Your search found 162 occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-162:

Brevis et indubitata Assertio De iis Principibus, qui a Christi nativitate ad haec nostra usque tempora Dominio integrè potiti sunt Civitatis Tridentinae; Serenissimum et Illustrissimum ac Dominum Ferdinandum II. Archiducem Austriae, Ducem Burgundiae, Principem Comitatus Tirolensis etc. Christophoro

Cassius, Nicaeus Romanae Historiae libro quinquagesimo quarto sic scribit: Mario Livio Livij filio Druso Libone et Lucio Calpurnio Livij filio Lucij Nepote Pisone Caesonio consulibus, hoc est anno ab Urbe condita septingentesimo trigesimo nono, ante Christi vero nativitatem anno quarto decimo, a Druso et Tiberio Augusti Caesaris privignis hae res sunt gestae.

(4) Rhaeti inter Noricum et Galliam Cisalpinam ad Alpes Italiae finitimas

(non dico Ecclesia) ab antiquo habuerint, obiter recensere. Ecclesiae quidem Tridentinae Pastores cum adhuc pauperes cum Christo essent, modestiores fuere, nec dominia saecularia appetebant, sed unica illis cura erat, oves sibi commissas verbo Christi moderari, atque pascere, saecularibus negotiis Principibus terrarum relictis; imperioque mundano penitus abstinebant. Quando autem animarum curatores Episcopi dominijs saecularibus inhiare eaque arripere tentarint, in sequentibus paulatim (ut

Iovinum igitur quendam primum Episcoporum ponunt et sub Nerone Caesare vixisse fabulantur, eique statim subiungunt Abundantium Episcopum ordine Secundum quem ego primum Sacrosancta Conciliorum auctoritate edoctus circiter annum Christi trecentesimum octuagesimum primum vixisse certum habeo, in quod tempus ipsi fabulose Divum Vigilium decimum octavum Antistitem collocant, qui suo ipsius testimonio centum et decem plus minus annis posterius vixit: nam Divus Vigilius circa

trecentesimum octuagesimum primum vixisse certum habeo, in quod tempus ipsi fabulose Divum Vigilium decimum octavum Antistitem collocant, qui suo ipsius testimonio centum et decem plus minus annis posterius vixit: nam Divus Vigilius circa annum Christi Quingentesimum et vigesimum claruit.

(3) Ex hoc apparet, quàm sine omni fundamento Tridentinae Ecclesiae proceres in suis rebus astruendis sibi constent. Simili quoque vasticie sibi civitatis Tridentinae Dominium, saecularemque

succedentes Civitatem Tridentinam uti Principatui Tirolensi incorporatam rexerunt: quod ex sequentibus palam fiet.

(5) Quum ergo Abundantius secundus Episcopus in ordine Tridentinam Ecclesiam regeret, quod anno Christi trecentesimo octuagesimo primo factum est, Romanorum Imperio praeerant Gratianus et Valentinianus iunior Caesares Augusti, à quo pariter anno occasum Romani Imperii enumerant et Rufinus et Divus Hieronymus.

Valentinianus iunior Caesares Augusti, à quo pariter anno occasum Romani Imperii enumerant et Rufinus et Divus Hieronymus. III

(1) Urbs ergò Tridentina ab Episcopis in fide Christi sustentata, ab ipsis autem Imperatoribus saeculariter gubernata ad tempora usque Attilae immanissimi, pariterque saevissimi Hunnorum Tyranni in summa nominis celebritate perseveravit. At Attila (qui se metum orbis, flagellum Dei nuncupare non

Occidente Locum tenens, subita Bavarorum ferocissimarum, ùt ipse ait, gentium in Italiam irruptione commotus, a fundamentis erigi curavit, novisque ijsdemque validissimis moenibus adversus exterorum vim cinxit et communuit. Factum est autem hoc anno Christi DXV. Divi Vigilio Ecclesiae Tridentinae praesidente.

(3) Extat apud M. Aurelium Cassiodorum Theoderici Gothorum in Italia Regis Cancellarium Variarum Libro quinto Theoderici Regis edictum, quo voluit,

Euino defuncto Ducem reperio Gaidoaldum virum bonum ac religiosum. Post Gaidoaldum sceptrum capit Ducale Alachis sive Alagisus, iniqui filius appellatus, qui suo proprio Regi Cuniberto perfide sese opposuit et rebellavit, ast tandem circa annum Christi septingentesimum praelio victus occisus est et meritas suae perfidiae poenas dedit. Post hunc nulli Duces amplius sed Reges Langobardici per se Rempublicam Tridentinam administrarunt.

(5) Porro hoc loco obiter notandum est, quod

Caesarem motum multiplicium Divi Vigilii Martyris miraculorum copia; hoc autem quàm falsum et a veritate alienum sit vel hinc patet. Caesaris enim Theodosij obitus multis annis antecessit Divi Vigilij aetatem; obiit namque Mediolani anno Christi trecentesimo nonagesimo quinto. Divus autem Vigilius passus est anno gratiae Quingentesimo et vigesimo, quùm viginti annis Episcopatui Tridentinae Ecclesiae magna sanctitatis opinione praefuisset. Ecce quàm accurate Tridentini Mystae

Salvatorem octavo et sexagesimo supra quingentesimum (ut rerum Scriptores tradunt) Langobardi Civitatem Tridentinam in potestatem suam redegerant, eaque per annos fere ducentos quiete obtinuerunt, post hoc tempus amiserunt illam primùm circa annum Christi septingentesimum et quinquagesimum. V

(1) Per idem namque tempus fortissimus Princeps Utilo (quem alij Antitionem nuncupare solent) Dux totius Baioariae Tirolensisque Provinciae

(non dico Episcopis ejus Urbis, quia illam nunquam possederunt) ademptum Provinciae Tirolensi integrè incorporavit.

(5) Eius filius et Successor in regimine fuit Tassilo, qui Divi Valentini primi episcopi Pataviensis et Confessoris Christi corpus Tridento Bathaviam transtulit: quod etiam evidens argumentum, Thessalonem Ducem, et non Episcopum Tridentinae civitatis clavem tenuisse.

(6) Post quae tempora Pontificis Tridentini spreta humilitate, neglectàque paulatim

christianam labefactat, non sacris literis interpretandis, aut ediscendis sed liberis dant operam, Liberum amant, divitias congregant, regna, gloriam, dominationem avidissime appetunt. Pro hisce nobiscum sanguine ovium decertant, Christi paupertatem, comitum eius et discipulorum simplicitatem non solum non aemulant sed irrident quoque, atque antiquare conantur. Si Antichristi non sunt, quid aliud obsecrò sunt? Estne isthuc pascere oves? amare gregem? regna, opes,

quoque, atque antiquare conantur. Si Antichristi non sunt, quid aliud obsecrò sunt? Estne isthuc pascere oves? amare gregem? regna, opes, aliena appetere, pro gloria, dignitate degladiari, oviculas opprimere, occidere, belligerari, Christi praeceptum invertunt, donanti tunicam et pallium vi auferunt. Quis tam ferreus, ut verius dicam, tam stolidum peius fuerit, ut superbiam, fastum, perfidiam, fraudem, flagitia, scelera, luxum, avaritiam nebulonum

peius fuerit, ut superbiam, fastum, perfidiam, fraudem, flagitia, scelera, luxum, avaritiam nebulonum aequo animo ferat? Peiores Turcis, Saracenis, Tartaris, Iudeis sunt, plus his omnibus Christianae simplicitati officiunt, libertatem Christi sanguine partam excindere conantur; dominationem modestiae episcopalis obliti arripiunt. Cum nostri servi sint, ipsi dominari contra ius gentium, adversus leges, auspicia et oracula divina, Dominos et Principes sibi servire volunt.

vixit: quem etiam ibidem postremum clausisse diem volunt. Iohannes Aventinus inprimis quidem fidelis Historicus (cuius suprà paulò meminimus) eius Mausolaeum in cathedrali ecclesia Tridentina superesse testatur. Sub eius gubernatione anno Christi 1313. Capitaneum egit Tridentinae civitatis nobilis vir D. Nicolaus de Metis frater germanus Henrici episcopi Tridentini.

(6) Post hos anno incarnati Urbi millesimo trecentesimo quadragesimo secundo Principatum Tirolensem omnium

ullum impedimentum eis in ea fiat, aut per alios fieri admittatur, sed eos manuteneant, nostroque nomine defendant, haecque est nostra certa voluntas per praesentes. Dato Bolzani die Jovis ante festum Simonis et Iudae Apostolorum, anno Christi nato millesimo quadringentesimo decimo quinto. Et haec quidem sunt verba huius diplomatis fideliter translata.

(11) Caeterum defuncto Ernesto Cives Tridentini ultrò se Friderico Duci Austriae tanquam legitimo suo

licet Episcopus mirum in modum ipsi Friderico ea de causa adversarius fuerit praesertim in Concilio Constantiensi; nihilominus tamen Dux Fridericus integram possessionem obtinuit.

