Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | quaere alia! | qui sumus? | index auctorum | schola et auxilia | scribe nobis, si corrigenda inveneris! |
Durdevic, Ignjat (1675-1737) [1700]: Poetici lusus varii, versio electronica, versus 5453, verborum 35062, ed. Veljko Gortan [genus: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [numerus verborum] [djurdjev-i-poe.xml]. Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
SEQUENTES ELUCUBRATIONES POETICAE EIUSDEM P. IGNATII GIORGI
EXTEMPORANEAE SUNT, QUAS CURRENTI CALAMO PRO RHETORICES
AUDITORIBUS, CUM IN SOCIETATE IESU ESSET, EXARABAT.
CXLII. ORPHEI DE MORTE EURYDICES QUERELA
Sederat Odrysias gelidi prope Strimonis undas Orpheus et maestum tentabat pectine carmen. Languebant vires et vox incerta manusque Threiciam moderata chelyn, sed saxa, sed undae Audivere pios inter suspiria cantus. 250 Protinus e celsis delapsa est montibus umbra, Et quercus sensere manum, sua flumina vinxit Attonitus Strimon, raptae dum coniugis umbras Et veteres iterat vates Pangaeus amores. »Hei mihi«, clamabat, »rapta qui coniuge solus Heu nimium semper fatis agitabor iniquis. Vos, nemora et fontes, tuque, Actias Orythia, Plorabis semper mecum. Mea plectra secutae Euridicen secto servabunt cortice fagi, Atque meos discent Rhodopeia saxa dolores. Te perdant superi, pratorum squallida pestis, Te, lingua vibrante draco, te, nostra ferire Gaudia qui poteras et foedera solvere lecti Atque uno geminas animas occidere morsu.«
CXLIII. DILUVII DESCRIPTIO
En tota pluviae descendunt Pleiade nubes, Neptunusque pater saevo percussa tridenti Fundamenta quatit terrae, iam mersa sub undis Arva natant: tumidum iam littora perdidit aequor, Iam natura gemit, legesque et foedera rerum Turbantur superante vado, nemora alta superbo Decrevere iugo, regnatque per omnia Nereus etc.
CXLIV. HORTI DESCRIPTIO
Littore in Ausonio tenui circumflua rivo Silva viret laurosque et multas nigra cupressos Arma in obiecti torrentem lampada Phoebi. Adsita planities Florae Zephyrique parentis Innumeras ostentat opes, atque agmine longo Versicolorati proles pulcherrima veris 251 Surgit et irriguum pleno bibit ubere fontem. Quae species, quae forma loci! Quos fundit odores Multa rosa et niveo fulgentia rore ligustra! Quos cultus Hyacinthus habet, quam lilia frontem etc.
CXLV. FLORUM VARIETATEM DESCRIBETIS.
Quidquid in Hesperiis mirata est Graecia campis, Quidquid in Alcinoo ventis iactatus Ulysses, Quidquid in aprico Vertumni et Adonidis horto Suspexit formosa Venus, natura per istos Diffudit colles et vicit vota colentum.
POMORUM AFFLUENTIAM DESCRIBETIS.
CXLVI. PARAPHRASIS I. EXTEMPORANEA IN EPIGR. MARTIALIS
Virgo, meae quondam solamen dulce iuventae, Cuius vox poterat candentes vincere cygnos Maeandri in ripis iam iam sua fata videntis, Cuius mollitiem gravidae pecuaria Parmae Invideant et cui posset livere Galaesus, Cuius splendorem conchae et foecunda Lucrini Ostrea et aequoreis referunt conchylia Baiis. Candor erat, qualem dives collaudet Erythra Et sua divitibus pingat simulacra lapillis: Tu poteras superare gregis, quem lavit Hydaspes, Dentem et non tactas glacies lateque profusas Bistonidum per prata nives, tu lilia prima Et matutinum poteras superare ligustrum. Quod coma Theutonicae nodo religata iuventae Hispanique greges atque auri lumina gestant, Vincebas formosa comis. Attica mella tuis late diffusa labellis 252 Fragrabant floresque almique rosaria Paesti Succinaque, admotum sed quae sensere calorem. Prae specie, mea virgo, tua pallebat amoeni Caudaque pavonis, longos quoque viva per annos Panchaei laus orbis avis mollisque........ Pulchra tibi elata texens umbracula cauda.
