Your search found 243 occurrences

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-243:

Ecce quàm accurate Tridentini Mystae temporum supputationem observare soleant. Fingunt ineruditè Theodosium Caesarem Divi Vigilij miraculis commotum haec loca Episcopis dono dedisse, quùm eo tempore nondum hominem induerit Divus Vigilius, quo Caesar ille imperavit.

(6) Similes plures ineptias Archivis suis religiosè (ut sunt religiosuli) infarciunt, atque adeò in templis publicè decantari faciunt. Deprehendi ego Ecclesiasticos, ut originem principiaque templorum suorum

Dominio habuit; nam ùt semper aliàs ita etiam anno Christi millesimo quingentesimo octavo Cives Tridentini tanquam Principatui Tirolensi plenè incorporati ab ipso Caesare in conventum publicum convocati sunt, eisque tali titulo Maximilianus Caesar Comesque Tirolensis lingua vernacula scribere solebat : Den Ersamen Unseren getrewen lieben IC den Räthen und Verwesern zue Triendt etc . – Erat autem ea tempestate Caesaris Maximiliani

Romani tricesimo primo, Hungariae verò vigesimo septimo.

(16) Divo Maximiliano Caesare viam universae carnis ingresso Invictissimus longèque potentissimus Princeps sanctissimae recordationis Carolus Quintus Caesar Augustus eius ex filio Philippo, Hispaniarum et Utriusque Siciliae Rege nepos, ditissimum, pariterque foecundissimum Comitatum Tirolensem in fidem accepit, quem deinde fratri suo Germano Ferdinando Augustissimo Romanorum Regi gubernandum

non episcopo eius Urbis paruisse, quia Praesul aliàs siquid iuris in obtinuenda integra Urbis possessione habere potuisset in hunc modum literas subsignavisset: Datum in civitate nostra Tridentina ; quemadmodum hoc ipso tempore Divus Caesar Maximilianus re ipsa atque priorum temporum Comitatus Tirolensis Principes legitimo iure freti fecerunt. Voluit igitur Antistes hac scribendi formula subindicare, Civitatem per se non ad se, suosque successores spectare, sed Castrum solummodò

Membris tenellam, animo sed insuperabilem,
Cedam statim, postquam argumentum dixero.
Vos interim patulis oculis et auribus,
Linguis favete, animisque adeste benevolis!
Dum sacra divis Nilicis Caesar parat,
Magicis tyrannus deditus Maxentius,
Catharina Christo plena sceleratum arguit
Christumque voce confitetur libera
Altoque falsos pectore explodit deos.
Caesar diserta

divis Nilicis Caesar parat,
Magicis tyrannus deditus Maxentius,
Catharina Christo plena sceleratum arguit
Christumque voce confitetur libera
Altoque falsos pectore explodit deos.
Caesar diserta victus hic a faemina,
Doctos sophistas quinquies decem vocat,
Quos virgo victos veritate perpulit
Ad sancta Christi confitenda dogmata.
Quos Caesar ira percitus neci

deos.
Caesar diserta victus hic a faemina,
Doctos sophistas quinquies decem vocat,
Quos virgo victos veritate perpulit
Ad sancta Christi confitenda dogmata.
Quos Caesar ira percitus neci dedit,
Bellique praefectum et piam sibi coniugem,
Sed Christianam virginem in thalamum allicit.
Verum prophanos cum recusaret thoros,
Tormenta post diversa detruncat caput:

O quam secundis classis allabens fretis
Portum subivit nobilem aspectans Pharon!
Tetigimus urbem, magnus olim quam cavo
Fecit Asiae domitor Alexander sinu.
Istuc eodem Caesar edictus feror
Maiore sceptrum hoc orbis urgens omine,
Magicas per artes nam mihi orbem vendico.
Sic sacra, sortes, ora Phoebi personant,
Sic fibra caesae victimae pulsat iecur,

iecur,
Exsecta teneris corda pueris id ferunt.
Sic dexter ales omen accinit volans,
Sic dixit urbis miles assensu pari,
Clamavit Augustum sub arce alti Iovis.
Sublimis orbis unde Caesar evocor
Stirpe hinc reiecta Caesaris Constantii.
Tranavi eodem accitus huc oraculo,
Imperii ut altum quod dat occasus decus,
Sic Phoebus oriens sceptra det pari omine,

Stirpe hinc reiecta Caesaris Constantii.
Tranavi eodem accitus huc oraculo,
Imperii ut altum quod dat occasus decus,
Sic Phoebus oriens sceptra det pari omine,
Totius ut orbis Caesar unus efferar.
Placabo divos mille caesis hostiis,
Qui tam secundos navibus darunt notos,
Ut et tenendi Caesaris donent decus.
Sed et dabunt, nec enim di in altum caelites,
Quem

unus artium
Suscepti et auctor per magos regni mihi,
Praescribe, quonam sacra ritu perpetrem,
Ut sint Tonanti grata, quae litabimus,
Propensiorque Mars mihi imperium ferat!
Ich: Caesar, potenti qui regis mundum manu,
Cui totus urbis paret assessus patrum
Et totus orbis, quem sibi superi palam
Parem fatentur, ni quod hi caeli polos,
At tu soli arces, castra, populos contines,

– Ceryx
Huc, Porphiri! Quantum patet Alexandriae
Relligio, iussus edicta praeco personet! 120 curat] H 116: curet A. 106] C 455sq.
Por: Caesar, mihi relinquito hoc negotium!
Curabo mox, effusa ut urbs huc advolet.
Tribune, adesdum, et dicta nostra percipe!
Aci: Adsum, ducis perfecta iussa mox dabo.
Por: Solenne rex diis

Fragore presso verba nec turbet loquax!
Haec est voluntas Caesaris ter maximi,
Quam nemo, ni sit capitis hic impos sui,
Contemnat audax negligatve nescius!
Solenne divis Caesar apparat sacrum.
Huc ergo quivis ordo praesens advolet,
Eques, senatus, plebs, sacerdos, pontifex,
Omnibus idem cum Caesare ut votum siet!“
Por: Sat est, parentur sacra hecatombes,

Quo ter quaterque maximus Maxentius
Aegyptios sic vindicat pius deos,
Galilaea gens scelerata quos oppresserat
Et exules toto prope orbe eiecerat!
Quidni sit ergo Caesar ipse Aegyptius?
Cyr: Neglectus ante nunc Serapis cornua
Extollet et meliora tondet pascua.
Iam nunc Osiri, Anubidi et sacrae Isidi
Io imperator ipse restaurat sacra!

Hinc nos inermes, debiles omnes sumus.
Sed Christus antidoto luem istam sustulit,
Et posse dedit ultra impiorum arma et minas.
Nut: Quid hisce verbis, virgo, praetendis geri?
Cat: Infanda Caesar sacra cum praesens geret,
Certum est parantem voce coram carpere.
Confido, Christus coepta curabit deus.
Nut: Facinus, puella, non puellae dictitas!
Animus tyranni virginis molli

Liv: Sit semper iste dexter ad votum deus!
Non male reguntur regna quae dii deferunt:
Merito colantur ergo sumtu regio!
Max: Sapienter istud, mentis o concors meae.
Tor: Concede, virgo, Caesar hac phanum petit!
Cat: Sed ante Caesar arguendus est palam, 240] Verg.Aen. 1,364 dux femina facti. 252–329] H 220–97. 265sq.] C 440sq.
Quam tam nefandas error inficiat

Non male reguntur regna quae dii deferunt:
Merito colantur ergo sumtu regio!
Max: Sapienter istud, mentis o concors meae.
Tor: Concede, virgo, Caesar hac phanum petit!
Cat: Sed ante Caesar arguendus est palam, 240] Verg.Aen. 1,364 dux femina facti. 252–329] H 220–97. 265sq.] C 440sq.
Quam tam nefandas error inficiat manus.
Tor: At lingua mentem isthaec sonat

daemonum?
Prodite mox ad me foras, veneficae,
Egredimini huc Erictho, Dipsas, Hexia!
Hex: Quis nos petit, quorsum vel ad quid evocat?
Fla: Ichthybolus ipse, Caesar et Maxentius
Ad se venire vos iubent celerrime,
Scitentur ut responsa ab inferis diis.
Hex: I prae, viam monstra, sequemur ocyius.
Praesto sumus venerande Praesul, quid placet?

et tuis per secla multa posteris,
Hae lineae transversim recto et ordine
Volam secantes, quas „parallelas“ nuncupant,
Certissime praesagiunt atque indicant.
Dip: Speculum sed hoc, Caesar, micans nunc inspice!
Cedo, cuius hic formam intueri te putas?
Max: Papae, video Diocletianum mortuum
Nuper superstitem vivumque assistere!
Dip: Ipsum roga de his, quae iuvat

fata nostri Caesaris? Ast: Secunda sunt
Et fausta prorsus, auspicata et omnia.
Hex: An, imperator, diis ab infernalibus
Audire te delectat etiam oraculum?
Max: Quidni iuvet? Hex: Hic ergo, Caesar, sistito,
Et hunc in orbem caeteri vos cogite!
Omnes suis stent firmiter vestigiis,
Nemo pedem prorsus suo moveat loco,
Nemo loquitor, omnes apertis auribus

Tantum tenet, manu potenti protinus
Terra marique subditis sibi hostibus
Totius orbis imperator praepotens
Evadet et monarcha tremendus omnibus.
Hex: Audin’, ferant quid fata, Caesar, infera?
Ich: Sortes viden’, ut inferae caelestibus,
Minois urna quas movet, consentiant?
Max: Factum nunc est satis mihi per omnia.
Abite, vestras et specus

Minois urna quas movet, consentiant?
Max: Factum nunc est satis mihi per omnia.
Abite, vestras et specus revisite!
Sestertiûm sed heus, Acili, singulis,
Fac mille detur! Aci: Faxo, Caesar optime.
Hex: Grates habemus maximas, quas possumus,
Caesar, tibi pro liberali hoc munere.
Ich: Agite ergo, vos proceres, virique principes,
De tanto honore gratulantes Caesari

Abite, vestras et specus revisite!
Sestertiûm sed heus, Acili, singulis,
Fac mille detur! Aci: Faxo, Caesar optime.
Hex: Grates habemus maximas, quas possumus,
Caesar, tibi pro liberali hoc munere.
Ich: Agite ergo, vos proceres, virique principes,
De tanto honore gratulantes Caesari
Quem dii deaeque caelites atque inferi
Mundi monarcham maximum

Mundi monarcham maximum renunciant!
Paeana laetum concinite et applaudite!
Por: Faustum esto, et alti coelites faxint ratum!
Liv: Eia, sit istud perpes et constans tibi,
Dominator ampli, Caesar, orbis, maxime!
Sat: Auguste, felix imperator praepotens,
Divis amate: tibi sit augustum decus,
Gere, quicquid optas, nos sequemur milites!
Max: Fructum laborum

Max: Solerter istud. Deligetur hic manus,
Totaque miles scriptus Aegypto brevi
Frequens in hostem Api favente armabitur.
Isthaec tibi, praefecte, res curae siet!
Por: Ad omne, Caesar, promtus obsequium feror,
Quodcunque forti iusseris agendum manu, 445] caelestibus ut inferae A. 457] concinnite A. 446] Verg. 6,432 quaesitor Minos urnam movet. 458–603] H

Naz: Praesagit ergo certus hinc metus mihi,
Offensus ardor ne gravius odium trahat:
Est nempe semper acrior amantis furor.
Cat: Inane tempus trahitis. Istuc ducite!
Bar: Huc, Caesar, istam duximus iussi tibi. Scena IIII. Maxentius – Catharina
Sub sacra

superbe, caelitum sedes pete, / humana temne. 548] BM 2,233 Quartus ab hoc Costus genitor mihi.
Remeavit istuc, Caesarum partes sequens,
Primasque, quoad vixit, habuit Alexandriae.
Hinc, Caesar, illud quod rogas, nomen traho:
Gentis Lagidae sola sum proles super.
Max: Illustris igitur nata quin genus refers,
Colisve cultos olim avitis regibus,
Ne stemma tantum per nefas in te

Christianam riserint vesaniam,
Tollatur urbe quo molestum diis caput.
Nam si venenum serpat istud altius,
Dii sceptra tam lati imperii tibi auferent
Hosti faventes, Caesar, infenso tibi.
Max: Ah absit istud facinus! Absit hoc nefas!
Peribit illa, pertinax si disserat,
Quamvis amoris vis mihi secus imperat.
Et fors puella mollibus sermonibus

Aurum beatos non facit sed anxios.
Tor: Aliud potentis Caesaris iussu fero:
Vos ut scientum de tot urbis millibus
Suprema doctrinae eligatis pectora.
Sop: Num Caesar aulam philosophis ornet suam,
Sapiat ut ipse rector orbis, aut sophos
Gubernet amplum gentibus regnum patens?
Phi: Non queat in aulis mollium cum purpura
Rigida manere principi virtus

verba perplexa iacis; Sen. Thy. 270 grande quiddam.
Et mens ruinis non movenda caelitus
Servire inepta illis tyranni nutibus.
Tor: Non hoc, sophistae, postulat Caesar modo,
Sed Christianae dogma sectae iam recens
Edisserendum, cuius id sit roboris,
Contraque divûm est asserenda dignitas.
Dae: Facile novellum Christi dogma vellimus,

philosophantium edidit,
Natura nec summum sinit hominem deum.
Tor: Non ista moror, o bone senex, surdo occinis.
Lectos sed isto doctiores ordine
Offerte! Ducam. Caesar haud patitur moras.
Dae: I, dum requiro seligendos paululum,
I, refer ituros! Mox sequemur proximi.
Mac: Dii gentium sunt daemones, dii gentium

Cli: Recte, molestus sic erit sermo minus.
Sed si quis astu plus videt quam ceteri,
Opus iuvet commune voce libera!
Typ: Tandem vocati quin moras dirumpimus!
En Caesar astat taedio nos expetens. 710 Stolidus] Cf. B 1095. 726] nutu et assensu A. 702] Sen. Herc.f. 588 nec patitur moras. 705–21] B 1085–110. 705]

Omnes per artes docta abunde disserit.
Infesta divis illa ni foret, queat
Pallas videri voce vel forma Venus.
Dae: Dignum nec hoc te scomma nec nobis reor,
Potens quod istuc Caesar evocas sophos,
Ut virginalis frontis adstent iudices,
Aut cum furente litigent iuvencula.
Quod nomen inde grande victores ferant,
Vincant puellam si sophistae garrulam?

