Quod quaesisti inventum est in 188 locis.

Preme hic ut KWIC videas

Loci 101-188:

(Terraemotus varii in locis diversis.) Sub decursu banalis tabulae et sub Februarii mensis medium ob ingentces terraemotus, qui non tantum Ulisipponam in Portugallia destruxissent, sed ubique auditi fuere per Italiam, Germaniam, Galliam, Austriam, in Croatia quoque nostra frequentius, jussu aulae publicae eatenus preces sic institutae sunt, ut primo in cathedrali, tum apud Franciscanos, dein sanctum Marcum postea patres Capucinos, demum apud patres Jesuitas 40 horarum preces essent. In cathedrali ob conciones, quas ego triduo habui, et quidem

clientulam servivit, sese insinuavit, uti etiam domino Codeck bancalitatis praesidi, nec non comiti ab Habgwicz directorii praesidi, hinc primariis aulae ministris, apud quos profectionem nactus est, omnesque ejus rebus propensi apparebant. Quod iterum magis confundebat banum, ut cui ferme in Croatia credendum habeat, dubitaret, taliterque ne gratia cadat principis, in conceptu resignationis firmaretur. Profecto in Krajachichii profectis et calamo totum stare videbatur regnum Sclavoniae. Quidquid autem Zagrabiae in deputationibus (de quibus infra) agebatur, quidquid dixisset quispiam,

sum, si depositionem testium illorum aliis enervat mediis seseque immunem reddit. Quos ego ipse in casu simili puniendos rogarem. Simili iterum responso res tota evanuisset, neque eo unquam jurgia et animorum dissensiones volassent, quae replicis illis incredibile quantum creverunt non solum in Croatia sed Viennae. Nam prouti quisque affectus parti alicui fuit, sic contrariae partis actis, scriptis, offendebatur, et ut hostem consideravit illum, qui alterutri partium adhaerere videbatur aut testari pro quacunque aliquid. Ut omnino ex fatali hoc casu maximam animorum offensionem enatam

frumentum, taliterque et regno provisum sit, (uti experientia docuit famelicis his annis, dura terram, cortices arborum, proles plane suas, quemadmodum prioribus famis annis faciebant, non vorasse rustici sciantur) et partibus maritimis. Qua re factum est, ut pecunia ab exteris nunc quaeratur in Croatia, quae olim nec a domesticis cognoscebatur. Haec aliaque plurima si prudenter perspiciantur et ratio status consideretur felicitatisque publicae, immortalem reddunt banum Batthyan. Commendant vel maxime ejus vicebanum

ex meris suspicionibus ruptam pacem esse. Interim anno 1755. intra Moscoviam Austriamque conclusum fuerat (uti Borussus in suis manifestis), ut bellum accenderetur et Moscovia cum 60 milibus in Borussiam irruere debuisset. Verum cum irruendum fuisset, defectum causavit annonae Moscovia, in Croatia quoque enati Austriae sunt tumultus, adeoque res erat | proroganda, praecipue quia Anglia vel foederi subscriptura putabatur, vel neutralis mansura. Postquam autem in aperto Anglia fuisset cum Gallia discrimine, Anglusque Borusso detexisset, quae aliorum

regina cessi esse dicerentur post resignationem principis Hildburgshausen, cum in exsolutionem confiniorum illorum banalium caesar conferre sciatur. Sed quia nemo e statibus, sive ex rerum harum ignorantia sive ob periculum, formulam illam juramenti banalis disputasset, banus uti Viennae sic et in Croatia eandem praestitit; hoc solum discrimine, quod in aula Viennensi jurare debeat insuper, se omni triennio, quin, si aulae visum fuerit, omni tempore banatum resignaturum nec praetensurum, ut haec dignitas penes se maneat, nisi quamdiu aulae visum fuerit, hic autem istud exmittatur. Porro

cujus resciendae rei multos tenuit curiositas. Accommodatis ergo his cum bano Beckius, colonello item Brentano cum 2000 ad castra sub initium Martii submisso, ipse quoque Viennam reversus est. Generalis in Croatia administrator constitutus. Camera quoque Posoniensis, urgente aulae cancellario hungarico, ne frater suus banus tot tantisque occupetur laboribus atque ob ista a castris removeatur, submittere in Croatiam debuit, qui civitatibus rebusque cameralibus,

anni 1755. enatas, irrevisas reliquisset, proptereaque non solum ab illis civitatibus continua forent in cancellaria hungarica lamenta, sed etiam a Varasdinensibus, nominatim Horvath et Czelich, quos Raicsani damnaverat et carceri subdiderat. Proinde, ut de stabili provideatur rerum cameralium in Croatia administratore, ne videlicet aula oneretur lamentis et banus arguatur, sed camera potius, cancellarius statim a resolutione fratris sui in banum Croatiae ursit obtinuitque. Et munus hoc oblatum collatumque primo fuit Festetichio, comitatus Soproniensis emerito vicecomiti, sed isto

erga Croatas Croatiamque affectu, taliterque comes Batthyan Adamus junior abiit. | Quem quod attinet, capacitatis fuit optimae optimique cordis dominus, nulli nocere, prodesse singulis cupiens; pecunias copiosas dissipavit in Croatia, nam munificus fuerat et liberalis, ut hac ex causa ejus abitum doluerint plurimi, praecipue Zagrabienses. Debita eapropter fecit plurima in Croatia ipsa, ut sollicitudo presserit creditores, et quando et qua ratione mutuata rehabeant, praecipue si praemori eum contigisset, antequam in