CXLVII. IN MARTIALEM
EXTEMPORANEA PARAPHRASIS II. IN EPIGRAMMA
Barbara Pyramidum, Caesar, miracula ride: Iam taceatur Quaecumque in Phariis vivo de marmore moles Littoribus surgit vel quae pia Mygdonis olim Regia deposito statuit monumenta marito: Quidquid fama potens loquitur, cumulataque fastu Immodico totum spargunt centum ora per orbem, Cedat Parrhasiae, victor Germanice, sedi. Barbara Memphis eat tumulique et nomina regum In tenebras penitus Latio depressa nitore, Atque Palatinae miracula barbara moli Aeterni reddant sacrum vectigal honoris. Ille oculus caeli, magni scrutator Olympi, Littore qui rubro natus, sub Atlantide lympha Occiduos demergit equos, nil clarius usquam Dignius aut cerni proprio despexit ab axe. Surgere Romuleas Romae septemplicis arces Peliacumque caput grandi considere Olympo Et rursum tumidos concurrere in astra gigantes Credere cernendo tam celsa palatia posses. Perrumpit superos et totam disiicit Arcton In caelum luctatus apex, caput undique stellis Cingit et attonitos conterret culmine Divos. Suspiciunt illum fracti de nube trisulca Igniferi tonitrus, aethreaque fulmina flammis Praecelsum latus et vestigia lambere gaudent. 253
CXLVIII. PARAPHRASIS
Cana fides olim, purae quoque foedera mentis Me, Iuli, vinxere tibi, mihi crevit ab annis Fervor amicitiae, niveique in vertice cani Sunt studii monumenta mei. Sub consule secta Multiplici messis iam sexagesima campos Cernit teque senem, gelidus cui gaudia sanguis Et robur iuvenile rapit, cutis horrida pendet, Et fracti trepido languent in corpore sensus. Iam superest non multa dies, iam lumina cassa, Morsque caput nudum tristi circumvolat umbra. Praeripe delicias et cras tibi forte neganda Lenimenta animi: quidquid fuit, id potes unum Apposuisse lucro, partum censere tuumque Dicere. Fatali foede praecincta colubro Expectat te cura nocens nigrique timores Atque catenati miserando examine morbi. Gaudia habent pennas et non reditura sub umbras Diffugiunt et victa malis solatia sedem Antiquam liquisse solent, nisi protinus illa Amplexus totis cogas remanere lacertis.
CXLIX. PARAPHRASIS IV. EXTEMPORANEA IN MARTIALEM
AD MATERNUM
Gloria fatidicae Themidis, cui pulchra bilancem Atque enses Astrea dedit, decus omne Latini Iuris et Ausonii moderator magne theatri, Ad vada Callaici longo post tempore ponti Gentilesque aditus patriosque revertor Iberos. Quod velles, Materne, iube; mihi littora glaucus Betis et Hispanos pandit Tagus aureus amnes, 254 Te comitem veterem civemque fatere iubendo, Quid velis in patriam; nam iam mihi perfida sordet Roma, mihi reges tandem spernuntur avari. Anne Ravennates caenoso e margine ranas Sordidaque obscenae conquiram obsonia mensae? Ulterius nec vilis........nec vana Peloris Illudet stomacho coenasque opplebit amaras. Non Laletanae turpis dabit institor urnae Lenaea de faece merum, non Marsica praela Pro nigro nigrum mensis fundentia virus Excutient, Materne, sitim, sed maxima mulli Pondera captivi mirandaque mole trilibri Mulcebunt tenerum patina fumante palatum. Cum nondum ad senas pervenerit ille selibras, Ad notos remeare specus et saxa iubebo, Ad certum dum crescat onus; dabit ostrea grandis Oceanus molli non decessura Lucrino, Quae numero aggestas rumpent et pondere mensas, Quae pueris coenanda dabo.