Immunis istinc nemo vestrum excesserit!
Si victa vobis disserendo cesserit,
Munere remittam quemque contentum suo,
Ne sit sub hoste palma vili ingloria.
Typ: Non dona, Caesar, quaerimus, sed gloriam.
Ego mille nostris pusiones artibus
Doctos magister reddidi iam grandior:
His cum puellam, quam refers, confer prius!
Vivere recusem, si puer caussa cadat!

pro diis turba non valet loqui?
En paene victi subticent a faemina.
Ubi illa facilis palma, digna non sophis,
„Vincant puellam quum sophistae garrulam“?
Sop: Age, Caesar, illi profero munus novum,
Edisserendum grandiori pectore. –
Quum tollis omne, quod deus coli solet,
Heroas olim collocatos caelitus
Et clara caeli

Vita fruatur sempiternae gloriae
Caelestis immortalitatis particeps.
Non ut colatur ceu deus, sed ut hunc colat,
Et ut colendo sit beatus iugiter.
Dae: Etsi mineris, Caesar, et flammam et necem,
Fateor aperta voce Christum cum patre
Solum universi praesidem mundi deum. 968–72] C 1340–44.
Max: O dii, cerebrum ter quater sacerrimum!

est sapientiae.
Cli: Constanti quoque Christum fide deum assero.
Typ: Similisque nostro pectori perstat fides.
Sop: Christum fatemur singuli in summa deum.
Num, Caesar, ipse sero nobiscum sapis?
Max: Pro, os nefandi morionis impudens!
Effunde miles oris immitis genas,
Redeant per ipsas probra rimas faucium!
Et hanc vetustam, quam

Scena II. Porphirius – Catharina – Livia – Melite – Colax – Polydipsius – Agalastus
Liv: O diva virgo, cura caelesti deo,
Ignosce, quod sic Caesar inclusit ferox
Et te nefando difflagellarit modo,
Iusserit et istic languida exsugi fame
Sine luce nigris te tenebris abdicans.
Cat: Quas pernegavit Caesar humanas

quod sic Caesar inclusit ferox
Et te nefando difflagellarit modo,
Iusserit et istic languida exsugi fame
Sine luce nigris te tenebris abdicans.
Cat: Quas pernegavit Caesar humanas dapes,
Ad me beatas nuncius caelo tulit,
Et luce tetram reppulit caliginem.
Liv: Video, nec oris splendor hinc emarcuit,
Nec ulla toto corpore apparet

Huc fuit ab illo missus usque nuncius,
Paranymphus alti qui mihi sponsi foret,
Ut nupta Christo sic pudica conforem,
Uti post solutam corporis compaginem
(Quod Caesar, opto, conferat tuus brevi)
Subeam beatos sponsa tum Christi polos.
Liv: Non ille certe mortis inferet malum 1168–72] B 1494–97. 1173–82] C 1577–84. 1189–1191] C 1585–1587.

Quam te tyranno principem sic prodere! Scena III. Chalepus – Catherina
Me Caesar ardens duplici flamma iubet
Preces minasque ferre captae virgini.
Indigna divûm despicata dignitas,
Et sua vicissim turgidum movet iecur,
Multumque Christi invisa secta hunc

Et percupita Christianam in hanc Venus.
Ideo pepercit, ad thorumque pellicit,
Huius iam me fecit esse nuncium.
Eo, Cupido verba nostra dexteret!
Me iussit istuc Caesar ad te pergere.
Cat: An ut cruentos ungues rursus sentiam?
Aut tot petitam iam mihi votis necem?
Cha: At ominare mitius, virgo, precor,
Porto salutem, si modo velis, tibi.

Cha: At ominare mitius, virgo, precor,
Porto salutem, si modo velis, tibi.
Cat: Quam, rogo, salutem, ni mihi detis mori?
Est fraudulenta semper hostium fides.
Cha: Caesar silenti pectore ardorem gerit,
Et te vel invitus tamen amat perdite.
Ponens proinde quas tibi iratus minas
Dedit sereno lenior vultu aspicit,
Et quem superba turba anhelat

Cha: At quando molli non moveris illice,
Frangere duris acta tormentis mori.
Extundet istam mille per cruces fidem.
Infliget atrocem impotens furor necem,
Corrumpet animum Caesar aut per vim tuum.
Cat: Ut mota non est mens mihi per mollia,
Quum leno mentem versipellis allicis,
Sic nulla quamvis aspera illam moverint.
Utrinque Christus ille constantem

C 1695–700. 1380sq.] B 1564sq.
Te sperno, fictis qui diis subdis caput,
Et ligna divam postulas opem impotens.
Ich: Non est ferenda lingua divis tam dicax,
Indigna, Caesar, quae tibi probra ingerit:
Incute merentes pro diis huic cruces.
Haec summa superis petitur a te victima.
Max: Quae digna tantis poena flagitiis erit?
Illamne crebris lancinandam ab

et feralem machinam
Proferte, querno fabricatam robore!
Saevis micantem et horridam mucronibus
Sub omnium conspectum et oculos ponite,
Minisque caelum territantem attollite!
Sed ecce Caesar, quem volebam, huc advenit.
Axes paravi cum rotis versatiles
Artificioso excogitatas vulneri.
Hic nam tenella Christianae viscera
Sic frustulatim dissecata concident,
Ut lana

Armata stridant dentibus volumina,
Immanibus tremenda vel ipsis barbaris,
Ut quisque earum contuens vertigines
Horrescat et toto tremiscat corpore!
Vides ut illa, Caesar, horsum, ecce, irrotet,
Et illa contra pulsa diversum petat?
Quod ducit una, dissecabit altera.
Ceu quum molossi dente cervam continent,
Hic quam tenaci fauce pressim detrahat,

vindicas.
Max: Si me deorum numen ultorem petat,
Monstrabo in ipsos quantus ultor sim deos,
Si tamen, ut horum servo numen sedulus,
Sic ii vicissim regna confirment mea.
Ich: Hoc, Caesar, ipsi caelites tibi asserunt.
Max: Faxo igitur artes sentiat virgo has novas,
Postquam repugnat pertinaci pectore!
Huc, miles, illam dissecandam protrahe,
Et plebis alta voce vulgus evoca!

Ut cernat error ethnicus numen tuum
Vanasque vires tot suorum reprobet.
Max: Meditatur artes, advocat magicae dolos:
Tollite, priusquam carminibus illuserit!
Cat: Non, Caesar, istud me manet mortis genus.
Frustra quid istuc te tuus furor trahit?
Meme ille Christus nobilis ligni valor,
Me liberabit Caesare invito et diis.
Aspice supernum caelitus Christi

Christus nobilis ligni valor,
Me liberabit Caesare invito et diis.
Aspice supernum caelitus Christi thronum:
Inde est potestas maior adversus rotas. –
Quid tu, cruente Caesar, attonitus tremis?
Quid nunc refugisti? An deum meum times?
Christusne caelo fulmen in terras iacit?
Iovem trisulca nonne privavit face?
Vide, architecte, artificium solers tuum!

monstri decem.
Istuc probabo, extinguere ostentum est ratum.
Exere Satelles! Tolle sceleratum caput!
Liv: Contine, Satelles, dexteram, et manum preme!
Pel: Aliane, Caesar, iussa repressus morer?
Max: Quid, uxor, istoc, quaeso, praetendis geri?
Non tibi, quod ipse mando, creditur ratum?
Liv: Humana si tibi lex iubenda dictitet,

Scena IIII. Claudia – Melite – Maxentius – Livia
O Caesar, absit, facinus ut tantum patres!
Paulum efferatae mentis ignem mitiga!
Videbis huius turpitudinem mali.
Diceris unus coniugis tortor tuae,
Unus fereris gentibus passim tuis

patres!
Paulum efferatae mentis ignem mitiga!
Videbis huius turpitudinem mali.
Diceris unus coniugis tortor tuae,
Unus fereris gentibus passim tuis
Humanitatis Caesar immemor piae,
Grave quod inuret nomini probrum tuo.
Miserere, quaeso, vel mori una nos sine!
Max: Moriare simul an non, perinde censeo:
Christi modo cultrix furia nostra occidat!

Grave quod inuret nomini probrum tuo.
Miserere, quaeso, vel mori una nos sine!
Max: Moriare simul an non, perinde censeo:
Christi modo cultrix furia nostra occidat!
Mel: Exue cruentum, Caesar, animum, deprecor,
Mitius in unam faeminam vir saevias!
Nec illud altum stirpis augustae genus
Tractes furore turbido dementius!
Sin te nec istud dedecus facti movet,

Atrox in omnes sine modo et modestia!
Thori iugalis comparem spreta fide
Iussit necari et canibus escam deseri.
Haud possit istud nostra ferre humanitas!
Etsi minetur Caesar horrendam necem,
Quamvis rebellis Caesari, humanus ferar:
Tollam cadaver debita condens humo.
Audebo multis unus ipse commori
Palamque Christum voce fari libera.

Humanitatis emori caussa pium est.
Mel: O vir benigni pectoris robur ferens,
Post fata pergis qui favere mortuis!
Por: Sed segne nimium pectus ad iustum fero.
Quum Caesar illam morte damnaret ferox,
Hunc tum favorem ostendere palam debui,
Fulcire iustam mente caussam libera.
Forsan furores nostra pressisset manus
Aut fortis una iuris assertor necem

libera.
Forsan furores nostra pressisset manus
Aut fortis una iuris assertor necem
Pariter obissem sub tyranno principe.
Sed deferamus corpus exangue famulae!
En Caesar istuc rursus atrox exsilit. 1588] B 1735; C 1773. 1590 sine modo et modestia] Plaut. Bacch. 613; Liv. 26,48,10; Sall. Iug. 41,9. 1591sq.] B 1736sq.; C 1774sq. 1594] B 1800. 1597sq.] C

Principio in illam decuit iram volvere,
Alios priusquam dogmate inficeret suo.
Eia, satelles, protrahe huc, ad coniugis
Nostrae cadaver funus ut ponas novum!
Oct: Caesar, cadaver quod iacebat littore,
Nunc inde sublatum est nec usquam cernitur.
Max: Per solis huius splendidum iuro iubar:
Peribit ille, quisquis admisit nefas!
At vos mihi amissae luite

inde sublatum est nec usquam cernitur.
Max: Per solis huius splendidum iuro iubar:
Peribit ille, quisquis admisit nefas!
At vos mihi amissae luite poenas graves,
Servare decuit iussa, quae Caesar tuli!
Dim: Non si mihi iam mortis intentes malum,
Possim, quod optas, verus usquam prodere.
Cac: Testor salutem, Caesar, hic similiter tuam!
Nescio, quis illam canibus abstulerit

At vos mihi amissae luite poenas graves,
Servare decuit iussa, quae Caesar tuli!
Dim: Non si mihi iam mortis intentes malum,
Possim, quod optas, verus usquam prodere.
Cac: Testor salutem, Caesar, hic similiter tuam!
Nescio, quis illam canibus abstulerit feris.
Velim fateri, si quid huius scivero.
Max: In vos tamen nunc vindicem flectam manum:

Scena VII. Porphirius – Maxentius – Catharina – Pelatis – Alexander – Lagus – Camillus – Hector – Brutus – Hasdrubal – Acilius
Quiesce, Caesar, nec malum insontes luant!
Ego patravi, si quod est istud nefas:
In me cruentum verte ferrum, carnifex!
Max: Es ausus istud, Porphiri, ausus es nefas?
Mandata pluris nec tibi sunt

patravi, si quod est istud nefas:
In me cruentum verte ferrum, carnifex!
Max: Es ausus istud, Porphiri, ausus es nefas?
Mandata pluris nec tibi sunt Caesaris?
Por: Ego cadaver coniugis, Caesar, tuae,
Quod vile proiectum canibus extabuit,
Dedi sepulchro. Crimen est si hoc, corripe!
Max: Hoc ipse vero nolle, clamaram palam. 1636] H 1475: verum A. ante 1642]

mortalium] Hor. epod. 2,2. 1673–76] C 1880–82. 1681] H 1496. 1683–88] H 1497–502. 1683sq.] Sen. Ag. 986sq. Aegisthe, cessas impium ferro caput / demetere? 1689–91] B 1803–05.
Aci: En balteum tibi reddimus, Caesar, tuum:
Dehinc militare Christo iam decrevimus.
Dux ille nobis idem et imperator est,
Nostrae salutis portus ille et anchora,
Qui vendicans nos a tua tyrannide