Quem quod attinet, capacitatis fuit optimae optimique cordis dominus, nulli nocere, prodesse singulis cupiens; pecunias copiosas dissipavit in Croatia, nam munificus fuerat et liberalis, ut hac ex causa ejus abitum doluerint plurimi, praecipue Zagrabienses. Debita eapropter fecit plurima in Croatia ipsa, ut sollicitudo presserit creditores, et quando et qua ratione mutuata rehabeant, praecipue si praemori eum contigisset, antequam in paternorum bononim subintret possessorium. Levior etiam apparuit ex conversatione et familiaritate cum obviis plane ancillis foeminis, ad quas non parum

ne confusiones faciat et sic bano ignominiam et ejus e castris revocationem. In regno nullus existimabatur idoneus. Igitur Vienna projectati fuere generales Ghilani vel Baranai, sed et contra hos exceptiones fuere variae, praecipue quod e statu magnatum non essent. Comes Adamus senior Batthyan, in Croatia possessionatus et privatim in bonis vivens, tanquam Nadasdiis, praecipue cancellario minus affectus, negligendus potius erat. Quare dum Martio ferme Aprilique mensibus de locumtenente crises forent, Borussus Aprili mense, nec expectata nivium dissolutione, uti infra dicturi uberius, nostros

submittendos illico atque per partes etiam, nec tamen secutum fuisset, murmur erat contra banum apertius, censebaturque, ut mereri in aula possit perditosque ad Vratislaviam substituere homines, suum de reclutis inventum esse, tum ob Hungariam, ad quam de his tardius scriptum et post resolutos in Croatia, cum vel maxime ob tam diuturnam moram et reclutarum neglectum, bano murmur publicum resciente, et nescio | quae submetuente, per sibi affectos tardidatem excusante, ac jam in defectum mondurae ac panni hanc submissionis reclutarum moram rejiciente, jam in

plane fecit Jellachichium tum ob amissum divitiarum suarum fontem, cum ob processum, quem a morte Caroli contra Jellachichium, qua publicum manifestiimque usurarium, fisci regii nomine Josephus Horvath, legulejus valde simplex, volente lgnatio Radossich commissario et administratore camerali in Croatia occasione gridalis contra viduam Caroli suscitati processus per ingessionem promoverat. Dolebat metuebatque fiscum Jellachich, lugebat amissionem Caroli, quem ut rudem ac simplicem praetextu protectionis in regno sic lusit, ut ex divendito caseo, vino, mele

Draskovichianam comiti bano, cujus etiam epistola Viennam delata notariatum tabulae est consecutus. Bichy fiscalis moritur. Obierat quoque sub tabulae banalis decursu fiscalis in Croatia regius dominus Bichy, natione Hungarus. Substituerat consiliarius et administrator cameralium Radosztich supra attactum Horvath, qui ad ultro merendum incommoditates multis, nullo tamen effectu facessere inceperat. Attamen officio fiscalis non fuit consolatus, quoniam Posonio civitatis

sibi contractum accessit, eludens sibi optime volentem avunculum. Una harum ex desperatione suarum rerum monialem professa est cum dote 3000, aliae, quid facturae, ignoro. Impostores tres in Croatia. Appulerunt ad Croatiam tres celebres impostores vagatoresque: unus sub larva comitis Lastorris sive De Lastorres, alter baronis Heiden, ut dicebat, Loxemburgensis, tertius nobilis de Warle. Primus, nescio quomodo, gratiam apud banum nactus in banalibus

Quoniam die praefixi termini Varasdinensis rector ab ingressu omnem cohibuit, ut nec ipsum vicecomitem nec ejus scribas admitteret ingredi collegium, postea et subsecuta executione, protestationem aliquam coram Chasmensi capitulo eos fecisse, intellexi. Naiholdius fiscalis procurator regius in Croatia, semet contra eos actionem erigere velle, dicebat. Sed sive amicorum svasu, sive Jesuitarum largitione nil fecit, sive quod res ad episcopum pertinere videretur, quem Jesuitae non metuebant ex causa, ut dicebant, partim ignorantiae, partim

etiam. Regni congregatio. Fuit regni congregatio causa potissimum contributionis et erigendae praetorianae ex Hungaris turmae pro serenissimis sponsis, ad quam pro 4 nobilibus ex Croatia assumendis, non sine difficultatibus et cum expressa conditione usque ad finem praesentis belli borussici, annue per regnum danda quatvor milia floren. rh. sunt, fueruntque resoluta. Turmae praetorianae

demum inhibition, ne carpento, Parisiis ducto, uti sibi fas sit occasione nuptiarum serenissimi archiducis, et successive tandem ex cancellaria translatio. Decimo. (Eductio militum ex Croatia.) Mense Januario supremus vigiliarum praefectus Gerleczi eduxit e banalibus confiniis ad castra caesarea 1000 homines, ac mense Martio colonellus dominus comes Orsich 2000 milites, qui per Viennam profecti sunt. Undecimo.

vestem autem et caligas, ut modo darentur cum zona et cingulo pro fl. 8, crucigeris 14, ubi nihilominus in actuali providentia miles singulus pro postremis his fl. 23 persolveret. Adidit vecturarum onus, quod cassae remaneret regiae, nec subditi gravarentur, pecuniae in Croatia conservationem, quam nunc efferre necessum est, filiorum patriae in pannificinis culturam, militarium provisionem, quia nunc, dum per Judaeos submitterentur vestitus, vix alicui applicari potest, ut vel novum emere cogatur, submissum attamen persolvere debeat, vel receptum sibi applicare.

