51. de aduentu Petri Cyppici, patricii Spalatensis, hecatonstichon
Buxea multiforas nunc nunc age, tibia, uoces
Concine; Threiciis concordent aurea neruis
Plectra; coronato prodeas, cantator Apollo,
Vertice, non humeris desit genialis amictus
Purpureis, Phrygiae sed habens contegmina pallae.
Talis ades, celsi qualis ueneranda Tonantis
Exhilaras sacro nitidus conuiuia cantu.
Eia age Castalio coeant e fonte sorores
Sicelides, nimio quatiant age uerbere terram.
Applaudantque simul iuuenes puerique puellae
Et matrona, graues uultus sed ponat opertae
Frontis ac obductas hilarent pia carmina rugas.
Permutentque genas tantum dum munera diuis
Rite celebrati reddantur debita uoti.
Dum niuei centum maculentur caede iuuenci,
Dum tibi turicremis cumulentur cinnama flammis,
Iupiter, astrigeri residens qui uertice Olympi
Cuncta regis, decimum prospectans lumine mundum;
Qui mare ueliuolum, terras qui lege gubernas
Perpetua et liquidus quicquid complectitur aether.
Quod Petro dilecta suum remeasse penatum
Limina, quod reduci licuit tetigisse carina
Optatos patriae portus, dulcissima natos
Pignora facundi constringere pectora fratris
Moribus et nulli cessurae coniugis almam
Conspicuamque fidem, superat quae nobilis omnes
Hesperias Graiasque nurus probitate decori
Corporis. Hanc niueam contendat quisque Lacaenam
Esse, peregrinis tamen at remorarier oris
Nil timuit placidi constans reuerentia Petti.
Nec timuisse procos decuit telasque retextas
Coniugis absentis. Felix cui casta pudicum
Praeseruat fortuna torum taedasque iugales,
Seu licet ad Gangem, gelidas seu tendat ad arctos,
Vel super Hesperiae loca disiunctissima Thules,
Amne Canopaeo uel qua fluit aequore Nilus.
Nulla timoris erit spiritus in pectore fixa
Composito, nullis libeat mihi ponere lustris
Temporibusue modum semper tibi fida manebit
Vxor, amica tuae seruabit munera uitae.
Nec properare domum fama cogeris iniqua:
Eximium patriae decus et generosa nepotum
Gloria, Petre, tuum, properauit publica gressus
Cura tuos, propriae postponens munera causae.
Dum miseris conferre putas, dum quaeris amicis
Obsequium patriam firmo munimine fulcis
Dumque tuam, dignis patriae te quisque parentem
Laudibus ad summi perducit sidera caeli.
Perducantque precor uicturi semper in aeui
Saecla. Nec immerito: quis enim grauitate Catonis,
Religione Numae, Bruti pietate perennis
Moribus aut Laeli meruit maiora diserti.
Num Ciceronis honos, diui num Caesaris almum
Nomen, an excelsi praestantia clara Metelli
Tot meruere, sacrae quot habet praeconia laudis
Noster Amyntorides, nostri prudentia Iani,
Qui ratione moues geminas in uertice frontes,
Praeteriti retinens quicquid praecesserit aeui
Quicquid et est subita uenturum clade repellis.
Ingenio uoluens quid sit tolerare, negandum
Quidue, per aduersos truculenti numinis aestus
Magnanimus calcas, sapienti corde refrenas
Fumiferos animi motus tenebrosaque mentis
Damna, sub Hectoreo possunt si talia cerni
Pectore. Tot oculi tibi sunt, quot, maxime, summis
Rebus agis, cauda, quot habet Iunonius ales;
Clara serenato fulgent quot sidera caelo,
Littore Mygdonio numerantur quotue lapilli.
Non amor aut odium certant, non muneris in te
Praemia, uaniloquae non fallax gloria pompae,
Non dolus aut dubiam lacerantia fulmina mentem;
Ast honor et pietas, cordato pectore uirtus
Nobilis, egregium decus et ueneranda deorum
Religio placidi simul et mens conscia recti.
Qua soleas, iusta perpendens omnia lance,
Soluere quid deceat, turpi quid distet honestum,
Quid sumus et quantos humana negotia motus
Exagitant, - scelus oh! - uariat quam caeca rebelles
Alternans fortuna uices, quo turbine fertur
Vita hominum, breuibus nimium conclusa diebus.
Quis modo diuini memoret reuerenda Platonis
Dogmata? Num Samii docuerunt talia uatis
Scripta? Stagireo num sunt haec digna magistro,
Quae tibi longa dedit rerum experientia, longus
Vsus et ex summis prudentia condita libris?
O quantum et quotiens felix, o mente benigna,
Qui procul amota causas caligine rerum
Perspicis, heroas contemnens, sceptra, tyrannos,
Diuitias Fului uel crimina sacra Metelli.
Hoc melius quam si Gadibus remeare subactis,
Litus ad Eoum properes, Rhodopeia Martis
Regna, simul Babylon, uel quae spolianda trophaeis
Ausoniis inuicta manet; si sub iuga mittas
Tot populos, quot Roma suis submisit alumnis
Martia. Praecipui sunt haec monumenta triumphi
De propria uirtute suos quod quisque parentes
Subleuat ac titulos statuat non caede rubentes,
Vrbibus euersis non ui neque fortibus armis,
Laude sed aeterna, facis ut, meritisque togaque,
Nestoreos Phrygiosque precor uicturus in annos.