Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | quaere alia! | qui sumus? | index auctorum | schola et auxilia | scribe nobis, si corrigenda inveneris! |
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme. Bibliographic criteria: none (Omnes textus textus) Search criteria: dalmatia Quod quaesisti inventum est in 100 locis.
1 2
Loci 1-100:1. Pop Dukljanin. Regnum Slavorum, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] plagam, et intrant in magnum flumen Donavi, vocavit Surbia. Deinde Maritima in duas divisit provincias: a loco Dalmae, ubi rex tunc manebat, et synodus tunc facta est usque ad Valdevino vocavit Croatiam Albam, quae et Inferior Dalmatia dicitur, cui Inferiori Dalmatiae consensu domini papae Stephani, et legatorum eius, instituit Salonitanam ecclesiam metropolim, sub cuius regimine has ecclesias statuit, videlicet: Spalatum, Tragurium, Scardonam,
2. Pop Dukljanin. Regnum Slavorum, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Jadrae, Aenonam, Arbuam, Absarum, Vegliam, et Epitaurum, quod nunc dicitur Ragusium. Item ab eodem loco Dalmae usque Bambalonam civitatem, quae nunc dicitur Dyrachium, Croatiam Rubeam vocavit, quae et Superior Dalmatia dicitur, et sicuti Inferiori Dalmatiae Salonitanam ecclesiam constituit metropolim, simili modo Superiori Diocletanam ecclesiam pro iure antiquo statuerunt metropolim, sub cuius regimine has ecclesias declararunt,
3. Toma Arhidakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section]
ciuitas Delmis in Dalmatie partibus fuerit, non satis patet. Verum tamen Dalmatia dicebatur olim largius, censebatur enim cum Chrouatia una prouintia. Est enim regio quedam in superioribus partibus, que dicitur Delmina, ubi antiqua menia ostenduntur, ibi fuisse Delmis ciuitas memoratur. Nunc uero Dalmatia est regio maritima, incipiens ab Epyro, ubi est Dirachium et protenditur usque ad sinum Quarnarium, in cuius interioribus est oppidum Stridonis, quod Dalmatie Pannonieque confinium fuit. Hec fuit patria tellus beati Hieronymi, egregii doctoris. Dicta est Dalmatia etiam alio nomine Liburnia
ciuitas memoratur. Nunc uero Dalmatia est regio maritima, incipiens ab Epyro, ubi est Dirachium et protenditur usque ad sinum Quarnarium, in cuius interioribus est oppidum Stridonis, quod Dalmatie Pannonieque confinium fuit. Hec fuit patria tellus beati Hieronymi, egregii doctoris. Dicta est Dalmatia etiam alio nomine Liburnia a quodam genere nauis piratice, que in usu erat apud illos, unde Lucanus: Pugnacesque mari Graia cum classe Liburnos . Exercebant enim piraterium propter oportunitatem locorum, quia mare illud ob multitudinem insularum latebrosum et portuosum est
Postquam autem per predicationem predicti Iohannis ac aliorum presulum Salonitanorum duces Gothorum et Chroatorum ab Arriane hereseos fuerant contagione purgati, preter episcopos Dalmatie in Sclauonia fuerunt alique statute episcopales ecclesie: uidelicet ab oriente fuit episcopus Delmitanus, unde Dalmatia dicta est, ab occidente fuit episcopus Sciscianus, ubi beatus Quirinus martir quondam extitit presul.
pontifex annuit petitioni eorum omnesque episcopos a Ragusio superius absoluit a uinculo, quo tenebantur antique metropoli Salonitane. Statuitque nouam metropolim in ciuitate Antibarensi et omnes episcopatus predictos ei subiecit.
Qui eorum petitioni benigne annuens direxit eis Girardum patria Veronensem et curie capellanum. Qui ab eodem summo pontifice consecratus ualde honeste decenterque accessit ad regimen ecclesie Spalatensis.
pape de sua expulsione et de Lucari intrusione deposuit. Summus uero pontifex auditis et cognitis cause meritis Lucarum deposuit, Martinum uero ad suam sedem remisit.
i. Salonae Palatium laetum, vel Salonae Palatium latum a
Diocletiano Imperatore mirabiliter fabricatum, et ut habetur in Chronicis
antiquis Romanis quod iste Imperator Diocletianus ut dicitur fuit natione, et
oriundus de Dalmatia id est, de Civitate Salonae, et ideo in sigillo Civitatis
Spalati continetur versiculus Palatium laetum Spalatum Salonae quietum .
post destructionem vero Salonae a Totila Duce Polonorum, Principes, Comites, et
Barones, et
Spaletum per conductos discurrebat, fuit impositum ipsi nomen fluvii
Iader. Licet igitur quod Civitas Spaleti sit depressa in temporalibus, tamen in
spiritualibus superat, et excellit omnes
Civitates de Dalmatia honore, et dignitate, eo quod Archiepiscopus Spalatinus
vocatur Primas totius Dalmatiae habens sub se suffraganeos suos Episcopos X. id
est, Traguriensem Sibenicensem Scardonensem Tiniensem Corbauiensem Nonensem
Segniensem
et respondere Ecclesiae Metropoli
Spalatinae et venire omni anno ad festum Sancti Domnii ad Ecclesiam praedictam
salvo justo impedimento, quia antiquo tempore Salonitanorum Salona habebat
suffraganeos XXIIII. Episcopos omnes de Dalmatia superiori, et inferiori,
respondebant ipsi Ecclesiae Metropolitanae Spalatensi et obediebant jure
Metrico, sed propter invidiam Clericorum et Civium Spalatinorum quae tunc
regnabat inter ipsos perdidit ipsa Ecclesia Spalatina XVI.
