NUMERUS NAVIUM SIVE BOEOTIA.

Martia Boeotum digressa e pinguibus oris

Agmina Peneleusque, et Leitus acer agebant,

Arcesilausque, Prothoënorque, Cloniusque;

Qui Graeamque, Hyriamque colunt, Mycalessiaque arva,

Schoenumque, Scolumque, et celsis Aulida saxis,

Thespiamque, jugis Eteoni atque edita in altis

Moenia; qui circa Ilesium; quique Harma, et Erythras,

Hylenque et Peteona tenent, Eleonaque, Copas,

Ocalean, Medeona, Eutresin, moenia Thisbes

Editaque, et pavidis circum lustrata columbis. 10

Quique Coroneam, quique herbiferam Haliartum,

Quique Plataeam habitant, qui Glissan, quique Hypothebas,

Onchestumque, sacrum Neptuno qua nemus horret,

Nissamque, et laetis foecundam vitibus Arnen,

Atque Mideam, atque extremis Anthedona, in oris.

His quinquagenae puppes; in quaque feruntur

Bis sexageni puppi, Boeotia pubes.

At quos Aspledon populos, Minyeaque misit

Orchomenus, fratres gemini, duo germina Martis,

Ascalaphusque ferox, et Ialmenus asper in arma 20

Suscitat. antiquis Azidae hos Actoris olim

In domibus virgo Astyoche penetralia scandens.

-- v-20 --

Edita furtivos Marti congressa creavit.

Ter denae his ponti sulcabant caerula puppes.

Phoceos Schediusque, et Epistrophus instruit, ambo

Naubolidae Iphiti claro de sanguine creti;

Qui Pythona viri montosam, qui Panopea,

Daulidaque, et Crissae qui moenia sacra colebant;

Quique Anemorean, et Hyampolin, et Cyparissum,

Cephissi et ripas, vicinaque rura tenebant, 30

Claram et Cephissi non longe a fonte Lilaeam.

Hos quadragenae puppes in bella secutae.

Qui simul ac patrias rite instruxere phalanges,

Boeotum ad laevam se dux armabat uterque.

Impiger at Locros Ajax ducebat Oilei;

(Ille minor, longe ille minor, quam mole superbus

Membrorum ante alios omnes Telamonius Ajax:

Sed parvus, linoque levem thoraca pusillis

Artubus indutus, longe tamen optimus idem

Hastam inter cunctos validam tractabat Achivos) 40

Qui Cynumque tenent; Opoëntaque, Calliarumque,

Bessamque, Scarphenque colunt, pulchrasque Augeas,

Tarphenque, Throniumque Boagria flumina circum.

Ille quaterdenas Locrorum, queis domus ultra

Euboeam, Trojana egit sub moenia puppes.

At colit Euboeam quae pubes fortis Abantum,

Chalcidaque, Eiretriamque, et vitiferam Histiaeam,

Litoream et Cerinthum , atque alti moenia Dii,

Quam Styra miserunt bello, quam clara Carystus;

Martigena hanc audax Elephenor ducit in arma 50

Chalcodontiades, quem spirans robur Abantum

Gens sequitur, summo retrorsum a vertice fusa

Caesariem, et circa pectus thoracas ahenos

Fraxineis alacris perrumpere cominus hastis.

-- v-51 --

Ille quaterdena transmiserat aequora puppi.

Tum quos Palladiae misere ad praelia Athenae,

Ille ubi magnanimus quondam regnavit Erechtheus,

Alma solo tellus quem vitae fudit in auras,

Inque suo eduxit gremio puerilibus annis

Nata Jovis, templo in pingui statuitque, Minerva; 60

Sacra ubi Erechthidae celebrant solemnia, divam

Et tauris, agnisque colunt volventibus annis:

Hos ducit Petei clara de stirpe Menesteus,

Cui par terrigenas inter nemo exstitit unquam

Aut peditem, aut equitum bello disponere turmas.

Solus certabat Nestor, longa ille senecta

Scilicet, ac vario bellorum doctus ab usu.

Huic quadragenae sulcabant aequora puppes.

Bissenas egit puppes Salaminius Ajax,

Subduxitque locans ubi curvo in litore stabant 70

Actaeae claro fulgentes aere phalanges.