(12) Fridericus ubi decessit, quod Oeniponti anno Christi millesimo trigesimo nono supra quadringentesimum factum est, successorem in regimine Tirolensi habuit filium Sigismundum fortissimum Principem. Sub eius administratione anno Virginis Matris millesimo quadringentesimo quadragesimo tertio in in

Tridentina sexta die mensis Iunij anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo sexto. Per id tempus civitatis Tridentinae Capitaneus Archiducalis fuit Nobilis et Strenuus Vir Dominus Henricus a Mörsperg Eques Auratus, postea anno Christi millesimo quadringentesimo septuagesimo quinto, quùm Beatus Simon puer Tridentinus a Judaeis sceleratissimis horrendo supplicij genere martyrio coronatus est, Praefectum sive Capitaneum nomine Archiducis Sigismundi in civitate Tridentina egit

suarum ditionum haeredem instituit, qui Comitatum hunc nostrum Tirolensem summa animi moderatione et prudentia singulari ad obitum usque suum administravit, civitatem Tridentinam suo subjectam Dominio habuit; nam ùt semper aliàs ita etiam anno Christi millesimo quingentesimo octavo Cives Tridentini tanquam Principatui Tirolensi plenè incorporati ab ipso Caesare in conventum publicum convocati sunt, eisque tali titulo Maximilianus Caesar Comesque Tirolensis lingua vernacula scribere

Altoque falsos pectore explodit deos.
Caesar diserta victus hic a faemina,
Doctos sophistas quinquies decem vocat,
Quos virgo victos veritate perpulit
Ad sancta Christi confitenda dogmata.
Quos Caesar ira percitus neci dedit,
Bellique praefectum et piam sibi coniugem,
Sed Christianam virginem in thalamum allicit.
Verum prophanos cum recusaret thoros,

Edicta quae sint Caesaris, nutrix, tenes?
Et quos suorum daemonum cultus paret
Superba sculptis sceptra subiciens diis?
Ridendane an deflenda sunt isthaec magis?
Nut: O virgo Christi plena spirans numine, 185] inultum et abire sinis A. 172sq.] BM 1,414sq. Ante ea neglectus meliori pascitur Apis / Gramine. 186–249] H 154–218. 186sq.] C 248sq. 189

Cat: Emensa nostris spes foret si viribus,
Spe pulsa dudum coepta posuissem impotens.
Sed cum supremo spes mihi infixa est deo,
Sperare possum quidlibet tali auspice.
Nut: Tentare Christi numen audax non times?
Facinus inauditum tenera virgo paras?
Cat: Sic magna semper Christus ex vili gerit,
Demissa tollit, deprimit sublimia.
Holofernis alti sustulit Iudith

ex hoste suppresso redit.
Agl: Sed en, caterva septus erumpit ferox!
The: Secede, tibi consule, hera, vel tecum abstrahar!
Cat: Nil vos timete! Quicquid est periculi,
Subibo sola, fulta Christi numine.
Istic ad aedis phana tendentem moror:
Hoc, Christe, factum, quod movente te paro,
Felix secundes, et tua ipse dirige!
Pectus paravi, verba, moderator, rege!

cadat,
Quum sit colenda sola maiestas dei,
Qui det beatas caelitus bonis domos:
Non ut colamur, sed colamus ut deum,
Et sempiterna visio felicitet.
Max: Removete Christi garrulam sophistriam,
Suadere quidvis docta lingua futili
In nos deorum numen iratum ciet.
Eam profundo claudite invisam specu,
Cui negetis quod famem allevet aut

Te non vocante satis mature ea aderunt.
Potius cave, frustra gementem ne obruant!
Cat: Abite iam! Sat est operae datum mihi.
Vitae quod est super, deo dependite!
Valete, Christi in gratia et persistite,
Carae mihi et semper fideles virgines!
Agl: Heu omnium mortalium miserrimas,
Quae talem heram nunquam visurae amisimus,
Servire cui forte haud licebit

Poenas necata donec illa solverit.
Nec, si diu differs, diu dii perferent.
Max: At multa docta disputat facundia.
Ich: Ergo scientum de tot urbis millibus,
Huc disputatum, secta quae Christi novet,
Vocentur, arte ceteros qui praeeant!
Mox Christianam riserint vesaniam,
Tollatur urbe quo molestum diis caput.
Nam si venenum serpat istud altius,

Tor: Non hoc, sophistae, postulat Caesar modo,
Sed Christianae dogma sectae iam recens
Edisserendum, cuius id sit roboris,
Contraque divûm est asserenda dignitas.
Dae: Facile novellum Christi dogma vellimus,
Quod nullus unquam philosophantium edidit,
Natura nec summum sinit hominem deum.
Tor: Non ista moror, o bone senex, surdo occinis.
Lectos sed

Paranymphus alti qui mihi sponsi foret,
Ut nupta Christo sic pudica conforem,
Uti post solutam corporis compaginem
(Quod Caesar, opto, conferat tuus brevi)
Subeam beatos sponsa tum Christi polos.
Liv: Non ille certe mortis inferet malum 1168–72] B 1494–97. 1173–82] C 1577–84. 1189–1191] C 1585–1587. 1195 lacera... membra] Sen. Ag. 746.
Meus ille coniunx

Nec metuo diras Caesaris nostri minas
Neque adeo tantum nuper horrendam necem.
Cat: Ista est lavacri vis sacro spiramine
Immissa menti, qua novus surgit vigor.
Vos ite, Christi spiritum sectamini!
Docebit ille, vincta quod minus queo.
Por: Heus tu, cave, praefecte, sedulo precor, 1205–13] B 1504sq.; C 1604–11. 1214sq.] Vulg. Ioh. 12,24sq. nisi granum

Me Caesar ardens duplici flamma iubet
Preces minasque ferre captae virgini.
Indigna divûm despicata dignitas,
Et sua vicissim turgidum movet iecur,
Multumque Christi invisa secta hunc efferat,
Quare cruentas in puellam infert manus.
Sed maior illum vis amoris corripit
Et percupita Christianam in hanc Venus.
Ideo pepercit, ad thorumque

Non, Caesar, istud me manet mortis genus.
Frustra quid istuc te tuus furor trahit?
Meme ille Christus nobilis ligni valor,
Me liberabit Caesare invito et diis.
Aspice supernum caelitus Christi thronum:
Inde est potestas maior adversus rotas. –
Quid tu, cruente Caesar, attonitus tremis?
Quid nunc refugisti? An deum meum times?
Christusne caelo fulmen in

Et iam rotatas fulmine ussit machinas.
Quid pergis ergo numen usque offendere?
Christum verere potius, et deum invoca!
Max: Misera, nefandae vocis ora comprime,
Patrona Christi ne necem inde sorbeas!
Liv: Christus patrona non eget tali deus,
Sed nec recuso, si necem intentes mihi.
Max: Sectaris ergo Christianorum scelus?
Liv: Sum Christiana magis, ut evitem

tuis
Humanitatis Caesar immemor piae,
Grave quod inuret nomini probrum tuo.
Miserere, quaeso, vel mori una nos sine!
Max: Moriare simul an non, perinde censeo:
Christi modo cultrix furia nostra occidat!
Mel: Exue cruentum, Caesar, animum, deprecor,
Mitius in unam faeminam vir saevias!
Nec illud altum stirpis augustae genus
Tractes furore turbido

Por: O grata cunctis nuptiis magis dies!
Nunc opto, multi quod timent, tantum mori.
Ale: Et nos simul tecum cupimus, princeps, mori.
Lag: Et nos lubentibus animis tecum necem
Subibimus Christi sacro pro nomine. 1651] C 1864. 1653] B 1799. 1655sq.] B 1801sq.; C 1866sq. 1662] B 1781. 1670 prisca gens mortalium] Hor. epod. 2,2. 1673–76] C 1880–82. 1681] H 1496. 1683–88] H 1497–502. 1683sq.] Sen.

Hec: Caesar, tui similium est illa regia.
Por: Sic sic, agite, sic pergite socii mei!
Estote fortes, sitis imperterriti,
Nil vos minae, supplicia nulla terreant,
Christi a fide ne mors vel ipsa separet!
Agonotheta Christus ipse vos videt
Vobisque aderit in hoc pius certamine
Victoribus trophaea laeta praeparat.
Bru: Ne, quaeso, tantum, Porphiri dux

Pel: Invitus ergo bellicosum principem,
Quem mille timuit hostium iratum phalanx,
Miles cruenta segniter tollam manu?
Por: Valeto nostra dux, magistra et optima
Catharina, Christi virgo et sponsa nobilis!
Cat: Et tu valeto, athleta Christi, Porphiri,
Omnesque vos sancti et beati martyres,
Quibus deus caelique tota curia
Adstant, favent et gratulabundi

mille timuit hostium iratum phalanx,
Miles cruenta segniter tollam manu?
Por: Valeto nostra dux, magistra et optima
Catharina, Christi virgo et sponsa nobilis!
Cat: Et tu valeto, athleta Christi, Porphiri,
Omnesque vos sancti et beati martyres,
Quibus deus caelique tota curia
Adstant, favent et gratulabundi statim
Sese exhibebunt obvios victoribus,

Agonotheta Christus] E.g. Tert. mart. 5,3 Bonum agonem subituri estis in quo agonothetes deus vivus est. 1713–16] B 1808sq. 1720] H 1508; B 1810. 1722–24] H 1505–07; B 1828–30. 1727 athleta Christi] C 998; cf. e.g. Ambr. c.Aux. 15 athleta Christi non delicias sed passiones suas exigit. 1729] B 1812; C 1891. 1731] B 1813; C 1892.
Magno et triumpho vos vehent ad sidera!
Por:

Tert. mart. 5,3 Bonum agonem subituri estis in quo agonothetes deus vivus est. 1713–16] B 1808sq. 1720] H 1508; B 1810. 1722–24] H 1505–07; B 1828–30. 1727 athleta Christi] C 998; cf. e.g. Ambr. c.Aux. 15 athleta Christi non delicias sed passiones suas exigit. 1729] B 1812; C 1891. 1731] B 1813; C 1892.
Magno et triumpho vos vehent ad sidera!
Por: Mucrone stricto, miles, en caput feri!

