Quod quaesisti inventum est in 41 locis.

Preme hic ut KWIC videas

Loci 1-41:

Castri Szokol in Comitatu Tininiensi Regni Croatiae esse patet, ut B. Quod et instrumento Trimetalis Confinii comprobatum est; ut in Croatia super Montis Debello Bërdo dicti supremo cacumine Confinia concurrant: Abrahamo Effendi, Capigi Bassa, et Osmane Aga Portae Otomanicae, nec non Ioanne Grimani Savio, Reipublicae Venetae, Legatis Commissariis praesentibus et consentientibus conclusum est. Quod non parvum ad validum Fidei testimonium, valorem facit; ubi ultimi Partium earum Acquisitores, quo Terrae Gentisque nomine Provinciam occuparunt, eodem

unde prior funestam Martis arenam
2.563  Nacta, cadaveribus vastos exanguibus agros
2.564  Opplet caesa: suo fugit altera cum Duce. Captus
2.565  Passae illic frater Beg, captus Jañiçar Aga,
2.566  Praecipuique viri capti, vel ab ense perempti:
2.567  Sultani, hos inter, quatuor periere nepotes;
2.568  Tota diu gemet hunc Otomannica natio casum.

DOMINATIO TURCICA
In proprio castro Stolac, quod in Hercegovina
Stat, Smail-aga vocat servos: “Accedite, servi,
Montanosque foras educate, quos ego cepi
Et vinxi vinclis ad Morača, flumen amoenum,
Durakumque senem: mendicus me iste monebat, 5
Ut dimitterem eos. Quoniam sunt, dixit,

A cervice mea sunt ulturi: esurientem
Montanum murem veluti lupus horreat acer.”
Ad sua veloces properarunt munera servi. 10
Captivos manicis et dura compede vinctos
Eduxere: potens illos cum viderat Aga,
Ille boves cumulat saturatos carnificesque,
Atroces lynces; post his dat Turcica dona:
Cuique adolescenti vel palum donat acutum, 15
Vel funem durum praebet, gladiumve coruscum

tinctus; 35
Turca decussatis manibus sua lumina pascit.
Iunior in tilia cernit tormenta libenter,
At senior iam nunc eadem tormenta paranda
His a Christiadis in se ex formidine sentit.
Aga furore ardens haec cernit torviter, ille 40
Dum leo mirari fortis deberet inertem
Montanum murem. Fortis te non potes ipsum
A forte ulcisci, donec non horreat iste.
Turca tot heroes occidit totque

horreat iste.
Turca tot heroes occidit totque peremit,
Ast ardescentes iras non fudit in illos, 45
Cum cuncti coram cecidissent absque timore.
Semper eum timeas, qui suevit obire serenus!
Aga videns talem virtutem sensit in imo
Corde gelu vehemens, animam velut eius amaram
Scalpelli gelidi gelidum tetigisset acumen. 50
Forsitan heroes, violens quibus abstulit auras
Incassum, dolet? Haud

Scalpelli gelidi gelidum tetigisset acumen. 50
Forsitan heroes, violens quibus abstulit auras
Incassum, dolet? Haud miseretur Christiadarum
Turca ferus. Forsan nunc de cervice pavescit?
Haec potis Aga sibi negat ipsi. Forsitan illum
Non cernis: quaenam peragit fortissimus heros 55
Ad frenandam hiemem, de puncto quae rotat illo
Exiguo gelidas undas per corporis artus!
Cerne

Omnis in ore deest servis sonus, unguibus istam
Arripiunt praedam. “Veniam” rogat et gemit aevo
Languidus, illius quoque natus Novica clamat 80
Et lacrimat “Veniam! veniam!” conamine vano.
Aga stat, immanis fera, firma columna silexque
Durus: et ipso auram reddente manumque movente
Occubuit ferme Durak crudelibus umbris.
“Medet”... + Vox Turcica: auxiliare. Carnifices collum iam fune ligarunt. 85

sum heros ex Morača, flumine claro,
Et sane rure ex parvo, cui Tušina nomen,
In radice sedet resonantis Durmitor alpis.
Haec tria tristia corde fero tormenta dolorum:
Corde fero primum tormentum, quod Smail-aga 145
Nostrates caros violenta caede peremit;
Tormentum fero corde secundum, quod Smail-aga
Morte meum patrem damnaverat intemeratum;
Corde fero demum tormentum, ac hoc

sedet resonantis Durmitor alpis.
Haec tria tristia corde fero tormenta dolorum:
Corde fero primum tormentum, quod Smail-aga 145
Nostrates caros violenta caede peremit;
Tormentum fero corde secundum, quod Smail-aga
Morte meum patrem damnaverat intemeratum;
Corde fero demum tormentum, ac hoc superare
Non valeo, quod adhuc trahit auras tortor acerbus. 150
Sed per supremum supplex te posco

