Quod quaesisti inventum est in 316 locis.

Omnes locos inventos monstra

Preme hic ut KWIC videas

Loci 201-300:

STRUTIO. Vide supra Draco, cui voci crebro adiungitur. STUDIUM solent vertere vocem Hebraeam אללות alila et Maelal. Significat autem haec vox alias animi ardentem intensionem in aliquid, sicut ferme etiam Latini hac voce utuntur. Hoseae quinto. Non dant studia sua, ut revertantur ad Deum suum: quoniam spiritus fornicationum est in medio eorum, et Deum non cognoverunt. Aliquando significat mores, ipsas actiones et opera. Psalmo 9 et 106, Annunciate inter gentes studia eius. Sic Psalmo 77. Et in

] vulneratos. id est, in uno praelio tam multos superavit ac interfecit. Ad, vel ultra. Contritio super contritionem veniet. pro, ad, vel ultra. Ezech. 7. Ibidem. si auditus super auditum. Sic 2. Cor. 2. Tristicia super super tristiciam. id est, alia ad aliam tristiciam. Sic et Latini dicunt, Crebri nuncii alii super alios. et, Clades aliae super alias. Ios. 2, Viri persecuti sunt eos usque super [?:-da ] Iordanis. A, vel Ab. Psal. 22. Confidere me [?: facie- ] super ubera matris. id est, inde ab uberibus. Zach. 4 [?:

etiam oculos elevare, et magis sursum quam in terra spectare sicut Psal. 13. graphice tum superbiam, tum et humilitatem depingit, inquiens: Domine non erexit se cor meum, neque exaltati sunt oculi mei, et non ambulavi in magnis ac mirabilibus supra me. Vicinum quid huic est, quod Latini dicunt Superciliosus. Vicina huic spirituali superbiae est et illa, cum aliqui scientia inflantur, qui putant se solos magna quaedam ac multa scire, caeteris Christianis ignota: de quibus recte pronunciat Paulus 1. Corint. 8, Quod nihil sciant sicut oporteret scire. De talibus, praesertim

fratri semen, Gen. 38, est procreare liberos ex eius vidua, qui postea censeantur liberi illius mortui orbi fratris: quae lex ac consuetudo postea per Moysen renovata est. SUSPENSUM aliquid, pro dubio, incertoque aut periclitante, ponunt Hebraei quoque sicut et Latini. Erit vita tua suspensa tibi eregione. Deut. 28. id est, pendens, dubia ac incerta. Sic Os. 11, Populus meus suspensi erunt propter rebellionem suam in me. id est, semper sibi timebit, neque unquam erit securo quietoque animo. Figam illum ut clavum in loco fideli, eritque in solium

timidus, Deuteronom. 10. Quis est tener corde? 2. Samuel. 3, Et ego hodie tener et unctus: id est, nunc primum sum unctus, necdum regnum meum bene constabilitum est. Mulier tenera et delicata, Deuteronom. 28. id est, ad ocium et delicias assuefacta, nullisque laboribus ac molestiis indurata. Latini dicunt Mollis. Isaiae 47, Non vocaberis amplius mollis et tenera filia Babel. id est, expers laboris, ac in ocio et umbra delicate victitans. Posthac enim tibi, ut servae erit laborandum, et in sole ac frigore versandum. TENERE: TENENS arcum, hastam, et clypeum,

super mansuetos terrae. Isaiae 14, Omnes hirci terrae. id est, principes Deuter. 24. Qui sunt in terra tua intra portas tuas. pro in patria ac urbe tua. 1. Reg. 15. Sustulit scorta mascula de terra. Quarto, nonnunquam accipitur pro imo aut infimo loco, sicut caelum pro summo: sicut ferme et Latini dicunt, Humi iacere. Psal. 148, Magnificentia eius est supra caelos et terram. Ezech. 1. Ecce rota una erat in terra. Quintô, aliquando illam proprie regionem significat, de qua est sermo. 2. Par. 22. Athalia autem regnabat super terram. id est, super Iudaeam. Gen. 13

et [?: prote-do ] ita te serio monebo, ut tutemet cogare confiteri, quod te satis serio monuerim, quodque tua propria culpa pereas. Sic 2. Par. 24. Et testificati sunt eis, et non auscultaverunt. Graeci dicunt διαμαρτυρεῖσθαι: et Latini Protestari, id est quasi publice et solenniter testari. Tunc testificatus est Iehova contra Israelem et Iehudam. pro, testes invocavit contra eos caelum et terram. Tales testificatio est etiam illa Isaiae 5, de vinea Domini. Hierem. 14, Iniquitates nostrae testificantur contra nos. id

quod multi propter Lazarum vadebant, aut abibant: hoc est, deficiebant, seu (ut ita dicam) Iudaismo moriebantur. Aliquando ferme ociose, propemodum ut completiva quaedam particula, usurpatur. Ioann. 15. Elegi et constitui vos, ut abeatis aut vadatis, et multum fructum afferatis. Sic ferme dicunt Latini: I nunc, et cupidi nomen amantis habe. Eant nunc, et glorientur adversarii sibi responsum non esse, etc. VAE, Hebr. הוי hoi, videtur esse interiectio dolentis: sed in Sacris literis ferme

accipiens munus 7 ovium, testabatur puteum esse Abraami: ita idem dans munus mille argenteorum, testabatur Saram esse inviolatam. VENAM vertunt aliqui vocem Hebraeam מקור Macor, quae magis proprie scaturiginem sonat: utuntur sane Latini hac metaphora pro scaturigine. Prov. 25, Fons conculcatus et vena fontis corrupta, iustus nutans coram impio, aut iudicio impii: ille enim damnat eum tanquam aquam immundam ac turbidam cum sit sua natura aqua limpida, et facile restitui queat. Vena maris: Ier. 51. Ego siccabo mare

arcana quaedam, quae nomine Dei populo renunciaret. In verbo [?: Bala- ] fecisti illud: Numeri trigesimoprimo. id est, consilio de [?: s--su ] . Ezechielis tertio: Vade et loquere in verbis meis. Esther primo: Renuit regina venire in verbo regis. Sic ferme dicunt Latini, Saluta illum meis verbis, Dic illi meis verbis, etc. id est, meo nomine ac mandato, et quasi mea verba illi referens. 1. Thess. 4, Hoc vobis dicimus in verbo Domini: id est, nomine Dei, et ex verbo ac doctrina eius. Videns in verbis Dei. 1. Paralip. 25. Omnes isti erant

2. Faciemus tecum misericordiam et veritatem. i. benefaciemus tibi, et in nostris promissis veraces erimus, Gen. 24, Si facitis misericordiam cum hero meo: pro, si vere ac ex animo ei vultis benefacere, aut gratificari. Possis tamen veritatem de plena et integra beneficentia exponere: sicut Latini plenam quantitatem habentia, usta nominant: ut iusta aetas, etc. In hac significatione etiam dicitur aliquis [?:-----are ] in veritate, 1. Reg 2. Ambulando coram me in veritate, in toto corde et tota anima sua: pro, totum cor et anima exponit veritatem 1.

intelligere de blasphemia doctrinae Meschiae, quam impii vituperabant: et denique de vanitate aut falsitate praemiorum Meschiae. nam vox עקב [?: Eke- ] aliquando etiam praemium denotat, quia vestigium aut calcaneum est ultimum in homine. Sic et Latini aliquando calcem pro ultimo usurpant. VESTIMENT oram expandere super aliquam, est, eam sibi coniugio adiungere, quia coniuges sub eodem tegmine dormiunt: et tenuiores, praesertim in illis regionibus, solebant se suis vestimentis etiam noctu tegere. Candida

Vidisti virum industrium in opere suo, coram regibus stabit. Prov. 22. id est, si talis quispiam sit, perveniet certe ad magnas functiones. Proverb. 29. Vidisti virum praecipitem in verbis suis, maior spes est de stulto quam de eo. Vidisti virum sapientem in oculis suis. Sic ferme usurpant Latini aliquando, Videas aliquem externa specie simplicem, at intus astutissimum, id est, reperiuntur aut existunt tales. Sic etiam dicunt, Est videre aliquos, etc. Videre aliquando significat accipere visiones seu prophetias â Deo, et easdem alios docere, aut populo praedicare.

