illocabatur, praetextus jam dudum evanuit. 15 Ut certa intertenendi illocati nationalis militis norma, quam

nationalis militis norma, quam regulamentum appellamus, uti et fixum dislocationis systema in comitiis stabiliatur, ipsa conservandae plebis ratio deposcit. 16 Ut de necessario nationalium legionum numero in comitiis cognoscatur, haeve nationi etiam Hungariae fidem juramento voveant, id securitas nationis, quo legalis regni constitutio immota consistat, exigit, rationibus vero monarchiae prorsus non adversatur. 17> Itaque haec perferenda. <18 Caeterum liberum regi, ut in Anglia habet, in militem imperium,

Quoad vectigal 30-le. 36 i) Totius in complexu monarchiae interest ut singulam sui partem habeat florentissimam. 37 Commune itaque ejus bonum non admittit ut oppressivum Hungariae 30-le vectigal ultro subsistat. 38 Germaniae provinciae hac in re rationem monarchiae obtenderunt tantum, reipsa autem privatae suae utilitati incrementum Hungariae sacrificarunt. 39 Itaque decernendum puto ut novum finita mox diaeta per

habeat florentissimam. 37 Commune itaque ejus bonum non admittit ut oppressivum Hungariae 30-le vectigal ultro subsistat. 38 Germaniae provinciae hac in re rationem monarchiae obtenderunt tantum, reipsa autem privatae suae utilitati incrementum Hungariae sacrificarunt. 39 Itaque decernendum puto ut novum finita mox diaeta per commisarios, e parte quidem Germanicarum provinciarum per principem, e parte vero Hungariae per status denominandos vectigal in forma liberi tractatus ita

in re rationem monarchiae obtenderunt tantum, reipsa autem privatae suae utilitati incrementum Hungariae sacrificarunt. 39 Itaque decernendum puto ut novum finita mox diaeta per commisarios, e parte quidem Germanicarum provinciarum per principem, e parte vero Hungariae per status denominandos vectigal in forma liberi tractatus ita elaboretur ut aut nec his, nec illis ullas in favorem alterutrius partis rubricas prohibere, aut gravare liceat, aut Hungari plenum jus habeant adaequatum

1 Iam ad 2-um; a) ut ad omnia illa dicasteria, in quibus de rebus, quae totam monarchiam concernunt, deliberatur, ministri, et respective consiliarii Hungari adhibeantur, et ipse unionis finis et commune totius monarchiae bonum exposcit. 2 Cum interesse Hungariae jam innexum sit communi totius monarchiae bono, utique ea parte, qua hoc Hungariam respicit, nemo meliora quam Hungarus consilia depromere potest. 3 Nisi id fiat, facile reliquarum provinciarum ministri a genuino totius monarchiae bono aberrabunt, et

respicit, nemo meliora quam Hungarus consilia depromere potest. 3 Nisi id fiat, facile reliquarum provinciarum ministri a genuino totius monarchiae bono aberrabunt, et privata tantum illarum provinciarum commoda pro totius monarchiae bono constituent, huic omnia Hungariae emolumenta sacrificabunt, sicque et finem unionis pervertent, et nociva saepe toti in complexu monarchiae consilia suscipient, uti in vectigalis negotio jam supra ostendimus. 4 Itaque in supremo illo, in quo de rebus, quae totam in complexu

agitur consilio, seu demum illud cancellaria, aut consilium status, seu conferentia vocetur, ut Hungari a proportione adhibeantur, est necesse. Quoad negotia soli Regno Hungariae propria. 5 b) E converso ipsa unionis inter tam disparata regna natura secum fert ut ea, quae nullam ad commune totius monarchiae bonum habent relationem, sed internam tantum singuli regni

diversa gubernii forma gaudeat, naturale est ut singuli regni consiliarii interna etiam alterius regni negotia ad sua principia ament revocare, quod utique in utriusque regni negotiis perturbationem adferre debet. 7 Quare ne interna Regni Hungariae negotia ad consilium status amplius deferantur, sed ut princeps erga factas sibi eatenus per cancellariam Hungaricam propositiones illa decidat, constituendum puto. 8 Consilium status, ut nomini suo respondeat, nonnisi ea, quae totam in communi monarchiam

33 Et haec ferme sunt quae intimum cum interesse totius in complexu monarchiae nexum habent quaeve ita temperare oportet ut stabilita per sanctionem pragmaticam inter Hungariam et reliquas haereditarias provincias unio illaesa consistat, et tamen rationibus Hungariae, qua parte illae communi totius monarchiae bono non adversantur, consulatur. § 12 Quod municipalis Hungariae constitutio ad totam monarchiam nihil attineat,

unio illaesa consistat, et tamen rationibus Hungariae, qua parte illae communi totius monarchiae bono non adversantur, consulatur. § 12 Quod municipalis Hungariae constitutio ad totam monarchiam nihil attineat, et quomodo firmari possit? 1 Quoad 3-tium, seu ipsam regni constitutionem. 2 Haec jam nihil ad reliquas haereditarias provincias attinet.

qua septemviratus, tavernico, qua sedis tavernicalis, personali, qua tabulae regiae praesidibus, nec non bano Croatiae, duobusque praeterea e consilio, septemviratu, sede tavernicali, tabulae regiae individuis per status Hungariae, aliis vero duobus per status Croatiae nominandis consistat. 3 Hic autem senatus sub gravi perinde responsionis onere nullum illegale mandatum consilio locumtenentiali exsequendum admittere possit.