Mar: Est mentis inops, o imperator, gestiens
Martyr vocari. Fustibus tundi solet
Nec conqueri de iniuria: fustes date!
Cat: Optata nunc est hora mortis inclytae,
Qua facta Christi martyr attester fidem.
Sed, Christe, culpam, oro, remitte nesciis,
Miserere potius turpiter aberrantium, 1753] furis in virginem A. 1733–47] H 1503sq., 1509–20. 1733sq.]

23,34 Pater dimitte illis, non enim sciunt quid faciunt.
Et si quis huius sit memor certaminis!
En pectus istuc et caput simul paro:
Demitte quovis, miles, ensem flammeum!
Mac: Catharina, Christi sponsa nobilissima,
Virgo archimartyr, pectoris adamantini
Gloriosa victrix: debitam certaminis
Palmam accipe, et coronam ter geminam aureis
Stellis radiantem cum

lacte pullulent novo!
Sed quam venire numinis vim conspicor?
Quod lucis hucce fulmen horroris ferunt? Angeli duo
1: Inimica Christi turba, fugite istinc procul,
Maiore quondam concremandi fulmine!
O ter beati, qui tibi occumbunt, deus,
Pro morte vitam sempiternam nam impetrant!
Petitur labore vique sic caeli

2: Quin Christus istud virginis corpus suae
Condi et tueri monte Sinai iubet,
Ne foeda purum corpus attrectet manus.
Tollamus illo martyris virgunculae
Artus pudicos, numinis Christi domum!
Sed concinamus splendidum interim melos,
Quo praedicemus patris aeterni decus!

Quin immo peius execrans angue et cane.
Doctoris hinc sibi lauream quoque vendicat,
Totius ut Phari sophos celeberrimos
Quae disputando insigniter prostraverit
Victosque Christi sub iugum redegerit.
Denique tyrannum proterens saevissimum,
Dum pro data Christo fide caput obtulit,
Illum deum solum et suum sponsum asserens
Suo coronam iure martyris gerit.

Illum deum solum et suum sponsum asserens
Suo coronam iure martyris gerit.
Sic virginis, doctoris atque martyris
Triplici caput redimita nunc diademate
Thalamo recepta Christi Olympum possidet.
Iam quisquis vestrum gloriam huius virginis
Affectat, aulam et vult Tonantis scandere,
Christi fide munitus et spe gloriae
Accensus atque

caput redimita nunc diademate
Thalamo recepta Christi Olympum possidet.
Iam quisquis vestrum gloriam huius virginis
Affectat, aulam et vult Tonantis scandere,
Christi fide munitus et spe gloriae
Accensus atque caritate fervida,
Vera suum cor imbuat sapientia,
Fibras voluptatum malarum comprimat,
Caduca spernens ambiat

Vera suum cor imbuat sapientia,
Fibras voluptatum malarum comprimat,
Caduca spernens ambiat caelestia,
Ut mollibus sic asperis immobilem
Sese exhibens, Christi premat vestigia!
Non ambitio levis, voluptas aut dolor,
Non aura vulgi, non potentum offensio
A calle recto abducat illum in devia,
Sed regiam Christi crucis stabili pede

Sese exhibens, Christi premat vestigia!
Non ambitio levis, voluptas aut dolor,
Non aura vulgi, non potentum offensio
A calle recto abducat illum in devia,
Sed regiam Christi crucis stabili pede
Aditu licet primo arduam teneat viam!
Pro veritate murus ut stet aeneus,
Sit pro fide paratus atque aris sacris,
Si sit necesse, sanguinem profundere!

Die Metaphrast der haylig Mann
Vor vilen Jaren beschriben than,
Anzaigt die straff und auch die Pein,
Welche Chatrin die Konigin fein,
Gelitten umb Christi wegen,
Alß Ir Im fortgang werd sehen,
Gefenknuß, gaisselung, hunger, schwert
Ir seel dann frolich ward bekhert,
In himels thron zur Seeligkait,

Ir hoffleuth aber fürchten sehr,
Dann solche selzame newe mehr
Maxentio werden fürkhommen,
Darauß Ihr noth und angst mocht khomen.
Aber Christi lieb uberwandts alß,
Die Muter, hoffleuth, klain und groß,
Nimbt urlaub von Inen lests hin,
Fur Christo zsterben sthet ir sinn.
Im tritten thail das opffer

simul et nummos vinumque cibosque
Vasaque et ornatus, nostrique monilia regni
Didite pauperibus. Christum qui servat amicum
Cuncta sibi servat. –
Pan: Fiat, charissima Christi
Sponsa, deo dignis virtutibus admiranda.
Amo: Venite quotquot hic adestis pauperes!
Nummos pecunias, novasque et optimas
Vestes dabo. Has prime aureas phialas

Et coniurata descendunt praelia Memphi.
Namque per Aegyptum praetentaque litora ponto
Conspexi venisse rates ex urbe Latina
Advectosque freto, contra qui numina Christi,
Sponsi o virgo tui, crudelia bella parabunt.
Lea: Quin etiam (horresco referens) o sacra Virago
Iam nunc festa dies agitur, veterumque deorum

istum
Qui vita bene credat emi, quo tendo, decorem.
Panti: Siccine et Ausonios fasces, Latiasque secures
Temnis?
Cat: Temno equidem quicquid Christi adversatur honori.
Bia: Heu, heu, quam timeo, ne te fata impia tangant!
Cat: Fata nihil possunt: solus regit omnia Christus.
Amo: Ah fugias, Regina, precor, tam dira pericla!

Tam tibi, quam nobis magno potes esse dolori.
Cat: Desinite! Hac etenim citius cervice recedet
Hoc caput, immanis quam Christo invisa tyranni
Aequo facta ferens animo dulcissima Christi
Numina contemni patiar veterumque deorum
Errores iterum veteres et sacra novari.
Panta: Nympha Paretonias inter dulcissima nymphas.
Parce tibi,

equidem matrique tuae tam dira pericla
Exponam haud unquam fines habitura petitos.
Cat: Quorsum opus est verbis, vel quo certamine tanto?
Vincit amor Christi vestros, mihi credite, amores.
Panta: En matrem, regina, tuam proceresque et amicos!
And: Heu heu gnata, quid admisi, charissima gnata?
Mene

Anc: Ah regina mane, maneas regina precamur!
Cho: Heu quis erit tandem finis, quae meta malorum?
Heu heu quid facimus? Christe deus, fer opem!
Cat: Quid me conficitis? Christi constringor amore,
Qui vestros longe exsuperans evincit amores.
Surgite! Non contemno preces, sed praefero Christum.
And: Heu rediit, rediit mens et

mater:
Testor siderei praesentia numina caeli,
Quam cupiam ex animo tantas tibi demere curas,
Dulcibus et verbis miseros lenire dolores.
Verum amor iste tui Christi superatur amore.
Ibo. Valete omnes! Durum ad certamen adibo,
Praeside freta deo. Valeas dulcissima mater,
Tuque, o Alexander, valeas charissime, Christi
Vive memor!

Verum amor iste tui Christi superatur amore.
Ibo. Valete omnes! Durum ad certamen adibo,
Praeside freta deo. Valeas dulcissima mater,
Tuque, o Alexander, valeas charissime, Christi
Vive memor! Simul et valeas, dilecte Leander!
Et tu Panticrates, longe gratissime rerum,
Tuque, Amoraldes, vale! Et, o Bia amabilis, et tu
Consiliis, Rosimunda, potens

salutem,
Fausta tuo imperio ac felicia cuncta precari,
Maiestatis honos atque inviolabile regni
Impulerat sublime decus Latiaeque secures
Fascesque Ausonii: at Christi laus summa repugnat,
Qui solus tenet imperium, quo cuncta reguntur.
Qui, cum regna tibi dederit belloque potentem
Fecerit, invictis cinctum ac fulgentibus armis,

Numen habere putet? Coniurant maxima mundi
Imperia et regnatores bellique potentes
Et populi et linguae, coniurat mundus et omnes
Terrigenae obscuri contra nova numina Christi.
Sanguine Christiadum caesorum territa tellus
Et maria et virides inter labentia ripas
Flumina: cur igitur, claro sata sanguine Costis,
Sponte tibi mala tanta paras?