Belliferi, plures albentes papiliones,
Ferra gravis molis ferrugineaeque catenae. 385
Quid iuvenes? quid equi? quid et arma et papiliones,
Ferra gravis molis ferrugineaeque catenae?
Ipsipsus (!) Smail-aga in Gacko finitimisque
Ruribus extorquet durum saevumque tributum.
In medio campo crudelis castra locavit, 390
Ac exactores saevos huc misit et illuc,
O exactores, utinam sint praeda luporum:

Turcas ignavia rodit?
Ergo reum cur est?... Quia vitae tempora ducit,
Et praestare nequit quae Turca requirit ab illo:
Aurea quippe talenta albescentemque placentam.
Interea Smail-aga acrem prope papiliones 410
Vertit equum huc illuc et in hasta coniicienda
Exercet claros oculos dextramque virilem.
Nunc socios superat saltu, nunc praestat in hasta
Eiaculanda illis: gravis heros, sit homo

Qui tunc Christiadam vinctum ducebat ad Agam.
Prosiliit virides in glebas lumen ademptum
Et rorabatur tepefacto Turca cruore.
Ut serpens stridit privatus lumine Turca,
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma: 430
Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum.

Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum.
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma. 435
Eheu, care Deus, quae sunt ventura deinde,
Christiadae sceleris cum iam nunc labe notentur!
“Jašar, Omere, Chaso, Mujo, propago canina
Detractis frenis in aperto flectite

“Jašar, Omere, Chaso, Mujo, propago canina
Detractis frenis in aperto flectite campo
--20--
Quadrupedes, ut iners vulgus videamus ibidem 440
Currere!”Bos sicut furibundus mugiit Aga.
Veloces servi properanter iussa capessunt,
Quadrupedes flectunt sine frenis campo in aperto.
Alte servorum resonat clamoribus aether,
Gramineo fervere videntur equiria campo, 445

Et celerem cursum paulo post cernis equorum, 455
Qui per molle lutum necnon per pulverem opacum
Hoc raptant sicut circa Troiam Hectora pridem,
Postquam erat a Superis ipsis iam Troia relicta.
Aga stat, immoti quoque Turcae stant oculosque
Iratos haec in spectacula tristia figunt 460
Flagrantemque cruore sitim cruciatibus atque
Sanguine Christiadarum illi depellere curant;
Et cum laetitia mens

ferox non est defectus, viribus acres
Quadrupedes iam sunt occantes hurpice vivae
Carnis agrum planum defecti, viribus isti 470
Defecti sunt et madidi sudore steterunt.
Tunc ait Aga suis: “Iuvenes, obeuntibus istis
Omne tributum obiit; vitam vos reddite vulgo,
Ut mihi pro vestra servetis parte tributum.”
Tum peioris heri servi nequam arripuerunt 475
Saeva flagella; dehinc ab equis

sepultos 495
Ac in iudicium compellere non modo posse,
Cum faciant eadem nunc ac hic terna flagella.
Et miseris, quorum manat de corpore sanguis,
Qui tristes serpunt ad magnum papilionem,
Aga furore ardens velut horrida bellua rugit: 500
“Eia age, vulgus, opus tibi sit conferre tributum,
Aut graviora tuum tergum mox flagra secabunt.”
Alitibus Dominus bonus auras et cava quercus,

vulgus, caelo dum vespere stellans 525
Nox cadat, et carnem dabo tunc pro pane perustam!...
Cum sint Christiadae sine soccis, figite, servi,
His soleam bene, maecha canis sit mater eorum!“
Adiunxit Smail-aga, ac intrat papilionem.
Experti servi miserabile vulgus inuncant 530
Et praecellit in his Saferus luminis orbus,
Quem subit ad plausum maiorem laetitiamque
Cunctorum rabies ulcisci lumen ademptum.

In mensa magno quoque cultro dilaniatus.
Non secus atque lupi silvestres esurientes
Ad mensam subito Turcae sedere paratam,
Unguibus et praedam coeperunt arripere illam.
Tum frustum Smail-aga velut prior arripit unum, 595
Post illum Bauk, et reliqui dein more luporum.
Iamque placentam albam, plenum quoque cuique triental
Ardescentis aquae curarunt; atque placenta
Carneque se recreant Stygioque

reliqui dein more luporum.
Iamque placentam albam, plenum quoque cuique triental
Ardescentis aquae curarunt; atque placenta
Carneque se recreant Stygioque furore rigantur.
Cum Smail-aga famem saturaverat atque furorem 600
Viventem geminaverat hocce sequente furore,
Exarsit rursus furians ut vivida flamma:
Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere

Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare 605
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum:
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma,
Et posthinc servis: „En exuberantia carnis,
Nuda fame presso vulgo vos proiicite ossa,
Proiicite ossa, alio carnem transferte perustam, 610
Omnia, dum voco vos, debent haec esse

Et posthinc servis: „En exuberantia carnis,
Nuda fame presso vulgo vos proiicite ossa,
Proiicite ossa, alio carnem transferte perustam, 610
Omnia, dum voco vos, debent haec esse peracta.“
Mugiit Aga, tulit se dein ad papilionem.
Ad coenam necnon delectamenta paranda
Sunt servi gressi; funem paleamque perustam
Sole paraverunt, qua vulgus mente superbum 615
Inversis capite et pedibus de termite

Cor dolet, ast oculus lacrimarum non madet unda.
Cum servi fuerant ad iussa obeunda parati,
Illorum rapuit fervens insania mentem,
Imprimis mentem Saferi lumine laesi, 625
Ut Smail-aga furens illos clamore moveret:
„O iuvenes, ehodum, confestim desidiosos
Christiadas fragilis tiliae suspendite ramo!“
Interea Smail-aga sedet sub papilione
Et Bauk, astutus dux, cum illo, Mustapa,

Imprimis mentem Saferi lumine laesi, 625
Ut Smail-aga furens illos clamore moveret:
„O iuvenes, ehodum, confestim desidiosos
Christiadas fragilis tiliae suspendite ramo!“
Interea Smail-aga sedet sub papilione
Et Bauk, astutus dux, cum illo, Mustapa, scriba 630
Fidus, et innumeri praestantes nomine Turcae.
Hic illic sub papilione venusta tapeta,
Et super illa leves

Ut cognoscat ubi dominus det lumina somno,
Sed nullam vocem captat, nisi quod petulanter 715
Et propere notus Safer sociique cachinnant
Praelibantque graves cruciatus Christiadarum.
Aga sedet magno sub papilione: tabacum,
Coffeam ac auras alternis haurit Averni.
Sub cidari fronti rugas induxerat atras, 720
Et sub ea quasi nube heroica lumina texit
Atque silet mutus. Permulta recogitat

Aga sedet magno sub papilione: tabacum,
Coffeam ac auras alternis haurit Averni.
Sub cidari fronti rugas induxerat atras, 720
Et sub ea quasi nube heroica lumina texit
Atque silet mutus. Permulta recogitat Aga:
Ornatos gladios, pulchras iuvenesque puellas,
Venatus, aurum, falcones bellaque saeva,
Heroes Montis Nigri palosque tremendos, 725
Subtiles hastas quoque letiferasque sagittas;

Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare 730
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum.
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma;
Ast ubi pendentes de trunco viderat heros
Inter ferra fides blandas, violentia flagrans
Sanguine repressa est aliquantum et sanguis amarus 735
Dulcuit

est aliquantum et sanguis amarus 735
Dulcuit instanter fidium modulamine divo;
Quae sitis ante cruoris erat, tum est facta poësis:
En qualis dulcedo ex divo carmine prodit!
Deinde duci Bauk haec Smail-aga est verba locutus:
„Dux Bauk, a nobis heros tu clarus haberis, 740
Sed si Montani mures nos aggrediantur,
Dic mihi, quot mures Montanos solus et unus
Tu Bauk, insignis noster dux, vulnere perdas?“

Huc illuc; posthac cum clavus terque quaterque
Versatus crepuit, fallax sic cantor ab ore 760
Carmen ad aptatas chordas effundere coepit:
„Care Deus, dictu mirabile! quam potis heros
Rizvan-aga erat et gladio teloque vibranti,
Ignivoma saeva ballista ac ense cruento
Et palmis et equo veloci! Kosovo campum 765
Aga adit, ut quaerat saevum imperiale tributum:
Ex auro

„Care Deus, dictu mirabile! quam potis heros
Rizvan-aga erat et gladio teloque vibranti,
Ignivoma saeva ballista ac ense cruento
Et palmis et equo veloci! Kosovo campum 765
Aga adit, ut quaerat saevum imperiale tributum:
Ex auro nummum stricte hic a quoque requirit,
Ac a quoque foco vult et iubet arietem opimum
Necnon alternam, iuvenem pro nocte puellam.
„Aga requirit ubique

Pestiferamque potest sperare exinde Megaeram.
„Aga capit vulgus durae cervicis et inde
Per latum campum seorsum hic disponit et illic.
Deinceps coepit equi saltu transmittere vulgus,
Aga decem primos transimiserat atque secundos 780
Aga decem transmiserat et, cum tertia posthac
Transmittenda decas fuit illi, tunc equus acer
Est usus cervice sua saltumque peregit:
Cingula dirupta est et humi