CL. TEMPESTATIS DESCRIPTIO
Solverat Iliacam Sicano e littore classem Spem Troiae gestans raptosque ex igne penates Aeneas, ductaeque simul per caerula puppes Laeta Unda nitens victique Noti Nymphaeque faventes Obsequio undarum gaudebant lambere sacras Et placido genitore rates, gaudebat et aura Antemnas tenui motare per oscula pulsu. Italiam clamat celsa de puppe iuventus, Italiam festo resonabant murmure ripae, Cum subito horrescunt fluctus, tenebrisque reductis Horridus insano glomeratur in aere nimbus Prosilit in pugnam Boreas, confligit Eois Eurus equis, Zephyros dat Atlantias unda frementes, Et Lybicus dat cardo Notum. 255
CLI. PARAPHRASIS V. EXTEMPORANEA IN HORATII ODEM:
»IMPIOS PARRAE ETC.«
Quisquis inexhaustis pollutus pectora culpis Impiat ore diem, raucae praesagia parrae Horrescat plenasque canes, hunc actus ab alto Lanuvio per prata lupus foecundaque vulpes Terreat, huic viridi serpens transversus in agro Rumpat iter, Geticae properet de more sagittae Atque citatorum cursus perrumpat equorum. Nil est, quod timeam de te, Galatea, pudoris Egregium specimen, cui multo numine pectus Surgit et ingenui ludunt per corda calores. Aurorae e thalamis et primi a lumine solis Felix auspicium votis precibusque ciebo, Ne mala te cornix, pluviae praesaga futurae, Per tacitas limoque graves transvecta paludes Detineat cogatque tuos abrumpere cursus. Felix semper agas quocumque in littore mundi Et nostri, Galatea, memor, nec sidere ab ullo Decedat tanto noster de pectore vultus. Sic te crudeles monitus volucrisque feraeque Et canis et pici praesagia laeva relinquent. Attamen Ismaria Boreas metuendus ab Arcto Propendet, saevamque manum protendit Orion Pronus in Oceanum, velox urgere carinas Totaque commissis disrumpere marmora ventis. Novi ego, quid possit violentus Atabulus et quid Non penna meliore Notus, quid et Adria peccet Dives ab exitio populorum et puppibus haustis Aurea cum toto retinens commercia mundo. Turbatum furiis pelagus ripasque frementes Haedorumque ortus et sidera turbida nimbo Nigraque sustineant vertentibus aequora Cauris Arsacidium pueri notique per arma Britanni Sauromatumque nurus Romani et nominis hostes, Non animus pectusque probum. 256 Sic et Agenoreos linquens Europa penates Credidit infido corpus iuvenile iuvenco, Quaeque audax fuerat durum modo stringere cornu Atque coronata tauri cervice sedebat, Extimuit nigris sulcatum piscibus aequor Fluctusque instabiles et mille pericula ponti. Eheu, quam felix quondam! dum septa procaci Agmine Sidonidum gemmantia lilia carpit Et digito properante rosas: en perdita Nymphe Noctem intempestam tenebrisque obducta profanis Aequora et horrisono late spumantia fluctu Conspexit lacrymans similique in imagine sortem Agnovit miseranda suam. Tandem omine laevo Obtinuit magno quondam vagita Tonanti Littora et effusam centena per oppida Creten. »Heu, pater, ex tantis opibus mihi linquitur«, inquit, »Nil nisi solus amor, nomen quoque triste parentis. En modo per Tyrias virgo nitidissima gentes Et centum quaesita procis felixque deorum Progenies fueram, peregrina en sede relinquor Et iubeor surdos lacrymis et supplice voto Nequidquam pulsare deos. Quid iam mihi prosunt Thura, quid infido quondam data victima caelo? Nunc nudo orbe queror, neque cernunt numina luctus, Et nunc sola meis ululatibus insonat Echo. Non fugi patriam, fallaxque per alta iuvencus Sustulit invitam, sed nunc, quocumque diei Lampas adest, Phoebique regit gravis orbita cursum, Ipsa nocens dicar. Laesae pro crimine famae Ingens supplicium, profugis quoque poena puellis Iure potest non una dari, mors una dolenti Sat foret, at laeso non est satis una pudori. Forsitan et nostros illudit eburnea sensus Atque oculos species, Stygiis quae prodita portis Pallida per tacitam dispergit somnia noctem. Sed tamen et tango fluctus et littora cerno: Certa fides nostro est certique in crimine vultus. Cur littus tetigi infelix, cur fluctibus istos Commisi gressus, tauri cur colla vel armos Virginea tetigisse manu, cur linquere flores, 257 Cur volui charas fato suadente sorores? O mihi si tristem dedat fortuna iuvencum, Illius in fatis nostrum satiare dolorem Et lenire probrum, meritas et sumere poenas Aggrediar: saevo cervicem scindere ferro Candoremque cutis nigro conspergere tabo, Frangere tum cornu vacuoque hoc littore vellem Saevitiae dare vela meae. Sed turbida, sed quid Vota alacri rapienda Noto, quid conor inanes Luctus et longis irae dare verba querelis? Opprobrio infelix regalia tecta reliqui Et claram fulgore Tyron succoque nitenti Muricis Eoi Sidonaque navibus aptam. Cur ergo ulterius frustror Cocytia regna