Qui vendicans nos a tua tyrannide
Caelestis aulae ducet ad palatia.
Max: Plutonis aulam intrabitis nequissimi,
Ubi vos triceps nunc opperitur Cerberus!
Hec: Caesar, tui similium est illa regia.
Por: Sic sic, agite, sic pergite socii mei!
Estote fortes, sitis imperterriti,
Nil vos minae, supplicia nulla terreant,
Christi a fide

Sin istud audes pernegare, quod peto,
Vides quid istic perpetraverit furor.
Te fecit inde solum amor superstitem.
Cat: Servavit inde me dei nostri manus,
Incestus iste non amor, Caesar, tuus.
Quid mihi petitam tam diu differs necem,
Ut quos ad alta sidera habui praevios,
Sublimis una subsequar caeli domo.
Max: Indigna, video, verba pertinax refert,

O quam secundis classis allabens fretis
Portum subivit nobilem aspectans Pharon:
Tetigimus urbem: magnus olim quam cavo
Fecit Asiae domitor Alexander sinu.
Isthuc eodem Caesar edictus feror,
Totius ut orbis Caesar unus efferar.
Placabo mille caesis hostiis deos,
Qui tam secundos navibus dederunt notos.
Precor, ut tenendum Caesaris donent

Portum subivit nobilem aspectans Pharon:
Tetigimus urbem: magnus olim quam cavo
Fecit Asiae domitor Alexander sinu.
Isthuc eodem Caesar edictus feror,
Totius ut orbis Caesar unus efferar.
Placabo mille caesis hostiis deos,
Qui tam secundos navibus dederunt notos.
Precor, ut tenendum Caesaris donent decus:
Sceptrumque nostrum fausto firment

validum decus,
Non frustra animis, et robore invictissimi
Adeste, silete, si quid ingruat novi,
Signum dabo, hoc attendite, ut viros decet!
Pon: Auguste Caesar optime, atque maxime, (ad imperatorem)
Latum occidentis orbis imperium cui
Sortes, et ora sacra Phoebi personant,
Cui dexter ales omen accinit

regna dissidentia
Cultu deorum, qui coercet improbos,
Et omne bonum producit atque promovet.
Max: Prudenter istud asseruisti, o pontifex.
Sen.1: Auguste Caesar unum hoc insuper reor
Necesse ad integrum statum reipublicae
Debere videri, ut hostis omnis imperii,
Rebellis omnis, et tibi non subditus
Armis, et aperto praelio

adiuvans impunitas
Origenes fovet, e quibus omne oritur malum?
Max: Longe optime dicis. Placet sententia.
Si quis aliud quid habet, nunc in medium adferat.
Por: Auguste Caesar optime, maxime, et inclyte,
Inanibus ne tempora verbis exterant
Viri senatores, magnique consules,
Sermonibusque postposita opera negligant:
Modo

subditus
Nostrae potentiae et imperio invictissimo!
Absens erit rebellionis et necis reus.
Edicta scribas, scripta figas publice!
Por: Auguste Caesar, hoc mihi relinquito
Negocii, servo tibi ad omnia paratissimo.
Clangite, ohe, sonitus iteret tuba multa sonoros!
Pronuncianda tribune cura haec

Et qua se viridi Mareotis arundine cingit.
Huc celeres delecta boum pinguissima centum
Corpora, lanigerosque greges adducite centum.
Marius: Os humerosque deo similis ter maxime Caesar,
Ecce imus, tua iussa facessimus –
Max: Ite citi, ite
At vos o Iovis aeterni divumque minorum
Pontifices, cito fumosi magna atria templi

Nili / Atque papyriferae dulcem Tritonidis undam, / Et qua se viridi Mareotis harundine cingit: / Adducant delecta boum qui corpora centum. 574 lanigerosque greges] Ov. met. 6,395; Auson. 5,2. 575 ter maxime Caesar] 820.
Debita caelicolis merito reverentia poscit.
Pon: Caesar avis, atavisque potens et amice deorum
Fiet, quicquid erit

boum qui corpora centum. 574 lanigerosque greges] Ov. met. 6,395; Auson. 5,2. 575 ter maxime Caesar] 820.
Debita caelicolis merito reverentia poscit.
Pon: Caesar avis, atavisque potens et amice deorum
Fiet, quicquid erit superum quod spectet honorem. Scena V.

suis – Galerius
Sacra Iovi stygio, quae rite incepta paravi,
Sacra Dionaeae matri, Divisque feremus.
Quaeque Serapis amat, et quem veneramur Osyris:
Proinde veni o Caesar, decus et nova gloria Divum,
Ad stata sacra veni. Vitam pacemque per aras
Legiferae Cereris, Phoebique Patrisque Lyaei
Exquire inspiciens sectas de more bidentes,
Et

Max: Venio. Praecedite. Abite.
Instaurabo diem donis, pecudumque reclusis
Pectoribus inhiare iuvat, dum numina firmant
Imperiumque decusque meum immortalibus ausis.
Gal: Caesar, virgo tibi veterum sata sanguine Regum
Costis, qua melior nec erit venientibus annis,
Nec fuit aeterni primaeva ab origine mundi,
Caesare digna viro,

terraeque potentem. 794sq.] cf. ad 1577sq.
Armipotente manu peditumque equitumque cohorte,
Tu tamen immemorem tete ingratumque salutis
Erga illum ostendis, Caesar, simulacra deorum
Execranda colens fictorum et saxea signa,
Quaeque hominum fecere manus. Ah, desine tandem,
Desine Maxenti, caeli terraeque potentem,
Qui solus tenet

Quin etiam silvas nemorosaque lustra ferarum
Explorans, quando invenies data nomina Christo,
Irrue mox agili ferro et vibrantibus armis!
Por: Caelicolis adamate diis, ter maxime Caesar,
Iuro per has virides, nemorosa cacumina, quercus,
Per curvum teretemque arcum teretesque sagittas
Et mea levato radiantia spicula ferro,
Iuro per et Stigii caput

diserta verba labris, quae mihi
Paulo ante sonabat, gestu amabili et oculis,
Stellantium instar siderum radiantibus.
Abite, eamque vocate, quid velit ut sciam!
Gal: Ad omne, Caesar, promptus obsequium feror,
Quodcumque forti iusseris agendum manu,
Eaque, quam tu comprobes merito, fide!
Iam iam revertor, amabilemque Costida,

sponso digna praeter ceteras,
Dic, quid tibi vis, vel quid boni desideras?
Responde animo fac sis bono! Clementiam
Te maximam decet experiri Caesaris.
Cat: Unum est bonum, Caesar, quod expeto mihi
Tibique pariter et omnibus mortalibus.
Max: Fierine potest, ut ego bona plurima cupiam,
Tuque unico contenta puella sis

Scena V. Maxentius – Galerius – Catharina – Pantaleon – Panticrates – Alexander – Leander – Bias – Musici
Panta: Ultricem hanc, Caesar, animo procul abice curam,
Tum tua rex superum posita placabilis ira
Vota secundabit facilis veniaeque paratus.
Non decet, ut clausam tenebris et carcere caeco
Costida

Max: Non hoc consiliis, non hoc monitoribus istis
Tempus eget! Procul hinc tacitus tibi consulo, abito,
Et nullam audaci prorumpas pectore vocem!
Panti: Caesar magne, precor supplex, ne Costida tetris
Insontem claudas tenebris: en curva precantum
Genua tibi, ne sperne preces vocesque piorum,
Ne mens concipiat furias evicta

quid optimum factu arbitramini,
Superos, micantia coeli templa qui incolunt,
Veneretur ut alto nata Costis sanguine
Christumque negans fidem relinquat impiam?
Sen.1: O Caesar avis atavisque ingentibus inclyte,
Haec ingeniosa virago cum facundia
Et pulchritudine et omnibus superet bonis
Cunctos, Alexandrina maenia quos tenent.

Sed mollibus virgunculam sermonibus
Flectes reflectes, ut voles, facillime.
Virguncularum talis etenim est indoles.
Tuisque digna virgo erit haec amoribus.
Pon: O Caesar, quem magnus honos, quem gloria sceptri
Quem meriti decus Imperii decet atque triumphus,
Ista virago omnes inter facunda videri
Cum soleat, nec dii,

Olympus,
Gentibus humanis dent omnibus omnia ab alto
Dona, sed his unum, ast aliud sapienter et alto
Consilio tribuant aliis, sententia visa est
Haec potior: memori hanc Caesar tu pectore conde!
Ad claram Zenone Cyprum Mendesiaque arva,
Illustrem Hermopolin et aquosas Naucratis oras,
Ad Solymos, Idumaeos vicinaque regna
Mittito, qui vocet

fugitans latrantia rostra,
Cursitat antra petens nemorosaque lustra ferarum:
Sic illi exilia atque ignotas quaerere terras
Coguntur miseri, scelerati, monstra. Sed ecce
Caesar adest! –
Por: Salve divum inclyta gloria Caesar,
Belligerae imperitans equitum peditumque cohorti
Gentesque innumeras sceptro qui dirigis aureo!

nemorosaque lustra ferarum:
Sic illi exilia atque ignotas quaerere terras
Coguntur miseri, scelerati, monstra. Sed ecce
Caesar adest! –
Por: Salve divum inclyta gloria Caesar,
Belligerae imperitans equitum peditumque cohorti
Gentesque innumeras sceptro qui dirigis aureo!
Vicimus! Immanem valida vi stravimus hostem,
Iamque

En tibi, quae rapui dextra armipotente coruscans!
Ecce, videsne istos crudelia vulnera passos?
Hos ego servitiis, genus execrabile, duris
Mancipia advexi. Quibus, ut placet, utere Caesar! 1026 aeternam] aeternum B. 1051 dextera] dextra B. 1024 calidum … flumen] Verg. Aen. 9,414 volvitur ille vomens calidum de pectore flumen; Homer. 411sq. fundentem calidum de

per plurima vulnera] Ov. met. 3,251.
Victricem en dextram, qua tanta trophaea paravi,
Qua stravi, occidi multosque ad tartara misi,
Maxenti armipotens, ter maxime et inclyte Caesar!
Max: Gaudeo, non hodie mihi non donatus abibis.
En tibi digna tua victricia praemia dextra!
Sig: Maxenti armipotens, superum tibi maxima

sortem!
Tympana pulsa sonent, sonitu resonante tubarum,
Victores viridi advelent sua tempora lauro!
Solennique ornate diem, mora nulla, triumpho!
Por: Omnia quae memoras, Caesar, mecum ante peregi,
Mox aderunt positae merituri praemia palmae.
En veniunt paribus prompti colludere telis!
Caetera linque mihi fieri, quaecunque petisti.

Pronuncio: dii gentium sunt daemones!
Phi.1: Mitte fatuum! –
Mac: Deo rebelles daemones,
Dii gentium sunt daemones, sunt daemones!
Gal: En, Caesar egreditur foras, accedite!
Phi.1: O Caesar, os humerosque diis stellantium
Caelorum amoena templa habitantibus similis,
Regnis tuis decus precor inviolabile,

Phi.1: Mitte fatuum! –
Mac: Deo rebelles daemones,
Dii gentium sunt daemones, sunt daemones!
Gal: En, Caesar egreditur foras, accedite!
Phi.1: O Caesar, os humerosque diis stellantium
Caelorum amoena templa habitantibus similis,
Regnis tuis decus precor inviolabile,
En ad imperium tuum parati advenimus!

Hanc ut superetis disputando alacriter,
Vos advocavi, adeste fortibus animis!
Phi.1: An ut in puellam disputemus garrulam,
Tantis philosophis opus est, invictissime
Caesar? Vocandus erat potius novissimus
Discipulus aliquis noster et indoctissimus.
Max: Aliud, aliud statim canetis, bestiam
Mox audientes, obstupefacti maximo

laudabile, sanctum
Expeto, quod proceres optant, quod supplicat omnis
Urbs tua. Quid? Tantis et sola et faemina votis
Obsistes? Absit: divis da thura et honorem!
Dux tibi Caesar erit, cuncti comitamur euntem! 1156 iam... annis] 1165, 2019, 2052; Verg. Aen. 2,14 tot iam labentibus annis (cf. Ov. trist. 4,10,27; Stat. silv. 4,1,31). 1157 ab origine gentis] Verg. Aen. 1,642 (cf.

pondus / Urget: opus leve, iucundum, laudabile, sanctum / Imperat. Id proceres optant, id supplicat omnis / Urbs tua. Quid tantis et sola et foemina votis / Non parere potes? Da thura calentia Marti! / Dux tibi Caesar erit; nos te comitamur euntem.
Cat: Si mea mens ullo poterat sermone moveri,
Hoc, fateor, commota foret. Namque omnia verbis
Attigit, humanum quibus est mutabile

superba recordor:
„Promittimus victoriam. Novissimus
Nostrum vocandus erat et indoctissimus.“
Ecce puella, sophe, en, tua nunc promissa reposco.
Phi.1: Caesar, magne opibus, regnis, prudentia et armis,
Vincimur a Christo, Christi transimus ad aras.
Da promtam victis veniam! Terrere minando
Non potes. Illabi manifestum in pectora numen

Quid nos terrere minando / Illabi manifestum in pectora numen / Sensimus et rutilare sacro caput illius igne / Vidimus et labi flammas ex ore loquentis. / Vincimur a superis, et victi ponimus arma. / Da veniam, Caesar! Christi transimus ad aras. / Iuppiter et proles et numina falsa, valete! 1261] 1278; Verg. Aen. 12,2 sua nunc promissa reposci. 1272sq. hanc … Rupistis] Cf. ad 916. 1279 nostris … regnis] Verg. Aen.