„Aga capit vulgus durae cervicis et inde
Per latum campum seorsum hic disponit et illic.
Deinceps coepit equi saltu transmittere vulgus,
Aga decem primos transimiserat atque secundos 780
Aga decem transmiserat et, cum tertia posthac
Transmittenda decas fuit illi, tunc equus acer
Est usus cervice sua saltumque peregit:
Cingula dirupta est et humi ruit Aga virilis.
„Temporis effluxit spatium

primos transimiserat atque secundos 780
Aga decem transmiserat et, cum tertia posthac
Transmittenda decas fuit illi, tunc equus acer
Est usus cervice sua saltumque peregit:
Cingula dirupta est et humi ruit Aga virilis.
„Temporis effluxit spatium breve; per spatiosum 785
Kosovo percurrit murmur, qui prodit ab ore,
Transit ad os, longe procedens crescit eundo:
Sic vulgi nugae necnon derisio crescunt,

Transit ad os, longe procedens crescit eundo:
Sic vulgi nugae necnon derisio crescunt,
Ex fidibus donec deductum est carmen amoenis
Ac hodie caecus cantor per Kosovo cantat: 790
„Rizvan-aga potens certe semissis erat vir.“
Dum fatale melos vafri resonabat ab ore
Cantoris Bauk ut tonitrus, qui fixit in Aga
Et non in cantore oculos, hic eius in ore
Angores, luctus, iras rabiemque

donec deductum est carmen amoenis
Ac hodie caecus cantor per Kosovo cantat: 790
„Rizvan-aga potens certe semissis erat vir.“
Dum fatale melos vafri resonabat ab ore
Cantoris Bauk ut tonitrus, qui fixit in Aga
Et non in cantore oculos, hic eius in ore
Angores, luctus, iras rabiemque furentem 795
Et centum Furias alias agnoscere quibat,
Quae motae zephyro risus in corde superbo

Dedecori testis non est tantummodo vulgus,
Non est os, non sunt oculi tantummodo vulgo;
Percute vulgus, eho! cum vulgo percute Turcas
Et cures servare tuum spectabile nomen. 820
Interea mergit trux Aga in pectoris ima
Consilium; vultus ductus et mulcet et arcet
Et frenat, saevi sed semper flamma furoris
Acrius in vultu flagrat; se ferre quietum
Vult mundo, verum tremor eius concutit artus. 825

Ardescens oleum, gladios palosque tremendos, 830
Urite flammis et Stygias dissolvite vires!
Carmina me dicent heroem: ut victima cuncti
Ad finem debent istum decedere vita!“…
Vix Smail-aga furens finem dedit ore loquendi,
Cum ballista foris explosa superstes in umbras 835
Saferi lumen sparsit, qui promptus ad Agam
Venerat; ac hodie, iaculum quae coepit acerbum,
Mortiferum plumbum tristem

finem.
„Christiadae, vulgus!“ colles clamore resultant.
Prima ex ballistis statio tum papiliones 840
Glandibus aggressa est. „Vulgus!“ clamoribus aurae
Turcarum replentur: „equum!“ conclamat et Aga.
Deinde faces statio saevas iaculata secunda est.
„Undique Christiadae! Mucrones ignivomasque
Ballistas!“ „Equum! equum confestim duc mihi, Chaso!“ 845
Ballistas statio quoque tertia tunc

ignivomasque
Ballistas!“ „Equum! equum confestim duc mihi, Chaso!“ 845
Ballistas statio quoque tertia tunc vacuavit
Et Chasan, cane qui velocior est leporino,
Illi duxit equum. Momento, quo Smail-aga
Ascensurus equum fuerat, de nubibus ignis
Fulserat, et calidum plumbum prostravit eundem. 850
Nox atra est, nescis, quisnam prostraverit illum,
Ast illic ballistam explodit Mirko propinque…

atra est, nescis, quisnam prostraverit illum,
Ast illic ballistam explodit Mirko propinque…
Ac anima obscuram per noctem corporis orba,
Moesta, dolens, fortis, spoliata repente cucurrit!...
Occubuit Smail-aga, tamen contendere Turcae 855
Continuant, tantum tenebris modo tu prohiberis,
Congredientum ne mireris strenua gesta.
Prospectum tenebrae prohibent: cum a nubibus autem
Aut a

Bibliographia locorum inventorum

Ritter Vitezovic, Pavao (1652–1713) [1703]: Plorantis Croatiae saecula duo, versio electronica, 2815 versus, verborum 19809 [genus: poesis - epica; poesis - elegia; paratextus prosaici] [numerus verborum] [vitezov-ritter-p-plorantis.xml].

Mazuranic, Ivan [1957, Split]: Mors Smail-Agae Cengic, versio electronica, Verborum 6318, versus 916, ed. Bakovic, Ivan [genus: poesis - epica; poesis - versio] [numerus verborum] [mazuranic-bakovic-mors.xml].

Preme hic ut KWIC videas