pueri et aliqua animalia fuerunt concremata et aliqui fuerunt per eosdem eadem nocte captivati.
crastina in sapienti consilio nostro porrectis litteris credentialibus exposuerunt eorum ambasciatam, videlicet quod domini rectores darent ex se eidem domino regi omnes culpabiles seu participes mortis quondam dominae Elizabeth suae socrus, et eos qui alium dominium introducere in Dalmatia
Die veneris 1. mensis decembris applicuit Iadram stipendiator praedicti domini nostri regis. Die eodem dominus capitaneus ad sonum tubarum fecit proclamare in platea Iadrae, quod quilibet nobiles iadrenses tunc absentes a civitate Iadrae, qui moram traherent ubicumque in Dalmatia, Chroatia, vel etiam in Slavonia rediisse debuissent Iadram usque ad festum Nativitatis Domini nostri et qui fuisset, seu moram traheret, ubicumque remotus usque quadraginta dies proxime venturos inclusive, sub poena contumatiae et infidelitatis ac confiscationis omnium bonorum, et poena
Graeci fuerunt ex civitate Ambraciae, et ideo insula Bracia fuit appellata. Progressu temporibus hi Graeci aedificaverunt civitatem Braciae, quae vulgo nominabatur Scripea, hodie Scrip, quae postea habitata fuit a Romanis, dominatoribus mundi, postquam in sua potestate redigerunt Salonam cum tota Dalmatia, in qua
Salonam cum tota Dalmatia, in qua
ET CIVITATE SIBENICI, praetor clarissime, quod septem supra decem capitibus concluditur, Te neminem inquirens repperi idoniorem, cuius nomini id opusculum dedicarem et iudicio submitterem. Tua enim praestantia foelicem gerit praeturam in nostra Sibenicensi urbe, quae sub Illyrico sydere et in Dalmatia connumeratur. Tua praeterea virtus, optime praetor, historicam admodum callet cognitionem et ea plurimum oblectatur. Convenit itaque et tamquam praetori et tamquam historiae studioso. Tametsi dignius munusculum tuam deceat Excellentiam — magnos enim magna decent — humanitas tamen tua,
potens habita nunc adeo eviluit, ut nullo cognomine superesse iam videatur .
C. VI.
DE SITU DALMATIAE
Provinciarum Illyriae Dalmatia Dalmatia habetur nobilissima. Quae pars, ut
eviluit, ut nullo cognomine superesse iam videatur .
C. VI.
DE SITU DALMATIAE
Provinciarum Illyriae Dalmatia Dalmatia habetur nobilissima. Quae pars, ut
C. VI.
DE SITU DALMATIAE
Provinciarum Illyriae Dalmatia Dalmatia habetur nobilissima. Quae pars, ut
Hadriaticum spectat. Dalmatia namque a Delminio Delminium civitate primaria nomen accepit
Dalmatia d) corr. ex: Dalmatiae a septentrione habet Curetiam, Curetia quae hodie dicitur Crovatia, a qua Curetes dicuntur populi. Unde
Sibenicum Sibenicum habet ab ortu agrum Traguritarum, ab occasu Lopsicam insulam adiacentem Hyaderae, quae oculus dicitur Liburniae, a septentrione Tyrum fluvium, Tyrus fluvius quem vulgus Chercham appellat. Is disterminat Liburniam a Dalmatia, iuxta quem civitas Scardona Scardona ad littus, colonia antiquae Scardonae et portus. Multi putaverunt eum fluvium dici Scardonam, ut
intelligendum primo, quod Hilis sit promontorium Diomedis Hilis promontorium et, ut alii referunt, pene insula
Pedro de Cordova visited Rome already in 1522–23 as an envoy of Ferdinand. Compare: Adolf Wrede (hsgg.), Deutsche Reichstagakten unter Kaiser Karl V. 3. Bd., Gotha, 1901, 862. 4 Andrea Gritti, Doge of Venice (1523–1538). 5 Klissa (today: Klis, Croatia), important border fortress in Dalmatia. The fortress was besieged from 5 February by troops of the Bosnian Bey. Compare: Marko Perojević, Petar Kružić kapetan i knez grada Klisa. Zagreb, 1931, 67. 6 Pope Clement VII. 7 The army of Constable of Zengg Péter Krusics, carried there on the sea, smashed the Turkish army and
present publication is the text published by Pray. In spite of this, I indicate all the differences from the manuscript in the Ottoboniana collection. 2 The castle of Ostrovica (Croatia) was overtaken by the Turks in September 1523. 3 The Turkish army kept Klissa, the important fortress in Dalmatia under siege from early February 1524. Finally they did not succeed in capturing it, because the rescue army of Constable of Zengg Péter Krusics defeated them in April.
Venetum oratorem Sanctitati eius narras praedixisse, propediem subsequantur.
eius narras praedixisse, propediem subsequantur. Id tamen nulla profecto nostra vel incuria vel negligentia accedere poterit, sed quoniam haec exigua unius Hungariae vectigalia tuendis amplissimis finibus sufficere nullatenus poterunt. Non parvi reditus ex Bosnia proveniebant, magnum ex Croatia et Dalmatia tributum quotannis in fiscum regium paulo ante hanc aetatem vel ipsius Matthiae regis temporibus deferebatur. Integrae erant, et fructuosae Themesiensis, Sirmiensis, Posega, Walko, et inferiores civitatum partes, hostium vero opes, numerus, potentia dimidio, quam sint hodie, minores erant.
posset adduci.
