Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | quaere alia! | qui sumus? | index auctorum | schola et auxilia | scribe nobis, si corrigenda inveneris! |
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme. Bibliographic criteria: none (Omnes textus textus) Search criteria: latinis Quod quaesisti inventum est in 297 locis.
1 2 3
Loci 201-297:201. Vlacic Ilirik,... . Clavis scripturae sacrae, pars... [page 1152 | Paragraph | SubSect | Section] quod ille cupit. Et sunt multi aut carnali quadam nausea, male erga sacras Literas, atque adeo authorem earum Deum ipsum affecti, aut stulta quadam opinione fascinati, quasi nihil omnino eruditum vel elegans sit, quod non sit vel ab oratoribus vel a poetis, vel denique a philosophis Graecis aut Latinis profectum. Plerunque enim mundo ac carni, ea quae de mundo terrenave sunt, sapiunt: caelestia vero sordent, nauseamque ac stomachum movent. At haec lingua habet suam mirabilem harmoniam tum in singulis vocibus, tum et in vocum connexione. de qua aliquid apparet,
202. Pir, Didak. Cato minor, sive disticha moralia,... [page 52 | Paragraph | SubSect | Section]
203. Pir, Didak. Cato minor, sive disticha moralia,... [page 81 | Paragraph | SubSect | Section] venit in auras.
204. Pir, Didak. Cato minor, sive disticha moralia,... [page 110 | Paragraph | Section] FLAVII IACOBI EBORENSIS MORALIUM CARMINUM LIBER SECUNDUS, Ad Antonium Medum Civem Rhagusanum. S. D. Scis me Latinis distichis scribendis iamdumdum operam dare, quo successu, incertum habeo, bene tamen sperare licet, ut enim alia omittam, ipsa carminis non insuavis varietas operi auctoritatem conciliabit: interim nonnulla me torquent, quae exiguis spatiis includi
205. Pir, Didak. Cato minor, sive disticha moralia,... [page 136 | Paragraph | SubSect | Section]
Ad Volucem.
206. Pir, Didak. Cato minor, sive disticha moralia,... [page 175 | Paragraph | SubSect | Section]
207. Pir, Didak. Cato minor, sive disticha moralia,... [page 206 | Paragraph | SubSect | Section]
208. Gradic, Stjepan. De vita, ingenio, et studiis Junii... [page n24 | Paragraph | Section] caeteras ingenuas artes doctores ex professo habuit Camillum Gorium Senensem; et Ignatium Tudisium consanguineum suum Societatis Iesu Sacerdotes, viros non minus vitae sanctitate, quam litterarum laude praestantes, quorum in ludo, nobilium adolescentulorum frequentia eximie in Ciuitate florente, latinis litteris est eruditus: celeriterque ad summum eloquentiae decus euasit, cuius illustria documenta quottidie ab illo prodibant, omnis generis, omnisque argumenti carminibus consignata, quibus nihil sublimius fuit, nihil elegantius, quodque ad veterum poetarum copiam, et maiestatem propius
209. Gradic, Stjepan. De vita, ingenio, et studiis Junii... [page n28 | Paragraph | Section] statuit, ut historiam humanae salutis, a Christo Domino patratae, exequendam susciperet. Ac ne molew5o inuentionis constituendae labore in impetu concepto retardaretur, ad scribendi compendia primis Romanis Poetis usitata respexit; ut quomodo illi a Graecis profecissent scriptoribus, sic ipse a latinis proficeret; securus humanae gloriae, quae non perinde splendida secutura videbatur scriptorem ad alieni ingenii ductum in edendis suis operibus respicientem: quippe non suae priuatae laudis, sed Dei gloriae, et communis vtilitatis stimuli ad capessendos egregios labores pulcherrimum animum
210. Vicic, Kajetan. Thieneidos libri sex, versio... [page 91 | Paragraph | Section]
211. Vicic, Kajetan. Thieneidos libri sex, versio... [page 119 | Paragraph | Section] eundem prius Epileptico morbo, et paralysi oppressum, et a medicis conclamatum, prodigiose sanitati restituisset, eidemque saepius ante visibiliter apparuisset; Die 4. Augusti, Anno 1685, hora 17. silentii pomeridiani tempore apparuit, quem hisce verbis Latinis, pro Christiana militia precantem, affatus est: Imperium Othomannum totum in destructionem ibit, et Christi fideles, quamprimum maximas victorias contra Turcas reportabunt, et S. Mater Ecclesia triumphabit. Quod statim sequens probavit
212. Ritter Vitezovic,... . Croatia rediviva, versio... [Paragraph | Section] qui Anastasii Imperatoris tempore Danubii oras accolentes Liburniam et Dalmatiam occuparunt, Romanos Pannoniae incolas diu tribulantes: nam hi cum Gothis sive Slavis Croatis Presbyteri Diocleatis in aetate conveniunt. Et quidem Verli sive Herli idem significat, ac Latinis egregii dicuntur. nam et Vidomar sive Vidomir secundus Verlorum Rex circa eadem tempora in Dalmatiae Confiniis regnasse perhibetur, qui Sanctum Maximum cum quadraginta Christianis martyrio effecit; et Svevlad tertius illorum Rex, qui Narsetem contra Gothos
213. Ritter Vitezovic,... . Croatia rediviva, versio... [Paragraph | Section] mores in ipsa Corbavia et Croatia passim ad
nostram usque aetatem observabantur. Et quidem Corybantes exigua litterarum mutatione a
Crovatorum nuncupatione differunt, qui se (ut diximus) Hrvatos, alii et Horvatos
appellant, a Graecis Chrobati, a Germanis Korbati, a Latinis Croatae, Crovates et
Chrobates dicti.
