Welcome to PhiloLogic  
   home |  the ARTFL project |  download |  documentation |  sample databases |   
Starck, Wolfgang; 1554/55–1605 (1554/55–1605) [1606], Catharina Tragoedia, versio electronica (), 1973 versus, Ed. Tilg, Stefan [word count] [starck-w-catharina].
Previous Section

Next Section

Actus Secundus
Argumentum
Ere: Altera pars abitum Catharinae monstrat ad aras
Apidis, infandos ubi damnat Caesaris ausus,
Cui genus et stirpem dum pandit, clauditur antro.
Verum eccam ipsa diva, mihi abeundum est.
Actus II. Scena 1 Nutrix – Catharina – Oeconomus – Chorus uterque
Itane, o alumna, fixa stat sententia?
Itane ad tyrannum temet ipsum conferes?

-- --

Cat: Certum est tumentem voce coram carpere.
Nut: Nos debiles, fragiles, inermes faeminae,
Quid possumus contra furorem Caesaris?
Hoc suadeo, tu consilium altricis proba,
Ut dum patrantur sacra nefanda Osiridi,
Secreta solae inter domus penetralia,
Quod quimus unum, rite fundamus preces!
Cat: Emensa spes si viribus nostris foret,
Spe decidissem et cepta damnassem prius:
Sed cum potente spes mea nitatur deo,
Sperare possum quidlibet tali auspice.
Nut: Tentare Christi numen audax non times?
Virgo tenella facinus insolitum apparas?
Cat: Per vilia Christus magna semper conficit,
Demissa tollit, deprimit sublimia.
Holofernis olim sustulit Iudith caput,
Matrona vilis, magna sed soli deo.
Cur non puellas temporis nostri aemuler?
Agnetis, Agathes, Luciae victoriis
Trinacria tellus gaudet et palmas canit.
Animum tyranni frangere, non arma expeto.
Nut.: Domantur arma saepe, saepe animus nequit.
Si pergis istuc, pectus irati ducis
In te repertas mortis exquiret cruces, 315 rite] Cf. A 209. 305 clauditur antro] Boeth. cons. 3 carm. 2,18. 309] A 217. 310–25] A 205–09, 222–31. 327sq.] BM 1,340–344 Cur non, quae pertulit Agnes, / Ipsa feram? Cur non Agathes imitabile fatum? / Lucia, cuius erat neque mens neque fortior aetas, / Vicit. Et istarum felix Trinacria palmas / Vidit. 329–36] A 232–40. 303–05] dact. hexam.
Flagrisque rectam terror incesset fidem.
Cat.: At ferre Christo mortis optandae decus
Sola est voluptas, mentis huc ardor vocat.
Animos virorum suscitabo foemina.

-- --

Alumna, si te cogeret necessitas,
Vota adiuvaret caelitus vis numinis.
Iam temere cum labaris in periculum,
Quid, filia, dicam? Quomodo excusem, obsecro?
Cat: Dilecta nutrix, quam veneror matris loco,
Necessitatem non vides? Nec finis est:
Scopus hic tyranni, ut Christianos vel necet
Vel ad colenda idola fraude pertrahat.
Iam Christiana charitas hoc exigit,
Ut coner exemplo praeire civibus,
Quae dignitate praeeo, et iram Caesaris
Lenire. Quo possum, aggrediar molimine.
Agitur salus quamplurimorum. Nut: Sed tua
Unius instar plurimorum est. Cur te gravas
Reginam alieno pondere? Cat: Quidquid gloriae
Christi propinquum, non alienum indico.
Christine patiar obliterare nomina
Et pristinos cultus novari daemonum?
Absit, recidi potius hoc optem caput!
Oec: Generosa virgo, domina clementissima,
Quae semper ardes coelitus et terrestria
Spernis, benignis auribus verba excipe:
Homines id unum sollicitis quaerunt modis,
Ut nobilis ullo tempore ne stirps concidat.
Stemma Lagidarum in te quiescit ultimam,
Haeresque nullus est aviti nominis.
Quid ergo vitae prodiga interitum tuum