Nunc tenebris video discussis, reddita mens est.
Cat: Non Solymi quondam vates vestraeque Sibyllae
Testabantur idem venturaque regna docebant
Christi et Christiadum? En, vestras legitote Sibyllas!
Phi.8: Mens fugit, obstupeo, timidis vox faucibus haeret.
Cat: At Christum esse deum testantur plurima signa,

uni
Sunt tribuenda deo. Nam vitae lumine cassos
Ex Erebo eripuit, revocans ad munera vitae,
Totumque egregiis factis insigniit orbem.
Desinite ergo, viri, Christi indubitata negare
Numina et infandos divosque deasque tueri!
Max: Respondete viri, non respondetis, inepti?
Chorus: Improbas Christus temerariasque
Comprimit linguas

Nostrum vocandus erat et indoctissimus.“
Ecce puella, sophe, en, tua nunc promissa reposco.
Phi.1: Caesar, magne opibus, regnis, prudentia et armis,
Vincimur a Christo, Christi transimus ad aras.
Da promtam victis veniam! Terrere minando
Non potes. Illabi manifestum in pectora numen
Sensimus et rutilare sacro caput illius igne
Vidimus et labi

nos terrere minando / Illabi manifestum in pectora numen / Sensimus et rutilare sacro caput illius igne / Vidimus et labi flammas ex ore loquentis. / Vincimur a superis, et victi ponimus arma. / Da veniam, Caesar! Christi transimus ad aras. / Iuppiter et proles et numina falsa, valete! 1261] 1278; Verg. Aen. 12,2 sua nunc promissa reposci. 1272sq. hanc … Rupistis] Cf. ad 916. 1279 nostris … regnis] Verg. Aen. 4,591. 1280

laeto stat pectore ad ignes
Ire. Vale, virgo, nostrae dux magna salutis,
Verba deae similis vultumque oculosque nitentes!
Doctor magne, vale, Machari, o maxime doctor!
Phi.2: Christi sponsa, vale, vale, o inclyta et optima virgo!
Doctor magne, vale, vale, o inclyte et optime doctor!
Phi.3: Virgo beata vale, vale, o intemerata virago!
Doctor magne vale

Quas meruere pati solvent scelera impia poenas.
Interea mala multa bonos perferre necessum est.
Por: Iam nova lux, nova mens, nova caelo gratia ab alto
Defluit et Christi legemque fidemque secutos
Participes iubet esse tui. Documenta salutis
Accipimus sequimurque animis in cuncta paratis.
Imp: Et nunc ego Christi cognitam sequor fidem,
Deumque Christum diis reiectis

ab alto
Defluit et Christi legemque fidemque secutos
Participes iubet esse tui. Documenta salutis
Accipimus sequimurque animis in cuncta paratis.
Imp: Et nunc ego Christi cognitam sequor fidem,
Deumque Christum diis reiectis assero.
Christum ut deum semper venerabor et colam.
Cat: O vos felices mecumque in lumen ituros
Aethereum: mecum caelos visetis uterque.

Tibi stupenda mortis exquiram novae
Tormenta, quae parere recusantem doment.
Cat: Desine plura loqui, Caesar, sententia firma est.
Quo maiora mihi mala Christi propter amorem
Intuleris, tanto maiori luce coruscam
Me facis. Ergo mihi fuerit dum in corpore sanguis,
Unius usque sequar Christi data iussa et amores.
Non alius me

est.
Quo maiora mihi mala Christi propter amorem
Intuleris, tanto maiori luce coruscam
Me facis. Ergo mihi fuerit dum in corpore sanguis,
Unius usque sequar Christi data iussa et amores.
Non alius me tanget amor, non altera taeda:
Nulla meum tetigit tangetve libido cubile.
Max: O bestiam intolerabilem, o summum nefas!

Quam sit magna tuae metuenda potentia dextrae!
Cho: Christe deus, fer opem, fer opem, fer, Christe, salutem!
Cat: Quid, Caesar miserande, tremis? Si numina Christi
Haec faciunt, ubi sunt Iovis altae fulmina dextrae?
Quisnam illi eripuit rapido igne micantia tela?
Max: Pro Cerberum! Pro inferam Proserpinam!
Veh, non feram! Non hoc

Imp: Non ita, o exspecta paullum! Fare, inclyte Caesar,
Quod tantum irrepsit menti scelus? Omnia tanta
Non te signa movent? Non haec sine numine divum
Eveniunt, Christi sunt haec miracla potentis.
Quid facis, infelix? Quaenam, quae secula porro
Sera adeo tantum scelus unquam oblita silebunt?
Parce manus scelerare, pio, peto, parce cruori!

Quid lentus dubitas? Quid inexorabilis haeres?
Exerces odium nec iniqua finis in ira est.
Max: O misera, nefandae vocis ora comprime,
Patrona Christi, ne necem incurres malam!
Imp: Caesar, non manifesta vides miracula rerum?
Ah cessa irritare deum, tibi me quoque Christus
Abstulit, et vivo caput hoc in flumine

Tibi benedicat rex superum omnipotens deus.
Imp: Vale, et deum optimum atque maximum, precor,
Pro me ut precere, Machari, pater optime!
Eubulus: O ter beata sponsa Christi, iam vale!
Imp: Eubule, vale, commendo me precibus tuis!
Philaletes: O sempiternis digna laudibus, vale!
Imp:

tibi religio vana atque indigna suasit
Me licet invito, corpus mandare sepulchro
Coniugis infandae? –
Por: Dominam sepelire iacentem
Magni relligio Christi me iussit, et ipsum
Propter id, his manibus feci: nam flumine vivo
Me quoque, si nescis, lavit regnator Olympi.
Fac quodcumque voles, duro rape viscera ferro,
Aut

poenas Christianus quaslibet.
Bru: Et ego simul tecum cupio, princeps, mori.
Hec: Et nos lubentibus animis tecum necem
Subibimus Christi sacro pro nomine.
Cam: Christo duci nunc militare statuimus, (cum reliquis)
Nostrae salutis ille portus et anchora.
Han: Christum intimis gestamus

Sese exhibebit obvios victoribus.
Por: O socii pelago terraque pericula passi,
Ponite corde metus, pavidas secludite curas! 1787–90] BM 3,583–86 Sepelire iacentem / Relligio Christi dominam me iussit, et ipsos / Rhetoras ante dedi tumulo. Nam flumine vivo … Olympi. 1791] Ricardus 4,264sq. Fac, quodcumque cupis! Face, ferro, framgime rupis / In me desevi! – duro … ferro] BM 3,592.

Macharius – Andridamia – Catharina – Pantaleon – Panticrates – Alexander – Leander – Amoraldes – Eubulus – Philaletes – Angeli – Carnifex – Maxentius
O sponsa Christi, virgo nobilissima,
Certaminis, i, palmam cape, virgo, et omnium
Nostrum memor precibus clementiam dei
Nunquam impetrare desinas! Vale o pia,
O ter benigna virgo,

Cat: Parce pio maerore, parens, absiste querelis!
Illum cerno diem, quem toto corde petivi,
Quo mihi fas erit ad superos migrare triumphos.
Iamque vale, o mater, Christi te numina firment!
And: Heu doleo, tenebris oculi coguntur obortis,
Deficiunt vires, et genua labantia sidunt.
Eub: Vale, o beata, deprecare caelitum

repullulent!
Sed quid tonitru? Quid fulmina? Aut quid fulgor hic
Sibi vult? Venire numina quaedam conspicor.
Celerate, venite, viri! Fugite monstra horrida!
Ang.1: Inimica Christi turba, cito fugite hinc procul,
Nam Christus istud virginis corpus suae
Condi et sepeliri in monte Synai iubet,
Ne virginale corpus attrectet furor.

istud virginis corpus suae
Condi et sepeliri in monte Synai iubet,
Ne virginale corpus attrectet furor.
Ang.2: Tollamus igitur martyris virgunculae
Artus pudicos numinis Christi domum!
Laudemus aeternum decus aeterni patris!
Ang.3: O ter beato sidere passi,
Quos Christus voluit suos!
O ter beato numine passi,

fidem,
Christum sequar. Precare, Costis, ut assequar!
Da, Costis, da, virgo, dies, venerata, secundos!
Pon: Sed et ego tot miraculis moneor fidem
Christi ut sequar: tuam sequor, Costis, fidem.
Da, Costis, da, virgo, dies, venerata, secundos!
Mac: Te decet omnis honos, deus, o qui Costida tantis
Muneribus cumulas, altum

pater et hominum Rex
Promißamque fidem sancte, fœdusque iugale
Sanxerit æterno, Sanctus pietatis amore.
Ergo iam CATHARINA Ducem tu fæmina Princeps
275   Dilige corde tuum, ceu CHRISTI dogma requirit:
Dilige ceu castum, coluit Susanna maritum:
Dilige ceu Rebecca pium dilexit Isaacum:
Obsequij exemplum Saræque imitare fidelis.
Namque DEO tanti qui sacri est

sibi rex legit patriis acerrimus armis,
75  Boiugenumque hostis regum, Theodoricus olim,
nunc quoque Teutonidum celebratus carmine passim.
Tunc postquam Theodo regnorum et nominis haeres
Boiariae, Christi et divum contemptor et aequi,
Tot ferro ediderat strages, tot funera gentis
80  Romulidum; ac septem cum duris praelia Gothis
fecerat, Italiae fines super usque secutus;
ipse nimis validos contra

sanguine, suntque illis laevo sua funera cornu.
Ultor erat deus, ut nimium virtute feroci,
305  qui exsuperant, velit ac soleat frenare superbos,
impius et miles, cui turpabatur imago
sancta dei Christi coeno et violaverat aras
tempore festo ludis, det sanguine poenas.
Madrucius tandem nec longo tempore captus
310  haud ullo pretio – tanta indulgentia Galli –
sed prece germani et propria

virtutisque, decus verum praesente Rodolpho
165  Caesare et imperii toto praesente senatu.
O fortunatam natam melioribus annis
Gregorio Magno et sacro et sacrato principe Romam!
Ille gregis Christi supremus pastor ovilis,
ille gubernator tuus, o Petreia navis,
170  ille tibi summum caput, o ecclesia, terris
his datus imperioque pater fidissimus, idem
Europaeque Asiaeque pater, totius et

et Plasma(??) 141 Tridenti] Tridentum divinitus a Tridenti nuncupatum. Vega, descriptione Tridenti. 147 Hermagora] Tridentum ab Hermagora, sancti Marci discipulo, episcopo Aquileiensi anno 40 ascensione domini Christi fidem Christianam accepit. Anno 383 episcopum habuit patronum sanctum Vigilium martyrem. 148 Simon] Fulget martyrio Simonis infantis a Iudaeis occisi. 150 Christophore] Christophori

Argumentum Actus I. Eremita
Principia ostendunt, Maxentius unde furorem
Hauserit in famulos Christi, Christoque iugatur
Costis connubio, et sua dispertitur egenis.
Sed ha – Megaera prosilit!