Atque moror Stygias anima saturare paludes? O si quae nostrum circumvolat umbra dolorem, O si quis superum nostris, rogo, providus adsit Criminibus, velit ipse feras huc ducere tigres Et rictu spumante leas, namque ora ferarum Implere exopto, dum sum speciosa, meique Corporis haud mollis defluxit in aera succus, Dum verna est facies, dum pallor ab ore recedit Et macies tremebunda genis. Quid vilis et excors, Quid cessas, Europa, mori, quid digna moraris Fata, quid Elisio vitam committere nautae? Non cernis patris gladios mortemque iubentes De Tyria regione minas? Non solvere vitam, Non potes horrendum vicina ex arbore pondus Esse? Secuta tuos haec tristis fascia casus Virgineum poterit nodo perrumpere collum. Nonne supercilium rupis disruptaque cernis Saxa? Potes rigidi per dura, per invia montis Delabi in fluctus probrumque immergere ponto. Eia age, pone metus saltumque ingressa virilem In caput urge viam: te Nereus udaque coniux Expectatque suis amplexibus Amphitrite, Ni divum soboles, ni regum sanguis heriles Forte velis tractare colos dominaeque superbae Carpere sollicitum rigido sub verbere pensum.« Dum sic solatur hictus, dum talia ventis 258 Declamat virgo madidoque in margine luget, Pone adstans lacrymas miserasque impune querelas Ridebat formosa Venus, positaque Cupido Crudelis pharetra laxoque inamabilis arcu Mox ait: »O nostro numquam linquenda favori, Macte animis, Europa decens, nec territa mites Incuses superos et pulcrum, virgo, Tonantem. Sat furiis iraeque datum. Iovis uxor et almae Iam pellex Iunonis eris: te sidera et orbis Suspicient semperque colent, non tempora questus Haec sunt. Singultus ultro et suspiria mitte Fortunamque feras et tantae praemia sortis Accipias modice, nec per tua corda superbus Pervolitet, pia virgo, tumor: tua nomina mundus Induet, et sectae terna in divortia terrae Europae magno cupient cognomine dici. Nunc frangenda petas invisi colla iuvenci, Si potes, et grandem laceres furibunda maritum.«
CLII. DIVI MICHAELIS PARTA DE DEMONE VICTORIA
Virtuti servit Phlegeton, dumque alma fatigat Agmina, inocciduos peperit feriendo triumphos. Caelituum gaudete chori, cognata Tonanti Nomina et ingenuo prognatae numine mentes, Tuque, o Caelituum ductor, concussor hiantum Eumenidum vindexque Dei, per secula cuius In ripa fixae vivent Phlegetontide lauri, Dextrae plaude tuae, sociis quoque plaude sacroque Numinis auspicio, quod celso abiectus Olympo Quodque suis laesus, quae vobis intulit, armis Rex Erebi Stygia sua vulnera cernat in unda Terreat et planctu Furias cogatque querelis Horrisonum resonare chaos; sic proelia et ipsae Insidiae possunt ictusque hostilis amari. Attamen, ut merito tam magna extollere Pindo 259 Bella queam sacrosque modis aequare triumphos, O ades et, Stygium poteras quo vincere regem, Flamine sub nostros velox illabere sensus. Lucifer, aetherias inter nitidissima mentes Formae prodigio, superumque et caelitis aulae Mixtus amore timor, venerandum numinis instar, Ut rerum genitor non vane haereret in illo Miratus proprias tam pulcra in imagine vires. Ille pati indocilis dominos et ferre priorem (Ambitio nam posse vetat) cinctusque rebelli Agmine, ubi nigro pressit Borealia sceptro Sidera et ad solii lucentia fulcra superbi Supposuit geminam passis cervicibus Arcton, Sic fremere incoepit totoque Aquilone locutus Ismariam Rhodopen et pene coegit in auras Surgere hyperboreum vulsis radicibus Hemum: »Qua fruimur, formam Domino debere fatemur, Sed debere pudet, socii. Nos celsa iuventus, Nos Divum de gente sati quid ad infima rerum Volvimur et superos et vani sidera mundi Ducere perpetua servorum lege iubemur? Quin etiam est maius quiddam, graviora parantur Probra quidem nobis, proh fata infandaque semper Stellatae decreta domus! Mihi credite: vidi, Vidi ego, dum clausi volvo tabularia fati Et Themidis consulta lego, venientibus annis Lapsurum e superis Solymeae in virginis alvum Numen et humanae subiturum exordia sortis. Mox ultra superas corpus mortale choreas Terrigenasque feret. Noster famulabitur illi Ordo, et pennatae nostra de gente catervae Illius abiecto lambent vestigia vultu. Tantane me generis subeant oblivia nostri, Tanta pati possim? Socii, fata omnia iuro Caelestesque plagas et inhospita regna timori Me plene acturum detersurumque repente Implacida mea probra manu, licet astra suisque Sideribus praeceps horrendoque obruta lapsu Insiliat mea colla domus. Sententia sedit Oppugnare Deum; numen sic nostra timebit 260 Fulmina maioresque feret, quos spreverat olim Ferre pares.