Termini porro Croatorum Regni a diversis authoribus diversimode statuuntur. Graeci
Orientalem Cetinae, Occidentalem Arsiae flumina ponunt. E quibus Porphirogenitus haec
scripto reliquit.
dubio) tam Diocleas,
quam Archidiaconus manuscripta quaedam priscorum Regum rerumque Patriae monumenta, eaque
(ob typorum tunc defectum ac litteratorum paucitatem, perque tot temporum iniurias) ad
manus Lucii non pervenerunt. Nec omnis Regum aut rerum Croatiae in Latinis ipsorum
privilegiis, ita orae maritimae expeditis, fundatur memoria: quae in locis illis, utique
tutioribus et a populo litteras amante, conservata reperiuntur. alia Croatis suis
Mediterraneis vernacule expedita, cum caeteris Regni et Regum opibus inter tot
docuerunt vota, quod aptum
Crassi maculam delevit Oronte,
coram tribuum distinguere vultus
Dorcas: pro stirpe virili
stabat atrox, rabidam quo poscat Idumen
Arsace
aeque ac Illyrica lingua. Nonagenario major decessit ex hac vita sepultusque in ecclesia monialium sanctae Mariae de Taurello ante majus altare.
Hieronymus Martiniacus, patritius Spalatensis, singulari ingenio praeditus, idemque literis Latinis eruditus et omni digna homine nobili doctrina excultus; verum autem poeticae facultatis laude floruit multaque reliquit carmina, quorum pleraque apud me reperiuntur. In his legitur nobilissimum epigramma Angelae Phaletrae, castissimae ornatissimaeque virgini Venetae inscriptum.
soror Jancii Leonis Alberti, equitis aurati, patritii honoratissimi, filius, in gymnasio Patavino sub Colla Firmiano, Tydeo Acciarino
Ex Acciareno. et Hieronymo Jenesio, ejus aetatis viris eruditissimis, in Latinis literis adeo profecit ut pene puer in laudem serenissimi principis Nicolai Marcelli cunctis admirantibus luculentissimam habuerit orationem. Statura erat mediocri, latis humeris, corpore gracili, fronte hilari et laeta, oculos habebat nigrescentes, nasum aquilinum, faciem venustam, capillos
di bronzo, la sudetta iscrizione esiste in Roma nella Chiesa di S. Girolamo della nazione Illirica, collegiata, eretta da Sisto V, come appare dalla Bolla.
Thomas Chrancus, patritius Spalatensis aeque ac Brachiensis, in faciendis versibus Latinis erat adeo felix ut annos natus non plus viginti eos versus funderet quos viris doctis et qui in eo studio plurimum elaborarint componere satis esset.
errori aut inadvertentiae meae imputes. Genus enim
r alteram consonantem praecedens, quae ab alijs malè per a, e,
clariùs exhibentur Quaedam etiam Nomina propria significativa latinizavi. ùti
et oves ibi praeda fuisse
placuique canenti
et praeclara probitatis vestigia, quae imitaremur, reliquerunt; nam longe facilior est atque certior per aliorum, maxime sodalium populariumque atque gentilium, exempla quam per praecepta et disciplinae leges hominum ad virtutem animos alliciendi ratio. Porro Ragusinam urbem et graecis et latinis litteris ac si aliam christiani orbis civitatem excultam olim fuisse, nemo est, qui ex veteribus eius monumentis non novit, vel a narrantibus saltem patribus non acceperit civesque eius omni liberali disciplina cum sacra, tum profana praeditos edendis in omni bonarum artium genere
8. Ejusdem: Diversa fragmenta excerpta tam poetica quam ad historiam patriae pertinentia.... quarto.
9. Ejusdem: Otia metrica partim manuscripta, partim impressa.... quarto.
10. Ejusdem excerpta ex auctoribus tam graecis quam latinis ad historiam patriae pertinentia.... quarto.
11. Ejusdem: Adumbratio insignium praecipuarum Croaticarum familiarum, sed imperfecta et calamo tantum facta.... quarto.
12. Litterae eruditorum ad Ritterum.... quarto.
enim ipsi, vel si libuisset nova quaeque porro persequi ac superioribus
adjungere, vacuum jam suppetebat tempus, cum ad potiores esset gravioresque
subeundas curas evocatus. Siquidem Anno 1762 delatum ipsi munus fuit, quod ab
Epistolis Latinis vocant: quo tanquam gradu septem post annos ad conscribendas
Pontificias ad Principes Viros Litteras conscendit. Hoc munere etiamnum
fungitur, ac septimus ac decimus jam in exitu est annus, ex quo PIO VI
Pont. Max.
persequendam? Sed rerum pulchritudo jam
longius me abripuit, quam provideram. Ea enim est hujusmodi admirabilis
Philosophiae ratio, ut, cum in ipsa expendenda semel animum defixeris, modum
tenere non possis; posteaquam vero eadem a te latinis versibus est reddita,
nescio quomodo jucundior est, atque gratior; domesticam enim quandam laudem
continere videtur. Vale.
binas
ejusdem objecti imagines recedentes a se invicem recessu ipsorum vitrorum.
