§ 6 De legibus municipalibus et jure privato

1.1 Portugalli prout omnes aliae gentes per leges consuetudinarias et leges Romanas regebant suos; Emmanuel Magnus prius solicitus fuit de collectione sparsarum legum, et ex his consuetudinariis legibus fecit leges positivas; anno '63. Phylippus 3. rex Hispaniae novam compilationem legum adornavit fusiorem et ampliorem et nomine ordonanczas de Portegal venit; praeter has leges etiam Iustinianeus Codex legum Romanorum in usu est; eodem modo jus ecclesiasticum in pleno vigore est in Portugallia. 2 Habentur in Portugallia judices pedanei, item dominales judices, habentur duo appellatoria fora et unum revisorium; pedanei judices in pagis, opidis ac urbibus resident; in privatis dominiis uvidoriae, et praeses uvidor seu auditor; in regiis vero terris corregidoriae et praesides corregidor

2-252

appellatur; urbes habent suos magistratus. 3 Ab his foris appellatio fit ad duo fora quorum unum in urbe Porto, aliud in Ulissiponensi urbe residet. 4 Ex Extremadura, Algardia, et Beiria et Transtagana fit appellatio Ullisiponam. 5 Ad Portense forum fit appellatio ex ceteris provinciis; unicuique foro praeest cancellarius. 6 Ad Ullissiponense pertinebant etiam causae ex Brasilia, sed Iosephus 1. in ipsa Brasilia fundavit tribunal. 7 Utrique foro par est potestas tam in criminalibus quam politicis, imo inter ipsa haec fora in certis causis gravioribus concessa est reciproca appellatio; anno '696. Petrus 2. constituit ut si valor substrati 250 millereis in immobilibus valeat, tunc appellatio fieri possit a Portensi ad Ulissiponense, in mobilibus vero 300. 8 Vicissim vero fiat appellatio si 350 in immobilibus, 400 vero millereis valeat in mobilibus. 9 Supremum tribunal est consilium regium, huic omnia tribunalia subsunt. 10 Iustitiae administratio multis obest naevis, multae futiles locum habent exceptiones, praecipue in criminalibus cavillantur judices; pleni ibi semper carceres nocentibus et innocentibus, nobilibus et ignobilibus; omnis, qui ad judicis dignitatem levari intendit, 9 annis juri studuisse debuit, 6 rigorosa subivisse, et 3 publice disputasse ex jure.