« Dixit; tum magno murmure vulgus Infremit ad plausum, lateque ad tela minaces Expediunt dextras rapidamque vomentia mortem Arma parant. Non sic trifidos de nube fragores Eructat nimbosa domus, minor exit ab imis Telluris specubus conclusi insania venti. Cum subito horrescunt axes, tenebrisque reductis Fulgor et aetherei latuit decor aureus orbis. Aeraque et nubes et caeco mota tumultu Ima poli trepidare vident scissisque cavernis Pandere in immensas terram sua viscera fauces. Hic orti tonitrus late glomerantur, et ardent Flammivomi per inane globi circumque videntur Insultare diem bellumque inducere caelo. Dumque timet damnatque manus sua vota rebellis, Desuper Arctoum gravior metus institit agmen, Qua pia progenies, domino qua fida Tonanti Agmina Caelituum properant defendere caelum, Et formidatam qua se metitur in hastam Fulmineus Michael. Ruit hic super agmina ferro Vindice deturbatque acies par omnibus unus, Signaque Parrhasii caelo metuenda tyranni Territa et horrifico nimium deformia vultu, Deiecta e superis inter crepitantia flammis Fulgura terrificasque faces calidumque umorem. In patulae ignivomos terrae detrudit hiatus. Reddita tum toti lux est nitidissima mundo, Et Michael pro sole fuit; tum caelica pubes Ingentes auxit festivo carmine palmas: »Macte animis, invicte ducum, cui numine dextro Est superum mandata salus, tu frangere Ditis Spes, animos et vota potes, tibi tempora plausum Nulla adimunt, sculptique animant adamanta triumphi. Ipse tuas semper laudes ululabit Avernus, Dum sua fata gemet; semper tibi liber Olympus Astraque inocciduum stabunt asserta trophaeum.« 261
CLIII. ORATIO BRENNI, SENONUM DUCIS, SUOS
AD ROMAM EXPUGNANDAM ADHORTANTIS
Si sors virtuti serviret, tunc ego vellem Vos, socii, toti dominos imponere mundo. Saepe tamen virtus sortem dedit: ebria magno Corda animo et duris exercita dextera rebus Fortunam iussit ceptos abrumpere cursus In melius. Novisse sat est nihil esse timendum, Nil formidandum Brenno duce. Flamma per omnes Lydorum bacchata domos et Martius ensis, Quae non hostis atrox, non tabo sordidus Arnus Et per Tirrhenas acies, per signa vagatus Evaluit vitare timor, vos discere cogunt Audendum quidquid ductor iubet. Ecce repente Romuleos trepidare lares, en tecta labare Funditus et Furiis afflatum Tibrida Gallis Fervere sanguineo ripasque involvere fluctu, Iam gemitus morientum et foemineos ululatus, Iliacos cineres et templa ardentia cerno. Hoc modo Roma ferox, hoc unum laudis habebit, Quod nostro tandem cecidit depressa Gradivo. Tollite magnanimos ausus, quos vovimus olim Ante Deos aditisque etiam iuravimus omnes Teutatae magni patriique altaribus Heti. Vos humana sacris stans hostia et ille morantes Commoveat potus sanguis sacer: eia age nostras In laudes Druidae toto clamore ferantur, Et nova fatidici nobis dent carmina Bardi. 262
CLIV. PUGNAE DESCRIPTIO
Ut primum strepuere tubae permixtaque raucis Classica pugnantum clamoribus altaque circum Murmure terribili montis retulere boatu, Extemplo cunei commissaque signa feroci Impete concurrunt, et dura casside clausi Adversi hostilem vultum afflavere furores: Miscentur turmae, ferientum sibilat ensis, Seminecesque gemunt, tepidus fluit undique sanguis etc.
CLV. PARAPHRASIS VI. IN EPIGRAMMA MARTIALIS AD CANDIDUM:
Κοινα φίλων
etc.
Nil gemino est, inquis, nil non commune sodali, Candide, proclamas, nitet et sive aurea Phoebi Lampas et ingentes retegantur lumine terrae, Seu luna et modico nox intempesta nitore Praecingat crines limbumque exaggeret astris. Sed vane et nunquam sunt respondentia verbis Facta tuis, nimium quam noscor dissonus a te Dissimilisque tuae, cui cedit regia, sorti. Vellera Ledeo multum lustrata Galeso Atque Terapnei pecuaria culta Phalanti Te velant lucente toga, vel Parma nitentes Dat dives tunicas et latis pallia membris. Me quae, dum populo fervet spectante theatrum, Est saevi valido cornu concussa iuvenci, Quam pila despiciat iaculataque sarcina tauro Contemnat censere suam; per compita Romae, Per fora Sidonio late spectabilis ostro Urges saepe pedem, tibi purpura texta lacernas Condecorat, vili pretio mea coccina sumet Mercator misero divendens scruta popello. 263 Mensa tibi ex ebeno nativis nigrior Afris, Candida fulcra micant, nitidoque elephante columnae Succollant ditis pretiosa toreumata mensae: Stat mihi inaequalis testaque aequata subacta Mensa humili fago seu quercu afficta perenni. Immodici mulli tibi stant in lancibus aureis Et sedet argento scarus, at mihi mytilus asper Sive rubens cancer vili iacet orbe locatus. Ergo quid insanis mulces mea vota loquelis, Candide, quid clamas? Quod sit commune sodali, Quidquid habes, nil das; ergo alta silentia linguae Impone et nostram nolis illudere mentem.