At qui Argosque viri, et Tirynthia moenia linquunt,

Hermionen, Asinenque, altum quas alluit aequor,

Troezena, Eïonasque, et vitiferam Epidaurum,

Aeginam, et Maseta; bonus bello Diomedes

Hos agit, ac Stenelus Capanei; similisque deorum

Ingens Euryalus Mecistei regia proles,

Mecistei Talaionidae, dux tertius ibat.

Omnibus at princeps Diomedes imperat acer.

Hos octogenae puppes in bella secutae. 80

At quos praeclarae juvenes misere Mycenae,

Atque Corinthus opum dives, pulchraeque Cleonae,

Orniaeque, et Araethyrea, et Sicionia tellus,

Primus ubi Adrastus sceptris, solioque potitus,

Quique Hyperesian, celsamque colunt Gonoëssan,

Pellenenque tenent, atque Aegion, et maris oram

-- v-81 --

Late omnem, atque, Helicem quae cingunt, pinguia rura;

Horum centenis is regum rex ipse carinis

Imperat Atrides Agamemnon; plurima pubes

Cui Grajūm, atque omnes inter longe optima paret. 90

Ille autem, fulgens armis, atque aere corusco,

Exsultatque animis, magnosque it maximus inter

Heroas; laetusque sua virtute, suorum

Et numero ingenti, praestanti et robore gaudet.

Qui magnam liquere cavae Lacedaemonis urbem,

Pharenque, Spartamque; et Messae grata columbis

Moenia, Brysiasque colunt, pulchrasque Augeas,

Quique Helos, atque Laan, quique Oetilon altum, et Amyclas;

Hi sexagenas denso implent milite puppes:

Quas Agamemnonius frater ducit Menelaus 100

Impiger, atque armat seorsum, nec cessat in hostem

Hortari, cupiens uxoris primus abactae

Raptumque, et longos ulcisci Marte dolores.

Inde Pyli, Arenesque viri qui moenia linquunt,

Atque Thryum Alphei, structum vada propter, et Aepy,

Et Cyparisseenta, et belligeram Amphigeniam,

Et Pteleon, et Helos, et celsum Dorion; olim

Nactae ubi Threicium Thamyrin, dum forte redibat

Oechalia ex alta, tua linquens Euryte regna,

Musae divina spoliarunt carminis arte. 110

Quippe etenim demens ventosa dicere lingua

Ausus erat, secum dulci si carmine Musae

Certarent, ipsas victurum carmine Musas.

At divae, aegisoni proles Jovis, eruta vati

Luminaque iratae abstulerunt, artemque canendi;

Ut citharamque, modosque omnes oblitus, in atra

Conditus insanum defleret nocte furorem.

Acer equis Nestor Trojae sub moenia gentes

-- v-108 --

Duxerat has novies denis in bella carinis.

Arcadiam sed quae sub vertice Cylleneo 120

Epytium colit ad tumulum Mavortia pubes;

Qui Pheneum, Ripenque tenent, gregibusque frequentem

Orchomenum, Stratiemque, et celsae culmen Enipses

Ventosum, qui Mantineam, Stymphalon, et altam

Parrhasien; hos sexdenis Agapenor agebat

Navibus, Ancaei fortis regno inclyta proles.

Condensi curvis venere in puppibus, aere

Fulgens, atque artes belli omnes docta juventus;

Ipse viris puppes firmo quas robore structas

Miserat Atrides, pontum ut transmittere possent. 130

Absunt nanque mari, nec cordi nautica res est.

At qui Buprasium, quique Elidos arva colebant,

Quos Hyrmine agros, et Myrsinus ultima, vasto

Olenia et rupes, et Alision orbe coërcent:

Quattuor his reges praesunt, denaeque sequuntur

Regum quemque rates, quas pubes complet Epea.

Amphimachus ducit primas, et Thalpius acer,

(Huic Cteatus pater, Actorides pater Eurytus illi)

Inde Amaryncides ducit validus Diores,

Quartus agit tum deinde Polyxenus ille deo par, 140

Rex Augeïada prognatus Agastene rege.