Scena V. Maxentius – Carnifex – Catharina
Heus agedum, o famuli, prodite, venite! –
Car: Quid autem
O Caesar? –
Max: Cito dic, virgisne illam lacerastis,
Ut largo undarit foedatum sanguine corpus,
Perfusique artus tabo et liventia colla?
Car: Fecimus id

Max: Nunc ergo vocate,
Huc agite! –
Car: En, tenero foedatum sanguine corpus!
Max: Nondum, o virgo, sapis, nondum mea numina honoras?
Cat: O Caesar, frustra gemmis redimitus et auro:
Frigida situ saxa colis cariosaque ligna,
Quae tandem invidia est, caeli terraeque potentem
Si colo? Tu tua saxa colas, sine numina

Tenebricosos intulit dapes tibi?
O si resciscam, quas dabit poenas mihi!
Serasque clausi quis fefellit carceris?
Cat: Non ego terrenis epulis in carcere, Caesar,
Sed dape caelesti iam tot nutrita diebus.
En valeo, en vivo, Solymae qui pabula genti
Per deserta dedit loca, me quoque pascit egentem.
Desuper ambrosia et dulci me

comparem et sociam thori.
Vel si repugnas mente praefracta manens,
Tibi stupenda mortis exquiram novae
Tormenta, quae parere recusantem doment.
Cat: Desine plura loqui, Caesar, sententia firma est.
Quo maiora mihi mala Christi propter amorem
Intuleris, tanto maiori luce coruscam
Me facis. Ergo mihi fuerit dum in corpore sanguis,

Vah, rumpor ira, proh furor,
Quae digna tantis poena superbiis erit?
Quid? Ungulisne lancinabo ferreis?
An igne potius concremandam dicitis?
Pon: O Caesar, divis quem magna potentia adaequat,
Quandoquidem Ausonios fasces Latiasque secures 1543] A 1346; C 1673. 1544–47] BM 3,338 Non ego terrenis epulis, sed ab aethere missa

Et radii cultros et curvatura rotarum
Ancipites habeant: orbis contrarius orbi
Currat et affixam verso secet impetus axe!
Max: Ostende nobis ergo, qui sis artifex!
Sen: O Caesar, acerba erunt nimis spectacula,
Inusitatam plaebs tyrannidem arguet.
Pon: Nulla in deorum hostes nimis poena est gravis.
En Caesar, inclytam rotarum imaginem!

Sen: O Caesar, acerba erunt nimis spectacula,
Inusitatam plaebs tyrannidem arguet.
Pon: Nulla in deorum hostes nimis poena est gravis.
En Caesar, inclytam rotarum imaginem!
Hanc architectis archetypon machinae dabo.
Max: Placet, propera! –
Pon: Heus, o architecte, adesdum, ad hanc
Formam

Hanc architectis archetypon machinae dabo.
Max: Placet, propera! –
Pon: Heus, o architecte, adesdum, ad hanc
Formam rotas cito fabrica versatiles!
Caesar iubet. –
Arch: Faciam sine mora, o pontifex,
Rotas stupendas fabricabo protinus.
Socii, venite, res moram non sustinet!
Max: Vos interea hanc in carcerem

populi venturaque secula narrent,
Quam sit magna tuae metuenda potentia dextrae!
Cho: Christe deus, fer opem, fer opem, fer, Christe, salutem!
Cat: Quid, Caesar miserande, tremis? Si numina Christi
Haec faciunt, ubi sunt Iovis altae fulmina dextrae?
Quisnam illi eripuit rapido igne micantia tela?
Max: Pro Cerberum! Pro inferam

1634 Quid … tremis] C 1718. 1637–41] A 1501–05; C 1714, 1719–23. 1623–36] dact. hexam.
Imp: Non ita, o exspecta paullum! Fare, inclyte Caesar,
Quod tantum irrepsit menti scelus? Omnia tanta
Non te signa movent? Non haec sine numine divum
Eveniunt, Christi sunt haec miracla potentis.
Quid facis, infelix?

Exerces odium nec iniqua finis in ira est.
Max: O misera, nefandae vocis ora comprime,
Patrona Christi, ne necem incurres malam!
Imp: Caesar, non manifesta vides miracula rerum?
Ah cessa irritare deum, tibi me quoque Christus
Abstulit, et vivo caput hoc in flumine lavi.
Puellae: Ah cessa irritare deum, tibi nos

careat miseranda morte cadaver!
Huic, miles, cito tolle caput mucrone corusco!
Imp: Absit recusem, si necem intentes mihi.
Sum Christiana. Christianum aufer caput!
Por: O Caesar absit, facinus ut tantum patres,
Paulum efferatae mentis iram concoque!
Videbis huius turpitudinem mali:
Vocaberis enim coniugis tortor tuae,

O quis malorum me rapit torrens novus?
Rapior furore! Adesdum! Abite, coniugis
Cadaver huc celeres trahitote! Addam novum
Huius nefasti sceleris auctorem magam.
Pha: Caesar, miserabile funus coniugis tuae,
Quisquam abstulit alio, nec usquam cernitur.
Max: Quis daemonum? Quis terrigenum hoc ausus nefas?
Per solis orientis

Caesarum?
Videbo. Dicite, quis sceleris tanti artifex!
Pha: Ignoro. –
Sag: Non si mortis intentes minas,
Possim referre. –
Gal: Nescio, Caesar maxime.
Max: O furciferi, scelerata cohors, absistite!
Date, date, quas meremini poenas, statim,
Statim iugulabo, quotquot estis perfidi!

Scena VII. Maxentius – Claudius – Octavianus – Brutus – Camillus – Hector – Hannibal – Porphyrius – Carnifex
Oct: Quid, Caesar, inceptas? Furorem comprime,
Iram refrena turbidam, te collige!
Max: Absistite, sic volo, peribunt perfidi!
Por: Meme gladio pete, Caesar, adsum, qui nefas

Oct: Quid, Caesar, inceptas? Furorem comprime,
Iram refrena turbidam, te collige!
Max: Absistite, sic volo, peribunt perfidi!
Por: Meme gladio pete, Caesar, adsum, qui nefas
Istud patravi, si quod est istud nefas.
Porphyrius multo rapuit cum milite corpus
Coniugis occisae. Raptum miserabile funus

Christiadem iugulate cohortem,
Quae ducis infecti traxit contagia! Finem
Sacrilegis dabit ista dies. Vah, tristia fata!
Oct: Fateor benigni numen aternum dei,
Etsi mineris, Caesar, horrendam necem.
Clau: Si crimen est deum vereri maximum,
Non fugio poenas Christianus quaslibet.
Bru: Et ego simul tecum cupio, princeps, mori.

Assentire meis aliquando et subde rebelles
Imperiis animos! Non te servilibus utar
Obsequiis, nec enim id patitur tua forma nec aetas.
Cat: O utinam taceas, Caesar: stat corde voluntas
Iussa dei praeferre tuis. –
Max: O virgo superba!
Durior es ferro, nam blandimenta minasque
Despicis et surda perstas

thalamos! Romana videbis
Moenia, et incedes Latiam regina per urbem.
Accipe – largimur sine bello et sanguine – regnum!
Quae potiora petis? –
Cat: Iam tandem desine, Caesar!
Desine plura! Nefas iterum me nubere. Christo
Nupsimus. Inserto nuptam manus indicat auro.
Et mihi nunc laeti superis convivia mensis
Virque

Max: Quid cesso, quin dedo neci? Veh pessima, tune
Haec impune feres verba? O male sana, videbis!
Pon: Hanc agedum, mora nulla, oro, fortissime Caesar,
Dede neci, ne thuricremas, quibus imminet, aras
Destruat, et posthac non ausit talia quisquam!
Dede neci! Prohibe infandos altaribus ignes,
Hauriat ut meritas non uno

Dede neci! Prohibe infandos altaribus ignes,
Hauriat ut meritas non uno crimine poenas!
Max: Sed quibus haec poenis, quo funere digna virago?
Senator: O Caesar inclyte, principum ter maxime,
Considero domum genusque virginis
Et dona plurima, quibus illa resplenduit.
Proinde consulo suaviter neci:

si vacat annales vestrorum audire parentum,
tempore iam ex illo coeptos cum primus ab oris
Hesperiae magnum rex olim Carolus orbem
20  Teutonidum venit pietate insignis et armis
Caesar et Austriadum nulli virtute secundus,
incipiam paucis; etenim non altius omnem
expediam prima repetens ab origine gentem
nec cupio longinqua sequi; longissima rerum
25  est series, sed summa

et praesenti floreat aeuo;
et meministis enim divae et meminere canentes
170  fortia facta patrum; et laudes meminisse necesse est.
Vix e conspectu populi ac telluris Iberae
Carolus Austriades, electus Caesar, in altum
vela dabat laetus, summum aggressurus honorem
Romani imperii, et spumas salis aere ruebat,
175  cum rex Francigenum, cui fortis Iberia nondum
et genus invisum et praerepti nuper

omnia tuta timens, meditatur praelia secum.
Impia detulerat iam fama etiam ante furenti
Caesaris armari classem cursumque parari
200  se contra et pariter facta atque infecta canebat.
Interea Caesar Germanis appulit oris
et Morinos Ubiosque petit Belgasque superbos.
Nec mora, Aquisgrani (Caroli quae regia Magni
urbs erat, electis hinc sceptra est regibus omen
205  accipere Ausoniis primosque

Et iam vere novo Zephyris spirantibus aër
solvere vela monet, fertur cita gurgite classis
et rex et comites laeti advertuntur arenae.
Obstupuit captum spectans Hispania regem
455  Francigenum. Caesar pietate ad sidera notus
rite Deo grates agit et victricibus armis
virtutesque virosque et tanti fulmina bello
laudibus ad caelum tollit, victoribus ultro
militibus meritae persolvens praemia

nulla dies umquam, si quid mea carmina possunt,
o tres Hannibales, memori vos eximet aevo.
Nec tu carminibus nostris, clarissime bello
470  o Madruciade dux, illaudatus abibis.
Carolus hinc Caesar felici nomine Quintus
incensus virtute tua et virtute tuorum
teque tuamque domum ad summos evexit honores.
Iam magnum, numquam minor ipso, Carolus orbem
475  Romani imperii paucis pacaverat

ac dubium belli eventum clademque cruentam,
mansuescit victi precibus mentemque benignam
accipit in Gallum et dictis solatur amicis.
480  Ast in amicitiam ut coëant et foedera iungant
firma magis, Caesar per vincla iugalia regi
germanam sociat laetumque in regna remittit.
Interea haeresion Stygiis sese extulit undis
pestis et ira deum subito miserandaque venit
485  Saxonibus primum scelerato autore

raptor lupus, in sacratas perfurit aras
virgineumque rapit Venus exsecranda pudorem.
Nulla isti pietas, sunt omnia fana prophana.
535  At Deus hos casus caelo miseratus ab alto est.
Absens obstupuit Caesar crudelibus ausis
pacis amans et tandem a bello Roma quievit. Liber secundus
Postquam res Italas fortunatusque laborum
egregiusque animi Caesar felicibus

Absens obstupuit Caesar crudelibus ausis
pacis amans et tandem a bello Roma quievit. Liber secundus
Postquam res Italas fortunatusque laborum
egregiusque animi Caesar felicibus armis
se pacasse putat: vix prima inceperat aestas,
et pacis Gallus rex immemor undique cogit
5  auxilia, et muros ingenti milite cingit
Parthenopes, urbs est Apuli quae maxima

Augusti proque illo ducere bellum,
Francigena Regis contra premere arma videtur.
Cernit ut Ausoniis sibi Rex Franciscus in agris
lumina tot cecidisse ducum et perculsa ruina
cetera: Nunc pacem te, Caesar maxime, posco,
25  nulla salus, inquit, bello. Cui talia Caesar:
Non tantum pacem, gemina et tibi pignora reddo,
sed sponsam pacis solum inviolabile pignus
Germanam egregio affini dignisque

premere arma videtur.
Cernit ut Ausoniis sibi Rex Franciscus in agris
lumina tot cecidisse ducum et perculsa ruina
cetera: Nunc pacem te, Caesar maxime, posco,
25  nulla salus, inquit, bello. Cui talia Caesar:
Non tantum pacem, gemina et tibi pignora reddo,
sed sponsam pacis solum inviolabile pignus
Germanam egregio affini dignisque Hymenaeis
do simul et pacem hanc aeterno foedere iungo.