Decimo septimo. (Tabula judiciaria Zagrabiensis.) Occasione quoque ista dominus Georgius Petkovich ab exemplo tabularum districtualium Hungariae, banalis item in Croatia, in qua dominus Joannes Patachich qua assessor aggregatus maneret, pro tali aggregato promoveri petiit ad tabulam districtualem judiciariam regni Sclavoniae. Sed postquam comes banus pro opinione requisitus respondisset, Petkovichium mereri assessoratum tabulae, verum necessarium esse ex

tam ob nuptiarum solemnia, quam et ratificandum supra memoratum contractum abiit. | (Baronessa Juliana Sermage moritur; ejus delineatio. Familiae Sermage novae in Croatia notitia.) Die octava Julii Zagrabiae in domibus suis obiit domina baronessa nata Juliana Moscon, vidua Sermage Josephi ab anno 1746., die 2. Novembris. Haec me ex baptismo levavit 1715. die septima Februarii, natum die quinta festo s. Agathae. Vixit

connubio bona Bisztricza atque Szutinszka cum Poznanovecz fuisset consecutus, metuens attamen, ne indigenatus disputaretur taliterque capacitas bonorum possessorii, repertis Sztubiczae, sibi per matrem cessae, Chikulinianis pecuniis, partim etiam mutuatis, Viennam venit. Et cum natus in Croatia ipse fuisset, opera domini comitis cancellarii Leopoldi Nadasd armales clam accepit exsolvitque. Tum ne ignobilis existimetur, cum jam hactenus pro barone fuisset habitus, indigenatus expeditionem accepit comitisque titulum solvit. Indigenatum remonstravit tabulae, cum quaestionem illi in

ignobilis existimetur, cum jam hactenus pro barone fuisset habitus, indigenatus expeditionem accepit comitisque titulum solvit. Indigenatum remonstravit tabulae, cum quaestionem illi in processu habito violentiali cum Joanne Rauch, tum vicebano, idem vicebanus formavisset. Hac ratione Sermage in Croatia est stabilitus auctusque divitiis, titulis, honoribus ac affinitatibus; 1751. ad dietam Posoniensem comparuerat, ast svasus abiit, ne in quaestiones aliquas incidat, temporeque suo firmetur. Post Maximilianae Prassinszki mortem causa connubii et per id affinitatis illustrioris contrahendae

elocanda. Haec sincere ac veridice notare visum est ob secuturam aetatem, memoriamque nunc viventium, quae nobis exstinctis etiam extingvetur. Juliana sacramentis munita ex podagra, qua multis annis premebatur et deferri debebat jam ab anno 1748., obiit: foemina, cui similem tarde habitura Croatia, prudenter ac sagaciter privilegiis foemineis usa, saepeque triumphans, quia foemina esset, promerita, cujus vita, dicta actaque conscriberentur, quod et fieret, si alibi vixisset. |

consiliariatus singullorum currus. Praecessit Colocensis archiepiscopi currum currus Zagrabiensis episcopi, quod iste senior esset consiliarius, neque enim alterius dignitatis quam unius consiliariatus habita fuit ratio. Potissimum Hungarorum fuere currus, ex Croatia bani tantum ac episcopi, Hungarorum plures. Praetorianam turmam summum fecisse splendorem, referebant singuli, et ob novitatem praeferebatur. Redux episcopus summum se splendorum fecisse jactabat monstrabatque currum, quo vectus fuerat, cujus in eo splendor exstitit, quod rotae fuissent

comes Petrus Troyllus a Sermage mense Decembri pro datis pecuniis in colonellum fuit aggregatus. | (Junior comes Sermage privatim studet, et privatorum studiorum in Croatia exordium.) Idem comes filium suum Petrum Joannem Nepomucenum, ex collegio Theresiano extractum, mihi tradidit in philosophicis excolendum. implacabili Jesuitarum odio. Quod ut impediant, dicebant: reginae eam esse mentem, ut semel Theresiani collegii convictor

| suos, ut prodiit ex litibus anni sequentis intra cehales habitis. Secundo, mensurarum ac ponderum inductio, quae eidem vicecomiti in modo excedenti incommoda accusationesque causavit. Fuit olim ex lege recepta in Hungaria Budensis, Croatia Zagrabiensis mensura. Successive abrogata haec in Croatia sive ob varias jurisdictiones, sive negligentia comitatensium, aut, uti credibilius, ad canonizandas ubivis locorum diversas magnasque moritanisticas mensuras, comes banus Josephus Eszterhazius 1734. introduxit

ex litibus anni sequentis intra cehales habitis. Secundo, mensurarum ac ponderum inductio, quae eidem vicecomiti in modo excedenti incommoda accusationesque causavit. Fuit olim ex lege recepta in Hungaria Budensis, Croatia Zagrabiensis mensura. Successive abrogata haec in Croatia sive ob varias jurisdictiones, sive negligentia comitatensium, aut, uti credibilius, ad canonizandas ubivis locorum diversas magnasque moritanisticas mensuras, comes banus Josephus Eszterhazius 1734. introduxit ob rationem commercii sic dictas Posonienses. Quae

Anno hoc comes Hungariae palatinus primogenito filio suo comiti Adamo de Batthyan, generali equitatus ac regiminis unius colonello, officium supremi comitis comitatus Castriferrei, familiae haereditarium, mense Augusto cedit, eumdemque summo undique concursu introduci fecit. Ex Croatia unus Sermage comes cum suis Kermendinum, introductionis locum, fuit profectus. Ego etiam gratia comitissae, natae Theresiae Illyeshazy, fui invitatus, sed, nec episcopo nec alio quovis eorsum profecto, remanere debui.