instrumentum, justum certe est ut hac parte non tantum una, sed et altera legislativi corporis pars tranquillisetur. 15 h) Ut autem status militaris jurisdictio unice ad militaria restringatur, id enim vero non tantum Hungariae, sed et totius monarchiae salus exposcit. 16 Secus serius certe aut citius imperium in militarem degenerabit democratiam. 17 i) De iis, qui aut castra regni turpiter dediderunt, aut aerarium

unarum partium homines principium illud quod in obversum pragmatici articuli 2:1723 § 7. juxta stabilitum in aliis quoque suis regnis et provinciis haereditariis primogeniturae ordinem indivisibiliter, ac inseparabiliter invicem, ac insimul una cum Regno Hungariae, et partibus adnexis haereditarie possidendis, i.e. juxta sanctionem pragmaticam, quod, inquam, in obversum hujus articuli nihil ejusmodi stabiliri possit quod huic unioni et totius in concreto monarchiae utilitati officere possit. 5 Largiantur

par esse existimamus, ut nos quoque opportuno hoc tempore, quo non solum de revehenda pristina libertate, sed etiam de stabiliendo splendore horum Regnorum in Nobilissimo hoc Congressu publicis Consiliis agitur, eam, qua Academia haec Zagrabiensis a Divis quondam Regibus Hungariae donata uti potuit, Universitatis praerogativam Eidem non tam concedi, quam in usu deduci instemus. Tametsi quidem Diploma regium, quo hanc praerogativam Zagrabiensi Academiae pridem concessam esse palam ostendi posset, in

qui medeatur his,
1.1.15.44   Erdeodi, columen soli,
1.1.15.45  45 Ioannes, patrii. Hic militis Illyrii,
1.1.15.46  iunctis Hungariae viribus, impetu
1.1.15.47  prosternet valido barbarum et agmina
1.1.15.48  arcebit fera Bosporo;
1.1.15.49  vos vinclis redimet paceque condita

Floralia curae,
1.3.1.6  is cum vere redit, cum nive bruma manet. 2. De Salamone Hungariae Rege, cum pro cathedra Human. ageremus, Zagrabiae V Id. Sept. 1784.
1.3.2.1  Ter sumis, Salamon, totidem diadema reponis
1.3.2.2  Hungariae; capiti,

De Salamone Hungariae Rege, cum pro cathedra Human. ageremus, Zagrabiae V Id. Sept. 1784.
1.3.2.1  Ter sumis, Salamon, totidem diadema reponis
1.3.2.2  Hungariae; capiti, credito, vile tuo est.
1.3.2.3  Pone hoc; nobilius, deserta Pannonis ora [29]
1.3.2.4  infelice tibi, Colchica Pola dabit.

2007-06-14T13:14:00 DESCRIPTIO Physico-politicae situationis REGNI HUNGARIAE Relate ad commercium elaborata per Excellentissimum Dominum NICOLAUM SKERLETZ Pro

Quae labori huic praemittenda Deputatio existimavit. Ut Deputatio haec imposito sibi officio tanto exactius defungi possit, ante omnia physicam tum politicam relate ad commercium Hungariae situationem delineandam, dein vero actualem commercii Hungarici statum paucis adumbrandum esse existimavit. § III. Situatio phisica Hungariae relate ad

ad commercium Hungariae situationem delineandam, dein vero actualem commercii Hungarici statum paucis adumbrandum esse existimavit. § III. Situatio phisica Hungariae relate ad commercium. Eius extensio, positio et populatio; asperis et ferme imperviis montibus undique clauditur. Hungaria cum Adnexis Partibus intra quadragesimum quintum et quadragesimum nonum latitudinis gradum, adeoque sub zona

rursus Transylvanicis et Valachicis montibus terminatur. § IV. Mediterranea tamen plaga in vastas plerumque planities abit. Pars Hungariae septemtrionalis, Posonio usque extremum comitatus Marmarosiensis angulum, inaequali tamen, ut fieri solet, latitudinis linea, est admodum montosa; extrema etiam pars eius orientalis iuxta Transylvaniae limites in montes assurgit; meridiem versus perinde est montosa, occidentalis tamen

plerumque abundet, longa tamen montium catena raro intersecetur. § V. Directio cursus, quam fluvii eius tenent. E septemtrionalis Hungariae montibus versus meridiem, e meridionalibus e contra Croatiae et Turciae alpibus versus septemtrionem, fluvii omnes decurrunt. Ac ex his quidem nullus, qui navigabilis sit, in Adriaticum effunditur, ex illis unicus Popradus, qui ipse primo in

Marusius e contra iam ad Lárd in Transylvania rates sustinet, supra Szegedinum, ubi Tibisco infertur, par est minoribus etiam navigiis. Ipsi praecipui, relate ad obiectum navigationis, Hungariae fluvii, Danubius, Tibiscus, Dravus, Savus et Colapis, non tantum factitiis, velut illapsis in alveum truncis, verum naturalibus etiam impedimentis, syrtibus nempe, scopulis et gyris sinuosis laborant.

Bibliographia locorum inventorum

Anonymus (1790) [1790]: Ad Inclytos Dominos Status et Ordines Regnorum Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae generaliter congregatos, versio electronica., 442 verborum, ed. Franjo Fancev [genus: prosa - acta] [numerus verborum] [nn-predstavka-1790.xml].

Katancic, Matija Petar (1750-1825) [1791]: Fructus autumnales, versio electronica, 948 versus, verborum 7599, ed. Tomo Matic [genus: poesis - ode; poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - paratextus; prosa - dedicatio; prosa - praefatio] [numerus verborum] [katancic-mp-fructus.xml].

Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1791]: Descriptio physico-politicae situationis Regni Hungariae, editio electronica, Verborum 26295, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skerle-n-desc.xml].

Omnes locos monstra (paululum expectandum est dum data mittantur)

Preme hic ut KWIC videas