dat miseranda lues, proruptus corpore sudor
virus erat, nuper nimium furiale Britannis:
Belgicus Oceanus tellurem effundit in undas,
et passim furit atra fames et tristis egestas.
40   Interea Caesar, fuga cui gratissima Turcae,
Italiam venit, fortuna iongentior omni.
Regia nam mens hoc parae se fert sanguine dignum,
ut numquam rebus tumeat sublata secundis
aut, ubi fors adversa cadit, spes exuat

usque adeo volat alma Iovis victricibus ales.
At rem Teutonicam magno turnante tumultu
55  Gallus et Hispanus, quos nova discordia cepit,
bis quinos pepigere annos, ut pace sequestra
Caesar eo melius possit frenare rebelles.
Et iam tempus erat, summi quo rector Olympi
Madruciam, iam tunc illustri sanguine claram,
60  praestantemque animis magnis dextraque potenti,
progeniem magis

vicina eripiens turbatis oppida Gallis:
Et iam castra movet, Mediolanumque revisit,
145  partitus cunctis sua certa hyberna catervis.
Nec tempus longum in medio, et novus incipit annus
cum Caesar proceres regni sanctumque senatum
conventus vocat in medios et proelia Gallo
intentans belli nervos sibi colligit aurumque
150  argentumque micans signo: nec iussa morantur
Caesaris imperii

iungitur axilio Felix comes, Archia proles,
tres Alemannigenum ducens ad bella cohortes.
Tres simul Hispanas Michael: Sic aggere tutos
160  defendunt muros penuriaque urget edendi.
Tunc ingens Caesar molitur pectore bellum,
cogit et Anglorum Germanorumque phalanges,
Hispanumque Italumque et poscit foedera Dani,
ut mox, cum primum friondosa reducitur aestas,
165  sub iuga Franciacam possit

ut mox, cum primum friondosa reducitur aestas,
165  sub iuga Franciacam possit subiungere gentem.
Anghius ut vero muros cirumsonat armis.
Vastius auxilium petit e Gemanide terra:
Italiae Caesar memor hunc legionibus armat
Teutonicis iterum binis; furit undique Mavors.
170  Vastius hic princeps Alphonsus, maximus heros,
Davalus est, o fama inges, ingentior armis,
hic vir, hic insignis

militiam et grave Martis opus florentibus annis
180  ac forma egregius iuvenis, tua cernere facta
assuevit mirans, animo manibusque parentem.
Madrucios atavos Aliprandus nomine reddens.
Carolus hunc Caesar iuvenem ter millibus addit
ductorem. Pedites Germanae robor a pubis
185  cetera Scaligeri ducunt et Norica castra.
Vindelicum Boiumque, instructa insignibus armis.
Teutona ante Baro veterres

Ast equites Rudolphus agit Baleonus Etruscos,
quos nuper Cosmus Medices in proelia misit:
190  Flos veterum virtusque virum sex millia campos
complebant Itali, quos Sanseverinus agebat;
Massius huic Caesar, quo non maturior aevi
ductor erat peditum, rerum datus esse magister.
Vastius Hispanis paucis comitatus et ultra
195  vix sepingentos galea et levioribus armis
protectos equites contra magna

Christophorus, nulli veterum virtute secundus
315  Madrucidum meritisque gravis, quem fecerat ante
Brixina pontificem, laudes imitata Tridenti,
purpureumque patrem nuper pulcherrima Roma.
Interea Caesar Gallo movet aspera bella,
Parrisiique Franci proceres gravia arma tremescunt,
320  Gallia tota tremit: tot Carolus occupat urbes
Caesar et Hilprando tam forti pectore et armis
Madrucio iuveni sua

purpureumque patrem nuper pulcherrima Roma.
Interea Caesar Gallo movet aspera bella,
Parrisiique Franci proceres gravia arma tremescunt,
320  Gallia tota tremit: tot Carolus occupat urbes
Caesar et Hilprando tam forti pectore et armis
Madrucio iuveni sua pristina castra sequenti
Vitriaci multo concedit milite muros;
hinc Gallo movet Austriades, hinc bella Britannus.
325   At Gallus, tanti

Teutonicum bellum libato attingere summo
ore tenus: Non arma canam (feret omnia tempus),
sed res Caesareas victriciaque arma secutos
335  Madrucios; vix summa tamen fastigia tangam.
Caesar ut haereticos animis assuescere bella,
in caput et validas sua viscera vertere vires
Teutoniae patriae maiestatique rebelles
imperioque suo proceres videt, omnia magno
340  iam turbare metu,

345  opperiens hostes tumidos et mole sua stat.
Ilicet infandum princeps cum Saxone Cattus
contra fata dei, perverso numine bellum
indicunt foede capiti contraria membra.
Iamque Ratispona Caesar sua castra movebat,
350  paulatim ausilio belli stipatus et armis.
Urbs est Anglipolis, Graio stat nomine dicta
Anglorum a castris et adhuc manet Anglica villa:
Nunc Ingolstadium Boii dixere

illius hic sunt arma; hic propugnacula bello
365  tuta parans, cinxit iamdudum moenia vallo
Albertus suboles; et avum qui nomine reddit,
nunc etiam firmat fossis atque aggere muros.
Opportuna loco Caesar locat huc sua castra,
continuo aggeribus sese extra moenia vallans.
370   Haeretice o miles, quo te malus abstulit error?
Circumsedisses si mox armatus inermem
Tyberii Augustae, summis aut viribus

o miles, quo te malus abstulit error?
Circumsedisses si mox armatus inermem
Tyberii Augustae, summis aut viribus illum
hic oppugnasses. Ubi Quintus Carolus esset
victus, nunc victor? sed stat pro Caesare Caesar
375  omnipotens, certa est in quo victoria belli.
Dic mihi Calliope, Caesar quibus arserit armis:
Octo Teutonidum peditum bis millia campos
complebant, Italumque decem, fortissima bella

Augustae, summis aut viribus illum
hic oppugnasses. Ubi Quintus Carolus esset
victus, nunc victor? sed stat pro Caesare Caesar
375  omnipotens, certa est in quo victoria belli.
Dic mihi Calliope, Caesar quibus arserit armis:
Octo Teutonidum peditum bis millia campos
complebant, Italumque decem, fortissima bella
pectora, et Hispani constabant millibus octo.
380  Ast equites mille et sescenti

dictum de nomine melis,
castra tenent Saxo et Cattus, cum rivus et agger
dividit a nostris, proturbatque eminus hostem
missilibus bis mille fere. Coelum remugit
395  horrendo sonitu. Sic obrutus undique Caesar
constititque acie immotus, tectusque tenet se.
Dum furit en frustra tumidus praecordia multis
Hessus promissis et celsam molibus urbem
oppugnat dominumque suum, contra omina, fatum,

dominumque suum, contra omina, fatum,
400  consilium et numen, flammis incensa relinquit
castra, fugamque parat decies cum millibus octo
Teutonicum peditum, decies quos mille sequentur
quadrupedum. Caesar sequitur (Burana sequenti
agmina subveniunt) hostilesque occupat urbes.
405   Fare age Musa brevis, quo sit procedere uissa
ordine Caesariana cohors. Buranus et Albae
dux acies primas, equitum

tria millia, ducunt
Hispani et Belgae peditis comitante caterva:
Albertus postrema simul, simul agmina Prussus.
410  In media pugnax acie Madruccius ibat,
Germanusque Italusque pedes. Medio ordine Caesar
vertitur altus equo, procerumque illa inclita turma.
Contra prima agitat Saxo, media agmina Cattus,
ultima Malspurgus Ripenburgusque coercent.
415  Caesar castra locans ad Pretii flumins undam

Germanusque Italusque pedes. Medio ordine Caesar
vertitur altus equo, procerumque illa inclita turma.
Contra prima agitat Saxo, media agmina Cattus,
ultima Malspurgus Ripenburgusque coercent.
415  Caesar castra locans ad Pretii flumins undam
Madrucii fortis Germani et fortis Iberi
militis arma (monent tenebrae) superinduit albis
vestibus, insidias nocturnaque proelia tentans.
Hostes dant sua terga

genibus videre volutum
435  fundere vota deo in campis cum milite apertis,
pro se, pro patria, pro maiestate sacrati
Caesaris: Anglipoli quotiens his auribus hausi!
Ut pheretrum vidit, jacrimis ita Caesar obortis:
„Tene“, inquit, „magne o heros, misenade Madruci,
440  invidit fortuna mihi? Solatia magni
sunt tamen haec luctus: Virtus te et gloria tollit.“
Sic ait et fratrem, genus

in castris qui tunc se ductor agebat,
sufficit, Hic plausuque virum studiisque faventum
445  Teutona castra sonant. Legione millibus auget
quingentisque viris, haud umquam indignus avorum,
Madrucius. Caesar, cui debellare superbos
Teutoniae proceres fixum immotumque sedebat,
imperii magnis urbes terroribus implet,
450  instructasque acie turmas ad Saxonis arva
ire iubet, sequiturque duces, complexus

accipiens: Etenim genti est huic maxima rerum
verborumque fides. Saxo fugit ocior Euro
455  Levocreamque petens urbem, non effugit arma
Caesaris. Hic capitur supplex et suacius ora:
„Veni“, Caesar ait, „vidi, deus omina vicit.“
Nunc adeo victor Caesar, Germania postquam
inter Danubium et Rhenum tota inter et Albin,
460  Auspiciis divum summa cum laude subacta est,
et proceres regnique

fides. Saxo fugit ocior Euro
455  Levocreamque petens urbem, non effugit arma
Caesaris. Hic capitur supplex et suacius ora:
„Veni“, Caesar ait, „vidi, deus omina vicit.“
Nunc adeo victor Caesar, Germania postquam
inter Danubium et Rhenum tota inter et Albin,
460  Auspiciis divum summa cum laude subacta est,
et proceres regnique urbes sua sub iuga missi;
Romano insolitos patria ex tellure

sua sub iuga missi;
Romano insolitos patria ex tellure reportat
ac laetos reditus expectatosque triumphos. Liber tertius
Iamque triumphatis et Chatto et Saxone Caesar
armis Teutoniam domuit felicibus omnem,
induperatorum nulli quod contigit umquam,
pacatumque regit summis virtutibus orbem.
5  Iulius ille novem Gallos ubi vicerat annis

Caesar
armis Teutoniam domuit felicibus omnem,
induperatorum nulli quod contigit umquam,
pacatumque regit summis virtutibus orbem.
5  Iulius ille novem Gallos ubi vicerat annis
Caesar, et ingentes animos aequabat Olympo
et terrae imperium, Romae cum laude senatus.
Una Dei laeto auxilio vix praeterit aestas,
esse domat Gallos Caesar Germanicus acreis.
10  Vix Caesar Magnus

5  Iulius ille novem Gallos ubi vicerat annis
Caesar, et ingentes animos aequabat Olympo
et terrae imperium, Romae cum laude senatus.
Una Dei laeto auxilio vix praeterit aestas,
esse domat Gallos Caesar Germanicus acreis.
10  Vix Caesar Magnus triginta Carolus annis
Saxonas evaluit populos frenare feroces.
Carolus en Quintus tibi bello, acerrime Saxo,
vix tribus imposuit Caesar iuga mensibus,

Caesar, et ingentes animos aequabat Olympo
et terrae imperium, Romae cum laude senatus.
Una Dei laeto auxilio vix praeterit aestas,
esse domat Gallos Caesar Germanicus acreis.
10  Vix Caesar Magnus triginta Carolus annis
Saxonas evaluit populos frenare feroces.
Carolus en Quintus tibi bello, acerrime Saxo,
vix tribus imposuit Caesar iuga mensibus, heros
maximus ac merito dictus

esse domat Gallos Caesar Germanicus acreis.
10  Vix Caesar Magnus triginta Carolus annis
Saxonas evaluit populos frenare feroces.
Carolus en Quintus tibi bello, acerrime Saxo,
vix tribus imposuit Caesar iuga mensibus, heros
maximus ac merito dictus fortissimus ille.
15  Huic merito septem dedit urbs Hispana triumphos,
hunc unum matura senem Prudentia fecit.
Omnis in hoc uno fortis Bellona

Huic bona Spes meliorque Fides, Amor optimus una
omnis in hoc uno metuens non Gloria leti.
Ergo concilium magnum primosque suorum
imperio accitos Augustae ad moenia cogit
25  Vindelicum Caesar; postquam dimisit ab armis
agmina, Madruciumque alios fidum ante reservat,
credita praesidio cuius custodia sollers
Caesaris. Hic proceres inter tot Caesar et urbes
consilium summis regni de rebus

accitos Augustae ad moenia cogit
25  Vindelicum Caesar; postquam dimisit ab armis
agmina, Madruciumque alios fidum ante reservat,
credita praesidio cuius custodia sollers
Caesaris. Hic proceres inter tot Caesar et urbes
consilium summis regni de rebus habebat
30  et sacris nec iam proceres urbesque superbae
sancta Tridentinae synodi decreta recusant.
Christophorum Romam mittens his Carolus actis