Sed Radosztichio cameram spernente et in consiliario barone Francisco Koller suam stabilitatem figente, postquam circa hoc ipsum tempus Viennae, ut supra notatum, facta fuisset cancellariae Hungaricae mutatio, Radosztich Ignatius ita cecidit, ut jussu regio non solum administratoris cameralis in Croatia titulo et pensione, sed consiliariatus officio sit privatus ad finem Decembris. Ipse Varasdinum pro hyeme anni 1763 venerat, inde disparens, visus amplius non est. Notanda quoque ad hunc annum sunt sequentia. Primo.

assessores. Verum cum et dominus Antonius Hrabovszki, causarum regalium director, ad septemviralem tabulam fuisset translatus causa coecitatis, eidem in hoc officio datus successor dominus Petrus Vegh secretarius camerae Viennensis, huic successit pro secretario dominus Naihalt, fiscalis regius in Croatia, cui hoc integro anno nemo suffectus, quamvis plurimi institissent. Secundo. (Novus cameralis administrator in Croatia.) Amoto, ut supra notavimus,

huic successit pro secretario dominus Naihalt, fiscalis regius in Croatia, cui hoc integro anno nemo suffectus, quamvis plurimi institissent. Secundo. (Novus cameralis administrator in Croatia.) Amoto, ut supra notavimus, Radosztichio, dominus Paulus Krusper de Varbo ex secretario camerae Posoniensis pro directore cameralium in Croatia appellit. Post banalem tabulam, visitatis tricesimis, ad neglectas a Radosztichio res inter Szalle et Krajachich

(Novus cameralis administrator in Croatia.) Amoto, ut supra notavimus, Radosztichio, dominus Paulus Krusper de Varbo ex secretario camerae Posoniensis pro directore cameralium in Croatia appellit. Post banalem tabulam, visitatis tricesimis, ad neglectas a Radosztichio res inter Szalle et Krajachich Zagrabiam advenerat, constituitque, ut alter ad alterius objecta responderet, quod Octobri mense primum fuit a Szallio absolutum. Tertio.

Passim creditum, haec Kukuljevichii et Komaromii astu facta, ne Kukuljevich domo careat, intercessuro fors Bosnensi pro quopiam suorum clientum, mutetque potum episcopum, utve Komaromius de Paxio se vindicet, cum is Benedictum Krajachich, pro conferendo ei fiscalatu in Croatia regio, Viennae commendasset. Octavo. (Congregatio Varasdini et novus protonotarius.) Pro eligendo protonotario novo Varasdinum indicta fuit pro die 21.

missa excusatio. Innotuit quoque novi ordinis in Hungaria erectio sub titulo s. Stephani Hungariae regis, de quo sequenti anno. Vigesimo tertio. (Komaromi fiscalis regius in Croatia.) Ob imminenentem banalem tabulam ad finem Decembris in fiscatem regium in Croatiae regno fuit resolulus dominus Sigismundus Komaromi, hactenus fiscalis episcopi, quo in munere Komaromio successit dominus Thadeus Bedekovich, frater assessoris Antonii atque cassae

successit dominus Thadeus Bedekovich, frater assessoris Antonii atque cassae regni perceptoris et in temporalibus episcopalis vicarii. Vigesmo quarto. (Nova familia comitis Samere in Croatia et rei hujus descriptio.) Notari quoque debet, anni hujus initio comitem vulgo dictum Samere in Croatia possessionatum se effecisse; quod sic accidit. Idem comes Bohemus origine dicitur, cognomen ei verum est....

vicarii. Vigesmo quarto. (Nova familia comitis Samere in Croatia et rei hujus descriptio.) Notari quoque debet, anni hujus initio comitem vulgo dictum Samere in Croatia possessionatum se effecisse; quod sic accidit. Idem comes Bohemus origine dicitur, cognomen ei verum est.... Ostalo prazno nije ispisano. sed a praedicato

anno hoc coram bano contrahente; quo absoluto intra fratres et sororem contractu, praedicto comite Samere Varasdinum redeunte, regia Majestate admittente, prouti etiam domino comite bano, anno hoc Aprili mense idem comes cum Johanna Keglevich, filia Alexandri, conjunctus est, ac uxoreo jure in Croatia possessionatus atque bonorum Reka dominus est effectus. Felix ei fuit eremitica maschera, multosque haberet sequaces, si eadem salus foret se imitantibus. Interim si per futuros haeredes contingat in Croatia stabiliri familiam comitum horum, sciet ex praemissis posteritas, originem

mense idem comes cum Johanna Keglevich, filia Alexandri, conjunctus est, ac uxoreo jure in Croatia possessionatus atque bonorum Reka dominus est effectus. Felix ei fuit eremitica maschera, multosque haberet sequaces, si eadem salus foret se imitantibus. Interim si per futuros haeredes contingat in Croatia stabiliri familiam comitum horum, sciet ex praemissis posteritas, originem croaticam descendentium metiri; hoc enim fine antedicta notavimus. Vigesimo quinto. Medio Decembris generalis Böck Carolostadium per Zagrabiam abiit.

fuit universalis in omnibus defectus, frumentum plane nullum, vini procreatio exigua, fructus arborum nullus, nullaque legumina; lues pecorum magna, glandium desiderium, verbo annus sterilissimus, herbis demptis, quae foeni copiam produxerunt. Authumnus calidissimus seeutaque hyems, ut hic in Croatia modicum gelu diebus 22. 23. et 24. ac 25. Novembris fuerit. Postea tota hyeme nulla glacies, propterea glacinae vacuae emanserunt. Ob hos favores temporis plebs copiosas fecit pro anno sequente inseminaturas.

flueret, credunt sperantque mancipia aulae, suas sperantes fortunas Hungaros sponte quaevis assumpturos onera, et reclutarum ex bonis suis in vicem generalis insurrectionis obligationem; an praemeditata haec successura sint, eventus docebit. Profecto post dissolutum hunc congressum hie saltem in Croatia de banderiis horumque origine ac obligatione, numero item, satis jubente bano per protonotarium, clam fuit inquisitum, item de cleri redditibus, decimis et quae pro his olim episcoporum fuit obligatio, ejusmodique plurima. Decimo tertio.