Emensa spes si viribus nostris foret,
Spe decidissem et cepta damnassem prius:
Sed cum potente spes mea nitatur deo,
Sperare possum quidlibet tali auspice.
Nut: Tentare Christi numen audax non times?
Virgo tenella facinus insolitum apparas?
Cat: Per vilia Christus magna semper conficit,
Demissa tollit, deprimit sublimia.

Agitur salus quamplurimorum. Nut: Sed tua
Unius instar plurimorum est. Cur te gravas
Reginam alieno pondere? Cat: Quidquid gloriae
Christi propinquum, non alienum indico.
Christine patiar obliterare nomina
Et pristinos cultus novari daemonum?
Absit, recidi potius hoc optem caput!
Oec: Generosa virgo,

Audin tuorum? Quem silicem non molliant?
Mollesce, alumna, te reserva patriae!
Cat: Agnosco amorem, quem loquitur nimius dolor,
Sed vestro amori Christi amorem praefero.
Omn: Tui miserere, domina, miserere omnium!
Cat: Ecquid doletis ceu morituram? Surgite!
Non moriar, ibo ad nuptias sponsi mei.

Cat: Ecquid doletis ceu morituram? Surgite!
Non moriar, ibo ad nuptias sponsi mei.
Nut: Quod ore verbum, filia, perplexum iacis?
Cat: Pro Christi amore occumbere est, sponsum DEUM
Sibi emereri. Nut: Quo pietas te provehit?
Quo numinis aestus abripit mentem? Ah, ita
Spe destitutos nos relinques,

maximo.
Quid Gloria mundi cum Cupidine restitas?
Quo fine vos legavit huc rex Belzebub?
Glo: Finis scopusque Belzebubi hic scilicet,
Ut legibus Christi remittat nuntium.
Fur: Citius retro gradis labentur amnes cursibus,
Superba pestis quam semel arreptam fidem
Eiuret. Animus crescit inter

ultimam syllabam resolvendi).
6: Vos, vaga coeli sidera, iuro
Me dominam quocunque locorum
Quaesiturum. Omn: Sit fixum et ratum!
6: Iuro me nunquam Christi fidem
Deserturum. Omn: Sit fixum et ratum!
6: Iuro reginae fore vindicem
Quocunque modo. Omn: Sit fixum et ratum!
Omn: Exurge, deus magne Sionis,

attentius,
Tentanda mitiora prius ego suaserim.
Pha: Fac, imperator, convocentur undique
Ex urbibus Aegypti sophorum principes,
Contraque Christi disputent stultam fidem!
Puella mox authoritate territa
Solvet severam sub sophis sententiam.
Max: Ex tripode Phoebi, pontifex, locutus es.

corrupimus
Pecunia, ut mandare terrae corpora
Liceret. Impetravimus a lubentibus.
Ne quis dubitare possit, hanc vestem exui
Uni piorum martyrum. Nut: O potentiam
Christi, o bonitatem posteris memorabilem!
Oec: En, commodum famuli egrediuntur carcere,
Fors de dominae docere nos quibunt statu.
Cho.Ad: Coeli pande fores, rex bone coelitum,
Ac de sidereis aspice

Haud fugio, palmam moror,
Qua me supremus decoret in coelis DEUS.
Illic quies est perpetua et felicitas,
Per hasce tantum comparanda miserias.
Por: Si Christi et ego cum militibus mihi subditis
Fidem asseram, quid praemii Christus dabit?
Cat: Nunquamne scripta Christiadum tibi lecta sunt?
Por:

ipsa] ipse C. 1607 iam] ferre C; cf. A 1208. – certa minis C. 1585–87] A 1189–91. 1598–1602] A 1225–27, 1235sq. 1604–11] A 1205–13. 1622] A 1223.
Durate, Christi spiritum sectamini!
Docebit ille, vincta quod nequeo. Fau: Vale,
O sponsa Christi! Cat: Et tu vale sponsa illius!
Por: Vale, o salutis nostrae

1225–27, 1235sq. 1604–11] A 1205–13. 1622] A 1223.
Durate, Christi spiritum sectamini!
Docebit ille, vincta quod nequeo. Fau: Vale,
O sponsa Christi! Cat: Et tu vale sponsa illius!
Por: Vale, o salutis nostrae amatrix! Cat: Tempus est
Abire, ne vos Caesari prodat mora.
Claustra ego

Christum verere potius et famulam DEI
Dimitte liberam, ut sceleri ne addas scelus!
Max: Coniunx, nefandae vocis ora comprime,
Patrona Christi ne simul mortem haurias! 1703 superis] Cf. A 1388. 1722] Caesane C. 1736] Christo C; cf. A 1537. 1703] A 1388. 1704–13] A 1467–82. 1705sq. te … cruci] B

Tori iugalis comparem spreta fide
Iussit necari et canibus escam proici.
Tollam cadaver debita condens humo.
Audebo multis unus ipse commori
Fidemque Christi voce fari libera,
Quam vos docui brevitate quamvis temporis
Arctatus. Audet aliquis e toto grege
Pietatis ergo me sequi? Omn: Dux inclyte,
Audemus

Arctatus. Audet aliquis e toto grege
Pietatis ergo me sequi? Omn: Dux inclyte,
Audemus omnes, te sequimur! Mil.1: Tecum necem
Subibimus pro Christi amore et gloria.
Mil.2: Christum intimis gestamus in praecordiis.
Mil.3: Testabimur Christi fidem ipso sanguine.
Por: Retrogredi quicunque

omnes, te sequimur! Mil.1: Tecum necem
Subibimus pro Christi amore et gloria.
Mil.2: Christum intimis gestamus in praecordiis.
Mil.3: Testabimur Christi fidem ipso sanguine.
Por: Retrogredi quicunque mavult, annuat!
Omn: Tecum periclo devovemus corpora.
Por: Ruamus ergo pariter in mortem! Deus

Copiae Litterarum ad diversos ab anno Christi 1640 1. Stephani an Georg Buchmüller, Regens des Konvikts in Ingolstadt Stams, 9. Oktober 1640 Stephani informiert [Georg Buchmüller], den Regens des Konvikts in Ingolstadt, über seine

vestra mihi meisque tam faustum apprecata est, superis opitulantibus bene sani atque in Domino hilares transegimus. (2) Aliqualis tamen nebecula eum nostrae laetitiae diem inde quadantenus infuscare visa est, quod in ipsis resurgentis Christi solemniis triste nobis funus efferendum Inter efferendum et fuerat duplim nobis. fuerat, pharmacopaei scilicet nostri Lamberti, qui ipso sacri paschatis die sub vesperum fatis concessit.

a reverentia vestra pro more et consuetudine antiquitus semper observatis crastina e suggestu suis parochianis palam denuntiari, ut huic fructuosissimo sacrificio, prout sua quemque devotio stimularit, interesse et insignium gratiarum ac meritorum Christi participes se reddere possint et valeant. (3) Praestabit in hoc reverentia vestra et Deo rem gratam ac placitam et nobis officium benevolentiae non vulgaris. 36. Stephani an Kooperator

comitis Ottonis Henrici] Gemeint ist Otto Heinrich, Graf Fugger, Herr zu Mickhausen, Grönenbach und Mattsies, 1615-1644. non uno, quod petierat, sed tribus missae sacrificiis in nostro sanctissimi sanguinis Christi sacello, sanctissimi sanguinis Christi sacello] Die Heilig-Blut-Kapelle (auch: Milser-Kapelle) befindet sich im Südwesten der Stiftskirche und wurde 1715 neu gebaut

