In Esaia scriptum est: Pręparata est ab heri Topheth; ab heri, hoc est, a principio; Topheth autem interpretatur gehenna pauoris uel ampla poena uitę stultorum, ut per hoc intelligas et horrorem loci et immensitatem poenarum. Deinde sequitur: A rege pręparata, profunda et dilatata, ut scilicet capax esset multorum, quoniam multi sunt uocati, pauci uero electi, si illorum, qui uocati sunt, numero comparentur. Idem propheta poenę quoque genus indicat, dum subdit: Nutrimenta eius ignis et ligna multa; flatus Domini, id est diuina iustitia, sicut torrens sulphuris succendens eam. De hoc alibi idem ait: Et conuertentur torrentes eius in picem, et humus eius in sulphur. In iis quidem partim fomenta ignis apparent, partim grauitas foetoris. Et erit — inquit — terra eius in picem ardentem nocte et die; non extinguetur in sempiternum, ascendet fumus eius a generatione in generationem, desolabitur in secula seculorum. Quomodo desolabitur in secula seculorum, si res, quę desolantur, minui et deficere soleant et ad nihilum redigi? Alia ergo conditio infernalis foueę erit, quę et ardendo desolabitur et nunquam ardere desinet perpetuęque combustioni perpetuo sufficiet. Nec ignis extingui nec ipsa consumi poterit. Et non erit — inquit — transiens per eam; quia fortasse ignei torrentes illi uel ubique aduersi et occursantes nequitię spiritus transitum denegabunt uel aliter: Non erit transitus, ita ut inde exire possit, dicente propheta: Congregabuntur in congregatione unius fascis in lacum, et claudentur ibi in carcere. Carcer ergo nunquam aperiendus homines demonesque pariter continebit inclusos, obstructo omni exitu portis ęreis uectibusque ferreis ac seris sempiternis. Hinc igitur idem propheta ait: Et possidebunt eam onocrotalus et ericius, et ibis et coruus habitabunt in ea. Per hęc sane animalia, quę in Deuteronomio

inter immunda censentur, homines peccatores designat flagitiorumque immunditia pollutos. Postea infert: Et erit cubile draconum, et pascua struthionum. Et occurrent demonia, onocentaurus et pilosus clamabit alter ad alterum. Ibi cubauit lamia et inuenit sibi requiem. Ibi habuit foueam ericius, et nutriuit catulos, et circumfodit, et fouit in umbra eius. Illuc congregati sunt milui, alter ad alterum. Miluus quoque ex immundis est. Draco uero diabolus est, ut in his etiam bestiarum uocabulis peccatores et simul improbos spiritus intelligamus. Quod autem ait: Inuenit sibi requiem, non requiem significat, qua finitur labor, quia ibi nulla laboris quies est, sed quia sedes domiciliumque non mutatur. Semper enim in tenebris, et in igne, et in foetore, et in tumultu, et in luctu, et in omnibus miseriis poenisque permanebunt. Vnde concludens propheta dicit: Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem*corr. ex generatione et generationem habitabunt in ea.