Quam ob causam hic egi de alio micrometrorum genere, quae dicuntur ocularia
interna et constant filis quibusdam collocatis intra telescopium.
Hoc argumentum a nullo, quod sciam, huc usque Latinis versibus expositum; videtur sane admodum difficile, cum oporteat exhibere constructionem et
usum tam telescopii quam micrometri inclusi in ipso. Adhuc tamen conatus
sum exhibere hic utrumque, quanquam, quod ad telescopia pertinet, persequor
sola telescopia dioptrica, quibus hoc
43(II 75) Innuuntur hic methodi determinandi latitudinem loci cujuspiam; quod quidem
praestatur admodum facile. Primo loco proponitur illud, latitudinem loci aequalem esse altitudini poli supra horizontem, qui hic appellatur limes coeli,
nimirum nobis conspicui. Idem autem a Latinis dictus est finitor, quod visum
finiat. Id theorema notum est ipsis geographiae tyronibus. Latitudo loci est, uti diximus, distantia loci ab aequatore computata in arcu meridiani terrestris. Quae quidem habet eundem graduum numerum, quem in coelo distantia puncti respondentis ipsi loco ad
poetam, pluribus impressis speciminibus clarissimum. Vernacula autem nostra lingua habemus etiam bina epica poemata, egregia
sane, Osmaniadem atque Christiadem, et alia quamplurima summi pretii omnium
generum, inter quae plura edita ab abbate Giorgio Benedictino plurimum excellunt. Qui quidem et Latinis operibus editis hoc nostro saeculo maximam sibi eruditionis et sacrae et profanae famam comparavit.
Atque hic mihi haud ita quidem temperare possum, ut domesticam laudem omittam. Circumferuntur enim satis multa elegantissima carmina Petri fratris, quem
anno 22
moribus impedimentum potest.
Volumen cui titulus:
hunc studiosorum et voluptati et utilitati esse posse, si publici juris fiat, censeo.
Jovanović
est enim
cestus lorum, seu cingulum acu pictum: in quo inerat, ut est apud Homerum Iliad.
lib. XIV amor blandiloquentia, cetera quibus animi hominum amore inflammantur.
quae hujusmodi vim habent, a Graecis, itemque a Latinis Graeco vocabulo,
ac praeter modum boni interpretes haberi volunt, hoc assequuntur, ut mali scriptores, ac de pulcherrimis aliorum scriptorum, quae corruperint, operibus, male omnino meriti deprehendantur. Quanto rectius, quantoque consultius facerent, si ejus operae, quam totam in bene vertendo, hoc est in verbis Latinis ad verba Graeca accommodandis consumunt, partem seponerent, atque in bene scribendo, hoc est in omnibus, quibus praestat is quem interpretantur, virtutibus aemulandis, ac repraesentandis collocarent? si recentiorum quorundam, nihil sani hac in re praecipientium, fatuitatem, atque ineptias
in ea non appareat insolens et peregrinum; heic alterum interpretem, vel magis poëtam, illa eadem sic effari, ut credas te audire civem Romanum, in media urbe natum et educatum, illi advenae praecipientem, et ostendentem, ea, quae dixerit insolenter et perabsurde, quemadmodum dici oportuerit, ut Latinis auribus apta essent. id ut praestet, uti scienter praeclara illa et generosa libertate, quam saepe jam laudavi, et oratori oratorem, poëtae poëtam interpretanti necessariam esse dixi; sententias easdem retinere, verba, ita ut res postulat ac ratio praescribit, commutare, addere, omittere,
Quod literati homines bene multi, sed in Graecis literis non admodum versati jamdiu vehementer optabant; tandem aliquando repertus est, qui cum Graece Latineque optime sciret, tum poetarum omnium facile principem Homerum ita
optimaeque morum disciplinae adversetur.
latinis.