-- --

Gentisque cladem regiae non pensitas?
Ah parce, virgo, parce tibi et propagini,
Restitue quondam sobole lapsuram domum!
Cat: Stirps illius non interit, cui Christus est
Loco parentum, filiorum, affinium.
Quicunque gaudet Christiano sanguine,
Habet omnia. Vana cura stirpis exulet!
Nut: Ratione nil proficimus, ad te, filia,
Iam vertimus preces: preces ne despice! 341] C om. personam. 336] A 24, 240. 362] Ov. met. 6,239 aviti nominis heres. 363] Stat. Theb. 8,406 vitae prodiga virtus. Chorus uterque
Heu sors iniqua, dura
Regina nostra vades
Subitura lethum.
Cui nos malo reservas,
Domina o verenda?
O intuere fletus,
Lachrimas, querelas!
Nut: En, quotquot adsunt ex famulis, pariter suum
Produnt dolorem, lachrimant, plangunt, gemunt,
Omnesque genibus advoluti supplicant,
Ut mitiora cogites, et – dum licet –
Discrimini te subtrahas. Suspiria
Audin tuorum? Quem silicem non molliant?
Mollesce, alumna, te reserva patriae!
Cat: Agnosco amorem, quem loquitur nimius dolor,
Sed vestro amori Christi amorem praefero.
Omn: Tui miserere, domina, miserere omnium!

-- --

Cat: Ecquid doletis ceu morituram? Surgite!
Non moriar, ibo ad nuptias sponsi mei.
Nut: Quod ore verbum, filia, perplexum iacis?
Cat: Pro Christi amore occumbere est, sponsum DEUM
Sibi emereri. Nut: Quo pietas te provehit?
Quo numinis aestus abripit mentem? Ah, ita
Spe destitutos nos relinques, filia?
Iterum precamur: te reserva! Cat: Surgite!
Maerore quid me conficitis? Liceat deo
Caput immolare pro salute civium,
Quos immolare daemoni Caesar parat!
Oec: Si penitus obstinas mori, saltem iube
Nos ire comites et mori tecum! Cat: Satis
Cruoris una caede fundetur. Nihil
Opus famulorum pernicie. Nunc, ut mei
Christique sit memoria perpes, cuilibet
Argenteam dono crucem, ut quando ingruit
Necessitas, testemini hoc signo fidem. 382] Curt. 8,1,48 genibus advoluti orant. 388] B 743sq. 389] Cf. ad B 356. 394 Quo … provehit] B 700. 398 quid … conficitis] B 713. 373–79] cat. quatern. iamb. + hypercat. monom. iamb. (vel Reizianum). Chorus uterque
Nunc ite lachrimarum
Fluenta, rivi!
Dolor, dolor, meatus
Quaere, dolor ingens!
Iam iam propinqua letho
Regina vadet.
Regina vadet, eheu,
Nunquam videnda.

-- --

Cat: Non lachrimandi finis est? Valete iam,
Cum tempus erit, properabo sola ad Caesarem!

Actus II. Scena 2 Pharesbutus – Sacrificuli – Praeco – Maxentius – Strategus – Porphyrius – Grex militum – Catharina
Agite, o sodales, agite, adeste, ponite
Aram rotundam huc Apidi! Ut stet mollius,
Ubique flosculos deo substernite!
Locate sedem Caesari in partem alterum,
In alterum Augustae! Sed hem, praeco advenit,
Et Caesar aderit. Ite mecum, adducite
Apim deorum maximum, sanctissimum!
Pra: In publicum prodibit imperator, ut
Api litet hostias paratu regio.
Huc, advenae, incolae, mora nulla, accurrite,
Iuvate vestris vota votis Caesaris,
et dona ferte quisque pro modulo suo,
Pecuniosi magna, parvi pauperes!
Placet diis, benevola quod mens immolat.
Max: Quia tam secundis classis allabens fretis
Portum subivit et sine belli obstaculo
Tetigimus urbem hanc, magnus olim quam cavo
Dominator Asiae struxit Alexander sinu,
Par est diis auctoribus tanti boni
Grates referre, ut qui dederunt gloriam,