[7.] Quod baro Siculus 9 ad nos revertitur, libenter audimus, delectant enim nos eius viri humanitas, virtus et eruditio non vulgaris. De Turcorum conatibus deque pactis cum Sophi indutiis nos eadem intelleximus, quae tu ex Constantinopoli et Dalmatia in Urbem allata scribis esse, 10 id quod ex binis litteris nostris Posonii datis iam pridem te agnovisse arbitramur. Vide igitur, quid tu cum tuo collega 11 et oratore principis Ferdinandi possitis impetrare subsidii, pro quo studiose et enixe
parum inter Ducces proeliatum esse videatur / saepius ad priuata arma concursum est: et / quod minus crederetur / rustici contra nobiles impetum fecerunt / Rusticorum furor contra nobiles. alios trucidantes / aliis patria ac bonis interdicentes. Quae res quum primo in Dalmatia Dalmatia. sub Venetorum dominio impune succaederet / in idem scelus traxit Istros / Istri Carnos Carni. Hungaros Hungari. quoque ne episcopis quidem parcentes. Solus autem Rex
esse videatur / saepius ad priuata arma concursum est: et / quod minus crederetur / rustici contra nobiles impetum fecerunt / Rusticorum furor contra nobiles. alios trucidantes / aliis patria ac bonis interdicentes. Quae res quum primo in Dalmatia Dalmatia. sub Venetorum dominio impune succaederet / in idem scelus traxit Istros / Istri Carnos Carni. Hungaros Hungari. quoque ne episcopis quidem parcentes. Solus autem Rex Hispaniae aduersus infideles
numine tam diu posse subsistere.
Utcumque tamen vigilat et observat quantum fieri potest in angusto, et in regione prope
desolata, ut exclamare possit, unde mihi auxilium nisi a Domino.
exterae nationes aut
renouandae ueteris amicitiae gratia, aut nouae instituendae ad eum mittunt
oratores. Igitur Rhacusana ciuitas, uetus et fida Hungarici regni socia, postea
quam per pacatum magna ex parte Pannoniae agrum, per quem ex Dalmatia
Budam uersus erat pergendum, iter tutius quam antea esse accaepit, haud oblita
officii sui misit cum donis ad Vuladislauum legatos, qui ei de regno Hungariae
ad se delato gratularentur amicitiamque cum eo instaurarent, atque
Rhacusanae ciuitatis admonitus mentione, quae quidem
ciuitas Dalmatici nominis hac tempestate longe opulentissima est, aliquantisper
a suscepto excedam negotio repetamque eius urbis primordia, et
quemadmodum ea tandem, una cum reliqua Dalmatia, in Hungarorum regum
concesserit ditionem aperiam. Nec equidem aut fabulas ab aliis confictas sequar
aut ipse nouas componam per studium huius urbis clariore origine nobilitandae
- quum nulla prorsus ciuitati a re militari
Rhacusani Diuam Mariam Castellanam uocant, quamquam sunt qui existiment
hanc arcem non a Belo a fundamentis inchoatam, sed potius ab illo, addita
etiam Michaelis Constantinopolitani imperatoris ope, ad cuius imperium id
temporis Dalmatia spectabat, instauratam, asserentes una cum Epidauro ab
iisdem hostibus dirutam fuisse. Addunt etiam arcem ipsam lingua Epidauria
Lauusam, eo quod in praeruptis saxis posita esset, uocitatam; in quod quidem
nomen totam mox urbem
Caeterum, ciuitas Rhacusana, ueluti humanum corpus, quum solito
speciosius coloratiusque factum est, in grauiorem plerumque incidit morbum,
intestina tyrannide fortunis aucta premi coepit, mortuo iam orbo liberis
Seuropylo et Dalmatia, testamento ipsius Seuropyli, Hungarico regno non tam
adiuncta, ut quidam tradidere, quam fidei et tutelae commendata. Ea enim
prouincia, licet per se tunc reges haberet, non tamen ab imperio
Constantinopolitano alienata erat,
rempublicam sibi et imperio Constantinopolitano conseruaturos, iugum ferre
Venetorum non modo imprudenter, sed etiam non sine defectionis nota
accepere, nihil enim consulto imperatore Constantinopolitano, ad quem tunc
Dalmatia una cum ipsa Veneta ciuitate spectabat, eo quod illud imperium ita
iam attritum esset, ut ne sese quidem posset ab hostibus defendere, nedum
sociis opem ferre, pacti sunt cum Venetis ut exturbato illorum ope tyranno
praetorem
aut renouandae ueteris
amicitiae gratia, aut nouae instituendae ad eum mittunt oratores. Igitur
Rhacusana ciuitas, uetus et fida Hungarici regni socia, postea quam per
pacatum magna ex parte Pannoniae agrum, per quem ex Dalmatia Budam uersus
erat pergendum, iter tutius quam antea esse accaepit, haud oblita officii