extrahendaque ibidem extrahenda. Caeterum ad praedictam diaetam praeter suprascriptos ablegatos et protonotarium, comitem item banum hi mense Junio profecti sunt (legatis diurnum constitutum cuivis fl. sex) videlicet: Sigismundus Komaromi fiscalis in Croatia regius pro episcopo Zagrabiensi erga diurnum fl. rh. a principali suo promissum sex, una et pro comitibus Keglevich. Reverendissimi Georgius Malenich et Josephus Galliuff canonici Zagrabienses ex parte cathedralis ejusdem capituli erga diurnum singulo

prazno mjesto ........natam Szegedi. Caeterum sub Ferdinando III. ad officium tricesimae Nedelicensis (uti diploma capituli fundatae lampadis ab eodem Ferdinando in cathedrali) ex oppido Neek advenit, qui ducta in Croatia uxore, nisi fallar Malekovicziana, possessionatus effectus est. Malekoczi liberi barones fuere, neque mireris, tricesimatori obtigisse uxorem baronessam, illa enim aetate tricesimatorum summa fuit aestimatio, facileque ob dona et pecunias, quas volebant, obtinebant; suntque hodie multae

armales litterae sunt publicatae. Decimo octavo. (Familia Illiassich se transfert in Carnioliam.) Sigismundus Illiassich aeque anno hoc in Carnioliam se trantulit, ut haec familia in Croatia esse desierit. Origine ispi sunt ex territorio civitatis Zagrabiensis ad Savum. Jacobus fuit notarius et senator civitatis Zagrabiensis, tum et vicecomes agnominis comitatus et armalium impetrator, ejus | filius Sigismundus Jacobus aeque vicecomes, hujus

Jacobus aeque vicecomes, hujus filius Adamus supremus vigiliarum praefectus et commendans Zriniensis, ex post private vixit; iste bona Grachecz in Berdovecz a Rabatta reluit, in Carniolia dominium unum emit; filiam Catharinam Joanni Rauch dedit uxorem, filius autem Sigismundus venditis in Croatia omnibus, nempe domo intra muros et moenia civitatis regiae Zagrabiensis domino Sigismuudo Voikovich pro 3000 fl., tenutis avitis ad Savam domino Christophoro Voikovich pro fl. rh. 1000, bonis in Sztubicza domino Nicolao Plepelich pro 10.000 fl., bonis Sziszlavich domino Rauch

cui malo ut obviaretur, permissum a regina fuit, ut ех Hungaria triticum ac siligo ad status Italiae praedictos mitti valeat. Mercatores ergo quidam spe lucri primo cum Neapolitans contrahunt, pro procuranda ipsis notabili quantitate triciti, quod еtiam mutuatis pecuniis in Huugaria atqne Croatia pro duobus milionibus fl. exsolvunt precio primum levi, tum per eos adaucto; sed spe majoris lucri ac adaugendi Neapoli frumento precii, promovere negligunt Neapolim, ast ad finem Maji ejus expeditionem differunt; Tergesti, Labaci, Flumine, Goritiae etc. ex

Spectabilis ac magnifice comes fidelis nobis sincere dilecte. Demissae relatis Majestati nostrae iis, quae fidelitas vestra de actis et progressibus mixtae in Croatia commissionis anno superiore 1764., ad investigandas inter statum provincialem et generalatum Varasdinensem vigentes territoriales controversias, per nos clementer ordinatae, successive una cum transmissis protocollis isthuc repraesentavit, quaeve hic per mixtam itidem

Florianum, inde ab Erdoedianis pulsus est; cives aeque foeminis sive conductis sive more rusticano transvestitis eum verberibus per foeminas praecipiti fuga sese in insulam salvare impulerunt. Judex civitatis Pullai eum reduxit et domi suae continuit. Camera auditis his, fiscali camerali in Croatia domino Sigismundo Komaromi, Posonium evocato, inquisitionem eatenus cum quadam potestate committit. Ad 15 Septembris congregationis regnicolaris diem adfuit fiscalis Varasdini, ubi civitate eatenus ad regnum recurrente et re negotioque examinato, compertum fuit, vigore diplomatis 1750.

15 kuplenik denuo aquiri poterat. Dardanarii dilapsi, equidem certissimis nunciis et litteris edocebantur, Anconam naves plures plenas tritico ex Moraea, Albania aliisque locis appulisse, ultra centum milia staro italicorum adportantes; hinc isthic in loco venire triticum leviori precio, quam in Croatia emeretur. In antedicta dardanariorum copia Carniolia, ut suis prospiceret, effecit, ut ab aula mandaretur, ne dominia vendere praesumerent frumentum. Carolostadii praefectura militaris a quovis emente kuplenik quinque a cento precio grossorum 16 accipiebat, ut sic incolis provisum foret,

quovis emente kuplenik quinque a cento precio grossorum 16 accipiebat, ut sic incolis provisum foret, neque extranei caritatem domi causarent. Flumine ea erat dispositio, ut Buccarenses aliique maritimi, commutare sal per Croatiam assoliti, universum frumentum Flumine deponerent. Una solaque fuit Croatia, quae provisione omni quoad sui necessitatem et conservationem careret, quin plures lucri odore a subditis suis emebant triticum fl. uno, quod illico a duobus vendebant. Decimo sexto.