-- --

Opes, honores, imperium, haec firment mihi
Soli, subacta progenie Constantii.
Por: Firme tenentur regna, quae firmant dii 418 sodales] sodalis C. 434 cavo] cano C. 440 tenentur] tentur C. 428] A 133. 432–35] A 60–63, B 406–09. 439] A 74. 440sq.] A 265sq. 408–15] cat. quatern. iamb. + hypercat. monom. iamb. (vel Reizianum).
Merito colendi sumptibus regalibus.
Max: Hem vero, recta sacrificus prodit chorus
Gestatque nescio quem vitulum pompatice.
Sac.omn: Api, deorum maxime,
Aegyptiis in oris,
Api, deorum maxime,
Te pascet ipse Caesar.
Responsa fausta Caesari
Da, da, precamur, Api!
Pha: Auguste Caesar, qui deos potentia
Factisque adaequas, qui tuis virtutibus
Avos atavosque Caesares tantum praeis,
Quantum minora sidera Titan aureus,
Cui fortitudine cedit ipsus Hercules.
Max: Omitte laudes, pontifex, quas occidens
Oriensque novit mundus: in compendium
Dicta refer! Pha: Adventum tibi gratulor tuum
Pharias ad urbes primum, et ut placidus regas
Precor. Deinde, ut sacris adducti Apidis
Cum coniuge interesse ne fastidias.
Max: Augusta sacris Romuleae gentis vacat,
Domique peraget commodius. Mihi stat deo
Vestro litare publico cultu, ut patrem
Me gentium omnium fateantur subditi,
Qui subditorum adscisco ritus omnium.

-- --

Pha: Sic, imperator, sic tua sceptra coelites
Perpetua faxint! Max: Duc ad aram numinis!
Pha: Ecce in propinquo est Apis ille maximus.
Max: Quicunque sit, dum spondeat felicia,
Coletur! Pha: Huc ergo venerati accedite,
Et ter quaterque poplites submittite!
Inscende solium, Caesar, auspicabimur.
Pulsate laeti cymbola in laudem dei!
Cat: Christe, ausa dirige! Clam meis egressa sum,
Ut voce libera increpem Maxentium. –
Desiste, Caesar, rumpe cepta nefaria!
Max: Quis clamat adeo et nostra turbat orgia?
Str: Sibylla, credo, quaedam tuum affatum petit.
Max: Age, virgo, fatis si quod est omen meis
Mentemque Phoebus implet, huc expectora!
Humana non sunt ora, nec vultus tibi, 459 ut sacris] sacris ut C. 479 omen] omnen C. 444–59] 544–49. 450sq. qui … adaequas] B 1576. 455] A 106. 478–90] A 274–89. 444–49] quatern. iamb. + cat. quatern. iamb.
Satu videris edita immortalium.
Cat: Non ista, princeps, ora, nec vultum adspice,
Externa dona, quae caducus fert vigor,
Sed quae sonet mens, sola divini est capax.
Miror, potenti qui regis Romam manu
Orbemque totum, qui tuos alto premis
Hostes triumpho, nec subesse sustines,
Servile subdere pascuo vitulo caput
Et monstra colere innumera paene daemonum,
Deumque non agnoscere authorem tuum,