At qui Dulichiumque, et Echinadas, Elida contra

Ardua saxa mari magno circumflua, linquunt,

Hos agit ille Meges Marti par, inclytus armis,

Phylides. genuit quem Phyleus optimus, olim

Dulichias patrem fugiens cum venit ad oras.

Hunc quadragenae puppes in bella secutae.

Inde Cephallenūm pubem ducebat Ulysses

Magnanimam, quos saxa Ithacae, quos Neritos umbra

Horrenti e nemorum mittit, Crocyleaque tellus; 150

-- v-140 --

Quae Samon, Aegilipa et praeruptam, quaeque Zacynthum,

Epirumque colunt, adversaque litora gentes.

Imperat his, qui mente Jovem catus aequat, Ulysses.

Bissenas minio pictas agit ille carinas.

Aetolos agit inde Thoas Andraemone cretus,

Qui Pleurona colunt, quique Olenon, atque Pylenen,

Chalcida et undisonam, Calydonis et aspera saxa.

Nemo erat Oenidum nam clara e prole superstes,

Et superas flavus Meleager liquerat auras.

Huic ergo Aetolaeque acies, et credita rerum 160

Summa: quaterdenas qui duxit in arma carinas.

Idomeneus Cretas regit heros inclytus hasta,

Qui Gnossumque tenent, Gortynaque moenibus altis

Cinctam, et Miletum, Lyctumque, albamque Lycastum,

Phaestumque et Rhytium florentes pube virorum,

Quosque alios misit populos Minoia tellus,

Una sinu magno centum quae amplectitur urbes.

Hos regit Idomeneus hasta bonus, atque cruento

Meriones similis dura inter praelia Marti;

Quos octogenae puppes in bella secutae: 170

Tlepolemus forti satus Hercule, fortis et ingens

Ipse, novem duxit Rhodiorum trans mare puppes,

Tres creti in partes qui moenia terna colebant,

Lindon, Ialyssumque, soloque albente Camirum.

Tlepolemus, bello egregium quem pulchra creavit

Astyoche magno Alcidae, cum moenia victor

Multa virūm post versa a flumine Selleente

Captivam ex Ephyra praestanti corpore duxit.

At puer ut viridi firmavit membra juventa

Aedibus in magnis nutritus, forte peremptus 180

Incauto est cari genitoris avunculus, aegre

Festa trahens senio tunc membra Licymnius, olim

-- v-170 --

Sed clarus bello, cum firma aetate vigebat.

Ergo rates, mora nulla, citas, et vela paravit,

Ingentem et comitum numerum, fugitque per undas.

Ille Rhodum extorris, vitans irasque, minasque

Herculeae gentis, tandem pervenit opimam

Cum sociis; tresque in partes discreta juventus

Legit ibi sedes: at rex hominumque, deūmque

Jupiter eximio profugis indulsit amore, 190

Omnigenas et opes de summo effudit Olympo.

Nireus ex Syma tres ducit in arma carinas,

Nireus Aglaiae, et Charopi de sanguine regis,

Nireus, qui Danaos inter pulcherrimus omnes,

Pelida excepto, Phrygias advenit ad oras:

Sed nec fortis erat, nec magnum duxerat agmen.

Qui Nisyrum habitant populi, Crapathumque, Casumque,

Coumque Eurypyli sedem, pontoque Calydnas

In medio hos ducunt Phidippus, et Antiphus, acri

Marte feros genuit quos Thessalus Heraclides. 200

Horum terdenae sulcabant aequora puppes.

Dehinc juvenes, quicunque Argos liquere Pelasgum,

Atque Alon, atque Alopen, celsam et Trechina colebant,

Phthiamque, et claram formosis Hellada nymphis;

Nomine Myrmidonas dicunt, Hellenas, Achaeos.

Quinquaginta horum puppes ducebat Achilles.

Martis at horrisoni cessabat lecta juventus

Immemor, ordinibus nec qui discerneret ullus

Dux erat errantem procurvo in litore turbam.

Ad naves tumidus nam corda jacebat Achilles, 210

Iratus flavam propter Briseïda, multo

Olim bellator sibi quam sudore paravit,

Lyrnessumque manu populans, et moenia Thebes;

Evenique Selepiadae duo germina, saevis

-- Homer-v-200 --

Fulmineos hastis juvenes, torvumque Myneta,

Et validum nigro demisit Epistrophon Orco.

