§ 7 De reditibus publicis

1.1 Olim reditus Portugalliae conspicui erant, hodie tamen defecerunt vehementer, habentur autem partim ex bonis regalibus et domaniis, partim ex peculio privato civium.

2.1 Conspicuos reditus habet regia stirps ex bonis familiae Bragantinae; 2--o) ex domaniis; 3--o) qua magnus magister 3 ordinum equestrium; 4--o) ex vectigalibus et teloniis per 20 p.c; 5--o) in lucro cudendorum monetarum; 6--o) lucrum ex diversis monopoliis, tabacae anno '674. introductum; 7--o) lucrum ex venditione officiorum publicorum; 8--o) proventus ex venditione bullae cruciatae per Phylippum 2. tempore subjectionis invecti.

3.1 Ex peculio privato, titulo praestationum, quae fundis immobilibus inhaerent; 2--o) titulo decimarum ecclesiasticarum; 3--o) ex 5--a parte auri et argenti in Brasilia effossi, hic conspicuus est proventus; 4--o) titulo

2-254

decimarum ex sachari productis; 5--o) titulos partis lucri quod mercatores ex lignorum Brasiliensium et eboris venditione habent; 6--o) decimum nummum omnium rerum vendibilium, a quo exempti sunt nobiles et ecclesiastici, et frumentum exemptum est; 7--o) reditus ex accisa fluidorum et liquidorum, carnium et piscium; 8) in proventibus eorum, quos sacra inquisitio condemnavit. 2 Proventus titulo magni magistri percipiuntur per specialem commissionem, item et venditio bullae cruciatae, etiam vectigalia et telonia portus Ulissiponensis; ceteri reditus habentur elocati. 3 Supremam inspectionem super omnibus reditibus regiis habet camera regia. 4 Reditus tamen non optime administrantur; officialium enormis est copia et hic fit ut aerarium communiter sit vacuum; debita adsunt enormia, hinc cartarum magna est copia circulantium. 5 Summa proventuum publicorum ante 40 annos ad 10 000 000 crutzadar aestimati fuerunt (= 1 florenus 12 denarii); ab eo tamen tempore valde aucti sunt reditus publici, ut facile ad 70 vel 80 000 000 librorum Gallicanarum (30 000 000 fl.) aestimari possunt.