-- --

Qui coelum habitat mundi fabricator unicus.
Hic cum tibi fasces imperii, vires, opes
Larga benignitate contulerit, tamen
Ridetur abs te, temnitur ludibriis
Probrisque figitur. Cave, Caesar, impia
Ne fata mergant te profundo Tartaro!
Vindicta tarda est, sed gravior quo tardior.
Max: Nova, virgo, nobis mente miranda canis,
Non occupato discutienda pectore.
Finita postquam sacra, tuas querelas audiam.
Vos hanc remotas abdite in palatii
Partes, super istis plura donec scisciter.
Nunc, pontifex, sacra inchoata perfice!
Quid spondet Apis, quo rogandus ordine?
Pha: Tute, imperator, admove foenum deo!
Si gustet, omne quod iubes, edisseram.
O ter beatum millies et amplius,
Quam carpsit avide gramen e sacra manu!
Ingentia pollicetur Apis munera:
Subiecta magni regna mundi servient
Eritque princeps principum Maxentius.
Max: Audite et acclamate fausta, milites!
Gre: Vivat diu Maxentius, regnet diu!
Max: Regnumne stabile posteris firmabitur
Per saecla retro plurima? Pha: Apis annuit.
Max: Audite et acclamate fausta, milites!
Gre: Vivat diu Maxentius, regnet diu!
Max: Salvusne Romam perveniam? Pha: Apis annuit.

-- --

Max: Audite et acclamate fausta, milites!
Gre: Vivat diu Maxentius, regnet diu! 520 acclamate] acclamata C. 496sq. Cave … Tartaro] B 806sq. 499–503] A 322–26. 508] B 1993. 510sq.] B 842–44. 512 princeps principum] Cic. Flacc. 54. 513] 517, 520; B 846, 853, 857. 519 Salvusne … perveniam] B 855.
Max: Quia liberalis spondet Apis omnia
Nihilque negat votis meis, et me decet
Adversus Apim liberalem ostendere.
Age ergo, pontifex, pete, quod gratum deo!
Plura impetrabis quam petere ausis. Pha: Quae diis
Dantur, redeunt multiplici cum faenore.
Ante omnia, Caesar, Apis hoc sibi postulat
Concedi, ut omnes Christianos auferas,
Dein renoventur templa, quae longinquior
Solvit vetustas, Christiadum aut faex diruit.
Nobis ministris Apidos tandem iube
Census priores restitui. Sic fiet, ut
Honor augeatur numinis et sceptrum tibi
In sempiterna stabiliatur saecula.
Max: Nihil recusem. Christiadae faxo occidant,
Quicunque ad Apim praebituri pabulum
Non advolarint. Templa sumptu regio
Ubique restaurabo. Vobis gloriam,
Immunitates, iura, honores pristinos
Confirmo. Nunc Apim ad stabulum reducite,
Ut omne mistim vulgus illuc confluat!
Gre: Vivat diu Maxentius, regnet diu!
Sac.omn: Api deorum maxime
Aegyptiis in oris,
Api deorum maxime,
Te Caesar ipse pavit.
Responsa fausta Caesari
Dedisse gratulamur.