Factum est verbum Iehovae ad Gad prophetam videntem Davidis. 2. Reg. 17: Per manus omnium prophetarum et omnis videntis. Verbum est הזה haza Hebraeum. Videns, aliquando significat sapientem: Exod. 23. Munus excaecatuidentes. id est, sapientes. Sic et Latini interdum dicunt Oculatum. Angeli pusillorum Christi dicuntur semper spectare faciem Dei: Matth. 18. id est, frui eius conspectu, vel etiam quasi causam pusillorum Christi agere, ut merito tales magni faciendi, et non contemnendi sint. Simile ferme huic est, quod David concedit Absoloni, ut

mei viventes roborantur. id est, florentes et prospere agentes. Hac significatione crebro hoc verbum et eius nomen usurpat novum Testamentum. Qui credit in me, etiamsi mortuus fuerit vivet. id est, etiam in ipsa morte anima eius bene habebit, et ipse totus erit in cura ac favore Dei. Sic et Latini aliquando id verbum usurpant. Vivamus mea Lesbia, [?: ] memus: Catullus. Sic apud Terentium: Vixit, dum [?: ] bene. Nonnunquam significat genus vitae agere, [?: ] ducere, seu viventis munia obire. Sic dicimur [?: V- ] Deo, aut

opere operato. UMBILICUS ponitur aliquando pro toto corpore, quia est in medio corporis. Iob 40, Fortitudo eius in umbilico ventris eius. id est, ipso corpore. Proverbiorum tertio: Sanitas erit umbilico tuo. id est, toti corpori, et tibiipsi. Umbilicum pro medio etiam Latini ponunt. Ezechielis trigesimo octavo: Populum habitantem in umbilico terrae. id est, in medio. Porro ludicum nono Umbilicus terrae videtur significare montem cum enim prius dixisset Gaal, Ecce populus descendit de cacuminibus montium: mox repetit, Ecce populus descendit de umbilico

Posui vultum meum super civitatem hanc in malum, non in bonum. Contra, laeta serenaque frons aut vultus indicat laeticiam animi, et favorem, benevolentiamque erga eum, quem tali vultu aspicimus. Hinc crebro celebratur lumen vultus Dei, quia laeta facies quasi lumen quoddam, et sicut Latini dicunt serenitatem in se habet. Contra, irata quasi tenebras et nubes. Psalmo quarto: Leva super nos lumen vultus tui: id est, laeta fronte nos aspicito, seu favore ac benevolentia tua nos complectitor, et

perfectis omnibus, absolutisque, requieverit. De Idolis. IX. Idola, simulachra: Graecum est. Beelphegor, quod interpretatur simulachrum ignominiae: idolum est Moab. Hunc Latini Priapum appellant. Beel, quod interpretatur vetustas, idolum est Babylonium. Fuit vero hic idem Belus, pater Nini regis Assyriorum. Adramalech, idolum Assyriorum, quod etiam Samaritae coluerunt. Astarten, quod in Latinum sonat factura superflua, idolum Sidoniorum dicunt. Beelzebul,

definitio 140. 54 et 308. 55 et [?: ] . [?:-7 ] et 323. 27 fidei comparatio cum navibus, [?: ple-s ] velis navigantibus 903. 59, 60 etc. fides, quam Latini Christiani sic vocant quomodo proprie dici possit 316. 53 fidei vox in ecclesia retinenda ib. 317. 1 et in rel. [?: ] de locutiones quaedam derivatae ib. 43 etc. cur in vetere Testamento magis

peccatum in singulari numero Paulo quid significet 848. 70 et 849. 1 peccati appellationes seu voces aequipollentes 849. 43 etc. peccatum Latini quid vocent 847 11 peccatum in genere quid ibid. 17 peccatorum variae species 851. 63 64 etc. peccati partes 857. 14

versari. Sive etiam, quia nullum vocabulum perinde appositum ac emphaticum in sua lingua reperire possunt: ibi iam imperiti originariae linguae haerere incipiunt. Sit pro exemplo, quod cum vox דבר dabar innumera significata habeat, multum pro ea subiiciunt Latini versores nomen Verbum, quod tamen nequaquam illas omnes notiones habet. Sic verbum Benedicere, Iustificare, Gratia, Fides, Peccatum, et innumera alia. In quibus difficultatibus, praeter superiora remedia, id vel praecipuum est, ut observes talis vocis in Sacris literis usus: et consulas eos

tantum anni pleni dominii: alias etiam illi, quibus non plane pro sua voluntate imperitavit, resistentibus aemulis. 8 Quia vero de annorum supputatione non parva est apud scriptores, praesertim veteres, dissensio, cum Hebraeorum quidam paulo aliter numerent ac Latini vel Graeci (quinetiam ne inter hos quidem satis convenit: diverso enim modo Graecus Eusebius, diverso noster Augustinus, diverso Beda, diverso astronomi, caeterique) visum est brevem quandam supputationem ex alio quodam scriptore hic adiicere, eamque ut perspicuam, et nihil prorsus habentem

indignantis esse vocem, Osanna laetantis. Sed non propter haec pauca, quae notare atque interrogare facilimum est: sed propter diversitates, ut dictum est, interpretum, illarum linguarum est cognitio necessaria. Qui enim Scripturas ex Hebraea lingua in Graecam verterunt linguam, numerari possunt, Latini autem interpretes nullo modo. Ut enim cuique primis fidei temporibus in manus venit codex Graecus, et aliquantulum facultatis sibimet utriusque linguae habere videbatur, ausus est interpretari.

singularem ipsorum casum, aut statum rerum, qui circa eorum nativitatem accidit, vel aliquam eorum proprietatem simul notent: vel salutarem admonitionem vitae agendae contineant: vel denique eventum ipsorum vitae actionumve divinent, quod genus nominum Plato et Aristot. 4. Metaphys. probant. Latini contra nihili nomina, rustica scilicet, ut initio indocti, imposuerunt, sumpta a fabis, cicere, pisis, lente, caesarie, et similibus rebus. Exempla porro eorum quae dixi haec sint: A statu conditioneque rerum praesentium nominantur quidam Prophetarum filii, ut Seria

desolatio, id est, desolata est. 6 Nomen pro infinitivo aut gerundio interdum ponitur. Gen. 8, Egressus est egrediendo, donec siccatio aquas: id est, Usque ad siccari aquas. Accidit autem talis Hebraismus plerunque, cum nomini praeponuntur literae Bachiam: sicut contra Latini infinitivum pro nomine ponunt. Sic Deuteron. 1. Beschineati propter odium nos: id est, propter odisse eduxit nos Deus. Deuteron. 7, Propter amorem vos Dominus: id est, Propter amari vos a Domino mea che vach. Esaiae 29, Fuit timor eorum me: id est, ipsorum timere me. Marc. 4, Docebat