90  Namque ubi Quintini requiescunt martyris ossa,
annuit Hispanis multo cum sanguine fuso
Gallorum et raptis spoliis victoria Martem.
Carolus en Quintus postquam sese abdicat ultro
imperio Caesar rerumque relinquit habenas,
95  armis ille ingens, pietate ingentior heros,
exhalat vitam media inter vota precesque.
Hic vir, hic imperio promissus saepius olim
Augustus Caesar, divum genus,

imperio Caesar rerumque relinquit habenas,
95  armis ille ingens, pietate ingentior heros,
exhalat vitam media inter vota precesque.
Hic vir, hic imperio promissus saepius olim
Augustus Caesar, divum genus, innocuus rex,
Oceano regnum, famam qui terminat astris.
100  Hic vir, hic est, super Antoecos qui insignibus ausis
Antipodes, Mexicanos, Garamantas et Indos,
Herculis et binas longe

Magnus habebatur Germanis Carolus alter,
105  Alcides Gallis, Siculis Roetheius heros,
Isaides Italus pius et rex fortis, Iberis
Magnus Alexander, sitientibus Hannibal Afris
et Caesar Turcis a magno dictus Iulo.
Tum patriae amissum lugebat quisque parentem.
110  Ob caput a toto fletum est tum corpore regni.
Hinc Europa suos Augustae ad moenia mittens
legatos primosque duces

Gaudenti, iuvenis memorande, canebam,
dum ter quinque fluunt a nato saecula Christo
ternaque cum lustris octo bis vertitur aestas,
Siris et caelo Phoebeis solisbus ardet,
255  dum papa Gregorius Romam, Caesar Rudolphus
Teutonis imperium, Boias Gulielmus et urbes
et populos excelsa animi virtute gubernant.
Ast illo Anglipolis me tempore dulcis alebat
Engerdum, parvo cecini qui carmine magnos

Suevia progenuit, Germanis maior in oris
quo neque dux belli vixit, dum bella gerebat.
Unde meum magnas fert nomen fama per urbes
65  Madruciumque genus claris virtutibus auctum,
Carolus evexit Caesar, discrimina rerum
quod mea non fugeret proles, sed fortibus ausis
patris ad exemplum magna vi sterneret hostem.
Iustitia moto gentes frenare superbas,
70  imperium contra qui bella infanda

infernique lacus atque altae moenia Romae,
purpureos inter patres sanctumque senatum,
tertius esse locum Paulus mihi papa volebat.
Post ubi concilium imperii de rebus habebant
185  Carolus Augustus Caesar gnatusque Philippus,
hi semper, lapsis quaesitum oracula rebus,
me scitabantur. Romae qui praesidet urbi,
saepe oratorem diversa ad moenia regum
ac procerum, magno rerum in discrimine misit.

virum poteris. Quem vera Ecclesia verum
245  et summum in terris caput agnoscit colitque,
ille ad concilium summum primosque suorum
imperio accitos propria intra tecta vocabit.
Immo et Rudolphus Caesar mundique Monarcha
postquam digna viro et matura adoleverit aetas,
250  delectos inter proceres te sponte locabit.
Haec breviter nostra placuit te voce moveri.
Tu sequere et felix insiste

rumpunt fila mihi, magno gemitu atque dolore
Romulidum et populi per regna, per arva, per urbes.
Non aliter quondam quam flebant morte peremptum
Hectora Troiani et raptatum Pergama circum.
325  Caesar enim Carolus spem iam conceperat illam
me fore ductorem populi, frenare superbas
ut posset gentes totum et regnare per orbem.
Sed quoniam domino curis imponere finem
aethereo placuit, monitis parere

395  et per quam summos etiam suscepit honores.
O quam vere igitur divino nomine gaudet
Joannis, qui te vitae produxit in auras!
Cum Papa Gregorius magno hunc dignetur amore
et Caesar pariter Rudolphus rexque Philippus
400  Hispalidum, quo non regum praestantior alter,
quin etiam merito est Federici nomine felix,
quandoquidem miles non tantum acerrimus armis,
sed quoque pacis

Causa ego sum, cur hunc Romani patris ad oras
miserit Allobrogum dux Emmanuel Philibertus.
dehinc sum causa etiam, cur hunc delegerit unum,
imperii lati penes est quem summa potestas,
420  Rudolphus Caesar, legati ut munere Romae
fungatur, populo et toti gratissimus urbi.
Non autem solum patre nos regnamus in uno,
verum in Matre etiam, comitis quae filia magni
est Chialandiadum et fato prudentia

Me duce, Fernando coram totoque senatu
imperii, pulchro Caroli sermone canebat
485  bella exhausta patris patriae verique Monarchae
Vindelicae Augustae, sanctis ubi iusta ferebant
manibus. At postquam Caesar successit Olympo
summi Pontifices duce me considere terris
hunc voluere suis, ut posset, si qua vocatis
490  iura darent populis, fessis succurrere rebus.
Dehinc sum causa etiam, cur nuper Maximus

Lucanus libro 2; Vergilius Aeneidos 11, Georgicon 3. 177 pectore] De indignatione per similitudinem ex syllaba RE in quinto pede vide Marentam libro 3 folio 12 et Pontanum in Actio. 178 victum] Carolus V. electus Caesar anno 1519. 179 Italia] Allusio ad Romanum imperium et regnum Neapolitanum. 181 Helvetios] Helvetiorum multa milia occisa a Gallo in bello Mediolanensi. 182 Mediolanum] Iovius libro 15

in castra ducitur. 442 o superi] Exclamatio de inconstantia Fortunae et regnandi libidine. 451 Zephyris spirantibus] Ineunte aestate rex Franciscus in Hispaniam a Lanoio perducitur. 455 Caesar] Caesar ex singulari pietate trium dierum supplicationes et ieiunium indicit. 462 addit honores] Caesar praeclarissima facta ducum humanissimis litteris summe laudat. 463 Piscari] Piscarii, Vastii et

ducitur. 442 o superi] Exclamatio de inconstantia Fortunae et regnandi libidine. 451 Zephyris spirantibus] Ineunte aestate rex Franciscus in Hispaniam a Lanoio perducitur. 455 Caesar] Caesar ex singulari pietate trium dierum supplicationes et ieiunium indicit. 462 addit honores] Caesar praeclarissima facta ducum humanissimis litteris summe laudat. 463 Piscari] Piscarii, Vastii et Fronspergii

451 Zephyris spirantibus] Ineunte aestate rex Franciscus in Hispaniam a Lanoio perducitur. 455 Caesar] Caesar ex singulari pietate trium dierum supplicationes et ieiunium indicit. 462 addit honores] Caesar praeclarissima facta ducum humanissimis litteris summe laudat. 463 Piscari] Piscarii, Vastii et Fronspergii ductu ac virtute rex praelio superatus. Iovius in vita Piscarii libro 7 pagina 863 et 867.

471 Carolus... Quintus] Carolus V. virtute Ioannis Gaudentii Madrucii, ducis militaris, impulsus gentem Madruciam ad summos honores et dignitates promovit. Guicciardino in historia Italica. 481 vincla iugalia] Caesar clementissimus anno 1526 certo inito foedere regi Francisco sororem in matrimonio collocat et liberum ex Hispaniis in Galliam dimittit. Iovius libro 23 historiae pagina 28; Surius anno 1526. 483 haeresion]

fuit admodum calamitosus ob 1. haeresim et scelerum portenta. 2. semina belli. 3. crudelitatem Turcae Viennam obsidentis. 4. sudorem Anglicum. 5. repentinam Oceani insanientis inundationem. Sur. ut sup. 41 ff.: Caesar ingenti perfusus laetitia ob Solimannum turpiter an. 1528 in fugam coniectum, venit Bononiam. Eximium Caroli V. praeconium. Iovius lib. 237. pa. 186. * Sur. ann. 1529. 46 ff. Coronatur Carolus V. Bononiae ferrea

Caroli V. praeconium. Iovius lib. 237. pa. 186. * Sur. ann. 1529. 46 ff. Coronatur Carolus V. Bononiae ferrea regni Langobardici et aurea Romani imperii corona anno 1530. Surius anno 1530. 50-51: Caesar, pace cum Gallo facta, Francisco Sfortiae restituit Principatum Mediolanensem anno 1529. 51-52: Caesar anno 1532 exercitum habens 90.000 peditum et 30.000 equitum Solymannum Turcam fugit. 52-53: Caesar

V. Bononiae ferrea regni Langobardici et aurea Romani imperii corona anno 1530. Surius anno 1530. 50-51: Caesar, pace cum Gallo facta, Francisco Sfortiae restituit Principatum Mediolanensem anno 1529. 51-52: Caesar anno 1532 exercitum habens 90.000 peditum et 30.000 equitum Solymannum Turcam fugit. 52-53: Caesar 1535. in bello Africano Guleram et Tunetum expugnat. Barbarussa fugit. 55-58: Indutiae inter Caesarem et Gallos.

50-51: Caesar, pace cum Gallo facta, Francisco Sfortiae restituit Principatum Mediolanensem anno 1529. 51-52: Caesar anno 1532 exercitum habens 90.000 peditum et 30.000 equitum Solymannum Turcam fugit. 52-53: Caesar 1535. in bello Africano Guleram et Tunetum expugnat. Barbarussa fugit. 55-58: Indutiae inter Caesarem et Gallos. 59 ff.: Praeparatio ad pleniorem epaenesin inclitae Madruciorum Baronum gentis. 59-68:

aggeribus munit, eique praeficit Pyrrhum Stipicianum summae virtutis atque constantiae virum: et adsunt Felix, comes ab Arch, cum Germanorum 3. cohortibus Michael Hispanus cum totidem Hispanorum. Iovius pag. 687. et 688. 162-166: Caesar ingens agitat bellum, quo Galliam ineunte aestate invadat. Iovius p. 689. 167 ff: Anghianus e Borbonia familia natus obsidet Montevicum: Vastius e Germanis in auxilium duas legiones accersit. Iovius p. 687. Lud. Guicciardinus Anguianum

Medices dux Florentinus mitti Rudolphum Baleonum Malatestae filium cum insigni ala veteranorum equitum. 191-194: Robertus Sanseverinus, princeps Salernitanus, dux amplius 6000. militum Italorum, cui adiutor et prope magister attributus Caesar Massius vetus peditum praefectus. 195-198: Vastius paucos Hismanos et vix 700. equites galeoatos levis armaturae apud se habet. Iovius pag. 691 et 692. 199-205: Vastius a Ceresola discedens distincta

310-313: Madrucius liberaliter dimittitur. Iovius lib. 45. pag. 716. 316-317: Christophprus Madrucius Aliprandi frater fit 79 episcopus Brixinensis An. 1542. Onuphr. in Pont. pag. 380. 319 ff.: Caesar Gallo bellum facit An. 1544. Sur. eodem. 322-324: Caesar Aliprandum Vitriaco urbi Galliae cum 4 cohortib. et 400 equitatibus praeficit. Iovius lib. 45. pag. 774. 326-328: Pax Crepelana inter Caesarem et

716. 316-317: Christophprus Madrucius Aliprandi frater fit 79 episcopus Brixinensis An. 1542. Onuphr. in Pont. pag. 380. 319 ff.: Caesar Gallo bellum facit An. 1544. Sur. eodem. 322-324: Caesar Aliprandum Vitriaco urbi Galliae cum 4 cohortib. et 400 equitatibus praeficit. Iovius lib. 45. pag. 774. 326-328: Pax Crepelana inter Caesarem et Gallum facta An. 1544. Lud. Guicc. li. a. p. 133. * Plarina in vita Pauli III.

equitatibus praeficit. Iovius lib. 45. pag. 774. 326-328: Pax Crepelana inter Caesarem et Gallum facta An. 1544. Lud. Guicc. li. a. p. 133. * Plarina in vita Pauli III. pa. 420. * Iovus lib. 45. * Sur. an. 1544. 329-330: Caesar aere bellum suscipit perdomandae Gemanie causa, Anno 1546. Iovius lib. 45. pag. 793. 331-336: Invocatio. Propositio admittam habens excusationem. 337-344: Caesar copias omnes undique ad se Ratisponam cogi iubet per pedestrium

420. * Iovus lib. 45. * Sur. an. 1544. 329-330: Caesar aere bellum suscipit perdomandae Gemanie causa, Anno 1546. Iovius lib. 45. pag. 793. 331-336: Invocatio. Propositio admittam habens excusationem. 337-344: Caesar copias omnes undique ad se Ratisponam cogi iubet per pedestrium copiarum praefectos: Quorum praecipuus praecipuus erat Aliprandus Madrucius. Avila li. 1. p7. qui Illeprandum vocat. * Hortensius lib. 2 p. 52. qui Hilprandum vocat. * Natalis Comes

Madrucium vocat, ut et Iovius. 344: Caesare exiguae copiae in initio. 345-346: Caesaris fortitudo. Avila ut sup. 347-349: Protestantes bellum denuntiant Caesari. Sur. an. 1546. 350: Caesar castra movet. 352 ff.: Descriptio Ingolstadii, urbis Bavariae. Ingolstadium extructum ab Anglis inter Oceanum et Albin habitantibus, unde nomen habet. Natalis comes lib. 1. pag. 257. Engelstatt. Der Engelhof. Chrysopolis.

comes lib. 1. pag. 257. Engelstatt. Der Engelhof. Chrysopolis. Ingoltstat. Scythae Germani. Avent. lib. 1. pag. 36. Irenicus et i. 361-368: Ingolstadium urbs bene munita in ripa Danubii. 369-370: Caesar castra metatur ad Ingolstadium et circumvallat se. Avil. pag. 24. * Hprt. lib. 2. p. 10. * Natalis comes lib. 1. pag. 13. 371-376: Exclamatio de erroribus protestantium in bello Germanico. 377: Copiae militares Caesaris,

3. p. 86. et p. 52. * Avila 35. 403-406: Copiae coniuratorum ingentes, 10.000. equites et 80.000. pedites. 407 ff.: Ordo Caesaris acierum praecedentium. 412-414: Secundae aciei Aliprandus Madrucius, in qua Caesar cum principibus flore nobilitatis versabatur. Hortens. li. 4. pa 113. * Avila pa. 52. b. * Natal. li. 1. pa 20. 417-420: Ad strategemata nocturna Caesar scientissimi ducis Madrucii opera utitur. Avila pag.