-- --

Max: Litatus Apis fausta nobis nuntiat,
Sed certa num sint ambigo: magicam iuvat
Artem experiri, qua mihi orbem vendico.
Mitte ergo milites cito, dux Porphyri,
Qui corda teneris execent infantibus
De Christiano sanguine ortis. Sic enim
Casus futuros rectius exploravero.
Por: Ad omne, Caesar, promptus obsequium feror,
Eaque, quam tu comprobas merito, fide.
At timeo, ne tibi plebis invidiam attrahas
Facto insolente. Max: Mihi hoc relinque, Porphyri,
Plebs oderit, dum metuat. Adhuc calentia
Cito adferantur corcula! Por: Ite, milites,
Facessite impertita magni Caesaris! 554] A 69. 557sq.] A 478, 480; B 867, 869.
Max: Da Apis alles großzügig verspricht und mir
Nichts abschlägt, ziemt es sich, dass ich mich ebenfalls
Dem Apis gegenüber großzügig erweis’.
Auf also, Priester, fordere, was dem Gott gefällt.
Mehr als du fordern magst, wirst du erlangen. Pha: Was
Man Göttern gibt, kommt mannigfach verzinst zurück.
Vor allem, Kaiser, fordert Apis dies für sich,
Dass du sämtliche Christen aus dem Wege räumst
Und man die Tempel drauf erneuert, die zu lang
Nun schon verfallen, die auch der Christenmob zerstört.
Gib schließlich Anlass, dass uns Apisdienern der
Besitz von ehedem zurückgegeben wird.
So wird des Gottes Ehre wachsen, deine Macht
Jedoch auf immerwährende Zeit gesichert sein.
Max: Nichts spricht dagegen. Alle Christen sollen fallen,
Die nicht, um Apis Futter zu gewähren, schnell
Hierhereilen. Überall werd’ ich die Tempel mit
Erlesener Pracht erneuern. Euch bestätige
Ich Ruhm, Erlässe, Rechte und die alten Ehren.
Führt Apis jetzt zu seinem Stall zurück, damit
Das ganze Volk vermischt hierher zusammenström’!
Sol: Es lebe lang Maxentius, er herrsche lang!
Alle Opf: Apis, der Götter größter du
im ganzen Land Ägypten,
Apis, der Götter größter du,
Dich fütterte der Kaiser.
Weil du ihm günst’ge Antwort gabst,
Bedanken wir uns freudig!
Max: Nach diesem Opfer sagt mir Apis Gutes an,
Doch zweifle ich, ob es auch sicher ist. Ich will
Magie anwenden. Damit nehm’ ich mir die Welt.
Schick also rasch Soldaten aus, Porphyrius,
Mein Führer, die das Herz von zarten Säuglingen
Der Christen aus dem Körper schneiden. So nämlich
Erspähe ich noch besser, was die Zukunft bringt.
Por: Ich stürz’ mich, Kaiser, so loyal, wie du zurecht
Mich kennst, sogleich auf alles das, was du mir sagst.
Doch fürcht’ ich, dass du mit der übertriebenen Tat
Den Volkszorn weckst. Max: Porphyrius, überlass das mir:
Das Volk soll hassen, wenn’s nur fürchtet. Bringe man
Die Herzen rasch, wenn sie noch warm sind, her! Por: So geht,
Soldaten, führt des großen Kaisers Auftrag aus! 544–49] quatern. iamb. + cat. quatern. iamb.

Actus II. Scena 3 Furor – Gloria mundi – Cupido
Deos deasque, Nilici orbis numina
Sic despici, sic negligi, sic abici?
Sic templa situ iacere faeda et squalida?
Sic sic caput segnis Galilaeus efferat
Supra Iovem Stygium, Serapium, Osiridem,
Galilaeus ille, qui pependit a cruce
Similis latroni? Sic deos premat, opprimat?
Per Cerberi trifaucis ora, per sacra
Hecates silenda, per coronam Belzebub,
Ulciscar hodie, vindicabo iniuriam!

-- --

Faxo, Furoris nomen ut factis probem.
Explebo tandem Christiano sanguine
Sitim, satiabor Christiano sanguine.
Hoccine tolerandum est, ut puella in Apidis
Sacra invehatur, unde questus noster est?
Haec Caesarem arguat? Haec palam fraudes, dolos
Technasque nostras explicet? Proserpinae
Mactabitur virgo cruciatu maximo.
Quid Gloria mundi cum Cupidine restitas?
Quo fine vos legavit huc rex Belzebub?
Glo: Finis scopusque Belzebubi hic scilicet,
Ut legibus Christi remittat nuntium.
Fur: Citius retrogradis labentur amnes cursibus,
Superba pestis quam semel arreptam fidem
Eiuret. Animus crescit inter praelia.
Glo: Non est adamante durior. Nos fleximus
Heroas ipsos, et quidem Christicrepos.
Tormenta corpus, blanditiae mentem edomant.
Fur: Infracta mente est. Glo: Dum memineris faeminam.
Fur: Quod ergo consilium tenetis abditum?
Cup: Ego telo amoris sauciabo Caesarem,
Ut nuptias ambire captet virginis,
Curasque vertat virginis a Christo ad torum.
Fur: Casso sagittam vulnere mittes, o puer,
Qui caecus arcum tendis et caecus iacis
In vulgus obvium tua tela. Caesari