Sirmiensem et praepositum s. Petri de Posega, dominum baronem Michaelem Alexandrum Malenich, dominos Nicolaum Skerlecz una etiam directorem cancellariae, dominum Antonium Jankovich comitatus Posegani vicecomitem, dominum Sigismundum Komaromi, hactenus procuratorem fiscalem in Croatia; qui juramento deposito acceperunt instructionem regiam, effective sunt primi in eodem consilio consiliarii. Secretarios consilii dixit dominum Casparum Hainall, suae banalis excellentiae secretarium; dominum Alexandrum Secsen, comitatus Zagrabiensis vicenotarium hactenus, registrator,

Cleri responsa 30. Promotiones capituli factae Viennae 31. Restauratio comitatus Zagrabiensis et Crisiensis. Commissio ordinata 32. De campo Turopolia 32. Initium discordiarum in Croatia intuitu regulandorum confiniorum 33. Regulatio acceptata 34. Assumitur onus exsolvendae militiae banalis 34. Novi fundi 35. Magnatum sensus 35. Cleri

Nicolaum in Selina 90. Jubilaei modus et fructus 91. Juraich zelosus parochus 91. Casus singularis 92. Extenditur jubilaeum per dioecesim 93. Phaenomenon in Croatia visum 93. Paulinorum commenta 94. Anni descriptio 94. Episcopus ad cassam parochorum Posoniensem contribuens 95. Locumtenentis afflictiones 95.

et dispositio regia 226. Puncta idealia pro regni Croatiae urbario 230. Joannis Busan deutri puncta 232. Mors vicecomitis Messich 233. Ob praemissos tumultus multi exteri in Croatia 233. Commissionis Goritiensis enarratio 233. Archiepiscopus novus Goritiae 236. Unde manarit, ut regina partes has videre voluerit 240. Serbelloni generalis Carolostadium

Claudii hominum judicium et processus anno superiore ordinatus 338. Generalis Beck ad banum e castris venit. Causa accommodandarum differentiarum intra jurisdictiones politicam et militarem 340. Generalis in Croatia administrator constitutus 340. Administratoris Radostich modus agendi 341. Civitas Zagrabiensis privata fuit tricesima 242. Segniensis civitas commerciali subjicitur 342. De

Josephus Raffay 372.
Annus 1759. Varasdini regni congregatio. Reclutae negatae 372. Capitanei baronis Kulmer casus 373. Impostores tres in Croatia 373. De Lastorres vero qua bani adjutantius 374. Episcopus unitorum Gabriel Palkovich mortuus. Successor ejus Bosichkovich 374. Reclutae obtenti 375. Daunius a regina

Colocensis archiepiscopi mors. Novus archiepiscopus et episcopus Transylvaniensis 400. Memoria comitis Grassalkovich 400. Kollerio fata incipiunt 401. Eductio militum ex Croatia 401. Uxor mareshalli Caroli de Batthyan moritur 401. Conscriptio comitatum ordinata, incoata, impedita 401. Banus Viennam rediens a Kercselichio visitatur 402. Agriensis

Tabula judiciaria Zagrabiensis 405. Dominus Martonossi cameralis registrator 405. Finis processus Kercselichiani miser 405. Baronessa Juliana Sermage moritur; ejus delineatio. Familiae Sermage novae in Croatia notitia 407. Domestica domino baroni Koller incommoda 409. Georgius Gaal canonicus Zagrabiensis mortuus 409. Nuptiae serenissimi coronae principis 410. De Borussis captivis i Stiria, Carniolia 410. De

coronae principis 410. De Borussis captivis i Stiria, Carniolia 410. De bellicis 411. Setwicz generalis 411. Junior comes Sermage privatim studet, et privatorum studiorum in Croatia exordium 411. Mors Habianeczianae et ejus fortunae descriptio 411. Annus 1761. Regina petit pecunias. Synodus pecuniaria ab episcopo Zagrabiensi celebrata 413. Regni congregatio

Jesuitica 442. Votum civitatis Zagrabiensis 443. Magnovaradini moritur Pudentiana Barbara Patachich 444. Annus 1763. Promotiones in tabula regia 444. Novus cameralis administrator in Croatia 444. Tabula banalis Varasdini 444. Coadjutor Nitriensis 444. Pax Europae reddita 444. Moritur protonotarius Petrus Skerlecz 444. Connubium comitis Josephi Keglevich cum circumstantiis 446.

Comes Joannes Patachich tabulae judiciariae praeses 466. Mors archiducis Isabellae 466. Mors episcopi Segniensis 466. Praesidiorum erectio 467. Congregatio regni 467. Komaroni fiscalis regius in Croatia 467. Nova familia comitis Samere in Croatia et rei hujus descriptio 467. Descriptio anni 468. Mors regis Poloniae 468. Comaromium terrae motu destructum 468.
Annus

Mors archiducis Isabellae 466. Mors episcopi Segniensis 466. Praesidiorum erectio 467. Congregatio regni 467. Komaroni fiscalis regius in Croatia 467. Nova familia comitis Samere in Croatia et rei hujus descriptio 467. Descriptio anni 468. Mors regis Poloniae 468. Comaromium terrae motu destructum 468.
Annus 1764. Carolus Batthyan princeps et

indeksiranje Dialogus quartus Pro politica, tum de politica patria sive De modo vivendi in Croatia. Amadus magister, Tharabalsus academicus, Alonicus peripateticus, Pretus stoicus, Noianus poeta epicureus, Phastenus orator.