duriter, acerbe. Doces viam Dei in veritate, id est, veraciter. Innumera plane sunt huius generis exempla. 8 Aliquando tamen etiam simpliciter nomen ponitur pro adverbio. Deut. 1. Iudicate iustitiam, id est iuste. Psal. 75, Ego iustitias iudicabo. Sic Latini dicunt: Toruum clamat aut videt: Magnum stridens Aquilone procella: Aeneas se matutinus agebat, id est mane. Esa. 25. et 1. Corinth. 15, Absorpta est mors in victoriam, id est victoriose destructa, perdita aut deleta est. Iohan. 8, Principium quod et loquor vobis: id est, Quod inde a

digno, sterquilinium pro impuro aut foedo. 12 Nomina abstracta aut alioqui rerum interdum pro personis ponuntur: ut, circumcisio pro circumcisis aut Iudaeis, praeputium pro Ethnicis. Virtus, חיל Cheil, pro virtute praestantibus. Sic Latini, robur exercitus, pro praecipua ac praestantissima pars copiarum. Sic flos exercitus aut civitatis. Talia sunt illa in novo Testamento: potestas, pro potestate praeditis, dominatio, potentatus. Rom. 13, ἀρχὴ βουλή. Rom. 5. illustre exemplum

rebus in sublimi et profundo existentibus. Ut in constructione Nominum dixi. 24 Epitheta autem si parce et scite adhibeantur, sermonem illustrant et gratum faciunt: sin copiose nimium, obscurant, aliquando etiam frigidum ac odiosum efficiunt. 25 Latini non ultra unum adiectivum uni substantivo semel, sine coniunctione adiiciunt: at Hebraei multa unico subiecto, partim per adiectiva, partim per substantiva vel in genitivo posita, vel aliis rationibus adiungunt: ut Rom. 1, Paulus servus IESU Christi, vocatus Apostolus, segregatus ad

hunc, et nunca factus sum in duas turmas. Num. 30, Sic loquitur frater tuus Israel. Exod. 34, sic Dominus cum Mose loquitur de praeceptis suis, tanquam is sit totus populus. Atque haec est causa, quare posteri nomine suorum maiorum in sacris Literis notentur: ut Iacob, Israel, Iuda, et sic Latini: Hunc vobis exedendum propino. et: Ubi gustarit de sene, i. de eius reb. aut opulentia. 52 Nomina latiora pro angustioribus ponuntur, sive generalia pro specialibus. Ioel. 3. et Act. 2, Effundam de spiritu meo super omnem carnem, id est super omnes gentes. Gen.

divitias gloriae mysterii huius in gentibus, qui est Christus: id est, dives et gloriosum mysterium, aut simpliciter gloriosas divitias. Ut promissionem spiritus per fidem accipiamus, id est promissum spiritum. Apoc. 16, Damnatio meretricis, pro damnanda aut damnabili meretrice. Aliquando etiam Latini similiter loquuntur: ut, Magnitudo aut multitudo amoris, laboris, odii, praemii, opum, vicit aut permovit: pro Magnus labor, amor, etc, Diligentia officiorum aut studii, pro Diligens officium: sedulitas operae, pro sedula opera aut cura. Elegantia sermonis Ciceroniani multos

id est, fecerunt sedere, aut collocarunt. 3 Carent Hebraei compositis verbis ac nominibus, eoque saepe simplicibus pro compositis abutuntur. Rom. 10, Moses scribit iustitiam quae ex Lege est: pro, Describit aut circumscribit. In verbo Pono plura exempla ostendi. Sic et Latini, praesertim poetae, simplicibus pro compositis interdum utuntur: ut Temnere pro contemnere: ponere metum, pro deponere. 1. Cor. 10, Tentatio nos ἄληφε pro κατείληφε, comprehendit.

etc. Levit. 14. pro, ut tollat. Verbum imperativum pro adverbio hortantis. Da quaeso ingrediar, Gen. 38, pro, Age quaeso ingrediar. Nunc ergo veni, et mittam te, Exod. 3. pro, Nunc ergo age, et mittam. 49 Verba duo imperativa sine copula, quorum prius Latini per adverbium efferunt. Revertere, tolle tibi volumen: Ier. 36. pro, Rursum tolle tibi. 50 Verbum plurale nomini singulari iunctum. Et evenerint bellum, Exod. 1. pro bellum et bellum, id est bello. Et dixit principes, Iud. 8. pro, unus ex principibus. Et erit

aut (ut ita dicam) comicarum seu realium, numerorum, aut vocum, decipiamur, ac putemus res ipsas commutari. Sic etiam modorum ac temporum fiunt crebro subitae mutationes. 1. Cor. 10, primum dicit, Non esse nos cupidos: mox, Ne sitis: Paulo post, Neque scortemur: et denique, Non murmurate. Latini haec omnia uno modo, tempore ac persona protulissent. 57 In colloquiis persona loquens multum tertia persona utitur: ut, Filius hominis vadit, sicut de eo scriptum est, etc. Sic et Caesar in Commentariis suis, de se in tertia persona loquitur. De

tentans, id est tentator. Et Gal. 2. de Petro dicitur, κατεγνωσμενος condemnatus, pro, condemnabilis erat. Sic Odyss. γ. τετελεσμενος perfectum, pro perficibile. Latini quoque eadem ratione dicunt, invictus pro invincibilis, laudatus pro laudabilis, indomitum vulgus pro indomabile. Et Virgil. Pictis conspectus in armis, pro conspicibilis aut conspicuus: et horrentia arma pro horribilia. Cicer. in Pisonem: Quis te miserior? quis te damnatior? id est

amen dico vobis: maiori quadam certitudine ac emphasi affirmat. DE PRAEPOSITIONIBUS. 1 De praepositionibus illud unum in genere moneri posset, quod crebrius eas inter se connectant aut etiam componant, quam Latini: ut, De subter, A coram aliquo, A super, et similibus modis. De hac ipsa porro parte, et reliquis indeclinabilibus, non ita multum habeo, quod in genere monere possim, quod quidem tum alienum sit a Latina ac Graeca lingua, tum etiam transeat in Hebraismos, acipsas versiones, aut etiam in

quod nos Accidens appellabimus. Hebraei vocant Thoar, Formam: ut, Vir bonus et prudens, ensis Evandrius. Saulus Tharsensis est doctor Christianus. In his exemplis Vir et Saulus sunt nobis substantia: Bonus vero, Prudens, et Tharsensis sunt accidens. 2 Substantiam Latini et Graeci per nomen substantivum, cui etiam appellatio haec inde contigisse videtur, Accidens vero plerunque per adiectivum exprimunt: ut, Voluptas, blanda domina. Hoc Rabini vocant Formae, illud Rei nomen. 3 Aliquando etiam utrunque per substantivum denotant,