sui misit cum donis ad Vuladislauum legatos, qui ei de regno Vngariae ad se
delato gratularentur, amicitiamque cum eo instaurarent,
quidem ciuitas
Dalmatici nominis hac tempestate longe opulentissima est, aliquantisper a
suscepto excedam negotio, repetamque eius
urbis primordia, et quemadmodum ea tandem, una cum reliqua Dalmatia, in
Hungarorum regum concesserit ditionem aperiam. Nec equidem aut fabulas ab
aliis confictas sequar, aut ipse nouas componam, per studium huius urbis
clariore origine nobilitandae ― quum nulla prorsus ciuitati a re
ciuitas Rhacusana ueluti humanum corpus, quum solito speciosius
coloratiusque factum est, in grauiorem plaerumque incidit morbum, intestina
tyrannide, fortunis aucta, premi coepit, mortuo iam orbo liberis Seuropylo,
et Dalmatia testamento ipsius Seuropyli Hungarico regno non tam adiuncta, ut
quidam tradidere, quam fidei et tutelae commendata. Ea enim prouincia licet
per se tunc reges haberet, non tamen ab imperio Constantinopolitano alienata
rempublicam sibi et imperio Constantinopolitano
conseruaturos, iugum ferre Venetorum, non modo inprudenter, sed etiam non
sine deffectionis nota accepere. Nihil enim consulto imperatore
Constantinopolitano, ad quem tunc Dalmatia una cum ipsa Veneta ciuitate
spectabat (eo quod illud imperium ita iam attritum esset, ut ne sese quidem
posset ab hostibus defendere, nedum sociis opem ferre) pacti sunt cum
Venetis ut, exturbato illorum ope tyranno,
Dalmatarum seditione. Ferunt autem hanc Lodouici regis societatem
Rhacusanis magno extitisse splendori atque emolumento, quum
apud caeteros Dalmatas, tum maxime apud Bossinates reges, apud quos sane
pulsis e Dalmatia Venetis summam coeperant obtinere auctoritatem, magnusque
his honos fidesque, praecipue ob integritatis famam, est habita.
Quo autem
uobis satius sit uel
quacunque conditione pacem cum Bazethe habere, modo liceat uobis mercaturam uestram exercere, quam ei nequicquam, et cum maximo uestro obluctari detrimento? Nam
si ei stomachum feceritis, quingentarum nauium classe instructa Adriaticum sinum inuadi iubebit, atque Dalmatia Istriaque occupata inde faucibus ciuitatis uestrae obsessis necessario uos non de imperio, uerum de salute decertare coget, pro qua scilicet opificum
uestrorum uulgus et sellullarii Turcaico militi oppositi egregie pugnabunt.
Iulius pontifex Rauennam, Ceruiam, Fauentiam, Cesenam, Ariminium etc. in potestatem suam redigit; Ferrariae dux et Mantuae marchio sua recuperant; urbes
Neapolitanae a Venetis ad Hispanos redeunt; Dalmatae defectionem minantur; Vladislaui
regis ignauia; Veneti in Dalmatia plebem concitant, quae optimatum armis sopitur;
Verona et Patauium imperatori, sed Germanis mox pulsis Patauium iterum cedit Venetis;
pacis conditiones Maximilianus reicit; Patauium frustra obsessum deserit.
Dum haec
inopia stipendii Hungaris obstabit? Quibus regionibus subactis confestim
arma Italiae inferet, finitima quaeque ditionis suae faciendo rerumque serie tractus iungendo. Nempe quum Arsia fluuius Illyricum ab agro Aquileiensi et Veneto dirimat, continens imperium usque ad Italiam, Inferiore Dalmatia in potestatem redacta, habebit. Quot
autem dierum iter, ut omittam breuissimum e Macedonia in Italiam traiectum, inde
Romam sit, in qua Vrbe templum Deo suo erigere Selynes, Salomonis pater, uouerat, per
te ipsum, aut adhibito aliquo regionum ac locorum prudente, considerato. Et
miserit, Transyluanis uoletibus, Moldouitisque ad
id accedentibus, in fideque Valachis manentibus, rem non eo periculi futuram
existimant. Clissae Castellum Illyrici, super ueteres Salonas, Spalatumque
Vngaricae ditionis in Dalmatia situm, superioribus diebus acriter Turcae
obsidione cinxerant, prope diem per deditionem recepturi. nam omnia oppida
nis quae ad uictum necessaria erant, iam deerant. sed repente quingeti
Coruati, Segnia mari xxxx
Punicus
(interprete Rhennio Phannio)
Thyre posteritas obtinuit, amplitudine necesse fuit uariis eos appellationibus recenseri. Nam eorum iuris, ut antiqua prouintiarum cognomina ommittam, fuit Ruscia, Cassubia, Pruscia, Masouia, Vandalia, Moscouia, Polonia, Slesia, Morauia, Bohemia, Pannonia, Carniola, Hystria, Lyburnia, Croatia, Dalmatia, Bosna, Rascia, Dardania, Seruia, Myssia et Bulgaria, quae olim Macedonia dicebatur.