Quamquam Homericae Iliados Poëma, aetatum ac nationum omnium plausu atque admiratione celebratum, jam inde ab literarum in Italia restauratione, sapientissimorum Principum cura latinis versibus reddi coeperit; constat tamen, nullam ad hanc usque diem Epici incomparabilis versionem prodiisse, quae aut germano latini sermonis nitore, aut exacta Homericarum venustatum repraesentatione, aut denique numerosa quadam ac sublimi versuum magnitudine delicatis harum rerum
ingentium praemiorum frustratus, alio industriam suam, cogitationesque converteret. Politianus autem non tam Magni Laurentii Medicis liberalitate et patrocinio illectus, quam, ut ipse de se fatetur, natura atque aetate ad Homeri blandimenta proclivior, quum Homericam tubam jam inde ab adolescentia latinis versibus tractare coepisset, incredibilem in Italia universa de se expectationem excitaverat. Neque dubium erat, quin in difficillimo opere perficiendo caeteris omnibus palmam esset praerepturus. Inerat enim ei praeter admirabile ingenium, judicium etiam acerrimum et tanta rerum cognitio,
Mediceae Gentis calamitas primum, mox immaturus ipsiusmet Politiani interitus miserabilem in modum corrupit, sexto vixdum Iliados libro absoluto. Quod idem fatum subiisse visus est etiam Francisci Floridi Sabini viri eruditissimi in Homero vertendo conatus. Nam quum octo Odysseae libros latinis carminibus elegantissime redditos immortali illi omnium optimarum artium Maecenati Francisco I. Galliarum Regi dedicasset tanquam specimen quoddam reliquorum Homeri operum, quae latine interpretari constituerat, Rexque ipse Graecarum literarum scientissimus hominem humanissimis et verbis et
homines egregie praestiterunt, tum praeclarissime Raymundus Cunichius vir doctissimus mihique familiarissimus. Et quoniam tu, amice lector, anno proxime elapso latinam ab eo Homeri Iliadem habuisti editam, tantaque felicitate perfectam, ut nata in Latio, non inserta videatur; Odysseam nunc habe latinis itidem versibus a me expressam, eaque, qua potui tanti viri et exemplo et aemulatione incensus, diligentia perpolitam. Utrumque certe dignum est opus, quod multorum cura et explicetur et convertatur. Ac si in Iliade singularem quamdam magniloquentiam et divinam granditatem es admiratus;
vero, quum pacatior sit ac tranquillior animus, ut sunt remissiores commiserationis quam iracundiae motus, ne langueat oratio atque concidat, maxima cavendum est providentia. Quod etsi Homero feliciter contigisse omnes harum rerum periti aestimatores ultro fatentur; tamen ne mihi ejusdem carmina latinis verbis interpretanti non aeque feliciter contingat, magnopere formido. Cujus enim ingenii tanta vis esse possit, ut in hoc ipso, in quo ille totius antiquitatis consensu incredibili excelluit, se cum illo conferre et quasi certare non dubitet? Atqui ita profecto est: qui aut orationem
tantum facultatis in interprete requirere? Ego vero omnia haec debere illi inesse, et multo etiam plura censeo, ob eamque caussam jam me ipsum ferme imprudentiae ac temeritatis condemno. Age vero, ipsum Odysseae initium contemplare: facilene tibi esse negotium videtur, primos illos graecos versus latinis aeque elegantibus exprimere? At si stilum ad scribendum advertas, profecto longe majorem, quam suspicaris, difficultatem experiere. Herculi clavam facilius extorqueas, quam Homero versum, ajunt solitum fuisse dicere suis Virgilium obtrectatoribus: quod quam verum sit, tute ipse per te
πτολίεθρον ἔπερσε·
modestius. DIC: Monosyllabon invenit quo et nullus initio epici carminis usus est poëta, et nihil esse potest gracilius. DIC MIHI: littera I nulla vocali alia interposita, mirum quantum faciat ter repetita ad exilitatem soni. Perbelle quidem ad rem vates prudentissimus: at si graeca verba cum latinis conferas, quamvis idem utraque significent, non eodem certe modo etiam auribus sonant.
se gerat, praeclare fungi munere officioque interpretis. Atque in eum jam locum me esse paullatim delapsum video, ut mihi necesse sit pauca de me ipso dicere, deque hac mea, qualiscumque est, Odysseae latina interpretatione. Ego quidem, quamvis ab ineunte jam adolescentia graeca semper cum latinis conjunxerim, quamvis et Homerum et Virgilium seu natura seu casu aliquo primae institutionis prae omnibus semper poëtis adamaverim, assidueque triverim manibus; tamen video, quantum mihi adhuc optimarum artium praesidii desit, ut laudabiliter eum, in quem fortasse temere, sed libenter
suavitatem coloremque aliquo modo referret, omnino respuerem ac reiicerem. Quantum vero his rebus omnibus sim consequutus, non est meum judicare: hac de re tuum erit aliorumque judicium, quod fieri velim potissimum ex illorum comparatione, qui hoc eodem in stadio sese exercuerunt, id est latinis versibus sunt Odysseam interpretati. Habes, quod sciam, nonum decimum undecimum duodecimumque Odysseae librum latino carmine elegiaco redditum a Joanne Prassino; habes octo priores libros a Francisco Florido Sabino latinis item versibus conversos; habes denique integram Homeri Odysseam
ex illorum comparatione, qui hoc eodem in stadio sese exercuerunt, id est latinis versibus sunt Odysseam interpretati. Habes, quod sciam, nonum decimum undecimum duodecimumque Odysseae librum latino carmine elegiaco redditum a Joanne Prassino; habes octo priores libros a Francisco Florido Sabino latinis item versibus conversos; habes denique integram Homeri Odysseam latine heroico carmine redditam a Simone Lemnio Rheto, dicatamque ab eodem Francorum regi potentissimo Henrico II. Horum duos primos mittamus oportet, et quod partem tantum, non opus totum perfecerunt, et quod eorum labores