Hanc propter longe a sociis jacet ille, furitque

Indignans: mox saeva tamen consurget in arma.

Quae Phylacenque habitat pubes, et Pyrrhason almae

Floriferam Cereris tellurem, Itonaque matrem 220

Lanigeri pecoris, Pteleumque virentia juxta

Pascua, litoreamque Antrona, his inclytus olim

Protesilaus erat ductor dum vita manebat:

Tunc miserum jam terra sinu condebat in atro.

Heu miserum; Phylace in patria cui regia conjux,

Ambas illa genas lanians, incoeptaque frustra

Magna domus longe digresso in bella relicta est.

Ipsum autem, primus Danaūm dum litus ab alta

Desilit in Phrygium puppi, vir fixit acuto

Dardanius telo, viridique exstinxit in aevo. 230

Nec tamen illa suo pubes ductore carebat,

Moesta ducem quamvis leto sibi fleret ademptum.

Martius aeratas cogebat in arma catervas,

Ordine quamque suo disponens rite, Podarces

Phylacidae Iphicli minor aevo filius alter,

Protesilaë tuus frater, nec par tamen armis

Ille tibi, clarum virtute, ac fortibus orsis

Quem socii memores optabant morte peremptum.

Ille quaterdenas ducebat in arma carinas.

Qui Glaphyrasque, Pherasque colunt Boebeïa propter 240

Stagna viri, et Boeben, et turrigeram Iaolcon,

Undenis horum dux ibat puppibus acer

Filius Admeti Eumelus, quem dia creavit

Admeto Alcestis Peliae pulcherrima proles.

At quos Methoneque viros, atque aspera Olizon,

Taumacieque, acres bello, Meliboeaque misit,

-- v-224 --

Puppibus in septem (delecti quamque sedebant

Quinquageni intra puppim) bonus ille sagitta,

Assuetos aeque certo sua mittere ab arcu

Tela, Philoctetes patriis abduxerat oris. 250

Ille sed in sacra Lemno sub rupe jacebat

Aequorea, taboque fluens, diramque dolorum

Vim patiens: illic saevi nam dente colubri

Fixum olim, ac tetro spargentem saxa cruore

Liquerunt regem Danai: sed tempore eundem

Post parvo memores, conversa mente, requirent.

Nec tamen illa, suo quanquam ductore carebat,

Turba duce Iliacis nullo bellabat in oris.

Quippe Medon it per medios, atque instruit agmen,

Pulchra nothum forti quem Rhena eduxit Oileo. 260

Qui Triccenque habitant, et Itomes ardua in alto

Saxa jugo, Oechaliamque, ferox ubi sceptra gerebat

Eurytus, hos ducunt Podalirius, atque Macaon,

Asclepī genus, ambo insignes arte medendi.

Terdenae his ibant pulchrae longo ordine puppes.

Quae colit Ormenium pubes; fontemque Hypeream,

Asteriumque tenet, Titanique albentia saxa,

Hos agit Eurypilus Evaemonis inclyta proles.

Hunc quadragenae puppes in bella secutae.

At qui Gyrtonenque viri, Argissamque colebant, 270

Ortenque, Elonenque, albisque Oloossona muris,

Instruit hos in bella bonus bello Polypoetes,

Pirithoi proles, Jovis alto a sanguine creti:

Pirithoo peperit quem nobilis Hippodamia,

Ille feras ultus qua victor luce bimembres

Egit ad Aethicum fines a Pelio alto.

It comes huic Martis clara de gente Leonteus,

Magnanimi proles Caenidae invicta Coroni.

-- v-253 --

Hos quadragenae Trojam advexere carinae.

Inde bis undenas Trojana ad moenia puppes 280

Ille Cypho adveniens agit acri remige Guneus.

Hunc Enienes, et armigeri, genus acre, Perаеbi,

Frigida quique habitant Dodonae rura, sequuntur,

Quique colunt pingues campos, et amoena vireta,

Quae secat, ac lenta Titaresius alluit unda;

Pulchra fluens qui se Penei devolvit in alveum,

Nec tamen et vitreis usquam confunditur undis,

Sed natat in morem liquidi suspensus olivi.

