25.
Interea Simon noctem hanc dum pectore versat,
Herodis generi natalem accedere cenam
Constituit conviva socer, cui ille locutus
Multa super regni curis, super indole multa
Natorum, Augusti quos munere Roma futuros
Dixit Idumaeos patris post funera reges.
Multa super prolis reditu, Romaque petenda
Disseruit. Pariter Simon huic multa reponit
Et grato sermone tenet. Sua somnia tandem
Pandit et Herodem regni sceptrique paventem
Exterret fatis. Qui dum componit obortos
Corde metus, capit ista socer responsa Sacerdos:
“Novi equidem Simon, nec te nescire putabo,
Quam somni sit vana fides. Concepta sub umbris
Nil lucis figmenta ferunt: coëuntia casu,
Nocturno occurrunt rerum simulacra sopore.
Fortuitus formarum error quid dicere veri,
Aut casus quae fata potest protendere? Mendax
Nos ubi collecta percellit imagine Morpheus,
Fallere vult: quivis vero se decipit ipsum
Mendaci dum credit. Habet tamen umbra quod almae
Filia sit lucis, matrisque a lumine verum
Saepe trahit: memini siquidem complura futuro
Praelusisse suis figmentis somnia fato.
Medicus Astyages somni inter ludicra visae
Ex utero gnatae crescentis imagine vitis,
Cuius in immensum protensi palmitis umbra
Totus erat oriens, Cyro accessura nepoti
Imperia agnovit. Vitio nil fata morante
Obsistentis avi: cuius quoque somnia, nostrae
Vera fuisse docent fractae Babylone catenae.
Claraque Iosephi nox est, cui supplice spica
Crevit honor dum distractum pro merce, secundum
Effecit Phariis livor fraternus Osirim.
Quod modo subiciam temet fortasse latebit
Antistes, sed ego, cum me sata Marte teneret
Roma potens, quando Augusti mihi munere venit
Iudaeae regalis apex, audita notavi,
Hospitii nostri clarus quae laude ferebat
Pollio tum consul: sceptri nocturna Latini
Augusto simulacra fidem fecisse, parentem
Ventre gravem obiectâ de prole docentia formâ.
Illa puerperio decimam cum proxima Lunam
Tangeret, aethereis iungi sua viscera stellis
Vidit et immensas aethrae diffusa per auras,
Et Caelum terramque sua comprendere mole:
Sopitoque patri (fuit hic Octavius) uxor
Visa fuit rutilo (vide habent an somnia pondus)
Surgente ex utero splendere puerpera Phoebo,
Quo nunc sole calet mundi totius horizon.
Imperiique orbis vatem tunc somnus agebat,
Iudaeae fortasse novum sperare Monarcham
Ostenso Titane docent omniscia rerum
Fata? Sed ede rogo Mystes venerande, puellae
Quis pater est, quod stemma viri, quae patria?” Simon
Reddidit: “Aprici quae fixa est culmine montis
Nazareth, optat ubi fuso torrente rigari
Terra Zabulonis, Natae huius origine gaudet,
Cui Ioachimus genitor, quem sanguine cretum
Hebraeo, primos dat fama propagine reges
Tangere Iesseos, ipsumque ad stemma vocare
Ingentem Davida volunt. Sed regibus impar
Est census: tamen hoc tantis prostrata ruinis
Spirat adhuc Iessaea Domus. Nec mitis egentem
Esse Ioachimum voluit fortuna: paternis,
Unde inopes etiam servat, sibi sufficit agris.
Hoc scio, saepe solent altos subvertere fasces
Fortunae sortisque vices, non commovet ulla
Isacidas Fortuna tamen, nisi caelite signo
Admoniti pandant quae sunt ventura Prophetae.
Si sacer ignota de Nazareth hactenus omnis
Subticuit Vates, quid eam proferre recentis
Famae posse putas? Non provenit inde quod altas
Afficiat mentes.” “Nil me movet iste,” reponit
Herodes, “somnus. Sed quod mihi saepe vetustis
Auditum est extare libris, tibi dicere, Simon,
Non opus est. Novisti etenim, paritura potentem
Nostra quod Iudaea Ducem, quem totius orbis
Expectat solium: fasces premet ille superbos,
Ut paleas quas aura rotat, diademata regum
Subiciet, solusque uno dominabitur ostro.”
“Rex, ut ais,” retulit Simon, “haec fama vagatur,
Nostraque nec tanti, fateor, Iudaea tepescit
Religione ducis. Sed tunc, mihi credito, Princeps
Is veniet mundique unus sublime capesset
Imperium, scelerum plenis cum strata tyrannis
Cervicem natura dabit ratioque petita
Ad iugulum, fido sua defensore tueri
Iura impos taetra condet caligine mundum.
Cum leges fasque omne ruet cedetque trementem
Nequitiae ad spolium fugiens Astraea bilancem,
Tunc veniet primi reparator idoneus aevi.”
Contra ait Ascalides: “Credo felicia victrix
Nequities iam signa movet vitiumque faventes
Excipit Aeolidas sceleratis puppibus auras.
Nulla aequi pactique fides: durosque reliquit
Terrigenas virtutis amor. Quid nequius hoste
Auditum est nostro, fallax cui Parthia favit,
Antigono? Quamvis demum mea perfidus arma
Sensit; cui etiam victis ex regibus uni
Postea Romanae collo rubuere secures.
Insidias fraudesque illas quis dicet, iniquae
Mollitur quos mentis Arabs? Pro pace petenda
Transmissos Aretas nuper crudele peremit
Legatos: ubi lex prohibens offendere sanctum
Legati nomen? Sed nil moror extera regum
Crimina et infidae gentis probra. Proximus ardet
Perfidia sanguis, sese domestica stirpis
Extulit impietas, quae ceu saeviret in hostem,
Saevit in affinem. Quas me quoque saepe cruento –
O fatum crudele! – faces restinguere ferro
Impulit et vitam agnata cervice pacisci!”
His dictis, memor interitus caedisque suorum,
Callidus ingemuit princeps, cui mente solebat
Hircani cruor ingratumque haerere peremptae
Funus Alexandriae, alterius quoque coniugis insons
Umbra aliaeque animae voluit quas una tyranni
Ira fuisse reas; fuerantque immitia saevae,
Quam ferus Ephratae exhibuit, praeludia scenae.
Dirum iterum mulcere ducem non degener infit
Turpis adulator Simon: “Extare scelestos
Quos ratio virtusque fugit non ambiguo, princeps;
Nec tamen imperio virtus caret. Ille domator
Perfidiae, facile accepturis vincla tyrannis
Imperat Augustus; timet hunc quicumque Latina
Non patitur virtute regi: sua frena momordit
Orbis et Augusto ratio se Caesare munit.
Si vero minus, Herodes, tibi provida rerum
Imperium fortuna dedit, non impare, princeps,
Flagitium virtute premis: par omnibus ultor
Caesar et Herodes superest, nec poscit iniqua
Alterius mucrone fides feritasque domari.
Invicto salva est istorum robore virtus;
Quo gemino veluti rectum se cardine volvit.”
His una expensis Mystam socerumque tyrannus
Amplexus, proprias gratus dimittit in aedes.