§ CXLVIII.

Origo ovium Hispanicarum in Hungaria.

Piae memoriae Imperatrix et Regina Maria Theresia 1768. impetravit a Rege Hispaniae, ut eidem unum talium ovium gregem una cum pastoribus, qui domesticos modum oves has curandi edoceant, per mare transmiserit. Pastores hi lustrato Litorali in Alpibus Croaticis Mercopail, locum pro sede harum ovium selegerunt. Et vero quamquam locus hic raram, et ad apparentiam minime succosam herbam producat, quamquam item adeo frigidus sit, ut oves octo ferme mensium spatio in ovili foeno interteneri debeant, oves illic optimo cum successu educabantur. Ut earum species propagetur, vendebat Camera superfluos arietes privatis, qui speciem suarum ovium emendare voluerunt; de modo autem qualiter id procurari possit, libelli iussu eiusdem Imperatricis in vernaculis linguis excudebantur. Et vero profecit sensim industria eo, ut ii, qui arietes eiusmodi comparaverant praescriptumque modum observarunt, parem ferme illi, quae in Merkopail ab originalibus Hispanicis ovibus proferebatur, lanam produxerint. Verum cum nutritae tanto tempore in ovilibus pecudes hae, magnam foeni, cuius defectu via Carolina plurimum laborat, quantitatem consumpserint, urgebatur a parte commerciali, ut oves hae alio transponantur foenumque illud ad promovendam per eandem viam vecturisationem convertatur. Ne tamen pretiosa ovium haec species in alio forte loco degeneret, primum in Buda-Eörs periculum factum mediaque gregis Merkopaliensis pars eo depulsa fuit. Cum experientiam hanc bonus effectus secutus fuisset, iussit piae memoriae Imperator et Rex Iosephus IIdus, ut in Mercopail nonnisi 200 oves interteneantur; quod supernatavit per dominia cameralia fundi religionis et studiorum distribuantur, in iisdemque eadem, quae in Mercopail viget, manipulatio introducatur. Ita primum in Bekova et Radonicz in dominio Bácsiensi, dein 1787. in Puszta Kula in dominio Zemboriensi, 1788. in Tárkány et Tokod sicque successive in Bozok, Marót, Kis-Megyer et átsa, et arietes Hispanici et modus oves has tractandi idem, qui in Hispania viget, introducebatur. Per hanc manipulationem adeo meliorata est Hungaricae lanae species, ut aliqui decrescens subinde eius pretium illi causae attribuant, quod maior iam delicatioris lanae quantitas producatur, quam fabricae Germanicae nobilioris speciei pannos conficiant.