XIV (1) Sub idem ferè tempus Archimandrita Taugusanus, tùm temporis cùm Serenissima Matre, per Achillem propriis laribus expulsâ: Pontipoli degens, equo verédo ad inspiciendum quid rerum ageretur, spontè Rotamontium advolat, undè sub vesperum redux retulit, nunciato hostium adventu Damones se pro

-- 29 --

tinùs subduxisse, dato ex Arce tormenti signo, apparentem Obiorum turmam prodente, funesto simul nuntio superveniente, Saxopolim, ubi nostri contiguis quibusdam ædibus ignem intempestivè subjecêre, grassante & propagato ope venti in Arcem incendio, correptam, hostique traditam.

(2) Quô tristi sed incerto, ut credebatur, nuntio non absterritum Pontopolis Athenæum tres è selectissima juventute collectas spontaneas Cohortes submisit. tam generosos nempè ex Juvenibus viros repentè amor Patriæ effecit, quos eodem die sub crepusculum Pons Volaterranus excepit;

(3) At increbescente famâ de Saxopoli in hostium potestatem redactâ, & Rotamontio pariter subacto, visum est Pontopolitanæ Supremæ Curiæ Proceribus ad servandam reliquam Oënovallensis districtûs & Provinciæ partem Acygniorum Præsidem procurandi salvi conductûs gratiâ ad Achillem ablegare, quippe teste S. Augustino[ERROR: no reftable :]De Civit. Dei. Lib. 18. omnibus fere gentibus vox naturæ quodammodo personuit, ut subjugari victoribus mallent, quàm omnifariâ bellicâ vasta

-- 30 --

tione deleri?

(4) Ei tamen in mandatis datum, ne priùs ad illius alloquium admitti peteret, quam Rotamontium deditum, & aggeres ad Pontem Lyzeranum extructos, â defensoribus desertos cerneret, ità ut nullus omninò inhibendo hostium furori & omnimodæ devastationi locus, vel spes superesset.

(5) Is itaque secundo flumine nave vectus descendit [: iter relegentibus Athenæi armatis, quos litteræ Pontopolitanæ revocaverant :] inter mille conviciorum plaustra, & horrenda probra tam in mittentes, quam in missum eructata; Hoc enim familiare imperitis, ac rudi populo vitium est, ut qui coortam inter seditionem temerè proclamatur, illicò reus habeatur, nec admissis in consilium rationum momentis indictâ omninò causâ condemnetur, furore pariter in Magnates verso, quos leviuscula suspicio solidæ argumentorum basi non innixa apud vulgus ad deteriora semper credenda pronum, statim proditionis reos facit, adeò ut mendax fama, quæ vires acquirit eundo, per varias Provinciarum plagas,

(6) ac demùm ad Æneæ Regiam penetravit, ubi pro di

-- 31 --

verso audientium studio rumor iste excipiebatur, aliis tam atrox facinus innocuis affingi asserentibus, aliis si non auctores tanti sceleris, saltem in latissimâ culpâ constitutos, cujus ipsi fortasse meliùs insimulari poterant, non absque mentis intus reclamantis formidine palàm affirmantibus, ut causam mali in alios rejicerent: cujus se reos tacitè agnoscebant; & cui sanæ mentis homini prudenter in mentem venire potuit, vel proceres Pontopolitanos, vel Acygnios aut tacitæ collusionis cùm hoste, aut voluntariæ deditionis in suspicionem vocare, quorum fidem & insignia Lotyri præstita servitia, ac in hac ipsa crysi testatam sollicitudinem, impensosque labores, nec non innatum Lotyrensibus odium versús Obios (prout communis esse solet vicinis coloniis invidia & æmulatio.)[ERROR: no reftable :]Tacit. Lib. 2. Histor. nemo erat, qui ignoraret, quique negare posset, semetipsum illo rerum articulo constitutum, necessitati pariter cessurum, & eadem consilia amplexurum fuisse.

-- 31 --

(7) Verè fama malum, quo non velociùs ullum! scintillæ non absimilis, quæ aridum fomitem ignis capacem nacta cùm sui quidem propagatione, sed non absque complurium aliorum læsione longiùs evagatur, ità fama si in malevolum ora eam deferri contingat, ocyùs arrepta in aliorum perniciem latissimè diffunditur. Gratum erat permultis é famelicâ Ganeonum turbâ, si sacra profanis miscerentur, & omnia susque dèque verterentur, utpotè qui cùm rebus vel lusu, aut potu perditis, è suo haberent nihil, ex insidiis ad aliena rapienda prompti vigilabant; Undè minæ, expilationes, ac domuum eversiones intentatæ, proindeque scelus fuit, locupletem esse, & qui dives erat: apud ejusmodi raptores, & fecem populi statim proditor, & Obius audiebat, qui, cùm omnia perdidissent perdita appellabant prodita, ut sub fucato proditionis nomine perderent, quos opes prodidissent; undè Trucimontanæ Arci é solâ reconditi ibidem Thesauri famâ, grave periculum imminebat, cui vitando etiam post hostium discessum longo tem

-- 33 --

pore præsidiario milite contrà suarum partium asseclas, & ejusdem Patriæ inquilinos, prædæ inhiantes opus erat, qui eó temeritatis processêre, ut super redimendâ direptione secum pacisci postularent, & quod mireris, nemo erat, qui coërcendis ejusmodi insolentijs remedium quæreret, cùm tamen teste Fam: Strada[ERROR: no reftable :]De Bell. Belg. Decad. 1. Lib. 2. nihil in regno tam periculosum sit, quàm si Populus addiscat in Superiores palàm obniti, & non modò impunè sed & feliciter dissentire.

(8) Verùm ad narrationem hâc digressione non nihil interruptam redeundo, silentio haud prætermittendum est, quod dubio adhuc rerum statu Parisinus Drolonius conspicuam Catapultariorum turmam cùm venatoribus suis eleganti sanè apparatu spectabilem duxerit, laboranti Rotamontio suppetias laturus, quòd etiamnum haud exiguo hostium damno fortiter rem agere spargebatur, quo etiam mille Wichevalensium pergebant, quibus tamen altero manè Parisini milites spe citiùs reversi, obviam facti Rotamontium se dedisse nunci

-- 34 --

ant, ubi pridiè sub horam secundam ultrò citròque datis, acceptísque conditionibus pactum, ut miles nationalis positis armis, & tercenti stipendiarij Celerinæ Legionis usitato militiæ more Arce decederent;

(9) Paulò post Ipse Celerinus redierat cùm reliquo præsidio, & exigui popularium numero trans flumen Vallesiam prætereundo, qui, ubi validiori militum manu stipatus non venisset, iter perquàm difficile habiturus fuisset, suspicione contrà ipsum indies apud plebem magis magísque invalescente.

(10) Vallum autem ad Pontem Lyzeranum tumultuario opere structum, sola & inani adventûs hostium famâ, tantâ præcipitatione ab Amyntis in fugam effusis derelictum, ut etiam claudi per invia & devia citato cursu se proripere, & omnem in pedibus spem ponere conspicerentur.