Prouinciae Slauorum
Quibus si Thraciam Gethasque ac Dacos necnon et Phryges, qui (ut Strabo inquit)
bonis conditionibus nec non ex ipso populorum in ea degentium studio, legibus et consuetudinibus. At haec Dalmatiae quam eminenter conueniant,
Tria haec maxime conueniunt Dalmatiae.
facile considerantibus apparet, si ad singula descendendo singulorum ratio pensitetur. Dalmatia enim,
Primum.
prisca prouintiarum partitione ommissa (quemadmodum nunc apud omnes inoleuit opinio), Histriam ab occidente habens Epyro et Macedonia ob oriente clauditur Bosnaeque ac Chroatiae a septentrione subiacens salo, quod Adriaticum dicitur, ab australi
salo, quod Adriaticum dicitur, ab australi parte abluta, spectat ad meridiem. Regio, ut Strabo inquit,
caprarum et ouium nullique totius orbis parti praeciosorum copia piscium cedunt aut e terra ibidem productorum suauitate postponuntur. Tanta est autem huius soli salubritas, ut indigenis prodigio simile appareat homines aeris intemperie morbos posse incurrere. Quo fit, ut germinandis populis Dalmatia sit aptissima et proinde pace comite hominum frequentia refertissima. Vnde ferunt ante Troie incendia Dalmatiam sic collonis plenam exstitisse, quod, cum Antenor necnon et Diomedes Illyricum sulcarent salum, nullas in Dalmatia uacuas habitatore sedes inuenerunt. Sed
morbos posse incurrere. Quo fit, ut germinandis populis Dalmatia sit aptissima et proinde pace comite hominum frequentia refertissima. Vnde ferunt ante Troie incendia Dalmatiam sic collonis plenam exstitisse, quod, cum Antenor necnon et Diomedes Illyricum sulcarent salum, nullas in Dalmatia uacuas habitatore sedes inuenerunt. Sed
quorsum Antenorem Diomedemque refferro, cum Argonautae longe ante litus Dalmaticum lustrantes sui transitus memoriam in eo nullibi relinquerint, quos Dalmatiam praeteruectos fuisse insulis ab Absirtho a sorore Medea
uenas huius soli commemorem, cum (sicut Plinius auctor est)
Plinius auctor est)
et Philippus Bergomas refferunt)
traduxit, quod Eugenius quartus Romanus Pontifex approbauit. Fulsit et aliud lumen nostra hac tempestate ex Dalmatia Marcus Marulus, qui plurima christianae pietatis uolumina compilauit, et Cypicus Coriolanus Tragurita, ad quem consolatorium carmen extat Sabellici de domus deflagratione in Dalmatia,
Thomas Nigro, Simon Begnius, Vicentius et Dominicus Buchii, Federicus Grisogonius, Hieron. Atticus, Hannibal Lucius, Petr. Hectoreus, Michael Peregrinus, Andronicus Tranquillus, Georgius Bixantius, Fran. Niconitius.
Fuere et alii priscis temporibus ex Dalmatia probatissimi uiri, Caius uidelicet et Ioannes quartus summi Pontifices,
Caius et Ioannes Quartus summi Pontifices.
alter quorum (quemadmodum Platina
ecclesia, Dalmatae (quemadmodum diuus testatur Thomas)
c. XX et XXV. (284)
anno domini nongentesimo octuagesimo septimo ab Vrseolo, duce Venetiarum, euersa funditus eorum urbe, quam pro moenibus fortissime, quamdiu licuit, tutati sunt, uicti fuere.
Vrseolus dux Venetorum Pharum euertit anno domini DCCCCLXXXVII.
Variis posthaec uniuersa Dalmatia ob inextinguibiles inter Venetos et Ligures inimicitias casibus agitata, aucto mirum immodum Venetorum imperio, reedificata prius per uos urbe uestra, inito cum eis perpetuae pacis foedere, praecipuis ornati priuilegiis (nam et senatum habetis et quaestores ipsi deligitis uestrique iuris
patefacta est, ut, quam gloriam accepistis a maioribus, posteris reddatis. Dixi.
Nouembris, nunquam maiores tempestates neque magis diuturnas passus. Aegre
Sanctitas Vestra, quia Deo duce et cura ipsius domini Andree dictum castrum
recuperatum est et non remansit amissum, neque in manibus infidelium Christi,
sed iterum sub tutela Sanctitatis Vestre et dicti serenissimi imperatoris. Et
tota Dalmatia de tali recuperatione letatur dicens, ex nunc in mundum venimus et
nati sumus, ex quo Clisium devenit ad manus nostras, sic etiam et Apulia. Quia,
Sanctissime Pater, opporteret esse potentissimum regem et mundi dominum, quod
tale
meo illustrissimo et observandissimo.
Reverendissime in Christo Pater et Domine, Domine mihi Observandissime!
Obsequiorum meorum in benevolentiam Dominationis Vestre Reverendissime diligentem
commendationem. Frater Augustinus ex Dalmatia ordinis fratrum praedicatorum anno
pręterito ex urbe rediens litteras Dominationis Vestre Reverendissime Albę
Julie, sede episcopali regni Transilvanensis mihi reddidit, quibus – tum propter
viarum discrimina, tum, quod preter
quod retulit mihi
reverendissimus Strigoniensis, me autem idem, ego me nil scire retuli. Sed, ut fertur, non dabitur dominationi vestrae reverendissimae quietis locus, et ad meridiem, puto, paratur legatio. Nos omnes hic bene valemus qui reliqui sumus. E Dalmatia nil habeo. Oratores duo veneti exspectantur, Capellus quidam et Navagerius, qui fuerunt capita decem. Classis turcica petit Melitam magna vi, quam tamen reperient bene munitam neapolitanis militibus. Gallus et rex Philippus in castris sunt. Fruges Venetiis minuerunt pretium.
1575. XXVIII. Vita Antonii Werantii archiepiscopi Strigoniensis et cardinalis ac per Hungariam locum tenentis. Autore Fausto Verantio ex fratre nepote.
Antonius Verantius Sibenici in Dalmatia anno Domini 1504.