-- --

Vis tantula ludus est. Cup: Potentiae meae
Quis hactenus mortalium ullus restitit
Nutritus inter divitias, luxum, otia, 586 retrogradis] retrogredis C. 595 captet] ceptrt C.
Maxentioque similis? Glo: Hic sibi Caesarem
Deposcit, ego victrix puellam regiam
Specie bonorum, quae meis cultoribus
Polliceor affatim, capiam, ut calamo levi
Pisces capiuntur, esca cum praetenditur.
Fur: Quid si laborem severitis? Tum te, Furor,
Tuas ad artes regredi aequum est. Fur: Occidet
Per Belzebubi dexteram venefica.
Ni faxit, ero ipse carnifex et artifex.
Nunc vestra vos ordimini! Glo.Cup: Ausis Belzebub
Aspiret! Fur: Aspirabit, ite, currite,
Meamque dicite! Christianis imminet
Ruina, clades, exitiumque et vastitas.

Actus II. Scena 4 Chorus Adolescentum – Oeconomus
Omn: Horreat aether, vectorque potens
Luminis aurei, tellusque ferax,
Et vaga ponti mobilis unda!
Regia virgo capta tyranni
Est imperio.
1: An patiemur inulti dominam
Sic violenter nobis eripi?
2: Tractari dominam ut mancipium
Ludibrio, patiemur inulti?

-- --


3: Haec promissa fides est? Heu pudor,
Quàm dominam timidi defendimus?
4: Promite ferrum, mucro coruscet,
Mucro, tyranni qui latus hauriat!
5: Ah leve praesidium, pauci sumus,
Armata phalanx quem non terreat?
6: Ergone vincula reginae oculi
Conspicient? Absit, ferro inhibeo!
7: Quo ruitis? Prius utile foedus
Pangamus, socii, dominae! Impetum
Sistite caecum! 8: Placet, in foedus
Coeant dextrae, concipe verba! 632 inhibeo] inhibebimus C; corr. metri causa. 635 Sistite] Sisite C. 606sq.] Octavia 411 extrahere pisces rete vel calamo levi. 616–18] Sen. Herc.f. 1054–56 Lugeat aether magnusque parens / aetheris alti tellusque ferax / et vaga ponti mobilis unda. 625 Haec … est] Verg. Aen. 6,346. 635sq.] Verg. Aen. 11,292 coeant in foedera dextrae. 616–48] dim anap. + monom. anap. (licentia videlicet ultimam syllabam resolvendi).
6: Vos, vaga coeli sidera, iuro
Me dominam quocunque locorum
Quaesiturum. Omn: Sit fixum et ratum!
6: Iuro me nunquam Christi fidem
Deserturum. Omn: Sit fixum et ratum!
6: Iuro reginae fore vindicem
Quocunque modo. Omn: Sit fixum et ratum!
Omn: Exurge, deus magne Sionis,
Exurge, deus, teque fer obvium
Consiliis ausisque tyranni!
Exurge, deus, reginam tuam
Protege dextra!
Oec: Redite domum! Iuvenilis haec molitio est.
Qualis minorem morsibus vastus leo

-- --

Frangit, premit vehitque praedam: talis est
In vos tyrannus, qui vel aspectu enecet.
Non ferro agendum, sed precibus. Cum virginum
Choro hunc adite supplices! Oratio
Gestusque luctuosus iram leniet,
Ut spero. Ferrum condite et monitis meis
Parete, dominae cura si cordi insidet!
1: Adibimus, licet capiti discrimina
Impendeant non dubia. Omn: Sit fixum et ratum!