Prov. 11, Vir benignitatis, id est benignus. Vas electionis, misericordiae aut irae, auri, preciositatum, figuli. 5 Communis vero sententia est peritorum sermonis Sacrarum literarum, quod magis Emphatica sit abstracta hoc modo posita, quam concreta: tametsi hoc etiam Latini Grammatici dixerint: ut multo est significantius, Tu es sapientia, quam sapiens. 6 Cum aut substantia et accidens quod ei inhaeret, unum quiddam efficiant: solent etiam nomina illa substantiva inter se unire ac connectere, alias quidem aliter, plerunque tamen ita,

iam propter rudiores, respiciendo ad Latinum sermonem) in genitivo ponant, alterum vero in eo casu, quem aliqua adiuncta vox (ut verbum vel praepositio) postulat. Mammona iniquitatis, Luc. 16, Rex benignitatis, 1. Reg. 20. 7 Ponunt autem in genitivo plerunque, sicut et Latini, nomen quod accidens significat: ut, Dies laetitiae, Scutum Achillis. 1. Sam. 7, Agnus lactis, id est lactens. Marc. 13. Abominatio desolationis, id est, abominatio desolans. Col. 1, Filius dilectionis: id est dilectus. Et 3 cap. Vinculum integritatis, id est,

imaginis hominis, id est, in imaginem similem homini. Rom. 1, Similitudo carnis peccati, Rom. 8, Misit filium suum in similitudine carnis peccati, id est, in carne simili peccatricis aliorum hominum carnis. 2 Cor. 4, Occulta turpitudinis, pro occultas turpitudines. Sic interdum etiam Latini loquuntur, ut in nomine ostendi, Regula 44. 9 Interdum igitur cum ita duo substantiva coniunguntur, ut alterum sit in genitivo possessoris, dubitare possis, utrum in adiectivum resolvas: ut Ephes. 3, Divitias gloriae, id est, gloriosas divitias, aut opulentam

desiderii animae tuae abierunt a te: id est, fructus, quos anima tua expetit, quosve tu ex animo expetis. 11 Aliquando plures tales constructiones connectunt, sicut Latini. Psal. 77, Armatorum iaculantium arcus. Aliquando in tali constructione deest nomen regens: Dan. 9, Desideriorum, subintellige, Vir desideriorum. Psal. 108, Et ego orationis, scilicet Vir. Aliquando contra nomen rectum deest. Isai. 51, Ebria non vini. iebria

Sic paces, pro pacificis. Psal. 55. 59, Omnes iustitiae nostrae sicut pannus menstruatae, pro iuste factis. Psal. 49, Os meum loquetur sapientias, et cor meum intelligentias, pro, sapienter et intelligenter dicta. Talis Hebraismus plerunque est significantior: ut cum Latini scelus, pro scelerato homine dicunt: sterquilinium, pro turpi: mastigia, pro digno flagellis: Germani Strikt. 20 Non tantum abstracta efficiunt hunc Hebraismum, sed etiam nomina actionum: ut observatio abominatio, et verbalia, aliaque substantiva. Abominatio, pro

aurorae: repetitur praepositio, Ex. Tibi tibi peccavi: repetitur pronomen Tibi. Ioan 1, Ex Bethsaida, excivitate Andreae: pro, Ex Bethsaida civitate Andreae. Iohan. 2, Erat Ierosolymis in Paschate, in festo: pro, in festo Paschatis. 24 Tali Hendiade aliquando etiam Latini utuntur, praesertim poetae. Lucanus 6, Chalybem frenosque momordit, pro, frenos chalybeos. Georg. 2, Pateris libamus et auro, pro aureis pateris. Georg. 3, Nec mihi displiceat maculis insignis, et albo. Aeneid. 1, Molem et montes insuper altos posuit: pro, molem altorum montium, vel molem

subintellige nuncios, 2 Reg. 13. Sic etiam Adiectivum non semper suo substantivo tribuitur, ut Medium in penetralibus hostem, pro mediis in penetralibus. 35 Atque his modis Hebraei non tantum ea nomina construunt, quae quasi possessoris personam exprimunt, sicut Latini faciunt, qui in genitivo possessorem ponunt: sed etiam ea ad quae quis aptus, inclinatus addictusve significatur: ut Exod. 4, Vir verborum, id est aptus ad verba seu sermones, eloquens. Et Gen. 9, Noah coepit esse vir terrae: id est, addictus fuit agriculturae. Exod. 15, Dominus est

initium resumi per Epanalepsin solet: ita et in sacris Literis, ut in repetitione dixi. Fit vero ea resumptio alias iisdem verbis, quae initio orationis posita fuere, alias diversis, sed tamen aequivalentibus: alias denique generalioribus. Porro in illa repetitione aut resumptione, aliquando Latini quasdam particulas maioris lucis gratia adhibent: ut sunt, inquam, igitur, sed, et similes, quibus Hebraea lingua caret. Paulus tamen aliquando suum λέγω adhibet in tali Epanalepsi. Verum de Parenthesi aliquid in capite Ordinis sententiarum

Psal. 10. Vidisti, quoniam laborem et dolorem tu inspicies, ut reponas in manum tuam. Psal. 119, Vide afflictionem meam, et eripe me. Iere. 1, Vide Domine afflictionem meam, quoniam superbivit hostis. Rom. 10, Qui stat, videat ne cadat, id est, caveat. quod etiam Latini dicent, videre ne aliquid fiat, aut ut fiat. Phil. 3. Videte canes, videte malos, id est, cavete. Gen. 4, Respexit Dominus ad sacrificium Abel, et ad sacrificium Cain non respexit. Col. 2, Dicite Archippo, vide ministerium tuum. Isa. 58, Quare ieiunavimus, et non aspexisti? 1

indicati libelli, magni momenti materiarum aliquo modo ad hunc tropum pertinentium. Idem et de nominibus dici posset, ut laudatus pro laude dignissimus: ponitur effectus pro causa, praemium pro merito suo. Psal. 18, Laudatum Dominum invocavi: quomodo et Latini loquuntur. Sic Reprehensus, pro reprehensibilis. Gal. 2, Quia reprehensus, id est, dignus reprehensione erat, κατεγνωσμένος. Sic invictus Latinis, pro, invicibilis. Sic τετελεσμένος Homero

pro, cuius verbum, fides ac pietas in talis cordis solo cecidit. Ioan. 7, Quaeretis me, et non invenietis: id est, hanc gratiam et verum Meschiam desiderabitis et optabitis, praesertim accedente tristi calamitate. 2 Cor. 11, Sustinetis si quis vox exedit: id est, res vestras absumit. Sic et Latini loquuntur posito possessore pro re familiari: sicut illa sunt, Hunc tibi comedendum propino, id est, opes eius. Horat. De sene gustarit: id est, de pecunia senis. Sic inquit Ovid. Viscera nostra tuae dilacerantur opes. Sic etiam in constructione aliquando aliae

interdum Iudaei et alii non intelligant, multum decipiuntur. Sic dicuntur septem mulieres apprehensurae virum unum, etc. et in omnibus desertis futuros tempore Meschiae, fontes et stagna, pinus et abietes, omnes vias planas, etc. Latini et Graeci plerunque ex consequente antecedens intelligi volunt. At Hebraei contra ex antecedente consequens intelligunt, ut per exire, abire, proficisci indicatur perveniri aliquo. Mar. 1, In hoc exivi, ut doceam: id est, ab hoc in mundum veni. Et 8, Exierunt Pharisaei, et coeperunt

quae audivi a patre, nota feci vobis. Alioqui ex coniecturis saepe sciunt, quid dominus agat aut moliatur: sicut Davus in Andria gloriatur se dudum olfecisse herum fingere nuptias. Prudentia intelligentium eius abscondetur, Isa. 29: id est, peribit cum res intereunt, absconduntur. Tali tropo Latini dicunt desideratos esse tot milites, pro, interiisse. Sic Christus Mar. 6 inquit, Ne induamini duabus tunicis, id est, non circumferte eas. Correlativa interdum pro se

sursum ac deorsum vagantur alias ad fontes regrediendo; alias ad exitus, et non semper vel haec omnia simul, vel ipsam proprie actionem aut factum, ut alioqui usitate accipiuntur. Potest autem et hic tropus ad Synecdochen referri, quoniam ea quasi mater quaedam Troporum habetur. Simile quid et Latini interdum habent, in permissivo et potentiali modo. Reperitur omnino et in aliis linguis haec sermonis consuetudo. Vicina huic, tametsi aliquanto angustior, regula est, quod verba, praesertim futuri temporis, crebro exponenda sint per volo, possum, permitto, soleo,