Cernitur interea lucenti crine cometas
arbitratus sum. Igitur, tibi admodum illustris
et reverendissimo vir, meo uti singulari patrono tuoque mihi sanguine coniuncto,
opus hoc magnitudine sane exiguum, verum labore in eo construendo non parvum
dicatum volui. Aequum etenim visum est, ut tu, qui claros ortus tui dies e Dalmatia
provintia susceperas, eiusdem quoque provinciae res gestas, quae ad hunc usque
diem sparsę ac egregiis aliarum gentium facinoribus veluti opertae, nullius proinde
famae iacuerant, in unum a me colectas, legendas fovendasque susciperes meque,
ut facis,
. Non erat animus hunc uulgandi, praesertim cum priuato studio eundem mihi soli conscripsissem. At ille subolefecit me aliquid conscripsisse, eo quod loco quodam in dialogo exciderat mihi interscribendum me demonstrasse errorem illorum, qui Hieronymum uel in Istria uel in Dalmatia progenitum dicunt. Hunc itaque modo prae manibus habeo.
Historiolam Ecclesiae Zagrabiensis intermissam habeo, quum praeter illa, quae istic collegeram satis confuse, nihil habeo, neque Domini Canonici quicquam dederunt, aut transmiserunt. Alii omnes ex Hungaria
aggressi sunt, eoque dignitatis et amplitudinis Patriam suam prouexere, ut iam tum caeterarum Dalmatiae Ciuitatum, quasi antiquo Salonarum iure in se transmisso, primas tenere visa sit. Cuius rei satis locuples testís est Porphyrogeneta Constantinus Orientis Imperator, cuius erat in ditione Dalmatia: qua tunc maritimis aliquot vrbibus, non absimilem Ragusinae fortunam expertis, continebatur, censebaturque: adhuc illa veteris Romani morís, et lingua, et institutorum, veterisque item erga Imperatores obsequii retinens. Perrexit inde res Ragusina proferri, atque valescere; et
illo, qui Alltitudo est divitiarum Sapientiae,
Damianus, eiusdem Regis contemporaneus scriptum reliquit; Absarenses Dalmatas, uti Regi Slavo subditos, Slavonici Regni partem esse
venditas, post huius
obitum Barbara Sigismundi Imperatoris et Regis uxor, nomine sacrae Coronae, tenuit;
come cosa (ut inquit
et in serie litterae S.
Slovinaç, Dalmatin; Slavone, Dalmatino; Illyricus,
ci.
Dalmata, ae.
Slovinska zemglja: Slavonia, Dalmatia: Illyricum, ci.
Dalmatia, ae. Macedonia, ae. etc.
Non mirari non possum hic, meris coniecturis impensum, Ioannem Lucium nostrum; nisi et
ipsius Opera,
Slovinaç, Dalmatin; Slavone, Dalmatino; Illyricus,
ci.
Dalmata, ae.
Slovinska zemglja: Slavonia, Dalmatia: Illyricum, ci.
Dalmatia, ae. Macedonia, ae. etc.
Non mirari non possum hic, meris coniecturis impensum, Ioannem Lucium nostrum; nisi et
ipsius Opera, suggestis novis editionibus, depravata, auctoris sensum
Histriam et Liburniam atque Dalmatiam, exceptis maritimis Civitatibus, dominium
extenderat; quod tamen posteris suis tenendum neque testamento reliquit; qui Ludovico
Galliam, Carolo Germaniam, Pipino Italiam
In Tabulis etiam Geographicis, /De Regno Dalmatiae et Croatiae/ nomini Latino affectatur
Lucius; nam, ut in Prima nullius Dalmatiae meminit, in Secunda, recentiorem a
Titio ad Neronem et in Tertia ad Drinum educit: ita Quartae titulum apposuit;
Dalmatia post Imperii declinationem in Croatiam, Serviam et Dalmatiam ipsam distincta:
ubi (cum priores tres Illyrico nomine recte inscripserit, nec in ipsa Tertia Dalmatiam per
Liburnos extenderit) Illyricum, non Dalmatia,
in
titulum apposuit;
Dalmatia post Imperii declinationem in Croatiam, Serviam et Dalmatiam ipsam distincta:
ubi (cum priores tres Illyrico nomine recte inscripserit, nec in ipsa Tertia Dalmatiam per
Liburnos extenderit) Illyricum, non Dalmatia,
in Croatiam, Serviam et Dalmatiam distinctum asscripturus erat.
Tandem in Quinta, Croatia Maritima nuncupata, Dalmaticum nomen inter Adriae Insulas, a patrio solo exulaturum,
relegat.
Admiratione demum
et Serbia aliquando Imperium Orientale cognoscebat; cum et haec
Bulgariae contermina Croatorum gens
/Anno 1019./ Cedreni testimonio sufficiente.
Sed ne ulterius Ioannis Lucii, erga Italum Romanumve in Dalmatia nomen affectatis nimium
coniecturis, diutius replicandis, immorer: ne tot
(inquam eiusdem
2. capite 15./
Papafava, patricius Venetus, in historia de situ Carniolae et Carintiae, pag. 63.
Franciscus Patricius natus est Andetrii seu Clissii
Ex Clisii. in Dalmatia, dioecesis Spalatensis. Hic doctissimus vir admirabilis ac portentuosi ingenii fuit. Floruit tempore Clementis VIII. pontificis maximi in archilyceo Romano publicus philosophiae professor. Sic
nunquam in unum cogi potuerunt quo hostibus regni communibus viribus
resisti potuisset.
§XIX.