412-414: Secundae aciei Aliprandus Madrucius, in qua Caesar cum principibus flore nobilitatis versabatur. Hortens. li. 4. pa 113. * Avila pa. 52. b. * Natal. li. 1. pa 20. 417-420: Ad strategemata nocturna Caesar scientissimi ducis Madrucii opera utitur. Avila pag. 36. 421-422: Caesar toto hoc bello hostem quater castris emovet. Avila lib. 1. pag. 75. 422-425: Mauritio vexatur et protestantes domum abeunt. Hortens. lib. 5. pa. 148. De

nobilitatis versabatur. Hortens. li. 4. pa 113. * Avila pa. 52. b. * Natal. li. 1. pa 20. 417-420: Ad strategemata nocturna Caesar scientissimi ducis Madrucii opera utitur. Avila pag. 36. 421-422: Caesar toto hoc bello hostem quater castris emovet. Avila lib. 1. pag. 75. 422-425: Mauritio vexatur et protestantes domum abeunt. Hortens. lib. 5. pa. 148. De hoc Lantgravii Proverbio * Avila li. 1. pa. 83. 426-439: Aliprandus

* Fracastorus in Carminum libro. 207.b. 444-449: Nicolaus baro madrucius in bello Schmalcaldico fratri Aliprando succendens fit dux 13. cohortum. 449 ff.: Bellum Saxonicum. 453-456: Caesar cum copiis Nicolai Madrucii in extrema acie sequitur Saxo capitur. Nicolaus Madrucius tribus Germanorum vexillis Wirtembergam´ingreditur. 460-463 : Hessus, principes ac liberae urbes se dedunt Caesari. Natal. lib. 2. p. 36. 40.

Hort. lib. 7. pag. 189. * Iov. lib. 45. in finde. * Mercat. an. 1547. 14. April. 464-465: Victoria et triumphus Caesaris. liber tertius 1 triumphatis] Carolus V. Caesar victis Ioanne Frederico duce Saxoniae et Philippo Lantgravio Hessiae feliciter edomuit totam Germaniam, quod nulli umquam Romanorum imperatorum obtigerat. Surius anno 1557 pagina 328. 5 Iulius] Iulius Caesar

V. Caesar victis Ioanne Frederico duce Saxoniae et Philippo Lantgravio Hessiae feliciter edomuit totam Germaniam, quod nulli umquam Romanorum imperatorum obtigerat. Surius anno 1557 pagina 328. 5 Iulius] Iulius Caesar dictator 9 annis Galliam subiungit, Carolus Caesar pacavit eam gentem bellicosissimam minus anno. 12 Carolus en Quintus] Carolus Magnus vix 30 annis, Carolus V. vix 5 mensibus Saxoniam domuit. 15 urbs

et Philippo Lantgravio Hessiae feliciter edomuit totam Germaniam, quod nulli umquam Romanorum imperatorum obtigerat. Surius anno 1557 pagina 328. 5 Iulius] Iulius Caesar dictator 9 annis Galliam subiungit, Carolus Caesar pacavit eam gentem bellicosissimam minus anno. 12 Carolus en Quintus] Carolus Magnus vix 30 annis, Carolus V. vix 5 mensibus Saxoniam domuit. 15 urbs Hispana] Senatus populusque Hispalensis Carolo V. septem

5 mensibus Saxoniam domuit. 15 urbs Hispana] Senatus populusque Hispalensis Carolo V. septem triumphales arcus erexit. Gebuiler libro 3 numero 2 etc.; Autor in epitome praefixa Carolidum libro 1. 23 concilium] Caesar in autumno anno 1547 celebrat Augustae comitia frequentissima. Surius hoc anno. 26 Madruciumque] Caesar dimissis copiis solas Nicolai Madrucii cohortes ad sui custodiam reservat. Natal (??) libro 3 paginis 57 et

arcus erexit. Gebuiler libro 3 numero 2 etc.; Autor in epitome praefixa Carolidum libro 1. 23 concilium] Caesar in autumno anno 1547 celebrat Augustae comitia frequentissima. Surius hoc anno. 26 Madruciumque] Caesar dimissis copiis solas Nicolai Madrucii cohortes ad sui custodiam reservat. Natal (??) libro 3 paginis 57 et 63. 31 decreta recusant] Principes omnes submittunt se decretis concilii Tridentini.

destitutos nos relinques, filia?
Iterum precamur: te reserva! Cat: Surgite!
Maerore quid me conficitis? Liceat deo
Caput immolare pro salute civium,
Quos immolare daemoni Caesar parat!
Oec: Si penitus obstinas mori, saltem iube
Nos ire comites et mori tecum! Cat: Satis
Cruoris una caede fundetur. Nihil
Opus famulorum pernicie. Nunc, ut mei

Aram rotundam huc Apidi! Ut stet mollius,
Ubique flosculos deo substernite!
Locate sedem Caesari in partem alterum,
In alterum Augustae! Sed hem, praeco advenit,
Et Caesar aderit. Ite mecum, adducite
Apim deorum maximum, sanctissimum!
Pra: In publicum prodibit imperator, ut
Api litet hostias paratu regio.
Huc, advenae, incolae, mora

chorus
Gestatque nescio quem vitulum pompatice.
Sac.omn: Api, deorum maxime,
Aegyptiis in oris,
Api, deorum maxime,
Te pascet ipse Caesar.
Responsa fausta Caesari
Da, da, precamur, Api!
Pha: Auguste Caesar, qui deos potentia
Factisque adaequas, qui tuis virtutibus
Avos

Aegyptiis in oris,
Api, deorum maxime,
Te pascet ipse Caesar.
Responsa fausta Caesari
Da, da, precamur, Api!
Pha: Auguste Caesar, qui deos potentia
Factisque adaequas, qui tuis virtutibus
Avos atavosque Caesares tantum praeis,
Quantum minora sidera Titan aureus,
Cui fortitudine cedit ipsus

maximus.
Max: Quicunque sit, dum spondeat felicia,
Coletur! Pha: Huc ergo venerati accedite,
Et ter quaterque poplites submittite!
Inscende solium, Caesar, auspicabimur.
Pulsate laeti cymbola in laudem dei!
Cat: Christe, ausa dirige! Clam meis egressa sum,
Ut voce libera increpem Maxentium. –

Pulsate laeti cymbola in laudem dei!
Cat: Christe, ausa dirige! Clam meis egressa sum,
Ut voce libera increpem Maxentium. –
Desiste, Caesar, rumpe cepta nefaria!
Max: Quis clamat adeo et nostra turbat orgia?
Str: Sibylla, credo, quaedam tuum affatum petit.
Max: Age, virgo, fatis si

habitat mundi fabricator unicus.
Hic cum tibi fasces imperii, vires, opes
Larga benignitate contulerit, tamen
Ridetur abs te, temnitur ludibriis
Probrisque figitur. Cave, Caesar, impia
Ne fata mergant te profundo Tartaro!
Vindicta tarda est, sed gravior quo tardior.
Max: Nova, virgo, nobis mente miranda canis,
Non

Age ergo, pontifex, pete, quod gratum deo!
Plura impetrabis quam petere ausis. Pha: Quae diis
Dantur, redeunt multiplici cum faenore.
Ante omnia, Caesar, Apis hoc sibi postulat
Concedi, ut omnes Christianos auferas,
Dein renoventur templa, quae longinquior
Solvit vetustas, Christiadum aut faex diruit.

omne mistim vulgus illuc confluat!
Gre: Vivat diu Maxentius, regnet diu!
Sac.omn: Api deorum maxime
Aegyptiis in oris,
Api deorum maxime,
Te Caesar ipse pavit.
Responsa fausta Caesari
Dedisse gratulamur.
Max: Litatus Apis fausta nobis nuntiat,
Sed certa num sint

Mitte ergo milites cito, dux Porphyri,
Qui corda teneris execent infantibus
De Christiano sanguine ortis. Sic enim
Casus futuros rectius exploravero.
Por: Ad omne, Caesar, promptus obsequium feror,
Eaque, quam tu comprobas merito, fide.
At timeo, ne tibi plebis invidiam attrahas
Facto insolente. Max: Mihi hoc relinque,

Summa potentia et imperio insuperabili.
Max: O virgo, Christus, quem deum esse somnias,
Infestus hostis et inimicus est mihi.
Cat: Ideoque, Caesar, te miserum pronuntio,
Et a salutis ianua exclusissimum,
Qui possidere gloriaris omnia,
Illoque cares, in quo bona insunt omnia,
Illosque colis, qui daemones

Solvet severam sub sophis sententiam.
Max: Ex tripode Phoebi, pontifex, locutus es.
Stratege, mora nulla, expedito nuntios!
Str: Eo expeditum, Caesar augustissime.
Por: En supplices, Caesar, tibi loqui gestiunt.
Ad.1: Aures benignas, imperator, commoda!
V.1: Ad orphanos vultu sereno respice!

Max: Ex tripode Phoebi, pontifex, locutus es.
Stratege, mora nulla, expedito nuntios!
Str: Eo expeditum, Caesar augustissime.
Por: En supplices, Caesar, tibi loqui gestiunt.
Ad.1: Aures benignas, imperator, commoda!
V.1: Ad orphanos vultu sereno respice!
Max: Graviora me vocant, tribus rem

Est criminis, precamur, hanc ut liberes!
V.1: Aut si voluntas precibus obstat, visere
Saltem liceat, nostrisque servitiis heram
Pro dignitate colere. Omn: Caesar, annue!
Miserere! Max: Fidemne Christiadum sectamini?
Omn: Sectamur. Ecce signa! Max: Vah, scelus impium!
Excutite, milites, manibus confringite!

Exenterasti? Sch: Praeter hunc nullum, imo vix
Istum licuit nancisci. Ita matres occulunt
Sua pignora et tuentur astutissimae.
Str: Quid statis hic? Caesar moratur anxius,
Et corcula divinatio iam flagitat,
Magi magaeque iam meditantur carmina.
Pac: Satisne multa rere, o dux inclyte?

Por: Salvere iubeo Caesaris vos nomine,
Splendore quorum claret Aegypti solum.
Phi.1: Et tibi secundent omnia magni coelites,
Dux magne! Qua Caesar vocavit gratia?
Phi.2: Et nostra nos lycea iussit linquere?
Por: Sacra innovantem nuper Aegypti diis
Audax virago reprehendit Caesarem,
Aitque diis

ultimam syllabam resolvendi).
Facilem futuram. Cat: Mitte tot praeludia,
Suspecta fides est, ubi per anfractus meat.
Glo: Ne sit morarum taedium! Caesar tui
Amore deperit. Verba omnia elocuta sum:
Hic, quem superba turba anhelat pellicum,
Thalamum iugalem spondet addictus tibi
Favetque mille prae catervis virginum.

intonas?
Christus furorem misit hunc in pectora,
Ut temet ipsam negligas tantae immemor
Felicitatis. Huc, o virgo regia,
Huc respice! Caesar nec rogatus nec tuis
Monitis adactus imperatricem iubet.
Non credis? En, quae praeferuntur symbola,
Augustus et augusta tibi cedit omnia: 1046] cymbola C; cf. etiam

morem faeminarum conspici,
Haec causa pepulit, uxor, ut virgunculam
Aegyptiam, linguam disertam congredi
Testis videres cum viris sapientibus.
Fau: Lubens videbo et audiam, Caesar, tuo
Nutu benigno. Max: I, captam ab antro carceris
Trahe huc, satelle! Asside, coniunx, meo
Lateri! Sophorum turba, vos dextrum locum,

ceditis virgunculae,
Et muta pro diis turba non audet loqui?
En, pene victi subticent a faemina.
Hem, facilis illa palma, quam rebamini!
Phi.5: Age, Caesar, illi profero munus novum,
Edisserendum grandiori pectore.
Cum tollis omne, quod colitur nobis deus,
Heroas olim collocatos coelitus,
Et

concutit?
Cur ora pallor inficit? Vincat sophos
Puella? Respondete, asini! Heus, heus, milites,
Contundite fustibus! Nihil contra hiscitis?
Phi.1: Ignosce, Caesar, da veniam! Cito data est
Lux alia. Si mineris et flammam et necem,
Tamen fatebor esse Christum cum patre
Solum universi praesidem, mundi DEUM.