possim. Et mox, Noluit Sion Rex Hesbon facere nos transire per sua, id est, permittere. Ruth 2, Vadam et colligam spicas, post quemcunque in cuius oculis gratiam invenero: id est, obsecro, permitte, ut vadam et colligam. 2. Sam. 16, Transibo quaeso et auferam caput eius. Vicinum huic est, quod Latini per futurum permittunt atque adeo imperant alicui, ut aliquid faciat. Exempla potentiae multa sunt et in communi sermone: ut cum alius ex alio quaerit, an bibis vinum, an edis caseum: id est, perfertne id tua natura et mos, potes ne bibere aut comedere talia? Hoc

sacerdotiumque negligant. Exempla voluntatis autuoti. Proverb. 17, Occurrat tibi ursus orbatus catulis, et non stultus in stultitia sua: id est, illud potius optes fieri quam hoc. Laudet te alius, et non os tuum: id est, illud potius cupias ac velis fieri. Sic Latini dicunt, Vale: id est, cupio te valere, et vivat Arturius, Vivite felices. Ubi illa verba votum notant. Exempla facultatis, quae aliquantulum a praecedentibus differunt. Nam ibi potentiam ferme, ut physici, accipio. 1. Corinth. 2, Spiritualis diiudicat omnia, id

valet iudicio, ac diiudicat. hic vires aut facultatem denotat. Isa. 49. Nunquid obliviscetut mulier infantis sui? et Ierem. 2. Nunquid obliviscitur virgo ornamentorum suorum? id est, num poterit oblivisci? Num colligunt de spinis uvas, aut de tribulis ficus? Simile huic Hebraismo est, quod Latini habent modum potentialem. Exemplum conatus. Ezech. 24, Mundavi te, et non es mundata ab abominatione tua, nec mundaberis, donec, etc. Prius Mundavi notat conatum, posterius effectum aut ipsum opus. Ego omnibus per omnia placeo, id est, conor placere.

qualia sunt innumera in proverbiis Ethnicis: ut, Fabam non comederis, De melanuris non ederis: Ignem gladio ne fodias. Sic videntur et illa sacrarum Literarum esse accipienda: Non relinquam vivum ad parietem mingentem, 1. Sam. 25, id est, omnes homines interficiam. Canis non mutiit. Sic Latini, Ne musca quidem: Non coques hoedum in lacte matris: Ne obtures os bovi trituranti: Neminem in via salutaveris: Peram et marsupium non habeas: Si te quis percusserit in sinistram maxillam, obverte et alteram: Si habueris duas vestes, alteram dato egenti: Capillus non cadet de capite eius: Ne

Hisce plurimum usus est Christus. Videtur autem in eo differre Parabola ab Allegoria, quod est plerunque prolixior, simplicior, et magis intelligibilis. Denique plerunque rationis speciem obtinet: aliquando tamen Parabola qualemcunque figuratam monitionem denotat: ur, Discite parabolam a ficu. Latini Grammatici Parabolam plerunque breviorem metaphoricum sermonem dicunt esse: ut, Vertere velum, Laterem lavare, etc. 6 Fabula, est narratio ficta, sumpta vel ab inanimatis, vel a plantis, vel a brutis, et per quandam prosopopoeiam sensu

super alas. Ioel. 1, Dentes eorum, dentes leonum: id est, sicut dentes leonum. Vicinum huic est, quod particulae Similitudinis interdum omittantur. 4 Similitudinibus Hebraei saepe utuntur ita, ut eas a rebus quae tractantur, non separent, sicut plerunque Graeci et Latini: sed vel ita recto ordine recitant, non adhibentes applicationem, ac si pars reliquae materiae essent: ut, An nescitis, quod parum fermenti totam massam fermentet? Item, Non oportet vinum novum in veteres utres imponi. Et omnes omnino Parabolae sine explicatione huc referri possunt. Sic

Cur, Quare, etc. saepe non immediate iunguntur illi propositioni de qua interrogant, sed alicui alii, quae illi coniuncta est, eamque praecedit: ita ut aliud quiddam quaerere, quam id quod quaerunt, videri possint. Isa. 50, Quare veni, et non fuit vir: clamavi, et non respondit? Latini dicerent, Cur nemo recepit, cum veni: nemo respondit, cum vocavi? Esa. 58, Quare ieiunavimus, et non vidisti? affliximus animas nostras, et non cognovisti? pro, quare non respexisti, cum ieiunavimus, etc. Sic Marc. 2, Quare discipuli Ioannis et Pharisaeorum ieiunant, tui non

sequuntur, ut scilicet iam priora tempore, iam dignitate praeponant. Narrare solent Hebraei ita res gestas, ut cum indicandus sit alicuius sermo, non tantum prolixus, sed et brevis, ipsummet inducant directe loquentem, non eius orationem oblique recitent: ut plerunque Latini, exceptis aliquibus historicis, qui prolixiores, orationes directe recitant, ut Livius. Fecit autem hoc multum ad evidentiam aut energiam: proponit enim rem ante oculos, tanquam si coram res nunc primum agatur. Saepe cum oblique lingua Hebraea alicuius sermonem

quod eum repetitione aliqua exprimant. Sic in exemplo superius posito ex cap. 6, Levit. vehementiae cuiusdam gratia, bis repetitur praeceptum de inextinguibili igne. Psal. 115, Benedicet, benedicet. Sic etiam repetunt adverbium valde valde: id est, supra modum. Latini pene eodem modo augendi causa nomen eiusdem significationis verbo addunt. Livius, Occidit occidione: Grammatici Archaismum vocant. Repetitiones istae certitudinem vehementiamque significantes, aliquando etiam pluribus ac diversis rebus fiunt: ut

In FACIEM ei restiti CORAM OMNIBUS, ET DIXI: SI TV cum sis Iudaeus, ethnice vivis, etc. Huc recte ille Hebraismus referri potest, quod narrantes aliorum sermones aut colloquia, non oblique, ac in tertia persona ea recenseant: ut plerunque Latini, sed directe, ac in prima aut secunda. Sic Moyses Gen. 20, colloquium Dei cum Abimelecho recenset: et ipse Abimelechus porro Abrahami dicta ad se: Annon ipse mihi dixit, Soror mea est: et ipsa quoque dixit, Frater meus est: ut in historia introducatur colloquium in colloquio, sitque

homines longe facilius septentrionalibus moventur, ut in capite de Ieiunio ostendam: eoque etiam paucioribus verbis indigent, quia intelligenti, iuxta proverbium, pauca sufficiunt. Sit nobis exemplo huius rei, qua de agimus, quod sicut Graeci multo fuerunt studiosiores brevitatis quam Latini: sic porro etiam magis Hebraei quam Graeci. Quanto est succinctior Demosthenes quam Cicero: cuius redundantem copiam aut Asianismum stylum nequaquam Athenienses, multo minus Lacones tulissent. Sed apta forte fuit eius copia rudiori ac crassiori Romanorum Martiae plebi, quae ingenti vi ac

fini sententiae subiectas, ut Ioan. 1, Quot quot autem acceperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, iis qui credunt in nomen eius. est Appositio aut Appendix fini subiecta. Sic eodem invenimus: De quo scripsit Moses et prophetae, Iesum filium Ioseph ex Nazareth. Tales particulas solent Latini per Nempe adiicere, quia explicant praecedentia. Ioan. 3, Nemo ascendit in caelum, nisi qui descendit de caelo, nempe filius hominis, qui est in caelo. Ioan. 6, Dixit ei unus ex discipulis, Andreas. Ioan. 8, Unum patrem habemus Deum, vel, nempe Deum. Ioan. 12, Dixit quidam ex

ieiunio, talibusque cruciatibus luget, abstinet a cibo, sordide se induit, iacet in pulvere. Solatur autem eum Achilles ac hortatur, ut tandem comedat omissis illis cruciatibus, idque exemplo Niobes, quae, amissis omnibus liberis, post longam inediam seu ieiunium coacta sit cibum sumere. Sic et Latini luctum, aut ieiunium Virgilius describit:
It scissa veste Latinus
Coniugis attonitus fatis, urbisque ruina,
Caniciem immundo perfusam pulvere turpans
Multaque se incusat.