0 E О Г О N I A.
HESIODI
AD LECTOREM
finguntur. Vides haec perbelle quadrare omnia ad
singulas mundi partes, et ad hanc omnem rerum creatarum efficiendam seriem. Quid vero
ille Hesiodi Saturnus falcifer, eiusque iussu matris telluris in Caelum patrem
saevitia? Graecis Chronos, qui Latinis Saturnus, tempus est. Nonne autem homines, et
terram habere generandi vim, et caeli irrigatione et calore indigere, et curam
praeterea adhibendam in colendis arvis, ferroque proscindendis, usu processuque
temporis didicerunt? Nonne solum maria
AD LECTOREM
ferre poterat. Sed ego haec omnia ab aliis, ut aiebam, discenda
reliqui, quum non aliud mihi proposuerim, quam Ascraei vatis, placidissimi
suavissimique senis, ita versus latinis versibus exprimere, ut sine taedio, aut
fortasse aliqua etiam cum voluptate, quod a nemine satis bene factum adhuc
noveram, a graecae linguae imperitis legi possent. Qui autem P. Virgilio aureum
illum nitorem, admirandas digressiones,
munere quadrae,
536 E quercu dentale
etc.
E\Cjj,a Graecis, quod Latinis dentale.
Male vero dentale cum buri, aliqui interpretes confuderunt: illa enim Tvr\ •
537 quos nona inviserit
etc.
fingere lingua,
quibus etiam nonnulli dubitarunt, utrum esset
Hesiodi, an alterius antiqui scriptoris hoc poema. Sed ego omissa huiusmodi
controversia, quae certo dirimi dissolvique nequit, ad meam venio
interpretationem. Haud primum nunc latinis versibus a me redditum hoc poema in
lucem prodit: aliquot iam elapsi sunt anni, ex quo Senis in Etruria vulgatum est,
ut antequam Odysseam in manus hominum
emitterem, haberetur aliquod meae
lucem prodit: aliquot iam elapsi sunt anni, ex quo Senis in Etruria vulgatum est,
ut antequam Odysseam in manus hominum
emitterem, haberetur aliquod meae rationis interpretandi exprimendique Graeca
latinis carminibus specimen, ac veluti tentamen. Integrum tunc imprimendum, prout
exstat nimirum in Hesiodi
(i) Vide eorum nomina diversasque sententias in Bibl. Graec. lib. il cap. viil apud
gaudet. Sed brevi in
lucem prodibit meditatum, et ad unguem redactum ab eo opus, quod
cumulatissime hoc meum de illo judicium omnibus, ut credo, comprobabit.
Exegit enim poeticam versionem latinis metris omni eorum varietate ac
suavitate adhibita, a pluribus adhuc tentatam, a nullo vere ad optatam metam
perductam, nisi (ut puto) Italica lingua ab elegantissimo Xaverio Mattei;
versionem inquam poetae illius
okotjen. Atque huius [39] rei gratia in primitivis
(res latet ipsa) notas.
antiquos amore. Krša
tunc mutatum sensi; cum lumine primo,
haud pariter tentata elegia, recepta est
adeo solidata resistit
maturitatem. Quidquid enim viatoris studio, et attentione
dignum offerebatur in singulis urbibus, id omne diligentissime notavit Junius. Romae
familialiter usus est concive suo Benedicto Stayo summo illo viro, qui Lucretio fere par
Cartesii et Newtoni philosophiam Latinis versibus nobilitavit. Neapoli vero quamdiu fuit,
adibat Stavinum Zamagna, ipsum etiam Ragusinum, Latinae poeseos Graecarumque literarum
scientissimum. Domum reversus geometriae et physicae operam navavit doctore Eugenio
Basilio e Dominicana familia, qui apud
Restium destitisse arbitror non alia de causa, nisi quod eo jam
tempore Raymundus Cunichius et Bernardus Zamagna reliquis in hoc studiorum genere palmam
praeripuissent. Difficilioria etiam loca et verba in Idylliis Theocriti ad proprium
fortasse usum Latinis adnotationibus explanavit.
E Graeca ad Anglicam linguam se convertit, ut scilicet nullius interpretis indigens
(Gallicis antea versionibus utebatur) legeret et degustaret propius eorum opera, quorum
fama apud Ragusinos quoque percrebuit. Ac si
majoribus, atque Lyceo
peculiari praestantissimorum
virorum cura, primam habuit institutionem; deinde in celeberrimo Seminario patavino
(1802-1814) integritate morum, foecunditate ingenii, ecclesiasticae disciplinae obeundae
alacritate, in addiscendis scientiis litterisque praecipue vero latinis et graecis studio,
fere omnes alumnos antecessit.