quos praestigiatrix detinet!
Phi.omn: Vale virgo, dux nostrae salutis omnium!
Cat: Valete, firmet, qui dedit, Christus fidem!
Fau: Magnanime Caesar, si licet, paula eloquar.
Max: Licet, mea coniunx, audio. Fau: Virgunculam
Fors verba flectent lenia. Paulo mitius
Affare victricem

Trudatur et bis sex diebus nec cibus
Nec praebeatur potus! Haec, stratege, tu
Curabis ad foras positis custodibus!
Tibi credo soli serium hoc negotium.
Str: Curabo, Caesar, pone sollicitudinem!
Max: Iam tempus est, uxor, redire in regium
Palatium. Fau: Quodcunque lubitum est, impera! 1354–58] A 988–92. 1359–61 Ne … superam] A

Actus IV. Scena 3. Nutrix – Oeconomus – Chorus adolescentum
Quid audio? Quinquies decenos rhetores,
Oeconome, Caesar concremari iusserit,
Qui cum Catharina disputarunt. Oec: Iussit et
Factum esse testis ego oculatus adstiti.
Nam miscui spectantium me coetui,
Iam iamque redeo, ut intus ceperam

ostia. Omn.vig: Si forent centum et amplius,
Dux inclyte! Vig.2: Hic sumus et ibi sumus, sistite!
Fau: Timeo, ut periculum incidas. Por: Caesar mero
Ludisque vacat, pedissequis tantum impera
Silentium! Vigiles tacebunt, sat scio.
Pretio parata vincitur pretio fides.
Fau: Videte, ne quid hinc foras, quod

Intrare non audemus. Por: Huc, virgo, precor,
Concede, ut alloquio imperatrix gaudeat!
Fau: O diva virgo, cura coelesti deo,
Ignosce, quod te Caesar inclusit ferox,
Quod te nefando difflagellari modo
Fameque longa iusserit te confici.
Cat: Augusta, surge! Quas dapes Caesar negat, 1543]

O diva virgo, cura coelesti deo,
Ignosce, quod te Caesar inclusit ferox,
Quod te nefando difflagellari modo
Fameque longa iusserit te confici.
Cat: Augusta, surge! Quas dapes Caesar negat, 1543] pinxit C; cf. A 1111. 1545 saeviit] saevviit C. 1543] Mart. 6,64,17 tenues finxerunt pectus Athenae. 1545] A 1119.

Argumentum
Ere: Nil quintus nisi funera habet mortesque bonorum:
Nam postquam disiecta rota est a turbine, Caesar
Aestuat irarum fluctu, insontemque puellam
Ense ferit, superi tumulant, animam excipit aether.
Hem vero, rursus imperator advenit.

abunde. Max: Produci iube!
Pha: En artifex, hic fabricavit non sine
Divo Furore. Fur: Partibus non defui
Meis, abeo. Cum Caesare tu rem transige!
Chu: Axes paravi, Caesar, hos versatiles,
Artificiose excogitatos vulneri.
Max: Aequabitur digno labori praemium.
Chu: Vin specimen edam inusitati turbinis?
Max: Volo. Chu:

istorsum impetu
Currat citato? Christianae viscera
Sic frustulatim dissecata concident
Ut lana crebro vulsa dente pectinis.
Por: Nimium haec acerba, Caesar, erunt spectacula:
Te forte plebs tyrannidis coarguet.
Pha: Nulla in deorum hostes nimium poena est gravis. 1634–37] A 1315–18; B

si tamen
Adhuc superstes. Faxo – dii me sentiant –
Ultorem honoris, ubi vicissim sensero
Horum favore regna firmari mea.
Pha: Hoc spondeo, Caesar, coelitum tibi nomine.
Max: Removete machinam! Placide aggrediar hanc feram.
Nondum rigorem, virgo, ponis carcere

per quod istud perpetratum sit caput,
Fixum supremo stipite exemplum dabit.
Satellites, iugulate vigiles, qui cibum
Inferre passi! Vah, rabies, pestis, furor!
Cat: Ne perde, Caesar, innocentes! Max: Sistite!
Tu fare, quis te paverit! Cat: Quis paverit?
Qui pascit omnes et dat escam animalculis,
Christus deus me

mihi vel connubio
Te iunge stabili compos imperii et fori.
Quod si repugnas mente praefracta, tibi
Per mille animam tormenta iam nunc extraham.
Cat: Quid corda eâdem, Caesar, oberras saepius?
Effunde, quidquid exigit insanus furor!
Maiore quanto me malo confeceris,
Maiore tanto Christus ornabit bono.
Mihi ille sponsus, qui solum et coelum

Mihi ille sponsus, qui solum et coelum regit.
Te sperno, qui vitulo et deûm tot statuis
Servile caput subdis. Mea haec sententia.
Max: O bestiam intolerabilem! Pha: En, Caesar, rota!
Mage pertinacem reddit ista lenitas. 1671] A 1345. 1672] B 1539. 1673] A 1346; B 1543. 1674–76] A 1325–27. 1684– 93] A 1357sq., 1364–72. 1695–700] A 1379–83. 1701 O...

ethnicus vires tuas.
Max: Pro Cerberum! Pro inferam Proserpinam!
Quid hoc? Ubi sum? Quo fugiam? O praestigiae!
Gre: O vere magnus Christianorum deus!
Pha: Compesce populum, Caesar, actutum redi!
Cat: Quid, Caesar, attonitus tremis? An Christum times?
Max: Vah, non feram, non patiar hoc dirum nefas!

Quid hoc? Ubi sum? Quo fugiam? O praestigiae!
Gre: O vere magnus Christianorum deus!
Pha: Compesce populum, Caesar, actutum redi!
Cat: Quid, Caesar, attonitus tremis? An Christum times?
Max: Vah, non feram, non patiar hoc dirum nefas!
Victus puellae cantibus cessem potens?
Non per trisulcum

Quis daemonum mihi malus male invidet?
Ubi me recondam? Quave tellure obruar?
Heu, rumpor ira, turbo, me procul avehe!
Quid agam? Satelles, i, caput aufer coniugi!
Por: O Caesar, absit, ut facinus tantum patres!
Diceris olim coniugis ‚Caesor‘ tuae.
Str: Saltem remorare terribilem sententiam,
Donec parumper colligas sensus tuos!

Ardeo furore. Adeste! Abite, coniugis
Cadaver huc celeres trahite, ut funus novum
Addam nefasti sceleris authorem magam!
Pha: Prius expeditam oportuit veneficam.
Pac: Caesar, cadaver, quod iacebat littore,
Quisquam abstulit loco nec usquam cernitur.
Max: Quis daemonum, quis terrigenum hoc ausus nefas?
Per solis huius aureum iuro iubar:

Per solis huius aureum iuro iubar:
Peribit ille! Dicite, quis fecit scelus?
Ras: Non, imperator, si mihi mortem inferas
Possim referre. Sch: Tuam salutem testor, o
Caesar, nihil scio. Max: Date, furciferi, date
Poenas meritas, date! Quotquot estis perfidi,
Statim iugulabo. Sic mea iussa spernitis?
Por: Quiesce, Caesar,

Caesar, nihil scio. Max: Date, furciferi, date
Poenas meritas, date! Quotquot estis perfidi,
Statim iugulabo. Sic mea iussa spernitis?
Por: Quiesce, Caesar, ne malum insontes luant!
Ego, ego patravi, si quod est istud nefas.
Max: Hoccine ego de te, Porphyri, credam malum?
Hanc tu mihi gratiam

Vah deseror!
Quid ceptem? Amicis hostibusque sum pari
Ludibrio. Quis fascinavit vos, deos
Ut patrios contemneretis, milites?
Tacetis an responsa Caesar exprimat? 1843–46] B 1754–57. 1848–57] B 1758–69; A 1629–41. 1858sq.] A 1642sq. 1859] B 1774. 1864sq.] A 1651, 1540. 1866sq.] A 1655sq.; B 1801sq.
Por: Cur

Por: Cur quaeris ex pedibus, caputque non
Rogas? Tibi mecum est agendum. Max: Pessimum
Caput, male membra regis. Stratege, cum tuis
Fidem mihi sponde! Str: Spondeo, Caesar, fidem.
Omn: Spondemus et nos. Max: Arma aliis haec tradite,
Extraque portas foedifragos cum duce
Foedifrago truncate! Omn: Num repellere

Foedifrago truncate! Omn: Num repellere
Vim vi iubes? Por: Non ensibus, at patientia
Pugnare Christus praecipit, arma ponite!
Omn: Habe tua arma, Caesar, en sequimur ducem!
Por: Estote fortes, o generosi milites,
Iam iam deus coelique tota curia
Victoribus ibunt obviam. Haud resistimus.

stirpem avitam tot Lagidarum principum,
Per omne nostri nominis fas et nefas
Oro execrare Christum, et in uxoris locum
Succede coniunx! Ultima haec petitio.
Cat: Ecquandiu, Caesar, gravis nimium mihi
Instare pergis? Subsequar ad coeli domos,
Qui me praeiere. Rumpe fatorum moras!
Non nubo cuiquam, Christus est sponsus meus,
Ut

Primisser cap. 43 § 10 Die mensis huius ultimo Augustinus solus admissus Stamsium suum protectioni Caesareae commendans litteras simul obtulit apographas fundationis et alias nonnullas. Spopondit Caesar omnem favorem. omnem benevolentiam ac favorem expertus. (4) Is decima Septembris cum grandi comitatu Viennam movebit Oenipontum petiturus ad homagium 26. Octobris sibi praestandum, qua occasione ego in comitiis diu me detinendum timeo

mater Idaea 315f. Gratt. Cyn. 132 ab Eois descendit virga Sabaeis 316 [Claud.] carm. min. app. 21,4 myrrham homo, rex aurum, suscipe tura deus 317 Lucan. 5,65 populique ducesque 321 Mart. spect. 20,1 supplex elephas te, Caesar, adorat 322 Ov. fast. 1,283 attollens oculos 323 Manil. 2,115 nisi caeli munere nosse 325 Val. Fl. 7,23 insomnem lux orta refecit amantem 329 Lucr. 6,1265 corpora silanos ad aquarum strata iacebant

6,62 Praenestinae moenia sacra deae 146 Verg. Aen. 1,657f. nova pectore versat / consilia 148 Ov. Pont. 4,10,69 solito, dum scribimus ista, dolore
150  Clauserat interea trucis ostia ferrea Jani
Augustus Caesar, Martisque cruenta sopire
Praelia, quà late patet aequor, et ambitus orbis,
Contendit ramo praetensae Victor olivae;
Quum novisse volens, quô cornu divite Regna
155  Tot subjecta sibi constarent; Oppida,

Mars ubi sanguineis persaepè infrenduit hastis,
245  Floruit ac pariter lauris ubi major oliva:
Flósque, decusque Virûm, Marii, pubesque Sabella,
Assuetique malo Ligures, Volscique veruti,
Caesar ubi, Decii, Titi, magnique Camilli,
Scipiades duri bello, Pugilesque, Ducesque,
250  Quà mare, quà tellus spectat, domuêre rebelles;
Submisêre suum dives quoque Rhenus, et Ister
Vectigal, nemorum qui per

invictis per plurima Saecula Saecula] saecula H Achaeis.
Tum genus Aeneae, clara de clara de] de clara H stirpe creatus
Iulius, is Caesar, de quo nata omnis Iuli
Progenies animos et res aequavit Olympo,
95  Dum laetus victis Aquileiae victor ab agris
Eque Foro Iulii Iulii] Iulîi H , turma

Results Bibliography

Anonymus [1576], Tragoedia De fortissimo S. Catharinae certamine, versio electronica (), 1883 versus, Ed. Tilg, Stefan [word count] [anonymus-tragoedia-de-fortissimo].

Sonhovius, Johannes; 1543-1580 (1543-1580) [1577], Catharinias, versio electronica (), 2073 versus, Ed. Tilg, Stefan [word count] [sonhovius-j-catharinias].

Engerd, Johann; n. 1547, m. post 1587 (n. 1547, m. post 1587) [1583], Madruciados libri tres […] poema paraeneticum ad inclytum […] Carolum Gaudentium liberum baronem Madrucium, versio electronica (, Ingolstadt), libri tres: 537 + 464 + 261 versus, Ed. Kofler, Wolfgang; Schaffenrath, Florian [word count] [engerd-j-madrucias].

Starck, Wolfgang; 1554/55–1605 (1554/55–1605) [1606], Catharina Tragoedia, versio electronica (), 1973 versus, Ed. Tilg, Stefan [word count] [starck-w-catharina].

Stephani, Benedikt; 1613–1672 (1613–1672) [1640], Copiae Litterarum ad diversos ab anno Christi 1640, versio electronica (), 272 folia, Ed. Schaffenrath, Florian [word count] [stephani-b-copiae].

Pruner, Giuseppe; 1697-1774 (1697-1774) [1744], De partu virginis, versio electronica (), libri tres: 586 + 682 + 683 versus, Ed. Schaffenrath, Florian [word count] [pruner-g-partu].

Resch, Joseph; 1716–1782 (1716–1782) [1772], Prosopopoeia gratulatoria nomine oppidi Inticensis, versio electronica (), 321 versus, Ed. Schaffenrath, Florian [word count] [resch-a-prosopopoeia].

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report