Iehova suo populo revelaverit. Idemque nobis quoque faciendum esse, ut nos et in docendo, et in orando ab Ethnicis, Turcis et Iudaeis separemus, ac non temere, vel ad dextram, vel ad sinistram declinemus, sed revelata nobis divinitus via incedamus. Quod autem Graeci, Latini et multae vernaculae linguae per nomen Dominus, hanc vocem transtulerunt: id non eo accidit, quod vox haec idem proprie valeret: sed quod, cûm vellent aliquo modo interpretes et hanc vocem in suum sermonem convertere, putaverunt commodissime nomine Domini eam veluti

textus futurus dilucidior, vel et superstitioso, qui divae Virgini gratificari voluerit. Nam etiam Iosephus, cum eundem locum Graece recte habeat, tamen in Latina versione est corruptus. Atque hîc temperare mihi nequeo, quin nostris Papistis irascar, qui in Coloniensi Latini Iosephi editione in margine diverso charactere asscripserunt. Videant isti novi Hebraistae, an non et Iosephus Ipsa legerit. O` miseros Papistas, qui suo ruenti iam Antichristianismo, homicidio et mendacio, gladio et sophistica opitulari conantur. Illud

potius, quam commentarios pervestigemus, ac penitus exhauriamus: sed ut mediocriter ea tantum quae in solis sacris Literis legimus, intelligere possimus: quem gradum etiam in aliis linguis adipisci, non usqueadeo difficile vulgo quoque habetur. Huc accedit, quod cognitio Latini, aut etiam Graeci sermonis, ac Grammatices multiplicia adiumenta et compendia nobis affert. Sunt enim plurima omnibus linguis communia, ut nosse quid Grammatica, quid eius partes, quid oratio, quot orationis partes, quid earum singulae sint, quae nam earum accidentia, quid sit genus,

refutandae sunt. Nam primum quidam pseudophilosophi somniant, se veram Dei veri cognitionem ex consideratione creaturarum ingenii sui acumine percipere posse. Quos, praeter sacras Literas, ipsa perpetua omnium seculorum experientia refutat. Cum enim tot fuerint extra Ecclesiam barbari, Graeci ac Latini philosophi, et alioqui homines ingenio, solertia, diligentia ac eruditione praestantes: omnes tamen fuerunt idololatrae, omnes a caelesti veritate aberraverunt: non fuit qui saperet, non usque ad unum, ut Psalmus inquit. Effuderunt quidem illi aliquando etiam

Quibus scholasticis aut didascalicis vocibus, terminis aut formulis, ac veluti artis nostrae nomenclatura cum vulgaris lingua ac rude vulgus destituatur, multo magnoque labore et longo sermone vix utcunque idem nodus obscuritasve illi explicatur. Questi sunt tum olim Latini, quod sua lingua minus sit ad docendum idonea, quam Graeca: tum hoc tempore plurimi eruditi viri in Germania, quod sua minus sit expedita quam Latina, (quae iam emollita, et ad scholasticas tractationes assuefacta attemperataque est) quodque non eadem felicitate ac facilitate res difficiles

gradus ad rerum agnitionem quis 1 gradus sacerdotales cur in Iudaeorum populo constituti 116 Graeca lingua magis quam Hebraea Christianis usitata 362 Graeci brevitatis studiosiores quam Latini 285 leves 119 Graecarum et Hebraicarum literarum cognatio 361 Graeculorum sophistarum iactantia 292 Graecismus 161 ad Graecismum pertinere, ut

308 laetum animum quae repraesentent 275 lamentationis figura 213 lancea quomodo saepe in Scriptura usurpetur 337 lapsus styli quomodo fiat 247 Latini luctus et ieiunium 307 Latinorum conquestio 400 Latinarum literarum origo 390 Latomus quomodo scripturam tractet 418 Latomi locus. ibid.

elementa et Damascii libri de Principiis, eandem continent pietatem. Hi Platonici, quia pauculis mutatis christiani possunt fieri, sunt a D. Augustino, nobilissimi philosophorum omnium, sepissime appellati. Hos adamarunt, in multis sunt secuti, Theologi christiani veteres fere omnes, Graeci et Latini. Quos adhortatores, cur respuistis, tu cum collegis, viri catholici, ac pii, et de pietate christiana, optime meriti? Estote igitur Pontifici Gregorio XIIII. suasores, et authores, ut hostem tantum in piorum cathedris publicis, nimis inveteratum, e

4.3.18.2   Metinna dives, et superba Pintia. Qui Poete, et Oratores tum Graeci, tum Latini Imitatione digni ad Vesallum Poetam.
5.1.1  Hic tibi Musarum comites Vesalle poetas,
5.1.2  Praestat ut eximia quisquis ab arte, damus,

blanda Terentius ora
5.23.2  Solvat, ut Hyblaeus defluat inde liquor. Tullius.
5.24.1  Ne te detineam longo sermone, Latini
5.24.2  Eloquii punctum Tullius omne tulit. Caesar.
5.25.1  Quae gerit arma ferox, eadem quoque Iulius arma

nonnulli superiori saeculo; (uti Carolostadius) Leges Civiles omnino reiecerint, et ad leges Mosaicas observandas, iterum populum Christianum reducere nixi fuerint; prouti et nunc quoque autor quidam Decreti Tripartiti Latini simul ac Hungarici, adiunctis ad calcem illius, praedictis Veteribus Legibus sive Mosaicis, non obscure satagere videtur. Quae omnia admonitionis ergo tantum praemittere volui, ut quilibet tanto facilius inter praedictas

7.12  Cestito mnoga lita cvati, slovi, ime golemo,
7.13  Vikuy, premagay, vladay, bud strazno protivnim.
Epos heroicum
Modi Latini.
8.1  Non erat, o felix Caesar, tuis gloriis satis,
8.2  Quod innumerorum vocibus praedicabatur populorum
8.3  Tua virtus: iam et dura sonant tua nomina saxa,

praestabat fortitudine, tantum saevitia vilis et exosus fuit. Bellicum robur aemulorum Principum describit Pharsalia: sed eorum vitia quis ignorat? Romanorum Ducum animos in bello Punico recenset Silius: sed non sine labe virtutis. Fabium quem Graeci, et Latini extollunt, procul est, ut existimetur integrae fuisse virtutis, qua quivis Caelo adscriptus Christianus Heros effulsit. Absolverit tandem in aliquibus suam imaginem virtus; sed ea alia non fuit, nisi aut fastu turgida, aut aemulatione livida, aut gloriae

attribui palmam; Sophiamque benigne
1.475  Laturam id novit, si quod deferre probatis
1.476  Debuerat decus illa comis, maiore Thienis
1.477  Nominis augmento reddat non una Latini,
1.478  Caesarei sacrique simul, prudentia iuris
1.479  Mox celebrata petit Patavinae templa Minervae,
1.480  Templa peregrinae nunquam non culta iuventae:

lacrymas populorum inter, sua funera tristis
1.788  Expavit, laceri spectatrix languida mundi.
1.789  Hic tamen in publico rerum squalore refulsit
1.790  Multorum privata fides; zelumque Latini
1.791  Splendoris, sacros non dissimulasse Quirites,
1.792  Indicio tunc caetus erat, quem nomine divus
1.793  Ipse suo titulabat Amor: languebat in

rumore tuarum
5.1209  Attonitum plenumque tibi quem errore superbo
5.1210  Fingis, pleraque pars neque natum in lumina vitae
5.1211  Audijt: ex facie reliqui, vel nominis aurâ
5.1212  (Nil vltra) nouere. Latini maximus author
5.1213  Eloquij, suadaeque oraclum, non hominis vox,
5.1214  Tullius id proprio, quàm vellet certiùs, vsu
5.1215  Comperit. Aetnaeo discedens littore Quaestor, (a)