Die 19 mensis Junii anni 1814, sacerdotio initiatus, magistri munus strenue obivit
Patavii, Macarskae, Jaderae et Spalati. Qua in civitate praeprimis (1825) c. r. Gymnasii
rector, verbo et
quot in Illyrico provinciae aut etiam auctores existunt. Ingenti huic malo medella adferrenda erat, — et cum provinciae illyricae ex quadam zelotypia nulli e sui medio orthographiae praeferentiam tribuere velle viderentur, nullum aliud remedium restitit, quam ut praeclara septentrionalium (latinis
tamen characteribus scribentium) Slavorum orthographia adaptetur. Itaque Dr. Gaj primus rejecta propria sua provinciali orthographia croatica modum scribendi Čehicum (Bohemicum), evitatis tamen ejus defectibus, approbantibus compluribus celeberrimis in Europa philologis,
doctos Europae coetus, a quibus latina lingua magnopere colitur, quaeque adhuc apud illos florens in tanta linguarum diversitate habetur una tamquam communis hominum conciliatrix, ac veluti quoddam doctrinae vinculum, exemplo insuper, et aemulatione meorum concivium inductus, qui variis poeticis latinis versionibus clarum sibi nomen peperere, aggressus sum Osmanidem heroico carmine primus interpretari, et post indefessum aliquot annorum studium, favente Deo, ad optatum finem perduxi. Arduum equidem est opus, measque tenues vires exsuperans, mea tamen bona voluntas, et meta proposita
memoria, et subsequuta ejus grandia, et clarissima adversus Turcas gesta tunc iuveni poetae Ioanni Francisco Gondula aditum praebuere illyricum epicum carmen, sub titulo Osmanidis, concipere et exarare, quo suo heroi, et sibi immortalem laudem et gloriam comparavit, et quod nunc primum latinis numeris expressum in lucem prodit.
Haec ego omnia nimis vetera satisque cognita praetereo, ut ad
hodiernum studiorum Latinorum statum veniam.
Inter duo bella universalia in Vetere Iugoslaviae regno duo erant
scholarum genera, in quibus discipuli puerili aetate lingua litterisque Latinis instruerentur: alterum erat gymnasium classicum, in quo praeter linguam Graecam etiam Latina discebatur, cuius studio octo anni tribuebantur, alterum vero gymnasium reale dictum, ubi eadem studia tantum
superius quadriennium occupabant. Quorum in altero ex auctoribus Latinis hi
litterisque Latinis instruerentur: alterum erat gymnasium classicum, in quo praeter linguam Graecam etiam Latina discebatur, cuius studio octo anni tribuebantur, alterum vero gymnasium reale dictum, ubi eadem studia tantum
superius quadriennium occupabant. Quorum in altero ex auctoribus Latinis hi praecipue scriptores legebantur: Caesar, Sallustius, Cicero, Livius, Tacitus, poetae Ovidius, Vergilius, Horatius; in altero autem eorundem
auctorum loci selecti. Quod ad magistratus linguae litterarumque Latinarum erudiendos attinet, huic rei seminaria classica apud facultates
et quaedam novae Universitates ortae sunt, aliquot vetera gymnasia classica sunt clausa, nonnulla nova aperta, sed ita tamen, ut omnium numerus minor esset quam ante bellum. Praeterea in gymnasio quod dicitur communi biennium tantum linguae Latinae consecratur, quo fit, ut litteris non solum Latinis
sed etiam omnino classicis in singulos annos minus studeatur. Cuius rei
causas si quaerere velis, duas forsitan invenias, quae adulescentium animos maxime ad hoc studiorum genere deterreant: unam celerrimum
scientiarum progressum, cuius omnes testes sumus, alteram
eaedem sunt vitae condiciones, quae studia nostra vel provehere vel retardare possint.
Haud sane dubium est, quin hic Conventus, sicut alii eiusdem generis
coetus, quippe qui hac in re auctoritate plurimum valeant, efficere possint,
ut in studiis Latinis provehendis multa in commune statuantur. In his
mihi eae sententiae maximi momenti esse videntur, quae hac in re ad
omnium nationum unitatem pertinent. Qui enim fines sint destinandi,
quae methodi adhibendae, quae auxilia petenda, hoc potissimum loco
longo saeculorum tractu Latine scriberentur. Haec lingua adhibebatur in curiis, tribunalibus, in foris, in publicis congregationibus, in scholis,
quin etiam in familiaribus et privatis congressibus.