Herr zu Mickhausen, Grönenbach und Mattsies, 1615-1644. non uno, quod petierat, sed tribus missae sacrificiis in nostro sanctissimi sanguinis Christi sacello, sanctissimi sanguinis Christi sacello] Die Heilig-Blut-Kapelle (auch: Milser-Kapelle) befindet sich im Südwesten der Stiftskirche und wurde 1715 neu gebaut (vgl. Hammer 1935, 34f., Amman 1984, 4). id quod

eiusdem reverendissimae pietatis suae numquam non desideravimus, tamen tunc multo maxime absentiam eiusdem gravius ferimus, cum ecclesia pro Christo et sanctis eius festine solemnizat. (2) Proinde ad nuperas pentecostes ac praecipue corporis Christi sacratas ferias reditum reverendissimae pietatis vestrae non tam speravimus, quam certo et quasi sine haesi tatione omnes expectavimus. (3) Calicem ecclesiae Söldensis ratiarius noster Barrabas ante dies 14 ad me retulit quidem,

et pacifice peracta sunt, in quibus ecclesia Özensis noviter augmentata est ac cessione 70 florenorum, quos quidam fundavit pro introducendo illo ritu laudabili, quo hebdomadatim diebus Iovis sub vesperum solito pulsu aeris campani memoria agoniae Christi in horto sudantis devotis fidelibus ingeritur et refricatur. (3) Murarii nostri tametsi in opere erigendo opere erigendo] Es geht um den weiteren Ausbau des Konventsbaues. satis

dem zuzustimmen, denn Pranthueber stellt keinen Gewinn mehr dar. Das Wetter präsentiert sich im Moment sehr regenreich, obwohl die Früchte starke Sonnenstrahlen nötig hätten. Stephani hat ein allgemeines Gebet vor dem Altar des heiligsten Blutes Christi festgesetzt. Ad abbatem nostrum Oeniponti in comitiis occupatum, 6. Iulii 1647. Reverendissime in Christo pater, observandissime praesul, gratiose domine (1) Dies, quos reverendissima

acciverit, quia tamen faenum agri, saltem quod demessum est, ab introitu horrei retardat, ac frumentum in spica adhuc valde tenerum, solis coctione magis quam aquarum irriguo indiget, idcirco heri ad venerandas reliquias sanctissimi sanguinis Christi in sacello nostro in sacello nostro] Gemeint ist die Milser Kapelle (auch: Heilig-Blutskapelle), vgl. Hammer 1935, 34f. pro aeris serenitate rursus comprecationem instituimus confisi multorum

vom Pferd stürzte und ertrank. Einige Arbeiter in Stams forderten, für kurze Zeit nach Hause zurückkehren zu dürfen, um nach ihrem Vieh zu sehen; Stephani gestattete dies nicht. Vor kurzem stiftete Georg Stöckl am Altar des Heiligsten Blutes Christi eine Votivgabe, woraufhin es ihm und seiner Frau sofort besser ging. Er versprach, das wundersame Ereignis in einer Tafel verewigen zu lassen. Stephani wünscht seinem Abt einen wirksamen Schutzengel.

una cum coniuge sua periculose decumbens statim ac sacrum in illius honorem fieri curavit, extemplo bene habere coepit. die abitus reverendissimae pietatis vestrae votivum sacrum ad reliquias sanctissimi sanguinis Christi ad... Christi] Bei dieser Reliquie handelt es sich um ein Stückchen Erde, das mit dem Blut Christi befeuchtet wurde. Sie war um 1300 nach Stams gekommen, wo sie in der von

ac sacrum in illius honorem fieri curavit, extemplo bene habere coepit. die abitus reverendissimae pietatis vestrae votivum sacrum ad reliquias sanctissimi sanguinis Christi ad... Christi] Bei dieser Reliquie handelt es sich um ein Stückchen Erde, das mit dem Blut Christi befeuchtet wurde. Sie war um 1300 nach Stams gekommen, wo sie in der von Rupert Milser gestifteten Heilig-Blutskapelle

coepit. die abitus reverendissimae pietatis vestrae votivum sacrum ad reliquias sanctissimi sanguinis Christi ad... Christi] Bei dieser Reliquie handelt es sich um ein Stückchen Erde, das mit dem Blut Christi befeuchtet wurde. Sie war um 1300 nach Stams gekommen, wo sie in der von Rupert Milser gestifteten Heilig-Blutskapelle (auch Milser Kapelle) verehrt wurde, dann aber in Vergessenheit geriet. Erst Abt Thomas

intrepide et primus amicum officium exposco, qui reverendae admodum pietati vestrae hactenus nihil adhuc obsequiorum praestare potui. (2) Id vero, quod pietatem vestram admodum reverendam flagito, istud est: (3) Ad diem huius mensis 24tum, qui magno Christi praecursori Christi praecursori] Johannes der Täufer, dessen Fest am 24. Juni gefeiert wird. est sacer, in ecclesia nostra parochiali festum patrocinii annuatim celebramus,

qui reverendae admodum pietati vestrae hactenus nihil adhuc obsequiorum praestare potui. (2) Id vero, quod pietatem vestram admodum reverendam flagito, istud est: (3) Ad diem huius mensis 24tum, qui magno Christi praecursori Christi praecursori] Johannes der Täufer, dessen Fest am 24. Juni gefeiert wird. est sacer, in ecclesia nostra parochiali festum patrocinii annuatim celebramus, in quo fere semper maluimus praeconem verbi divini

nostrum agentem Oeniponti, 4. Iulii 1648. Reverendissime in Christo pater, observandissime domine domine (1) Sistunt se, quos reverendissima pietas vestra evocavit, duo conventuales nostri unctione chrismatis sacri in Christi pugiles formandi; quibus gratulamur, quod ad ecclesiasticos ordines ianuam tandem repererint confirmationis beneficio. (2) Fratrem Ludovicum fratrem Ludovicum] Gemeint ist Bruder Ludwig Winter

Sommerkleid kann Stephani nicht aus Stams schicken, er soll es auf Kosten des Rektors selbst beschaffen. Ad fratrem nostrum Albericum, convictorem Salisburgensem, 1. Octorbis 1650. Religiose, in Christi visceribus dilecte (1) Superaveris iam, credo, scholasticos pulveres, qui te in rhetorico cursu sudantem exercuere, nec dubito, quin rude donatus rude donatus] Sprichwort aus der

Brief erhalten. Ad fratrem nostrum Albericum Manincor in Salzburg, 2. Martii 1652. Religiose, in Domino perdilecte frater. Salutem et affectum benevolentiae (1) Iam dum ante ferias Christi nascentis, ut nosti, aditum tibi ad sacros ordines aperire intenderam, at obsistente rigore consistorii Salisburgensis mea ego intentione et tuo tu desiderio frustrati sumus. (2) Sed en, alteram tibi nunc pando ianuam publicas dimissorias

Doch der Abt lehnte alle Bestrebungen ab. Er ließ sich höchstens zu ein paar Erholungstagen in Stams überreden. Ad fratrem Georgium in Salzburg studio physices intentum, 9. Martii 1652. Religiose, in Christi visceribus dilecte frater (1) Tandem aliquando, inquies, responsum venit ad ternas mearum. (2) Ita est: Tarde festinat calamus meus. (3) Remoram iniciunt multa et prope iam aberat, ut et hac vice conticescerem.

Schluderpacher) iteratis, ne dicam importunis, intercessionibus animum reverendissimi nobis insciis expugnarunt. (7) Quod reliquum est, si in vinea domini operam coeptam adhuc ultra locare te oportuerit, stude semper exemplari conversatione Christi bonus odor esse ac nemini dare ullam offensionem, ut non vituperetur ministerium tuum. (8) Quod dum finitum fuerit, rediturum te credam non vacuum, sed cum praemio, quod abs te praestiti emeruerint sudores. Interim in Domino salve et

Reverendissime in Christo pater, amplissime praesul, observandissime domine domine (1) Cisterciensium tomos annalium in cubiculo abbatiali duos offensi, quorum posterior res continet in ordine gestas usque ad annum Christi 1173 nec ultra, ut proinde terius ille tomus, qui reverendissimae pietati vestrae noviter est allatus, monasterium Stambsense necdum viderit. (2) Mittere una etiam volui desideratum Gretserum ac litteras reverendissimi, ut puto, Mulbrunensis,

soll sich über die so plötzliche Abberufung keine Sorgen machen. Ad religiosum fratrem nostrum Georgium Nussbaumer, pro tempore Salisburgensem studiosum 5. Octobris 1652. Religiose, in Christi visceribus dilecte (1) Lente admodum festinat eques noster frater Albericus, Lente... Albericus] Vgl. Primisser cap. 42 § 33 Eodem tempore Albericus Manincor Salisburgo est

um das Clementi gebeten hat, soll er sich kaufen, jedoch sparsam und zweckdienlich agieren. Ad fratrem nostrum Georgium Nusspaumer philosophantem Ingolstadii, 1. Aprilis 1653. Religiose, in Christi visceribus dilecte (1) Miror equidem epistulas tuas, quas nunc Anglipoli ad me destinas, citius apprehendere metam, quam quibus antehac Salisburgo me conveneras, cum interim credam plures dietas a montibus nostris distare

fere hominum comitatu Stamsium adeunt. Ubi Ferdinandus quidem (quia ad sacram calvariam praecipue suum habuerat refugium) sacrum solenne coram ea de sancto Zacharia decantari fecit. Anna vero coniunx sacerrimum Christi cruorem eiusque hierothecam corona aurea lapidibus pretiosis ditissima exornavit. ut tibi aliquid nuntiem ex Tyroli, serenissimus archidux noster serenissimus...

