107 EXPLICATIO.

Hebraeorum seniores tradunt, quod fuerit apud eos quaedam talis antiquitus laudabilis observatio, at non omni aetati omnis Scriptura vel legenda vel discenda committeretur, pro eo, quod non expediret omnes omnia cito discere: quia nec capere possunt omnes omnia, et idcirco laedi eos potius,quam iuvari, si nondum capaces, ea quae sunt profundiora cognoverint. Sed caetera quidem omnia, quorum etiam historica narratio improbabilis non est, a puero statim discunt. Eas vero scripturas, quae vili indumento literae preciosa intrinsecus contegunt Sacramenta, nulli ante vigesimum quintum annum discere, aut etiam scire committitur. Quod scilicet sit hoc velut munus quoddam propositum virtutis his, in quibus ad illud aetatis et vita probabilis, et ornatus morum, et intelligentiae capacitas apparebit: qui utique iam valeant bene et confidenter ascendere ab inferioribus literae ad superiora spiritus excelsa. Hieronymus ubi supra: Hebraeorum, inquit, probatur traditio, quod nisi quis apud eos aetatem sacerdotalis ministerii, id est, tricesimum annum impleverit, nec principia Geneseos, nec Cantica canticorum, nec Ezechielis exordium et finem legere permittitur, ut ad perfectam scientiam et mysticos intellectus plenum humanae naturae tempus accedat.

Quosdam libros Ecclesia in Canonem librorum sacrorum non recipit: eos tamen qui eorum librorum auctores dicuntur, vener antur. August. 18. de Civit. Dei, cap. 38.

EXPLICATIO.

Ante illud grande diluvium noster utique Noe patriarcha, quem prophetam non quoque immerito dixerim. Siquidem ipsa area quam fecit, et in qua cum suis evasit, prophetia nostrorum temporum fuit. Quid Enoch septimus ab Adam, nonne in Canonica epistola Apostoli Iudae prophetasse praedicatur? Quorum scripta ut apud Iudaeos, et apud nos in authoritate non essent, nimia fecit antiquitas, propter quam videbantur habenda esse suspecta, ne proferrentur falsa pro veris. Nam proferuntur quaedam quae ipsorum esse dicuntur, ab eis, qui pro suo sensu passim quod volunt, credunt. Multa enim sub nominibus Prophetarum, et recentiora sub nominibus Apostolorum, ab haereticis proferuntur. Sed ea castitas Canonis non recipit: non quod eorum hominum qui Deo placuerunt, reprobetur authoritas: sed quod ista esse non credantur ipsorum. Nec mirum debet videri, quod suspecta habentur, quae sub tantae antiquitatis nomine proferuntur.

Sacra scriptura quosdam libros citat, qui tamen non inveniuntur in Canone: cuius rei causa non liquido constat. August. 18, de Civit. Dei, cap. 18.

EXPLICATIO.

In ipsa historia regum Iudae et regum Israel, quaeres gestas continet, de quibus eidem scripturae Canonicae credimus, commemorantur plurima, quae ibi non explicantur, et in libris aliis inveniri dicuntur, quos Prophetae scripserunt. Et alicubi eorum quoque Prophetarum nomina non tacentur: nec tamen invenitur in Canone, quem populus Dei recipit.

Mos est Scripturarum et utique celeberrimus, uti his verbis, In diebus illis: non solum cum ad praeteritam narrationem aliud tempus adiungitur, verum etiam cum illa narrat, quae post multorum annorum spacia contingunt. Chrysost. Homil. 10, in cap. Matth. 3.

EXPLICATIO.

Cum in monte Oliveti resideret Dominus, et accedentes ad eum solicite discipuli, de captivitate Hierusalem, deque ipsius sciscitarentur adventu: et certe nostis, quam grandi hoc tempus medio dividatur, cum de urbis subversione dixisset, sermonemque de his disputans terminasset, iamque ad dicendum de mundi fine transiret: Tunc, inquit, haec vel illa erunt. Dicendo autem Tunc, non utique tempora quae plurima erant a se discreta, coniunxit: sed illud tantummodo quo eventura erant, tempus notavit, dicens: In diebus illis. Non enim quasi continuo haec secutura monstraret, His posuit: sed Illis, inquit, diebus, in quibus certe ista contingerent.

Vide regulam de vocibus metas significantibus.

Significatio Scripturae sacrae, quae non videntur necessaria, indaganda est solertilectori. Augustinus contra Faustum, lib. 2.

EXPLICATIO.

Si quis nostrum, qui Hebraeas literas ignoramus, id est, ipsos vocum characteres, videret eas in pariete conscriptas honorato aliquo loco: quis esset tam excors, ut eo modo pictum parietem putaret, ac non potius intelligeret scriptum: ut si legere non valeret, non tamen illos apices aliquid significare dubitaret? Ita prius illa omnia quae sunt in veteri Testamento Scripturarum sanctarum, quisquis non perverso animo legerit, sic oportet moveatur, ut aliquid ea significare non ambigat.

Hanc consuetudinem in pluribus locis Scriptura conservat, ut Hebraicum nomen cum interpretatione sua ponat. Hieron. in cap. 4, epist. ad Galat.

EXPLICATIO.

Bartimaeus filius Timaei, Aser divitiae, Thabita Dorcas. Et in Genesi Mesech vernaculus, Abba pater, et caetera his similia.

Mos est Scripturarum, semper adversis laeta subiungere: et postquam tristia comminatus fuerit, ad poenitentiam eos quos terruit, provocat. Rursus negligentes et volentes agere poenitentiam, comminatione deterret, ne bonitas Dei induret cor nostrum. Hieron. 2. Comment. in Oseae cap. 5. et 6. Comment. Esatae cap. 16.