Quippe etenim Stygii pars dicitur esse fluenti,

Quod metuunt magni jurare, ac fallere divi. 290

Magnetas Prothous Tentredone cretus agebat,

Qui saltusque tenent virides Peneïa circum

Flumina, frondosum silvis et Pelion altis.

Huic quadragenae sulcabant caerula puppes.

Hi Danaūm regesque ducesque in bella profecti

Cum geminis Phrygium venere ad litus Atridis.

Verum aliis numero quisnam praestaret in omni

Virque, et equus, vati pigeat ne dicere, Musae.

Eumeli Pheretiadae praestabat equarum

Nobile par. pedibus rapidas aequare volucres 300

Natae ambae, ambabus unus color, una erat aetas,

Tergaque ceu tenui directa, aequataque filo.

Pieriae has olim per saltus pavit Apollo

Arcitenens, terrorem atrum per bella ferentes.

Omnes mole viros, et vi Telamonius Ajax

Praestabat longe, saevos dum corde furores

Irato volvens dius cessabat Achilles,

Nullum non animis, invicto et robore vincens

Ille, et equi regis currum cervice trahentes.

Sed tum fluctivaga moerens in puppe jacebat 310

-- v-278 --

Atridae iratus magno: ludebat inermis

Interea comitum manus omnis litore in ipso

Discoque, et jaculo certans, volucrique sagitta:

Alipedes at equi stabant vacuos prope currus

Abjuncti; et loton segnes, apiumque palustre

Pascebant: velis tecti de more jacebant

Myrmidonum currus intra tentoria; moesti

Illi hac, atque illac ibant per castra, ducemque

Optabant frustra, saevi et certamina belli.

Interea campis Danaūm condensa ruebant 320

Agmina, fulgentique ardentes aere catervae:

Ut segetem cremat ingenti cum flamma sonore,

Atque ruit late immissis Vulcanus habenis.

Terra gemit subter. Veluti cum, saeva corusca

Tela manu torquens, divūm rex fulgurat, alto

Et quatit in Arimis tonitru juga celsa, Typhoëo

Stravit ubi durum vasta sub rupe cubile;

Vadentum sic terra virūm concussa gemebat

Sub pedibus: celeri transmittunt agmine campos.

Iris at, aërias volucri pede lapsa per auras, 330

Ab Jove Trojugenis venit belli, atque laborum

Nuncia. Vestibulo in Priami juvenesque senesque

Stabant, turba ingens, in coetum forte coacti.

Intulit in medios huc se dea, voce Politen

Assimulans, gnatum Priami; speculator in alto

Qui, pedibus fretus, busto senis Aesyetae

Sederat, observans Graji si litore curvo

Digressi Trojae sub muros castra moverent.

Huic similis regem alloquitur, ac talibus infit.

o pater, usque placet longis sermonibus horas 340

Ducere, ceu quondam placida sub pace: nec ortum

Esse vides durumque, et ineluctabile bellum.

-- v-304 --

Saepe virūm subii bellantum praelia miles;

Agmina sed nunquam tanta usquam, ac talia vidi.

Quot silvae frondes, quot praefert litus arenas;

Tot campo incedunt urbem, ac tua regna daturi

Exitio. Nunc, tu quod mando, protinus, Hector,

Exequere. auxilio multi huc venere, frequentem

Et complent urbem populi diversa loquentes

Multimodis; nec enim lingua est mortalibus una. 350

Horum quosque suus fac princeps instruat; unus

Quisque suos princeps regat inter praelia cives.

Sic ait: agnovit vocem, praeceptaque divae

Hector, concilium et solvit. mora nulla; juventus

Arma fremit: verso panduntur cardine postes

Aerati, et plenis fundunt sese agmina portis,

Turmae equitum, peditumque cohortes: densa virorum

Turba ruit, magno miscentur cuncta tumultu.

Est procul ante urbem procero vertice collis

Camporum in medio; circum vasta undique sese 360

Planities tendit, Batieam nomine dicunt

Mortales; divi, pernicis busta Myrinnae.