Calvariae sancti Zachariae sibi applicari petiit, quem in finem ego ante ultimos dies Bacchanalium Oenipontum evocatus sum ferens mecum in lectica (quam serenissimus destinato in Stambs submitti iusserat) veneranda lypsana sanctissimi sanguinis Christi sanctissimi... Christi] Zur Heilig-Blut-Reliquie vgl. Noten zu ep. 133. et capitis sancti Zachariae. (11) Postridie in aula coram serenissimis Ferdinando et Sigismundo

quem in finem ego ante ultimos dies Bacchanalium Oenipontum evocatus sum ferens mecum in lectica (quam serenissimus destinato in Stambs submitti iusserat) veneranda lypsana sanctissimi sanguinis Christi sanctissimi... Christi] Zur Heilig-Blut-Reliquie vgl. Noten zu ep. 133. et capitis sancti Zachariae. (11) Postridie in aula coram serenissimis Ferdinando et Sigismundo Sigismundo] Gemeint ist

serenissimi archiducis] Gemeint ist Erzherzog Ferdinand Karl. nostri intentioni intentioni] Vgl. Anm. zu ep. 270. ad venerandas reliquias sanctissimi sanguinis Christi sanctissimi... Christi] Zu dieser Reliquie vgl. Noten zu ep. 133. pro posse ut satisfiat accurabo. (6) Eum clementissimus Deus toti patriae et reverendissimam pietatem vestram monasterio

Ferdinand Karl. nostri intentioni intentioni] Vgl. Anm. zu ep. 270. ad venerandas reliquias sanctissimi sanguinis Christi sanctissimi... Christi] Zu dieser Reliquie vgl. Noten zu ep. 133. pro posse ut satisfiat accurabo. (6) Eum clementissimus Deus toti patriae et reverendissimam pietatem vestram monasterio nostro diutissime servet incolumes!

constituto habemus, nisi ille iussis nostris praesentibus paruerit atque intra praefixum sibi terminum monasterium Caesariense adierit, ea arripere consilia, quae forsan toti familiae parum fuerint amica. (3) Ita nam officii nostri ratio et caritas Christi nos urget, ut ne quemquam de commissis inter mundi procellas naufragari sinamus. (4) Porro desideramus ab admodum reverenda dominatione vestra certiores proxime fieri tam super receptione praesentium quam etiam illarum, quas ad eandem pater

der Einheimischen erwehren, die ins Kloster drängen. Es gibt also keinen Platz für Bayern. Ad fratrem Thobiam Ingolstadii studiosum 1661, 21. Iunii. Salutem et omnia prospera Religiose, in Christi caritate dilecte frater (1) Responsum, quod tres iuvenes logici per calamum tuum religionis nostrae habitum sollicitantes desiderant, paucis sic accipe: (2) Etsi iteratis vicibus te monueram, ut ad sublevandam hominum

Auftrag bekommen hatte, große Darstellungen aus dem Leben des Hl. Bernhard zu gestalten (vgl. Ammann 1975, 55-57). vale nobis fecit cum Georgio Ingram Oenipontum regressus. (6) Cuius posterior pictura, Christi sanctum Bernardum amplectentis, Christi... amplectentis] Eine Abbildung dieses 1662 von Bonaventura Schor fertiggestellten Bildes findet sich bei Ammann 1975,

Hl. Bernhard zu gestalten (vgl. Ammann 1975, 55-57). vale nobis fecit cum Georgio Ingram Oenipontum regressus. (6) Cuius posterior pictura, Christi sanctum Bernardum amplectentis, Christi... amplectentis] Eine Abbildung dieses 1662 von Bonaventura Schor fertiggestellten Bildes findet sich bei Ammann 1975, 54. utrum exspectationi reverendissimae pietatis vestrae par

[Gemelich], erwirkte diesen Ablass von Papst Alexander VII. nur für sieben Jahre, während Abt Haas nun die ewige Bestätigung haben möchte. Dafür möge sich Ughelli einsetzen. In der neuen Bulle soll dezidiert auf die Kapelle des Leichnams Christi Bezug genommen werden, in der die Blutreliquien aufbewahrt werden. Auch im Streit zwischen Stams und Brixen, was die Besetzung der inkorporierten Pfarren und Benefizien betrifft, wünscht sich Abt Haas Ughellis Einsatz. Die Vorschläge des

spiritualibus muniis indulgentiarum magnifice dotatum. (2) Speciatim vero gavisi hactenus sumus illustri privilegio uni dumtaxat altari affixo, quo piae fidelium animae per missas defunctorum a nostri collegii sacerdotibus celebratas suffragantibus Christi, beatissimae Virginis et sanctorum meritis ex purgatorio misericorditer liberarentur. (3) Praestita haec nobis gratia novissime fuit a moderno felicis regiminis papa Alexandro VII., quam licet antecesor meus, honorandae memoriae abbas

novo nobis procurare ac impetrare dignetur. (4) Illud vero unice desiderarem, ut in bulla secutura clausula illa prioris (ad unum altare eiusdem ecclesiae per ordinem loci semel ad id destinandum) omissa exprimeretur altare nostrum in sacello corpori Christi dicato existens. (5) Habemus siquidem isto in sacello pretiosas reliquias sanctissimi sanguinis Christi, sanctissimi... Christi] Zu dieser Reliquie vgl. Noten zu ep. 133. per quas dextera excelsi

illa prioris (ad unum altare eiusdem ecclesiae per ordinem loci semel ad id destinandum) omissa exprimeretur altare nostrum in sacello corpori Christi dicato existens. (5) Habemus siquidem isto in sacello pretiosas reliquias sanctissimi sanguinis Christi, sanctissimi... Christi] Zu dieser Reliquie vgl. Noten zu ep. 133. per quas dextera excelsi pro devotione fidelium multas virtutes et signa usque in hodiernum operatur. (6)

loci semel ad id destinandum) omissa exprimeretur altare nostrum in sacello corpori Christi dicato existens. (5) Habemus siquidem isto in sacello pretiosas reliquias sanctissimi sanguinis Christi, sanctissimi... Christi] Zu dieser Reliquie vgl. Noten zu ep. 133. per quas dextera excelsi pro devotione fidelium multas virtutes et signa usque in hodiernum operatur. (6) Proindeque ad favorem piorum acrius excitandum optaremus praefatum

459. Stephani an Generalprokurator Ferdinando Ughelli in Rom Stams, 6. September 1664 Im Namen von Abt Augustinus Haas: Abt Haas wundert sich, dass die Glaubwürdigkeit der Urkunde, in der der Ablass des Altars mit dem Blut Christi bestätigt wird, angezweifelt wird. Deshalb schickt er nun das Original nach Rom. Erneut bittet Abt Haas den Generalprokurator, sich für die ewige Bestätigung einzusetzen. In einem beigelegten Kompendium wird der Streit zwischen Stams und

domini cardinalis Colonnae secretarii et officialis praefato anno obtinuit, simul reverendissimam dominationem vestram iterato rogans, quatenus illius renovationem secundum pristinam formam pro singulis diebus et quidem ad aram sacelli corporis Christi studeat impetrare, nam alterum illud novum breve pro duobus in hebdomade diebus, quod reverendissima dominatio vestra ad interim submisit, nobis sane deservire haud potest, quandoquidem in ecclesia nostra claustrali 14 omnino missas celebrare

et amplissimam dominationem vestram rogo, totis viribus in id incumbere dignetur, quatenus nova bulla brevi rursum donemur eaque per omnia ad stilum prioris formata, pro singulis scilicet diebus et nominatim ad aram in sacello corporis Christi existentem. (4) Quodsi expeditio haec in secretaria brevium forte difficilis sit et moram temporis adhuc longiorem deposcat, libeat interim reverendissimae et amplissimae dominationi vestrae saltem aliquot lineolis proxime certiorem me

der Strengen Observanz erreicht hat. Die Freude in der gesamten Oberdeutschen Kongregation wäre groß, wenn bekannt würde, dass der Streit endlich beigelegt worden ist. Leider ist auch das päpstliche Privileg für den Altar mit den Blutreliquien Christi noch nicht aus Rom eingetroffen. Abt Haas bittet Ughelli inständig, die Bestätigung zu erwirken. Ad procuratorem generalem Romae, 25. Aprilis 1665, nomine reverendissimi. Cum humanissima salute fausta

mox alterum de turba sacerdotum nostrorum mortis truculentia amisimus, patrem Eugenium Eyperger, aetatis annos 51 numerantem. (2) Mortuus is est 11. Septembris sub octavam antemeridianam catarrho cum apoplexia mixto suffocatus, cuius anima in sancta Christi pace aeternum quiescat. (3) Praefuit is 15 annis officio pistrinatus, conventui nostro a confessionibus per annos 19, organoedus vix ulli secundus. (4) Et licet fato admodum celeri ac inopinato abreptus fuerit (pridiana etenim nocte sanus et

factus commune triclinium nobiscum non frequentavit laborans ex catarrho et angustia pectoris, qui ipsum in pervigilio sanctissimae nativitatis ferme praesenti periculo suffocationis subiecit. (6) Res tamen iam eatenus meliorata est, ut hodie in Christi infantis circumcisione Christi... circumcisione] 1. Januar. sacris operari potuerit. (7) Frater Nicolaus frater Nicolaus] Wer hier gemeint ist, ist nicht klar, da sich im