Ragusio Zachlumorum Principatus initium habet, et ad Orontium flumen tendit, oraque Maritima Paganis, ( id est Croatis non baptizatis) Montana, quae ad septentrionem Chrobatis, id est baptizatis quae infronte Serbliae contermina est. Graecos sequuntur Latini; communiterque Occidentalem Croatiae terminum ad Arsiam fluvium /Plinius libro 3. capite 13, Lucanus Annaeus libro 2. capite 1, Petrus Coppus, Maginus etc./ extendunt, uti ad secundum, sive posteriorem Liburniae terminum, et

habent. ut Croatae proprii, nas Hervatski aliti slovinski jezik : id est; nostra Croatica sive Slavonica lingua. Carnioli, nas krajnski inu slovenski jezik; nostra Carniolica et Slavonica lingua; sic caeterae. Quos enim Graeci et Latini Illyrios, ipsi se Slavos et Slovinos nuncupabant. Unde apud nonnullos tota Croatia Slavoniae nomine tenetur; apud nationales etiam Macedonia. Hinc Rogerius, Belam IV. Regem Ungariae a Tattaris pulsum in Slavonia moratum fuisse

Antistes, sed ego, cum me sata Marte teneret
Roma potens, quando Augusti mihi munere venit
Iudaeae regalis apex, audita notavi,
Hospitii nostri clarus quae laude ferebat
Pollio tum consul: sceptri nocturna Latini
Augusto simulacra fidem fecisse, parentem
Ventre gravem obiectâ de prole docentia formâ.
Illa puerperio decimam cum proxima Lunam
Tangeret, aethereis iungi sua viscera stellis

Occultare genus, patrio quod ducit Olympo
Filius, agnovit mater non impare servis
Hunc ratum servire iugo, diuturna paratum,
Libertate sibi dempta, iuga solvere Iudae.
Subicit infantem cultro primamque Latini
Sanguine divino lucem discriminat anni.
En tibi, Roma, novus scribi quo murice Consul
Postulet, Hebraeo fusus spectatur in antro!
Si tamen istius pretium tibi vile cruoris
Creditur,

ubi prima umbras, moriturae prolis amato
Discipulo stipata, gemens lacrymasque profundens,
Aede migrat Virgo, fidus cui iunxerat ardor
Cognatas etiam vacua ad solacia matres.
Festinat tectoque tenus progressa Latini
Praesidis, ad populi fremitum strepitumque sonantum
Flagrorum et male compositae convicia plebis
Acurrit gemebunda, sui praesaga doloris.
Et quae poenarum sensu, quibus impigra natum

soboli quem procurare supremum
Funeris officium, pietas materna poposcit.
Nec mora, festinans (aderat audacia facto,
Non timuisse palam Christum hac virtute fateri)
Ingressus Solymam, impavidus petit ora Latini
Praesidis atque animi ferventior orat humandi
Corporis arbitrium. Concedit posse rogatus
Funereo Praeses tractum cruce condere saxo.
Ille volat Tyriaeque accepta sindone telae,
Mox

CXLIX. PARAPHRASIS IV. EXTEMPORANEA IN MARTIALEM AD MATERNUM
1  Gloria fatidicae Themidis, cui pulchra bilancem
2  Atque enses Astrea dedit, decus omne Latini
3  Iuris et Ausonii moderator magne theatri,
4  Ad vada Callaici longo post tempore ponti
5  Gentilesque aditus patriosque revertor Iberos.

1.139  Non parcit, cùm tempus adest fatale, vel ulli:
1.140  Subditus et Princeps naturae debita solvit. 1519.
1.141   Knin Arx insignis (Tininum dixere Latini)
1.142  In ripa Titii, qui vulgo Kyrka vocatur,
1.143  Condita magnificè, Nelepetis, regia dînde
1.144  Arte locique situ validissima, subdidit hosti

Facciolatos et iis similes, qui veteris linguae dignitatem utcunque imitari studuerunt, suspicimus et fere admiramur. At si viri Latine loquentes admiratione digni videntur, admirationem longe maiorem incutere debet, siqua faeminarum perfectam absolutamque Latini idiomatis rationem calleat, praesertim in ea regione orta, in qua vulgi sermo Latino cum eloquio nihil habet commune. Hinc vide, qua laude etiam in serae posteritatis memoria celebranda sit soror

urensque sinus et corda legentum.
f1.38  Qualis Felsinei musa [a] senis, merito
f1.39  Cui Thusci assurgunt vates, vatesque Latini,
f1.40  Atque mera e labris effluit ambrosia,
f1.41  Dulcior et cycno et Pandionia philomela,
f1.42  Cantabat sanctis icta cupidinibus;

Benedictus Stay SS. D. N. ab intimo Cubiculo et ab Epistolis latinis. APPROBATIO Permagni refert ad Latini sermonis elegantiam vel retinendam, vel propagandam, ipsum diligenter excoli, et cuivis argumento accommodari. Hanc egregiam laudem assecutus est V. Cl. Bernardus Zamagna Societatis Jesu in iis Carminibus, in quibus nemo verborum nitorem, sententiarum acumen, numerique variam,

[n] Heic Benedictus Stayus praesul ampliss. innuitur, vir in omni litterarum genere plane doctissimus, qui jam, quod optandum ei potius quam sperandum videbatur, illud est consequutus, ut rerum gravissimarum, quas lucretiano stylo describit, difficultas atque asperitas cum latini sermonis elegantia ac facilitate certare quodammodo videantur. Itaque de illo recte Cunichius ait:
Vidi ego (nam sacri phoebo monstrante poetae,
Quidquid agunt manes, cernimus, et

his scripturum fuisse, quod scripsit de illis duabus a se conversis duorum Atticae eloquentiae principum orationibus: se videlicet ea convertisse, non ut interpretem, sed ut poëtam, servantem easdem sententias et earum formas; verba eo, quo supra demonstratum est, modo, ad Latini sermonis consuetudinem accommodantem. Haec in poëtis ita, ut dico, ab illo esse facta, qui Graece sciunt facile perspicient, si ejus carmina cum eorum, quos interpretatus est, carminibus comparabunt: qui autem Graece nesciunt, idem tamen assequentur, si ea conferent cum interpretamentis,

vehementer optabant; tandem aliquando repertus est, qui cum Graece Latineque optime sciret, tum poetarum omnium facile principem Homerum ita
verteret, ut non illius modo sententiam utcumque adumbraret, sed latinis versibus elegantissime exprimeret. Is enim est stili nitor atque elegantia, ea latini carminis majestas ac dignitas, ut hic unus veteres omnes interpretes, qui magno numero idem conati sunt, longe antecesserit, primusque omnium mihi effecisse videatur, ut Homerus latine legi cum voluptate possit. Hanc ob causam ago equidem gratias Reverendissimo S. Palatii Magistro, qui hanc