CLVI. AD CONDILUM
»QUAE MALA SINT DOMINI ETC.«
PARAPHRASIS VII.
Non est, quod poscas, ut serviat aureus Hermus Indorumque tibi gemmae, non dives Erythra, Non ut congestum rumpant tua scrinia Gangem, Condile; nil tantis opus est pulsare querelis Sidera, quod domini positus sub iure superbi Alterius iussis rigido sub verbere vivas. Nescis heu! nescis, quae sint fastidia regum, Quam flagris dominos premat horrida cura potentes. Namque tibi levis herba thorum, placidumque cubile Dat casa arundinibus iuncoque intexta palustri, Invitatque alacres properanti murmure somnos Rivulus et niveis interlita lympha lapillis. Caius in aurata deponens corpora sponda Absterret somnos curis duramque quietem In plumis male fultus alit: vix primus Eoo Fulgor et effusi caelum implevere nitores, En linquit properans thalamos perque atria Romae Oscula et insanam vix primo mane salutem 264 Circumfert tremebundus eques, licet asperet auras Nimbus et implacidi grassentur verbera Cauri. Tu rudis haud socios fratresve patremve nec ipsum, Condile, avere iubes dominum. Tabularia Phoebus Ostendit Caio nec gratae nomina chartae, Cinamus hinc veteris concredita pondera gazae Expedit et leges monstrat vacuumque tribunal. Tu facili sumptu satur et non divite luxu Distentus Phoebum nescis pallere petentem. Iniussus quod donat ager, quod vilia Bacchi Munera proponunt, duroque exclusa lacerto Terra parens frugum florentibus educat hortis, Id stomacho poscente voras. Sed fervida forsan, Condile, flagra times, dextraque terenda calenti Hordea formidas? Caius sua membra perenni Sub podagra vexata dolet, chiragraque rigentes Vix transfert vel ad ora manus et verbera mille Flagraque mille pati vellet quam perpete morbo Infringi et durum semper servare cubile. Non tibi membra scatent, non tristi viscera tabo Atque orta e dapibus sanie, non membra dolorem Et rigidae a coenis sumunt sua pabula febres. Cur ergo haud malles tanto gaudere sereno Vilis et innocuus vitae quam maxima regum Munia vel sellas membris fregisse curules?
CLVII. PARAPHRASIS VII. HORATII:
»NUNC EST BIBENDUM ETC.«
Nunc densi calices, nunc grati dona Liaei Sunt Romae potanda tuae, fortissime Caesar; Nunc dapibus sacra mensa gemat, perque atria divum Imbuat immensus redimita altaria sanguis. Cingantur lauro postes et fumet acerra Multiplici Panchaeus odor: pulsate, sodales, 265 Alternis terram pedibus, iunctisque choreis Cingant felices plaudentum tempora lauri. Dum saeva Actiacae streperent molimina pugnae, Dum grandem Pharius Romam allatratret Anubis, Isiacaeque bovis mugitu nostra sonarent Moenia et Eoo tremerent Capitolia sistro, Depromsisse scelus fuerat concredita cellis Vina satis veterum retinentia nomen avorum Et mensas foedare mero, quod Setia quondam Misit et aprico Campania protulit agro. Proh pudor et probrum Martis! Praecincta corusca Casside foemineis hastam torquere lacertis Gaudebat regina furens atque ense timendo Terrebat Latias, sed plus quam foemina, matres. Semivirum cuneis cincta et dementibus armis Interitum populis, victori fata Quirino Ferre minabatur omnique e littore mundi Fallere collectas Romae de vertice lauros. At cum defractas puppes, cum naufraga vidit Sceptra et semiferum fluitare per aequor Osirim, Deposuitque animos mentemque immane tumentem Fregit et admisso cessit sua corda timori. Tunc etenim profugam ferroque et classe secutus Impatiens Agrippa Pharum Caesarque superbus, Divino ingentes lustratus lumine vultus, Formidare illam docuit mentemque calentem Lenaeo latice et ducto e Mareotide Baccho Reginae imminuit iussitque avertere classem, Non secus ac tenues penna volitante per auras Accipiter pavidos cogit vitare columbos Praecipiti sua rostra fuga, vel Tessalus arcu Venator nivei nudis in vallibus Hemi Insequitur celerem pennato vulnere damam. Scilicet hoc Caesar proprio apposuisse triumpho, Hoc voluit palmis, per sacrae ut compita Romae Perque catenatum testantia saxa Iugurtham Expleret Latios captiva Cleopatra visus. Illa tamen meliore suos abrumpere fato Elegit generosa dies, nec tela, nec enses Expavit iam certa mori, nec regna, nec aulam, 266 Nec quassas reparare rates, arcanaque novit Littora praecipiti propere conquirere cursu. Ausa est languentes populos et regia tecta Visere nec misero pallescere territa visu, Ilicet horrentesque manu properante cerastas Admovisse suis secura in vulnera membris Certa morte ferox, gaudens quoque splendida fastu Ora fero et proprias Rornae invidisse catenas, Ne regina potens humili deducta triumpho Caesareas tanto decoraret nomine palmas.