laborans ex catarrho et angustia pectoris, qui ipsum in pervigilio sanctissimae nativitatis ferme praesenti periculo suffocationis subiecit. (6) Res tamen iam eatenus meliorata est, ut hodie in Christi infantis circumcisione Christi... circumcisione] 1. Januar. sacris operari potuerit. (7) Frater Nicolaus frater Nicolaus] Wer hier gemeint ist, ist nicht klar, da sich im Album Stamsense für den in Frage kommenden

exspectata diu nuperi capituli generalis acta ex Romanis latebris tandem lucem Germaniae nostrae aspicere plurimum gaudeo, quorum apographum a reverendissima amplitudine vestra mihi transmissum veluti ovum paschale accepi ipsis resurgentis Christi instantibus feriis. (2) Perlegi illud attente et studiose, sed praeterquam quod in eo plures articulos obscuritatibus implicitos deprehenderim, ex iis, quos Germania nostra mutatos aut ad moderationis orbitam reductos cupiebat, nullum vel levi

iam cum suo parente maesto in Stambs pervenit opem imploratura, nihil tamen hactenus praeter applicationem reliquiarum in ea tentatum fuit. (8) Sed quia misera magnam fiduciam habet et identidem dictitat in Stambs virtute sanctissimi sanguinis Christi sanctissimi... Christi] Zu dieser Reliquie vgl. Noten zu ep. 133. se iuvandum fore, idcirco genitor eius non desinit suis precibus de porrigenda auxiliari manu nobis molestiam facere. (9) Offert se

tamen hactenus praeter applicationem reliquiarum in ea tentatum fuit. (8) Sed quia misera magnam fiduciam habet et identidem dictitat in Stambs virtute sanctissimi sanguinis Christi sanctissimi... Christi] Zu dieser Reliquie vgl. Noten zu ep. 133. se iuvandum fore, idcirco genitor eius non desinit suis precibus de porrigenda auxiliari manu nobis molestiam facere. (9) Offert se quidem pater Nivardus

Ad abbatem Ebracensem, 23. Iulii anno 1669, nomine reverendissimi. Reverendissime, amplissime et honoratissime domine praesul (1) Quas reverendissima dominatio vestra postridie corporis Christi ex Ebraco ad me dederat, quinto Nonas Iulii rite accepi, ex quibus perspicere licuit reverendo patri Cunoni, patri Cunoni] Gemeint ist Pater Kuno Vogt aus Ebrach. si ad gremium matris

Fiessense huiusmodi vini doliola deinceps absque teloneo Caesaream usque vix penetratura, sed nihil ambigo reverendissimam amplitudinem vestram in mediis providendis non defuturam, ut illa secure penum Caesareensem subintrent. (4) Ipsa Christi nascentis votiva solemnitate accepi ex Salem mandatum de comparendo ad comitia nationalia comitia nationalia] Vgl. Primisser cap. 43 § 20 Vicarius autem generalis noster Anselmus archipraesulis iussu

Nachricht aus Kaisheim. Ad abbatem Caesareensem, 15. Aprilis anno 1670, nomine reverendissimi. Reverendissime et amplissime praesul, domine domine observandissime (1) Resurgentis Christi festivum phase reverendissimam amplitudinem vestram cum suis in laetitia et exultatione transegisse credam, et ut hic gaudii fomes in sospite ac bene sano corpore reverendissimae dominationis vestrae quam diutissime perduret, animitus opto,

nostri versus in matrem omnium. (9) Quinto enim Martii die naturae debitum solvit ac postera luce tumulum subiit, coelo tunc ob frigidissimam boream tam inclemente, ut vix ullus saecularium finem sepulturae exspectare potuerit. (10) Anima eius in Christi pace et benedictione aeternum quiescat, plura non addo, quia reverendissimae paternitatis vestrae faciem adhuc ante pascha videre desidero. 586. An Abt Anselm I. Muotelsee von Salem

Surrexit non est hic aiebat nuper angelus ad foeminas sepulchrum Christi invisentes. Liceat mihi eadem verba de binis litterariae Societatis nostrae membris repetere, quos per elapsas ultimas Christi surgentis festivas luces, nescio an utilis

non est hic aiebat nuper angelus ad foeminas sepulchrum Christi invisentes. Liceat mihi eadem verba de binis litterariae Societatis nostrae membris repetere, quos per elapsas ultimas Christi surgentis festivas luces, nescio an utilis curiositas, an terras nondum visas lustrandi cu- piditas ex musaeo suo surgere et alio abire coegit. Unus equidem horum, laborum

Bassani manu nocte concubia illustres miramus, tum beatissimam virginem, Divos Bar- tholomaeum et Dorotheam Bellini, Geor- gium et Hieronymum Titiani, divinam matrem cum puero Cygnani, Christi par- vuli in cruce dormientis elegantiam opus Rubenii stupemus. Dein in refectorium nos conferimus, ibidemque Christi e cruce pendentis imaginem a Palma elaboratam tacita

gium et Hieronymum Titiani, divinam matrem cum puero Cygnani, Christi par- vuli in cruce dormientis elegantiam opus Rubenii stupemus. Dein in refectorium nos conferimus, ibidemque Christi e cruce pendentis imaginem a Palma elaboratam tacita venerati- one una cum D. virgine et Assisia- te Patre a praeclaro illo rerum sacrarum proteo Barrotio effigi- ata

in adiacentem denique virginis Laurentanae aediculam nos conferebamus. et imprimis quidem altare castrense regum Hispaniae solido ex auro conflatum, inque huius medio Christi cruci suffixi ac divinae matris cum filio adoptivo immagines divini Michaelis angeli Bonarotae caelo ac toreumate exsculptas ad- miremur. In conclavi demum alte-

benii tabellis claudere, quarum pris- (...) in veteri lege fiauram altera Dei hominis nativitatem et tertia demum omnium facile princeps Christi cum cruce ad Calvariae montem rap- tati comitatum admirabili prorsus exhibet artificio, ut adeo paupe- rem hanc religiosae simplicitatis casam omnis artificii ac pretiosissimae

Matris
Pneuma repleturum Divina Prole; stupescat
Ordo puellarum tantos in Amazone sensus!
O quot singultus, quot agit suspiria! quanto
130  Affectu, ac oculis in terram versa modestis
Venturi Matrem Christi reverentur, eamque
Sic pia compellat: Te térque, quatérque beatam,
Cui sinus est Charitum sedes, et Circus amorum
Aethereo quibus igne faces, et casta nivali
135  Tela manu, sanctúmque sonant in vulnus ab

in ruderibus veteris construxit Agunti.
Amplis redditibus dotatum ac amplificatum
285  Sub titulo, quo gavisa est Ecclesia, Petri,
In Choro Apostolico reliquorum Principis almi.
Addidit ipse Crucem, cui Christi appendet imago,
Transvexitque tuas de Roma, Candide sancte,
Relliquias, illuc Temploque Araque receptas.
290  Plusquam mille annos cecini, nunc mille supersunt,
Caetera sed monumenta

Results Bibliography

Anonymus [1576], Tragoedia De fortissimo S. Catharinae certamine, versio electronica (), 1883 versus, Ed. Tilg, Stefan [word count] [anonymus-tragoedia-de-fortissimo].

Sonhovius, Johannes; 1543-1580 (1543-1580) [1577], Catharinias, versio electronica (), 2073 versus, Ed. Tilg, Stefan [word count] [sonhovius-j-catharinias].

Leucht, Johannes; unclear (unclear) [1582], Epithalamium heroicum in nuptias serenissimi principis […] Ferdinandi, versio electronica (), 313 versus, Ed. Korenjak, Martin [word count] [leucht-j-epithalamium].

Engerd, Johann; n. 1547, m. post 1587 (n. 1547, m. post 1587) [1583], Madruciados libri tres […] poema paraeneticum ad inclytum […] Carolum Gaudentium liberum baronem Madrucium, versio electronica (, Ingolstadt), libri tres: 537 + 464 + 261 versus, Ed. Kofler, Wolfgang; Schaffenrath, Florian [word count] [engerd-j-madrucias].

Starck, Wolfgang; 1554/55–1605 (1554/55–1605) [1606], Catharina Tragoedia, versio electronica (), 1973 versus, Ed. Tilg, Stefan [word count] [starck-w-catharina].

Stephani, Benedikt; 1613–1672 (1613–1672) [1640], Copiae Litterarum ad diversos ab anno Christi 1640, versio electronica (), 272 folia, Ed. Schaffenrath, Florian [word count] [stephani-b-copiae].

Roschmann, Anton; 1694–1760 (1694–1760) [1743], Iter Bulsanense 1740 confectum, integre descriptum 1743, versio electronica (), 5 folia, Ed. Schaffenrath, Florian [word count] [roschmann-a-iter].

Pruner, Giuseppe; 1697-1774 (1697-1774) [1744], De partu virginis, versio electronica (), libri tres: 586 + 682 + 683 versus, Ed. Schaffenrath, Florian [word count] [pruner-g-partu].

Resch, Joseph; 1716–1782 (1716–1782) [1772], Prosopopoeia gratulatoria nomine oppidi Inticensis, versio electronica (), 321 versus, Ed. Schaffenrath, Florian [word count] [resch-a-prosopopoeia].

Click here for a KWIC Report