semper mage pronus. Ante omnia autem id nos minime debet praeterire, de suo potissimum sermo nobis futurus sit, ne incerta hinc inde vagetur oratio et de hoc orsi mox ad aliud nihil conexum incongrua levitate transeamus. Tres mortalium non in Croatia solum, sed per omnem, qua late patet, Christianum orbem sunt condiciones: ut omnis aut religiosus sit aut ecclesiasticus aut saecularis. Primi, quod relictis his negotiorum turbis vitam sectati sunt solitariam, haud nobis curae futuri sunt ad suas illos regulas

senem." Sen. Phaedr. 453. Haec universim praemissa sint; nos insistentes prioribus ad particularia iam descendamus. Omnis de modo in Croatia vivendi quaestio ad duo potissimum refferri potest; nempe ad publicas cuiusque actiones et ad domestica singulorum negotia remque familiarem. De ista ut ordiar, id antea praemonendum putavi non esse unam tam certam stabilemque agendi regulam sive in domesticis his, de

in iis, inquam, ipsis multa diversitas est; ut enim quisque natura severior aut liberalis magis, sic diversam vivendi normam assumunt. Hos ego omnes afferre nec constitui et, si constituerim, praestare nequaquam possim. Satis itaque fuerit si id efficiam quo vel unam recte in Croatia vivendi ostendam viam. Ac quoniam ad posita superius capita recurrendum est, id primum exsequar quis in domestica re nostros inter modus tenendus sit; quod trifariam me optime facturum existimo, si quid in se primum, mox quid in familia, postremo quid in

rebus gerendis ut plurimum officit. Iam agros omnemque quae proprie dicitur posessionem quod attinet, non leve nobis Italia subministrat argumentum eam non pro debito et aequo excoli. Dii boni! quam exiguum terrae spatium complures illic homines alit, cum in Croatia vix infinita iugerum spatia occupantesque complura montium iuga silvae unius necessitatem domus expleant. Haud abnuerim discrimen intercedere pro regione; id affirmo non pro natura soli fructum a nobis Croatiae capi. In lignis id ostendisse sufficiat, quae quis nescit

utrinque cum cautione faciendum est; alterum ut hunc optimatum favorem aut prorsus abscondat, quo gentilium non subeat invidiam, aut omnino in vulgus proferat, quo invidiam metu reverentiaque compescat. Haec quod ad aulica attinet: quod autem agendam publice in Croatia vitam concernit, id ego ante omnia consuluerim ut, quoniam mediam inter rigorem nimium et extremam comitatem viam eligere est constitutum, eam vivendi rationem ineamus ut nuspiam nimii, erga inferiores nos populares potius, erga superiores autem nec non aequalium

munerum potestas facta fuerit, tum quoque consultius erit per alium id, quod intendimus, proponere, nos autem defensoris potius quam consultoris gerere vices instructis iam ad succurrendum omnibus quos nobis aliquo nomine obstrictos tenemus. Haec de modo in Croatia vivendi, qua potui brevitate, in medium attuli; ex quibus id universim colligas tria potissimum esse quae in Croatia sint exstirpanda: ebrietas, absentum inter cenandum calumniatio, malaque iuventutis disciplina. Dein id quoque inde consequitur communem, quidquid effici

potius quam consultoris gerere vices instructis iam ad succurrendum omnibus quos nobis aliquo nomine obstrictos tenemus. Haec de modo in Croatia vivendi, qua potui brevitate, in medium attuli; ex quibus id universim colligas tria potissimum esse quae in Croatia sint exstirpanda: ebrietas, absentum inter cenandum calumniatio, malaque iuventutis disciplina. Dein id quoque inde consequitur communem, quidquid effici velis, praestandi modum esse eos, quos nomine aliquo tibi obnoxios habeas, in eandem

profectum, quid aliud augurari debebam, quam Tutum me fore a Censura Litteratorum Croatarum, nec nisi imperitorum vel animi impotentium telis impetendum. Verum contra ac speravi accidit; nam cum Litteras magnificentiae Tuae legissem, perspicue cognovi Tibi etiam, qui et Illustri in Croatia Loco natus et in Litteris admodum versatus et publicis honoribus decoratus es, stomachum movisse locos non nullos Librorum meorum quibus res Croaticas attingo; non quod falsa me scripsisse existimes, sed quod, ut ais, veritatem nescis qua a gente Croatica alienatione comacularim.

cuivis licere sentire de Diplomate Alexandrino quod lubet, et quamvis ipso deferre eidem non videatur, argumentis tamen positivis nequaquam illud profligat; Idem de Historia Chehi Lit. Oper. Pag. 47. ita scribit: plurimi volunt scribuntque per Chehum, Lehumque ex hac Pannoniae Croatia emigrantes Regna Bohemiae atque Poloniae constituta fuisse. Quae an ita sint, non indagamus nec asserimus. Quid demum Ritterus, Ladanius, Marcellovichius, quos tu praeter Lucium et Kerchelichium a vobis probari scribis? Hii cum Te attestante nondum editi sint, quid

Hungariae professoribus non falso palam et ubique non aequabat modo, verum etiam anteponebat: neque tamen sui ipso opere oblitus ex iis aliquem hac dignum statione judicavit. 6 Accedit tertio quod hoc unicum sit munus, quod benemeriti professores jure optimo in Croatia sperare possunt, cum contra in Hungaria praeter quatuor directores in Universitate Budensi, sint plures etiam academiae, quibus dari pro re nata possunt ex Universitatis professoribus directores. 7 Quarto: offendit etiam clerum, a quo tamen plurima in

Quid si insuper Hungaria relate ad adnexas Provincias consideretur, hae omnes non tantum diverso Idiomate utuntur, sed et distinctum populum Slavicum efficiunt, ac ex his quidem nunc unica jam Croatia Hungariae superest, in hac autem nullus prorsus Hungaricae linguae, non tantum apud Plebem, sed ne quidem apud honoratiores usus existit; his Hungaricam uno ictu obtrudere gravius foret, quam Gallicam et Italicam: harum enim

si Croatica natio eundem de moderno inducendae linguae Hungaricae projecto, sensum foveat. Huic enim perinde est: an ad Germanicam? vel Hungaricam? an a Rege? vel a ConStatibus cogatur. Et adhuc de Croatia tantum sermo vertitur. Quid si insuper respiciamus Bosniam, Serviam, Bulgariam, Valachiam, Moldaviam, Galliciam, Lodomeriam, quae omnes a Populis Slavici labii habitantur; quae omnes sub Instituto pertractandorum lingua Latina publicorum negotiorum