Actus II. Scena 5. Maxentius – Cupido – Catharina – Pharesbutus – Chorus uterque – Porphyrius – Strategus
Subsistite hic, donec vocaro quos lubet!
Commovit illa turbidum virgo caput
Rapuitque mentem dispari affectu meam:
Saevire bilis suadet et divum ultio,
Palamque nostra despicata dignitas.
Impune divisne procax illuserit?
Cup: Ipsane venustas occidat? Telum cape!
Max: Amor sed intus me mihi aversum trahit.
Cup: Haec una digna Caesere est. Heus, milites,
Cito sistite virginem domi nostrae abditam!
Cup: Ut illa roseis verba manabant genis! 643] C om. personam. 637] Stat. Theb. 10,360 per ego haec vaga sidera iuro. 650–52] Sen. Tro. 797 [sc. qualis leo] praedam minorem morsibus vastis tenens / frangit vehitque talis e nostro sinu / te rapiet hostis. 661–73] A 332–46.
Max: Ut lumen acre frontis ornabat decus!
Cup: Ut eminebat e gravitate suavitas!

-- --

Max: Hinc maior illam fastus in divos tenet.
Si Christianum virus ultro eiecerit,
Hercle est videndum, quomodo uxor a toro
Vetus recedat. Cup: Officio factum est satis.
Max: At iam modo gradum admovet imperterrita.
Accede, pontifex, proceresque volucres huc,
Spectate mecum! Vos Sibyllam aut Palladem
Putetis esse, sic inaudita occinit
Lingua diserta. Virgo, sub sacra Apidis
Oblita sexus ausa es ipsum Caesarem
Superosque voce haud sobria lacessere.
Perstas eadem sobria in sententia?
Cat: Ebriane visa? Sobria en, eadem assero.
Mustum beati me facit vini ebriam,
Non quod propinat Bacchus enormis gulae,
Ad omne sensim quod rapit mentem nefas,
Ex vite nati sed quod expressit deus,
Cuius liquore guttur allectum semel
Fastidit omnis potionem nectaris,
Pectusque purgat efficaci poculo.
Max: Aenigma nobis implicas, sophistica,
Cohibe ad petita facile responsum mea!
Edic, quod istam dat genus fiduciam?
Cat: Non fecit istam stemma, rex, audaciam,
Nec opum superba fecit ambitio levem,
Sed Christus, alti nobile germen aetheris,
Illustre nobis contulit stirpis decus.
Nemo sub illo vilis aut ignobilis,

-- --

Sat mihi quod inde clara sit nativitas,
Quamvis origo nec parentum obscura sit.
Max: Hanc ego requiro, hanc hanc sine fuco enuntia!
Cat: Domus unde ducitur nobis prosapia?
Reges recenset principes Aegyptios
„Lagidas“, avito sanguine exortos Lagi.
Inde Ptolomaeorum diu hoc rexit genus,
Romana donec sustulit reges manus,
Cum non memorandum dedecus nostrae domus
Cleopatra regnum prodidit viro adultero.
Huius propinquus, noster atavus, Arabiae 694 Cohibe] Cohibere C; cf. A 525. 679sq.] A 486sq. 681–727] A 505–71. 688 mentem] A 514.
Petiit remotas pulsus armis insulas,
Regina Candax quem suis fecit ducem.
Parens ab illo quartus est Costus mihi,
Rebus nec ipse fortiter gestis minor.
Amore vero instincus Aegypti suae
Remeavit istuc Caesarum partes fovens.
Hinc, imperator, quod rogas, nomen traho,
Gentis Lagidae sola sum proles super.
Max: Illustris igitur de stirpe quin stirpem refers,
Colisque cultos olim ab ipsis regibus?
Ne stemma tantum per nefas in te cadat!
Nam tua feroces lingua poenas exigit.
Cat: Potior parenti cura provido fuit
Doctas per artes nomen ornandi meum.
Hinc parvula sensus ad graves mentem appuli.
Instructa brevi spatio sophorum dogmatis