Sacerdotes, nobiles, cives, milites, docti indoctique omni
ope nitebantur, ut Latinis litteris instituerentur Latinoque sermone assuescerent. Non videbatur, ut Ciceronis verbis utar, tam praeclarum esse scire Latine,
quam turpe nescire. Nihilominus lingua Latina, quippe
quae plebis non propria fuerit, apud Croatas nullo
modo communis dici potest, sed
ad medium praeteritum saeculum typis edita recensere aggressus sum. Hic autem non solum ea opera intelligenda sunt, quae a Croatis proprio marte Latine condita sunt, verum et illa, quae ab iis e qualibet lingua
in Latinum translata sunt quaeve auctores Croatici
commentariis vel notis Latinis illustraverunt sive denuo domi vel alibi ediderunt. In hoc opere concinnando
non mihi proposui texere prolixiorem catalogum historico-criticum vel bibliographiam plenam, quam dicunt,
librorum id genus, sed pro viribus recensere opera
cognitione potissime digna, quod studiosis
Pir, Didak (1517 – 1599) [1596]: Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica, versus 5366, verborum 40443, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [numerus verborum] [didacus-p-cato.xml].
Gradic, Stjepan (1613. — 1683.) [1670]: De vita, ingenio, et studiis Junii Palmottae, versio electronica, 3196 verborum, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa - vita] [numerus verborum] [gradic-s-palmottae-vita.xml].
Vicic, Kajetan (?-ante 1700) [1686]: Thieneidos libri sex, versio electronica, 5415 versus, verborum 33672, ed. Gorana Stepanic [genus: poesis - epica] [numerus verborum] [vicic-k-thien.xml].
Ritter Vitezovic, Pavao (1652–1713) [1700, Zagreb]: Croatia rediviva, versio electronica, 68 versus, verborum 7054, ed. Zrinka Blazevic [genus: prosa oratio - historia; poesis - elegia] [numerus verborum] [vitezov-ritter-p-croatia.xml].
Vicic, Kajetan (?-ante 1700) [1700]: Jesseidos libri XII, editio electronica, 13523 versus, verborum 84448, ed. Gorana Stepanic [genus: poesis - epica] [numerus verborum] [vicic-k-jess.xml].
Durdevic, Ignjat (1675-1737) [1700]: Poetici lusus varii, versio electronica, versus 5453, verborum 35062, ed. Veljko Gortan [genus: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [numerus verborum] [djurdjev-i-poe.xml].
Dumanic, MarkoBernardi, Jerolim (1628-1701; oko 1688-1773) [1701]: Synopsis virorum illustrium Spalatensium, versio electronica, verborum 6745, versus 158, ed. Bratislav Lucin [genus: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - catalogus virorum] [numerus verborum] [dumanic-m-synopsis.xml].
Ritter Vitezovic, Pavao (1652–1713) [1703]: Plorantis Croatiae saecula duo, versio electronica, 2815 versus, verborum 19809 [genus: poesis - epica; poesis - elegia; paratextus prosaici] [numerus verborum] [vitezov-ritter-p-plorantis.xml].
Matijasevic Karamaneo, Antun (1658-1721) [1716]: Ferocia Turcarum per Christianos Compressa, versio electronica, 262 versus, verborum 1629, ed. Gorana Stepanic [genus: poesis - carmen; poesis - epica] [numerus verborum] [matiasev-caraman-ferocia.xml].
Boskovic, Ruder (1711-1787) [1734]: Elegiae II et carmen, versio electronica, 456 versus, verborum 3103, ed. Tomislav Duric [genus: poesis - elegia; poesis - carmen] [numerus verborum] [boskovic-r-el-2-carm.xml].
Crijevic, Serafin Marija (1686-1759) [1740, Dubrovnik]: Bibliotheca Ragusina, loci selecti, versio electronica, Verborum 6633, ed. Stjepan Krasic [genus: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - lexicon; prosa oratio - prosopographia; prosa oratio - commentarius] [numerus verborum] [crijevic-s-biblioth.xml].
Krcelic, Baltazar Adam (1715-1778) [1748, Zagreb]: Additamenta ad Annuas, versio electronica, Verborum 17030, ed. Tadija Smiciklas [genus: prosa oratio - historia] [numerus verborum] [krcelic-b-ann-add.xml].
Stay, Benedikt (1714-1801) [1755, Rim]: Philosophiae recentioris versibus traditae, versio electronica, 24209 versus (24170 epici), verborum 184044, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa oratio - dialogus] [numerus verborum] [stay-b-phil-rec.xml].
Boskovic, Ruder (1711-1787) [1761]: De solis ac lunae defectibus, versio electronica, 5828 versus, 91294 verborum, ed. Branimir Glavicic [genus: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [numerus verborum] [boskovic-r-dsld.xml].
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1764]: Echo libri duo, versio electronica, Verborum 11422, versus 1535, ed. Petra Sostaric [genus: poesis epica] [numerus verborum] [zamagna-b-echo.xml].
Zamanja, BernardKunic, Rajmund (1735-1820; 1719-1794) [1768]: Navis aeria et elegiarum monobiblos, versio electronica, 3251 versus, verborum 26001; carmen epicum, hendecasyllabum 1, elegiae 10, idyllia 4, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epica; poesis - elegia; poesis - idyllium; poesis - epigramma] [numerus verborum] [zamagna-b-navis.xml].
Kunic, Rajmund (1719-1794) [1776]: Ad Balthassarem Odescalchium elegia (Ilias Latinis versibus expressa), versio electronica, 268 versus, verborum 2176, ed. Petra Sostaric [genus: poesis - elegia; paratextus] [numerus verborum] [kunic-r-ilias-elegia.xml].
