58. Nenia ad Petrum Petrarcham, in extremis laborantem
Imbribus uda piis spargebam lumina tristis
Nuper ad aegrotum corpus, amice, tuum.
Tu modo certa tuae stringebas limina uitae,
Heu tibi fatiferae quae statuere deae.
Et modo maesta mei tandem suspiria cordis
Excipis, inuito lumine quemque notans.
Dulcis amor tibi erat nostros cognoscere fletus,
Sed tamen incassum, membra grauante malo.
Mors aderat Stygio cum remige saeua, profundus
Et sopor, exesa cum face dira soror.
Astiterat comitum fidissima turba, sorores,
Mater et heu fratris pectora cara tui.
Astiteramque tibi pro caro pignore matris
Ipse ego, qui socius, qui tibi frater eram.
Hi lacrimis, gemitu, summissa uoce profusis
Questibus obruerant teque tuumque torum.
Ast ego uoce magis complebam tecta, remissis
Ordinibus, mens ut rapta dolore solet:
"Quo fugis? - exclamans; - patrias ne desere sedes;
Moenia neu studiis consolidata tuis!
Quis remanet iusti custos, seruator honesti?
Quis pius aut constans, ore disertus erit?
Te sine, Petre, decus mutum, facundia nusquam;
Gloria nodosi te sine nulla fori.
Orba iacent sine te Musarum numina; Phoebo
Sordet inauratam sollicitare chelym.
Vrbis adaucta tuae seruasti moenia prudens:
Quassa cadunt humeris exonerata tuis.
Heu domus alta ruit, domus inclinata recumbit;
Quo fuerat maior, hoc erit illa minor.
Quid faciam sine te? Facient quid cetera: matres,
Maesta parens, comites innumerusque cliens?
Omnia te meritis lacrimarum fontibus urgent,
Et crepitant flammis ultima dona tuis.
Martia non tantum defleuit Roma Camillos;
Pompeios, Brutos Aemiliumque Numam.
Hectoreum corpus tantum cum fregit Achilles,
Laomedonteae non doluere nurus,
Turba tuas quantum lugebit moesta fauillas,
Concipiet quantam mentis amaritiem."
Haec ego. Tum tacitis respondet uocibus ille:
"Quid quereris? Fletus comprime lora tui!
Credideras forsan per saecula uiuere cunctos
Semper et in terris terrea membra fore?
Nil facis! Euge meam tandem uexare quietem
Desine; cuncta trahunt quae sibi fata, sequor.
Falleris. Atra suis mors omnia uersat habenis:
Illa rapit iuuenes et rapit illa senes.
Diuitis unda Tagi non illam frangit, Orontis
Balsama, non flauo lumine chrysolithos.
Illa nec ostrinas uestes nec curat honores,
Sed ruit in quemquam dentibus atra feris.
Hanc timet innocuus, nocuus pauperque beatus;
Stemmate conspicuo, sit licet ortus humo.
Omnia sub caelo quae sunt, obnoxia fatis
Nempe iacent: nulli parcit amara dies.
Lege reguntur aues, pecudes; lex orbe gubernat
Cuncta: deum leges me uoluere mori.
Mortuus uel Libyae Mauors, qui castra subegit
Martia, qui totiens contudit Ausonios;
Croesus ad auriferas et qui se contulit oras:
Vincere diuitiis non ualuere necem.
Herculis altus honos periit, cum Caesare Magnus:
Vrnula parua capit nomina tanta ducum."
Dixit et obliquans oculos cum uoce premebat.
Pallidus ora tamen paucula uerba dedi:
"Vade per Elysios duce sacra Virgine campos;
Numina fausta tua sint precor officio!
Ver tibi perpetuum, uernantia semper inundent
Prata nec irriguis sit procul humor aquis;
Turba tuos uado nympharum flore capillos
Componant uiolis purpureisque rosis.
Vrna crocos graciles fundat tibi semper, amomum,
Cinnama nardino cumque liquore fluat.
Dent tibi fata manu facili conuellere ramum,
Quoi nimium splendent flaua metalla, precor.
Vt melius, sedes sacer intrature beatas,
Accipias uitae praemia casta tuae.
Vade nec horrendas tenebrosi gurgitis undas,
Nec Phlegethonteas sis aditurus aquas.
Quandoquidem nostro te subtrahit inuida collo
Sors, inimica meum cum rapit hora decus:
Vade, sed immemorem cari ne gratia fratris
Arguat e superis te rediise mei.
Accipe parua mei testantia munera amoris,
Frater ut a fratris nomine missa legat."