CLVIII. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA VIII. IN MARTIALIS
»PHOSPHORE, REDDE DIEM ETC.«
Phoebi praeco nitens, redivivae nuntie lucis, Ianitor aurorae nitidique anteambulo solis, O ades et totum late pallata per axem Sidera purpureae depellas verbere virgae, Ne teneas nostros properanti Caesare plausus, Neve expectatum populis subducere tempus, Luciger alme, velis: te supplex Curia et omnis Gens rogat Ausonias circum diffusa per urbes Caesareo cupiens visus satiare sereno. Numquid Parrhasiae molimina tarda quadrigae Te lento temone tenent, teque Arctos anhela Teque Aquilo gremio nivibusque coercet acutis? Quid lento nimis igne venis, quid nostra moraris Gaudia, quid sacris fumantes ignibus aras? Quid Lacedemonium cessas fraenare iugalem, Nam Castor tibi cedet equo, dum causa superbit Tam festinati caeli per caerula cursus? Caesareum iam redde diem, iam Memnonis ardens Ad nos deproperet genitrix, sumptoque flagello Impellat Titan flammatas luce quadrigas. 267 Nec tamen e superis decedunt astra coruscis Noctivago fugitiva gradu, nec tempora luci Debita permittunt, atque ipsa argentea Phoebe Gestit conspecto reparare a Caesare vultum. Ergo dum tacitae ludunt super astra tenebrae, Atque papaverei nigrescunt regna soporis, Adsis, Caesar, io! Te vel sine lampade solis Solem Roma suum noscet, tu numen et orbi Maior Phoebus eris, tibi nam sol subditus exit, Inservitque tuis nam Phoebus uterque triumphis.
CLIX. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA IX. IN MARTIALIS
»HANC TIBI SEQUANICAE ETC.«
Quae Graium titulos et Achaica nomina gestat Endromis, indomito quam lavit Sequana fluctu, Dona invisa Notis Boreaeque Alpina minanti Frigora et hirsuto multum placitura Novembri, Mittitur ecce tibi. Satis haec tibi proteget udum Pectus et humentes calidis sudoribus artus, Immansueta licet septenis Pleias urnis Aut Iris te pulset aqua, liquidumque fremendo Pugnantes per inane animae, ridebis in ista Constrictus tunica turbati iurgia caeli, Seu campi ludos celebres, seu folle volanti Lassatus recubes olidoque ceromate tinctus, Sive trigona teras, seu pondera parva sonantis Harpasti et socios tentes devincere cursu. Non ita Agenoreae tectus fulgore lacernae Tutus eris, non sic rutilo velamine clausus, Quod dedit Ausoniae stabulum venerabile Parmae. 268
CLX. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA X. IN HORATII ODEM:
»EXEGI MONUMENTUM ETC.«
Addidimus Musis apicem monumentaque laudi, Queis Phariae moles, queis ingens luxus Ionum Livescat cedatque minor, quibus aera ferosque Decedant regum servantia saxa triumphos. Nec caelum metuo pluviasque e nube solutas Ardentemque Notum pennis Boreamque frementem, Nec timeo ductos longa vertigine menses Aut annos, Solisque vias, dentemque severi Temporis implacido rodentem marmora morsu. Ergo ubi perpetuo claudet mea lumina somno Terribili Libitina manu, vivam usque superstes Ipse mihi et rigidi ridebo spicula fati Posteritate potens, plectri quoque laude canori Semper maior ero, laudabor, et integra stabunt Omnibus in populis nostrae praeconia Musae. Posthumus ipse mihi dicar, quacumque volutus Aufidus horrisono terret sata laeta fragore Saevus et antiqui stat pinguis regia Dauni, Arentesque plagas nec prodiga prata liquoris. Dicar ego princeps Graiae nova plectra Camenae Ad Latios duxisse modos, vicisse canendo Dircaeam Theiamque lyram Siculosque poetas Et Mitylenaeo pulsatum barbiton auro. Ergo age, tolle animos, magnoque superba canore, Melpomene, mea plectra sonent, tuque una petenti Cinge triumphales lauri de fronde capillos. 269