-- --

Vidi esse bonum summum quod optandum omnibus,
Quod semel adeptum sufficit votis meis.
Max: Fierine potest, ut ego cupiam bona plurima,
Tute unico contenta sis tantum bono?
Cat: Bonum quod expeto, omnia involvit bona.
Max: Quod istud est summum bonum? Cat: Solus deus.
Max: Quis iste deus, bona omnia qui complectitur?
Cat: Monarcha caeli, terrae et aequoreae plagae,
Christus, dominus dominantium, rex omnium
Regum, gubernans omnia, omnia dirigens
Summa potentia et imperio insuperabili.
Max: O virgo, Christus, quem deum esse somnias,
Infestus hostis et inimicus est mihi.
Cat: Ideoque, Caesar, te miserum pronuntio,
Et a salutis ianua exclusissimum,
Qui possidere gloriaris omnia,
Illoque cares, in quo bona insunt omnia,
Illosque colis, qui daemones teterrimi.
Max: Removete, famuli, garrulam sophisticam!
Trahite in profundi carceris invisam specum,
Donec quid actu sit opus exquisivero!
Cat: Ne trahite! Vestros ipsa praecedam gradus.
Max: Ad tanta divum probra cur tu, pontifex,
Obmutuisti? Cur, patronus Apidis,
Non ausus es defendere nostra numina? 719 Lagidae] Lagideae C; cf. A 554. 730–40] B 887–901. 746–48] A 598–603. 750–54] A 633–40.
Pha: Dii non patroni verba, vindictam petunt,
Quam si diu differs, dii non different.
Max: At multa docta disputat facundia.

-- --

Odiosum erit et periculis obnoxium
Tam nobilem necare statim virginem.
Por: Hoc est, quod ipse cogitabam attentius,
Tentanda mitiora prius ego suaserim.
Pha: Fac, imperator, convocentur undique
Ex urbibus Aegypti sophorum principes,
Contraque Christi disputent stultam fidem!
Puella mox authoritate territa
Solvet severam sub sophis sententiam.
Max: Ex tripode Phoebi, pontifex, locutus es.
Stratege, mora nulla, expedito nuntios!
Str: Eo expeditum, Caesar augustissime.
Por: En supplices, Caesar, tibi loqui gestiunt.
Ad.1: Aures benignas, imperator, commoda!
V.1: Ad orphanos vultu sereno respice!
Max: Graviora me vocant, tribus rem promite!
Ad.1: Catharina, princeps nostra, Costi filia,
Ad carcerem damnata, nullius rea
Est criminis, precamur, hanc ut liberes!
V.1: Aut si voluntas precibus obstat, visere
Saltem liceat, nostrisque servitiis heram
Pro dignitate colere. Omn: Caesar, annue!
Miserere! Max: Fidemne Christiadum sectamini?
Omn: Sectamur. Ecce signa! Max: Vah, scelus impium!
Excutite, milites, manibus confringite!
Ad.2: Sed non fidem eripietis ex praecordiis.
Omn: Quod domina credit, credimus. Max: Compingite
In carcerem, vinclisque nexos stringite!

-- --

V.2: Imus lubentes pro domina et Chisto deo.
Max: Minuetur haec audacia, quando serio
Agi videbunt. Pontifex, tu postea
Accede solos et meliora consule!
Pha: Facile, imperator, audient domiti malo. 756sq.] B 977sq. 764] A 653. 769 Aures benignas] Cf. ad A 10.

Previous Section

Next Section


Starck, Wolfgang; 1554/55–1605 (1554/55–1605) [1606], Catharina Tragoedia, versio electronica (), 1973 versus, Ed. Tilg, Stefan [word count] [starck-w-catharina].
Powered by PhiloLogic