Heic socii primum discreti, ac Troica pubes,

Quaeque suis et sub ducibus gens rite coacta.

Troas magnus agit, galeaque it clarus ahaena

Hector Priamides, quem circum lecta juventus

Plurimaque, et longe bello fortissima sese

Armat, fraxineis horrens globus impiger hastis.

Dardanios Anchisiades regit inclytus armis

Aeneas, Venus Anchisae quem pulchra creavit, 370

Diva hominem Idaeo in saltu dignata cubili.

Aeneae comites, duo gnati Antenoris, adstant,

Archilochusque, Acamasque, ambo genus omne periti

Armorum tractare, omni et confligere Marte.

-- v-330 --

Qui silvosae habitant Idae imo in monte Zeleam

Troes, et Aesepi dites de flumine potant,

Instruit hos in bella Lycaonis inclyta proles

Pandarus. huic arcum Lycius donarat Apollo.

At qui Adrasteamque, et Apaesi moenia, et altas

Teriae linquunt rupes, Pityeaque rura, 380

Hos duxere, duo fratres, Adrastus, et acer

Amphius intorto protectus pectora lino.

Queis pater ille Merops Percosius; omnia norat

Ante alios qui fata augur praestantior omnes;

Ire nec ad bellum gnatos letale sinebat:

At monitus, fletusque ambo sprevere paternos;

Quippe malae urgebant miseros in funera parcae.

At quae Percoten, et Praction, altaque Arisbae

Moenia, quae Sextum pubes, quae liquit Abidum,

Armipotens bello Hyrtacides hanc Asius armat. 390

Asius Hyrtacides a flumine Selleente

Magnis qui ad Trojam, multo et spirantibus igni

Vectus equis princeps e diti venit Arisba.

Hyppothous praeit hastiferos in bella Pelasgos,

Pinguia Larissae qui rura, urbemque colebant:

Hyppothous simul, atque Pylaeus, martia Lethi

Teutamidae proles, fratrum par nobile bello.

Thracas agunt asperque Acamas, et Pirous heros

Quotquot fluctisonus complectitur Hellespontus.

Euphemus Ciconas, bello genus acre, coercet 400

Troezenī Ceadae claro de sanguine cretus.

Pyraechmes curvo bellantes Paeonas arcu

Duxerat. hos Amydon, atque Axius educat ingens,

Axius, illimi late qui funditur unda.

Ibant audaci sub rege Pylemene durae

Paphlagonum ex Enetis gentes, agreste repertum

-- v-360 --

Est ubi mularum quondam genus, alta Cytori

Qui juga, montosum qui Sesamon, atque virentem

Parthenii ad ripam pulchros coluere penates,

Cromnamquea Aegialumque, et aërios Erythinos. 410

Ducit Halizonos Odiusque, et Epistrophus, actos

Longinqua ex Alybe, argenti fluit unde metallum.

Instruit at Mysos Chromis una, atque Ennomus augur;

Nec tamen augurio nigrae subducere morti

Se potuit, manibus domitus pernicis Achillei,

Iliacam pubem cum Xanti stravit in alveo.

Ascanius, Phorcysque Phrygas duxere feroces,

Pugnae avidos, procul Ascaniae de pinguibus oris.

Maeonas at Mesthles, atque Antiphus egit, uterque

Cara Pylemenei proles, Gygaea creavit 420

Quos, ut fama, palus. secum iidem in praelia ducunt

Magnanimos Tmolo digressos Maeonas imo.

At Nastes Caras ducebat voce loquentes

Barbarica, quotquot Miletum, atque horrida Phthirūm

Lustra colunt, vada qui circum Maeandria, celsae

Et Mycales altas, nemorosa cacumina, rupes.

Hos pugnae cupidos Nastes agit, Amphimachusque;

Nastes, Amphimachusque, Nomione cretus uterque.

Hic et bella petens aurum, ceu culta puella,

Gestabat vecors; sed non arcere nitenti 430

Evaluit mortem lamna, confossus at amne

Corruit in medio; tulit aurum fortis Achilles.

Sarpedon Lycia populos, et Glaucus ab alta

Ducebant, Xantus celer almo quam rigat amni .

-- v-384 --