Obrovacz, ubi Croaticum solum iam mare attingit, Dalmatia Veneta Regimen Licanum ambit. Cum Venetis nullus exstat commercialis tractatus, sed is quidem hac parte ne obiectum quidem aliquod habere potest. Facto ipso Generalatus Carolostadiensis eam cum Venetis habet relationem, quod e Dalmatia Veneta triginta circiter millia Dalmatici vini quotannis in illum inferantur quodve viciniores Licani in hyeme animalia sua ex alpibus Croatiae in adiacentes Dalmatarum Veneticorum planities erga stipulatum censum pro pascuo depellant ea ferme ratione, qua id Transylvani in
cum iis adminus exteris Provinciis ad favorabilem Politico
Commercialem Relationem ponatur, in quas superflua sua Producta commodissime
devehere potest.
§.19. Uti nec cum Dalmatia Veneta.
Dalmatiam Venetam confinium Carlostadiense aliqua, sed exigua parte
contingit, vigetque ea inter utriusque Status Incolas Physica
communicatio ut e Dalmatia Veneta 60 circiter millia
§.19. Uti nec cum Dalmatia Veneta.
Dalmatiam Venetam confinium Carlostadiense aliqua, sed exigua parte
contingit, vigetque ea inter utriusque Status Incolas Physica
communicatio ut e Dalmatia Veneta 60 circiter millia Urnarum Vini
Dalmatici in Carlostadiensem Generalatum quotannis inferantur, e converso
confiniarii Regiminis Licani Animalia e suis Alpibus in Dalmatarum Venetorum
planities in hyeme erga
5.
Margus. Aliqui volunt hanc urbem fuisse in Pannonia, aliqui in Illyrico, atque ideo
Murgum idem esse ac Mucrum. Hinc Auctor Chronici Norimbergensis et Hieronymus Heninges,
probant Carinum apud Mucrum sive Mucarum in Dalmatia fuisse acie vietum. Mucarum autem
juxta Farlatum II. (362) idem est ac Macarasca nostrorum temporum.
6.
Carinus bello victus, tum in Pannonia, tum in Dalmatia, Narbonam, idest
apud Mucrum sive Mucarum in Dalmatia fuisse acie vietum. Mucarum autem
juxta Farlatum II. (362) idem est ac Macarasca nostrorum temporum.
6.
Carinus bello victus, tum in Pannonia, tum in Dalmatia, Narbonam, idest Naronam, quae
sua patria erat, confugit, et suos excitavit, sed a Diocletiano iterum devictus bellans
cecidit. Farl. II. 362.
7.
Diocletianus vicit
Toma Arhidakon (1200-1268) [1268, Split]: Historia seu cronica Salonitanorum atque Spalatinorum pontificum, versio electronica, Verborum 40426, ed. Olga Peric [genus: prosa oratio – historia] [numerus verborum] [thomas-hist-salon.xml].
Madijev de Barbazanis, Miha (c. 1280 - post 1358) [1358]: De gestis Romanorum imperatorum atque pontificum, caput XV, versio electronica, 471 verborum, ed. Ivan Lucic [genus: prosa oratio - historia] [numerus verborum] [madijev-m-dgrip.xml].
Pavlovic, Pavao (1347-1416) [1371]: Memoriale, versio electronica, Verborum 12550, ed. Ferdo Sisic [genus: prosa oratio - chronica] [numerus verborum] [paulo-p-memoriale.xml].
Hrankovic, Dujam (m. 1422) [1405, Nerezi Braciae]: Braciae Insulae Descriptio, versio electronica, Verborum 899, ed. Vedran Gligo ; Hrvoje Morovic ; Karlo Kadlec [genus: prosa oratio - descriptio] [numerus verborum] [hrank-d-bracia.xml].
Sizgoric, Juraj (c. 1445-1509?) [1487, Sibenik]: De situ Illyriae et civitate Sibenici, versio electronica, Verborum 3721, ed. Veljko Gortan [genus: prosa oratio - descriptio; prosa oratio - chorographia] [numerus verborum] [sisgor-g-de-situ.xml].
Bozicevic Natalis, Frano (1469-1562) [1497]: Francisci Natalis Carmina, versio electronica, 3135 versus, verborum 19055, ed. Miroslav Marcovich [genus: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma] [numerus verborum] [natalis-f-carmina.xml].
Brodaric, Stjepan (1490-1539) [1505]: Epistulae, versio electronica., Verborum 166, ed. Petrus Kasza [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [brodaric-s-epistulae.xml].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518, Augsburg]: Oratio Tranquilli Parthenii Andronici Dalmatae contra Thurcas ad Germanos habita, versio electronica, 35 versus, verborum 5015, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - oratio] [numerus verborum] [andreis-f-thurc-germ.xml].
Posedarski, StjepanStephanus Possidarski (floruit 1520.) [1519, Rim]: Oratio habita apud Leonem Decimum, Pontificem Maximum, pro Domino Joanne Torquato Comite Corbaviae defensore Crovaciae (1519), versio electronica, 6 versus, verborum 766, ed. William Roscoe Thomas Roscoe [genus: prosa oratio - oratio; poesis - epigramma] [numerus verborum] [posedarski-s-oratio.xml].
Crijevic Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1520]: Commentariolus de origine et incremento urbis Rhacusanae, versio electronica, Verborum 5404, ed. Vladimir Rezar [genus: prosa oratio – historia] [numerus verborum] [tubero-comm-rhac.xml].