et cum addito ecclesiarum nobiles dici alioquin constat, adeoque ex vi praerogativae nobilitaris personaliter insurgere non obligantur, cum tamen a contributione exemti sint, quemadmodum usque annum 1750 exemti etiam fuere omnes in Croatia banderialistae, naturale est banderialiter eos insurgere obligari. Haec sunt ergo quas adhuc in statu banderialis obligationis articulum 8. 1715. deprehendit gentes, et quas unice clausula illa suaque respective banderia

respectum. 8 Cum castrum Goricza et pertinentem ad illud terram Klokoch, in qua postea familia comitum Voykfy arcem nunc a Turcis possessam aedificaverat, in Croatia profunde situari, S. Stephanum autem regnum suum eo non extendisse constet, ipse ego apocryhum pronunciarem hoc instrumentum nisi mihi exploratum foret quod autographum eius nulli suspicioni obnoxium in archivo eiusdem

comitatui. § 91 Forma tributorum et status aerarii sub Uladislao. 1 Quod oeconomica adtinet, tributa in Hungaria sub lucri camerae, in Croatia sub mardurinarum, in Transylvania sub quinquagesimae nomine etiam sub Uladislao depensa fuisse art. 26:1492. reddit manifestum; an tamen ultra lucrum camerae deductum jam ferme in consvetudinem sub Mathia I unius floreni subsidium Uladislao etiam et quoties oblatum

A meridie, id est Semlino usque Ieszenovacz, inde inclinata tantisper versus orientem linea usque extremum meridionale Regiminis Licani punctum, ubi iam Veneta ditio incipit, Sclavonia et Croatia Turcicis provinciis cingitur; provinciae hae nec cultae nec populosae sunt; sylvis abundant; et cum suilla Turcis vesci non liceat, haec autem a nostris quaeratur, copiosos quaestus gratia maialium greges alunt. Caeterum, cum Sclavonia et Croatia in eadem sunt commerciali relatione quam ad

iam Veneta ditio incipit, Sclavonia et Croatia Turcicis provinciis cingitur; provinciae hae nec cultae nec populosae sunt; sylvis abundant; et cum suilla Turcis vesci non liceat, haec autem a nostris quaeratur, copiosos quaestus gratia maialium greges alunt. Caeterum, cum Sclavonia et Croatia in eadem sunt commerciali relatione quam ad Semlinum, vigore praefati tractatus vigere vidimus. Verum hic quoque provinciale a Turcis per Statum militarem intercluditur; et cum montosae saxosaeque partes illae omnibus pene naturae beneficiis destituantur, manualem vero industriam ipsum

mercium, quibus Hungaria indigebat, pars, eadem Pestinum devecta indeque per Regnum omne distributa fuerit. Rem hanc perficere Gubernio Tergestino eo pronius fuit, quod eotum nec Colapis et Savus ita repurgati, ut iis adversus Carolostadium usque potuerit navigari, nec viae adhuc in Hungaria et Croatia ita instauratae fuerint, ut eorsum merces commode devehi potuissent. Verum viis quidem instaurandis comitatus eodem ferme tempore manum admoverunt. In reliquo autem non defuere non multo post perspicaciores viri, qui magna argumentorum vi Augustae Aulae demonstrarunt, quod et longior et

eundem diametrum annuam activam rubricam efficiunt in 208.430 florenis; adeoque si tres hae animalium species (quoad equos enim rursus in passivo 28.508 florenorum Hungaria versatur) in unum contrahantur, sola haec rubrica exportat activum 2,606.601 florenorum. Caeterum maiales e Croatia et Sclavonia per passum Soproniensem in Styriam et Austriam, e sylvosis vero septemtrionalibus comitatibus, partim per comitatum Nitriensem in Moraviam et Aussig, partim per Posonium Viennam depelluntur. Eorum tamen pars longe maxima, non

§ LXVIII. Crudae cutes et pelles, subtracta inductione, 240.767 florenorum annuum beneficium inferunt. Haec per omnes passus et in omnes provincias Germanicas promiscue, adeoque in ipsam etiam Carnioliam e Croatia efferuntur et postea praeparatae in Regnum invehuntur; id, quod passivum illud, quod supra expressimus, constituit. § LXIX. Quarta notabilis activa rubrica est vinum, licet enim de

classificatione minus integra fide progressum rusticique quam promeruerant, mercede privati sunt. Studebat quidem dirigens dicasterium impedimenta haec de tempore in tempus removere, verum defectu requisitae cooperationis, institutum hoc ita languide processit, ut nonnisi in Croatia et duobus Banaticis, Bacsiensi item Pestiensi comitatibus, aliquas radices defixerit. Et tamen iam anno 1785. eo res provecta fuit, ut puri serici 131 centenarii producti sint manipulatioque haec in aerario camerali, quod et galettas redimit et sericum vendit, 132.000 florenorum

qui in Hungarico Commercio girant, perinde non sunt omnes domesticae procreationis. Maximam eorum partem Turcicae Provinciae subministrant. Utriusque Ordinis haec animalia iterum in Germanicas tantum Provincias educuntur. E Croatia quidem et Sclavonia vicinioribusque his Hungaricis Comitatibus per Scalam Soproniensem in Austriam: e mediteraneis Comitatibus, ubi in deffectu Sylvarum Turcico Tritico saginari solent, per Scalam

etc. attulit. His κειμηλίοις Aemona valde dives est. Plus centum nummorum hic effossorum, sine unius nummuli iactura iam ipse possideo. Quaeso te, frequentesne sunt hujus generis messes in Croatia? Abraham Jacobus Penzel A. Barichevich s. p. d.