CLXI. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA XI. IN HORATII ODEM:
»VIDES, UT ALTA ETC.«
Aspice, ut aerii surgant iuga cana Soractis, Utque laborantes nivium sub pondere sylvae A Cauro pulsante gemant, ut flumen acuta Constrictum glacie, gelidoque in flumine passim Captivae servent ingrata silentia Nymphae. Insanum, Taliarche, gelu nimbosque frementes Igne doma et large lignis atque abiete secta Ingentes praecinge focos testaque Sabina Grandia ferventem deprome in pocula Bacchum. Caetera mitte deis, nec vernum perge teporem Nec resides vano Zephyros deposcere voto. Sunt haec caelitibus curae, qui tempora certo Iure iubent clausumque suis sub legibus annum Per varias properare vices. Cito concidet ingens Arbiter Ionii Boreas, praemissaque veris Gratia nimbosi componet iurgia caeli: Ultra nec pinus brumali agitata flagello Atque lacessitae pulsabunt flabra cupressi. Ne, quid erit, quaeras, sed suscipe, crastina quidquid Lux tulerit, libeatque diem quemcumque beato Apposuisse lucro et donis plausisse deorum.
CLXII. PARAPHRASIS XII. IN HORATII ODEM
»SOLVITUR ACRIS HYEMS ETC.«
Iam cedunt gelidae Zephyro subeunte pruinae Et repetit faciles caerula pinus aquas. Non stabulis pecudes, non igni gaudet arator, Nec gemit a niveo terra subacta iugo. 270 En iam mobilibus Cythereia culta Napaeis Alternat refugos laeta per arva pedes. Stant nexae Nymphis Charites, nec in aethere Phoebe Cessat sidereos ducere nuda choros, Dum torret Lyparen Aetnaeaque Mulciber arma, Et lassat calidum ferrea massa senem. Nunc decet aut myrto nitidos praecingere crines Aut flore, edomito quem creat aura gelu. Per saltus nunc rite iuvat nemorumque per umbras Sanguine et agrestes spargere farre deos, Nunc dare, quae poscit sibi munera Faunus, ut illi Sive agna in cineres seu tener haedus eat. Pallida mors aderit, cuius regalia, cuius Horrent pulsantem rustica tecta manum, Quae non thure pio et posita placabilis ara Aequum sollicito versat in orbe pedem. Vita brevis nostra est. Ne speres longius aevum, Ipsa facit vitae cognita summa tuae. Sis felix titulis et luxu divite, Sexti, Sis Romae et divi Principis unus amor, Iam Ditis sedes nostris congesta rapinis, Iam Phlegetontiae te premet umbra domus. Inde nec orato talos iactabis Iaccho Nec convivali pocula iure reges.
CLXIII. BAGRADA FLUMEN ANNIBALEM FUGIENTEM ALLOQUITUR.
RELIQUAS LUCUBRATIONES VIDE POST SEQUENTEM INDICEM.
Pandebat Zephyris fugientia vela suamque Expressam instabili cernebat in aequore sortem Annibal: extemplo fremuit sub gurgite vasto Et movit madidos violentus Bagrada crines Fixus in ora ducis: »Ventis en proditur«, inquit, »Proditur en pelago Tyrii spes ultima regni. Invidiae virtus prostat morituraque falsum Annibalem Cartago videt, nec lumina mulcent 271 Extremam sortem lacrymis? Quam iustius Afrae Tygrides et Lybici possent lugere leones! At tu promissis dictoque, o Poene, maneres Nec Latiam quateres infido Marte Saguntum, Pollicitus non ista deis; tamen exue curas, Tolle animos, et, quae patriae mala fata relinquis, Invenias tibi fausta precor, namque ipse superstes Donec eris, Tiberi nunquam mea flumina cedent: Nunquam ferales Latiali e pectore Cannae Discedent, semper funesta in imagine Romam Urgebit Trebie, tumidusque cadavere multo Ante oculos Trasimenus erit.« |
Vade retro
|
Durdevic, Ignjat (1675-1737) [1700]: Poetici lusus varii, versio electronica, versus 5453, verborum 35062, ed. Veljko Gortan [genus: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [numerus verborum] [djurdjev-i-poe.xml].
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se voditelju projekta.