Crijevic Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522]: Commentarii de temporibus suis, versio electronica, Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, ed. Vladimir Rezar [genus: prosa oratio - historia] [numerus verborum] [tubero-comm.xml].
Bucinjelic, Miho (1479 - c. 1550) [1524, Dubrovnik]: Epistula ad Gerardum Planiam, versio electronica, Verborum 2445, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [bucinjelic-m-epist.xml].
Pribojevic, Vinko (mortuus post a. 1532) [1525, Hvar]: Oratio de origine successibusque Slauorum, versio electronica, verborum 14680, ed. Veljko Gortan [genus: prosa oratio - oratio; poesis - epigramma; poesis - carmen] [numerus verborum] [pribojev-v-or.xml].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1532, Venecija; Bec; Bec; Bec; Venecija; Venecija; Venecija; Trogir; Rab; Sarvar; Venecija; Trogir; Bakar; Sarvar; Trogir; Sarvar; Trogir; Venecija; Trogir]: Epistolae ad Thomam Nadasdinum, versio electronica, Verborum 5603 (pro tem), ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [andreis-f-epist-nadasd.xml].
Kruzic, Petar (m. 1537) [1532, Klis]: Petrus Crusich comes Clissie et Lepoglave Clementi papae VII, versio electronica, Verborum 990, ed. Bessenyei Jozsef [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [kruzic-p-epist-1532-08-28.xml].
Utjesenovic-Martinuzzi, Juraj (1482-1551) [1547, Varadin]: Frater Georgius episcopus Varadiensis cardinali Alessandro Farnese, versio electronica, Verborum 897, ed. Bessenyei Jozsef [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [utjesenovic-j-epist-1547-02-07.xml].
Vrancic, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558, Vienna]: Antonio fratri epistula, versio electronica, verborum 282, ed. Laszlo Szalay [genus: prosa - epistula] [numerus verborum] [vrancic-m-epist-1558-05-25.xml].
Vrancic, Faust (1551-1617) [1575]: Vita Antonii Werantii, versio electronica, 51 versus, verborum 606, ed. Martinus Georgius Kovachich [genus: prosa oratio - vita] [numerus verborum] [vrancic-f-vita-ant.xml].
Mladinic, Sebastijan (c. 1561 - c. 1621) [1590]: Vita beati Ioannis episcopi Traguriensis, versio electronica, Verborum 4659, versus 746, ed. Mladen Ivanisevic [genus: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - ode; prosa - epistula - praefatio] [numerus verborum] [mladinic-s-vita.xml].
Zavorovic, DinkoSuricevic, Toma (1540-1608; floruit 1602) [1602]: Praefatio et epistulae in libris de rebus Dalmaticis, versio electronica, Verborum 876, ed. Iva Kurelac [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [aa-vv-praef-epist-rebus-dalm.xml].
Levakovic, Rafael (o. 1597 - o. 1650) [1639]: Ad Benedictum Uinkouich episcopum epistulae XI, versio electronica, Verborum 6550, ed. Sime Demo [genus: prosa oratio - epistula] [numerus verborum] [levakov-r-epist.xml].
Gradic, Stjepan (1613. — 1683.) [1670]: De vita, ingenio, et studiis Junii Palmottae, versio electronica, 3196 verborum, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa - vita] [numerus verborum] [gradic-s-palmottae-vita.xml].
Belostenec, IvanGlavinic, SebastijanAnonymus (1593./1594. - 1675) [1675]: Gazophylacii dedicatio et prologus, versio electronica, 3558 verborum, 12 versus, ed. Damir Boras [genus: prosa - dedicatio; prosa - epistula; prosa - prologus; prosa - paratextus; poesis - epigramma] [numerus verborum] [belostenec-i-gazophylacium-ded.xml].
Rogacic, Benedikt (1646 - 1719) [1690, Rim]: Proseucticon de terraemotu, 300 versus, 1974 verborum, ed. Gorana Stepanic [genus: poesis - epica; poesis - carmen] [numerus verborum] [rogacic-b-proseuct.xml].
Ritter Vitezovic, Pavao (1652–1713) [1700, Zagreb]: Croatia rediviva, versio electronica, 68 versus, verborum 7054, ed. Zrinka Blazevic [genus: prosa oratio - historia; poesis - elegia] [numerus verborum] [vitezov-ritter-p-croatia.xml].
Dumanic, MarkoBernardi, Jerolim (1628-1701; oko 1688-1773) [1701]: Synopsis virorum illustrium Spalatensium, versio electronica, verborum 6745, versus 158, ed. Bratislav Lucin [genus: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - catalogus virorum] [numerus verborum] [dumanic-m-synopsis.xml].
Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1790]: Operum omnium tomus III, versio electronica, Verborum 71764, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skrl-3.xml].
Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1791]: Descriptio physico-politicae situationis Regni Hungariae, editio electronica, Verborum 26295, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skerle-n-desc.xml].
Skrlec Lomnicki, Nikola (1729-1799) [1791]: Status actualis oeconomiae publicae, versio electronica, Verborum 39967, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [skerle-n-status.xml].
Cobarnic, Josip (1790-1852) [1835, Split; Zadar; Makarska]: Dioclias carmen polymetrum, versio electronica, Versus 2345, verborum 17608, ed. La Redazione del Bullettino di Archeologia e Storia Dalmata [genus: poesis - epica; poesis - carmen; prosa - vita; prosa - praefatio; prosa - adnotationes] [numerus verborum] [cobarnic-j-dioclias.xml].
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se voditelju projekta.