Kunic, Rajmund (1719-1794) [1776]: Оperis ratio (Ilias Latinis versibus expressa), versio electronica, 218 versus, verborum 7485, ed. Petra Sostaric [genus: prosa - epistula; prosa - praefatio; prosa - dedicatio; paratextus] [numerus verborum] [kunic-r-ilias-operis.xml].
HomerusZamanja, Bernard (1735-1820) [1777]: Homeri Odyssea Latinis versibus expressa, versio electronica, 13633 versus, verborum 95,658, ed. Petra Sostaric [genus: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; poesis - argumentum; prosa - paratextus; prosa - epistula] [numerus verborum] [zamagna-b-odyssea.xml].
HesiodusZamanja, Bernard (1735-1820) [1785]: Hesiodi Ascraei opera, versio electronica, 2747 versus, verborum 58425 [genus: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; prosa - epistula; prosa - commentarius] [numerus verborum] [zamagna-b-hesiod.xml].
Sorkocevic, MihoMalinius Sandecensis, GasparusAsirelli, PierfilippoFortis, AlbertoMarullo, Michelle (1739-1796) [1790]: De illustribus familiis quae hodie Rhacusae exstant, versio electronica, 121 versus, verborum 3295, ed. Miho Sorkocevic 1739-1796 [genus: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - tractatus; prosa - notae] [numerus verborum] [sorkocevic-m-fam.xml].
Katancic, Matija Petar (1750-1825) [1791]: Fructus autumnales, versio electronica, 948 versus, verborum 7599, ed. Tomo Matic [genus: poesis - ode; poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - paratextus; prosa - dedicatio; prosa - praefatio] [numerus verborum] [katancic-mp-fructus.xml].
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1792]: Theocriti, Moschi et Bionis idyllia omnia (excerpta), versio electronica, 476 versus, verborum 5000, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - idyllium; poesis - versio - ex Graeco] [numerus verborum] [zamagna-b-idyllia.xml].
Kunic, Rajmund (1719-1794) [1794]: Epigrammata, versio electronica, 20870 versus, verborum 170058, ed. Irena Braticevic [genus: poesis - epigramma] [numerus verborum] [kunic-r-epigr.xml].
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1795]: Epistolae scriptae an. 1795. et 1796, versio electronica, 1960 versus, verborum 13466, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epistula] [numerus verborum] [zamagna-b-epist.xml].
Feric Gvozdenica, Duro (1739–1820) [1803, Dubrovnik]: Periegesis orae Rhacusanae, versio electronica, 3368 versus, verborum 28363 [genus: poesis - epica; poesis - praefatio; prosa - index] [numerus verborum] [feric-d-periegesis.xml].
Vrhovac, Maksimilijan (1752-1827) [1813]: Ad sacerdotes epistula, versio electronica., 442 verborum, ed. Franjo Fancev [genus: prosa - epistula] [numerus verborum] [vrhovac-m-poziv-1813.xml].
Rastic, DzonoAppendini, Franjo MarijaZamanja, MarijaZamanja, BernardFeric, DuroAppendini, Urban (1755-1814; 1768-1837) [1816]: Carmina, versio electronica, Versus 6583, verborum 46647, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - satura; poesis - elegia; poesis - epistula; poesis - carmen] [numerus verborum] [rastic-dz-c.xml].
Cobarnic, Josip (1790-1852) [1835, Split; Zadar; Makarska]: Dioclias carmen polymetrum, versio electronica, Versus 2345, verborum 17608, ed. La Redazione del Bullettino di Archeologia e Storia Dalmata [genus: poesis - epica; poesis - carmen; prosa - vita; prosa - praefatio; prosa - adnotationes] [numerus verborum] [cobarnic-j-dioclias.xml].
Mazuranic, Antun (1805-1888) [1838, Zagreb]: Epistula ad A. Kaznacic, versio electronica., Verborum 1113, ed. Milivoj Srepel [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [mazuranic-a-epist.xml].
Gundulic, IvanGetaldic, Vlaho (1588-1638; 1788 - 1872) [1865]: Osmanides, versio electronica, Verborum 42047, 5086 versus, ed. Neven Jovanovic Juraj Ozmec Zeljka Salopek Jan Sipos Anamarija Zugic [genus: poesis epica; poesis versio; paratextus prosaici; carmen heroicum] [numerus verborum] [getaldic-v-osmanides.xml].
Kravar, Miroslav (1914-1999) [1966, Roma]: Oratio in conventu Latinis litteris linguaeque fovendis, versio electronica, 712 verborum [genus: prosa - oratio] [numerus verborum] [kravar-m-oratio.xml].
Juric, Sime (1915-2004) [1971, Zagreb]: Praefatio in Iugoslaviae scriptores Latinos recentioris aetatis, versio electronica, 1646 verborum [genus: prosa - praefatio] [numerus verborum] [juric-s-praefatio.xml].
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se voditelju projekta.