Iliados Poëma, aetatum ac nationum omnium plausu atque admiratione celebratum, jam inde ab literarum in Italia restauratione, sapientissimorum Principum cura latinis versibus reddi coeperit; constat tamen, nullam ad hanc usque diem Epici incomparabilis versionem prodiisse, quae aut germano latini sermonis nitore, aut exacta Homericarum venustatum repraesentatione, aut denique numerosa quadam ac sublimi versuum magnitudine delicatis harum rerum aestimatoribus undecumque satisfaciat. Dolendum quidem est, viros aliquot eruditissimos, qui superioribus saeculis ad hanc scriptionem animum

vel mediocriter graecis litteris latinisque erudito vehementer in his Lemnianis versibus, qui plurimis aliis ejusdem interpretis multo sunt meliores, displicebunt. Nihil enim queror, quod nullam Lemnius adhibeat limam in poliendis male tornatis versibus, quod nullum verborum delectum, nullamque latini sermonis venustatem sequatur; quod contorte, implexe, obscure, ac non raro etiam sine ratione syllabarum scribat: hanc illi do veniam; est enim hominis peccatum contra illud Horatii Flacci praeceptum:
Sumite materiam vestris, qui

Cypridis ictus, etc. E c A/Jt0ioA£<pa£ov Clericus interpretatur volubilibus palpebris id est paetam , ut latini vocabant Venerem; additque lasciviae esse indicium nictare frequenter et signum amantium. Scholiastes autem docet esse metaphoram desumptam ct-nro rwv iv rcuq ajJ^eXoiq kxUw* Guietus ita dictain

Ceto decens seu mavis formosa, quae natas maxime deformes edidit, heic dicatur, plane fateor ignorare. An illud additum jtaAA/Tra^sv est unum e perpetuis mulierum additis? Graeci sane poetae hac in re liberiores quam latini. Eurybia vero ideo fortasse ferreum babere animum dicta est, quod late terra marique violentiam exerceret: evqvq enim est latus, a, um; et

a fulmine icto et de Arimis fabulae docent, afficta esse. An et illa Campaniae insula Inarime , sub qua Virgilius aliique latini poetae Typhoeum degere dixerunt, facta est ex male intellectis vocibus iiv K^ijxoiq ? Ita sane videtur coniuncta praepositione cum ipso

puella quaedam Hyperborea Fauno Aborigenum regi postea nuptum data fuit, quo factum ut plerique Latinum Fauni non Herculis filium esse putarint, quemadmodum et Virgilius lib. vII Aen. Sed idem lib. xII Latini avum Solem vocat, quasi fuisset Circes filius. Ad quem locum vide Servium, qui Virgilium in varietate historiae fatetur dicta aliquando variare. Quidam etiam Telegonum Vlyssis dicunt e Circe filium Tusculi conditorem, quem Horatius in Ode

AD LECTOREM
DE OPERVM AC DIERVM CARMINE. Si quae veteres Scholiastae recentioresque latini interpretes in Hesiodi Opera et Dies (1) , quod ego carmen latinis heic tibi versibus a me expressum iterum exhibeo, humanissime lector, commentati sunt, velim enumerare, dies profecto

Bibliographia locorum inventorum

Vlacic Ilirik, Matija (1520-1575) [1581]: Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica, 600000 verborum, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [numerus verborum] [flacius-m-clavis-2.xml].

Petric, Frane (1529-1597) [1591, Ferrara]: Zoroaster et eius CCCXX oracula Chaldaica Latine reddita, versio electronica, Verborum 7671, ed. Erna Banic-Pajnic [genus: prosa oratio - tractatus; prosa oratio - versio] [numerus verborum] [petric-f-zoroaster.xml].

Pir, Didak (1517 – 1599) [1596]: Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica, versus 5366, verborum 40443, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [numerus verborum] [didacus-p-cato.xml].

Kitonic, Ivan (1561-1619) [1619]: Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica, 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [kiton-i-dir-meth.xml].

Krizanic, Juraj (1618-1683) [1652, Rim]: Elogium XII. Illyria (fragmentum), versio electronica, 20 versus, verborum 334, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epica; poesis - versio] [numerus verborum] [krizanic-j-davorija.xml].

Vicic, Kajetan (?-ante 1700) [1686]: Thieneidos libri sex, versio electronica, 5415 versus, verborum 33672, ed. Gorana Stepanic [genus: poesis - epica] [numerus verborum] [vicic-k-thien.xml].

Rogacic, Benedikt (1646–1719) [1690]: Euthymia sive De tranquilitate animi. Carmen didascalicum, versio electronica, 8211 versus, verborum 111.074 [genus: poesis - epica; prosa - praefatio; prosa - summa] [numerus verborum] [rogacic-b-euthym.xml].

Ritter Vitezovic, Pavao (1652–1713) [1700, Zagreb]: Croatia rediviva, versio electronica, 68 versus, verborum 7054, ed. Zrinka Blazevic [genus: prosa oratio - historia; poesis - elegia] [numerus verborum] [vitezov-ritter-p-croatia.xml].

Vicic, Kajetan (?-ante 1700) [1700]: Jesseidos libri XII, editio electronica, 13523 versus, verborum 84448, ed. Gorana Stepanic [genus: poesis - epica] [numerus verborum] [vicic-k-jess.xml].

Durdevic, Ignjat (1675-1737) [1700]: Poetici lusus varii, versio electronica, versus 5453, verborum 35062, ed. Veljko Gortan [genus: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [numerus verborum] [djurdjev-i-poe.xml].

Ritter Vitezovic, Pavao (1652–1713) [1703]: Plorantis Croatiae saecula duo, versio electronica, 2815 versus, verborum 19809 [genus: poesis - epica; poesis - elegia; paratextus prosaici] [numerus verborum] [vitezov-ritter-p-plorantis.xml].

Crijevic, Serafin Marija (1686-1759) [1740, Dubrovnik]: Bibliotheca Ragusina, loci selecti, versio electronica, Verborum 6633, ed. Stjepan Krasic [genus: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - lexicon; prosa oratio - prosopographia; prosa oratio - commentarius] [numerus verborum] [crijevic-s-biblioth.xml].

Zamanja, BernardKunic, Rajmund (1735-1820; 1719-1794) [1768]: Navis aeria et elegiarum monobiblos, versio electronica, 3251 versus, verborum 26001; carmen epicum, hendecasyllabum 1, elegiae 10, idyllia 4, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epica; poesis - elegia; poesis - idyllium; poesis - epigramma] [numerus verborum] [zamagna-b-navis.xml].

Kunic, Rajmund (1719-1794) [1776]: Оperis ratio (Ilias Latinis versibus expressa), versio electronica, 218 versus, verborum 7485, ed. Petra Sostaric [genus: prosa - epistula; prosa - praefatio; prosa - dedicatio; paratextus] [numerus verborum] [kunic-r-ilias-operis.xml].

HomerusZamanja, Bernard (1735-1820) [1777]: Homeri Odyssea Latinis versibus expressa, versio electronica, 13633 versus, verborum 95,658, ed. Petra Sostaric [genus: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; poesis - argumentum; prosa - paratextus; prosa - epistula] [numerus verborum] [zamagna-b-odyssea.xml].

HesiodusZamanja, Bernard (1735-1820) [1785]: Hesiodi Ascraei opera, versio electronica, 2747 versus, verborum 58425 [genus: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; prosa - epistula; prosa - commentarius] [numerus verborum] [zamagna-b-hesiod.xml].

Omnes locos monstra

Preme hic ut KWIC videas