uitam ęternam, et ego resuscitabo eum in nouissimo die VI. Nemo te condemnauit? Nemo, Domine. Nec ego te condemnabo. Vade, et iam amplius noli peccare VIII. Cęcus a natiuitate fuit genus humanum. Spuit Dominus in terram, de saliua sua lutum fecit, quia Verbum caro factum est. Inunxit oculos cęci, id est cathetizauit. Misit ad Syloe, ubi baptizatus in Christo uenit uidens. Syloa interpretatur: Missus. Nisi enim ille fuisset missus, nemo nostrum esset ab iniquitate dimissus IX. Ego ueni, ut uitam habeant et abundantius habeant. Ego sum pastor bonus. Bonus pastor animam suam dat pro ouibus suis. Animam meam pono pro ouibus meis. Et alias oues habeo, et illas oportet me adducere etc. X. Non enim ueni, ut iudicem mundum, sed ut saluificem mundum XII. Cum dilexisset suos qui erant in mundo, in finem dilexit eos XIII. Non relinquam uos orphanos, ueniam ad uos XIIII. Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi uos. Manete in dilectione mea XV. Pater sancte, serua eos in nomine tuo quos dedisti mihi, ut sint unum sicut et nos etc. Quos dedisti mihi, ego custodiui, et nemo ex eis periit nisi filius perditionis etc. Hęc loquor in mundo, ut habeant gaudium meum impletum in se metipsis. Pro eis ego sanctifico me ipsum, ut sint et ipsi sanctificati in ueritate. Pater, dilexisti eos, sicut et me dilexisti. Et notum feci eis nomen tuum et notum faciam, ut dilectio, qua dilexisti me, in ipssis sit et ego in ipsis XVII. Si ergo me quęritis, sinite hos abire ut impleretur sermo quem dixit, quia quos dedisti mihi, non perdidi ex eis quenquam. Pietas erga Matrem Domini pendentis in cruce XVIII. Dominus etiam pro anima

unius Thomę ostendit se ipsum uulnera habentem, et accedit, ut saluet unum etc. XX.
Penitentia. Regulus rogat Iesum, ut descenderet et sanaret filium suum febri laborantem. Mens febricitat in concupiscentiis; conuersa inuocat Iesum, rogat ueniam. Ait Iesus: Vade , id est in bono proposito perseuera, et tunc filius tuus uiuet IIII. Turbat se metipsum Christus, ut te doceat, quomodo turbari debeas, cum mole peccati premeris. Fides enim hominis sibi displicentis

ms-340r fremere debet in accusatione malorum operum, ut uiolentię penitentis cędat consuetudo peccandi etc. Lazarus exiit de monumento, anima a uitiis discessit. Institis autem obuolutus, quia in corpore constituti a molestiis carnis alieni esse non possumus XI. Amen, amen dico uobis, quia plorabitis et flebitis uos, mundus autem gaudebit. Vos autem comtristabimini, sed tristitia uestra uertetur in gaudium. Mulier, cum parit etc. XVI.
Patientia. Tolle grabatum tuum et ambula. Porta eum cum quo ambulas, ut ad eum peruenias, cum quo manere desideras V. Iesus nolebat in Iudeam ambulare, quia quęrebant eum Iudei interficere, docens nos declinare persecutores, cum non sit necesse manere. Quotiens nobis ab aliquibus falsa obiiciuntur conuitia, patienter toleremus, et uera, quę possumus, non obiiciamus, sed salutaria monita prędicemus. Sic Iesus, cum dixissent ei: Demonium habes etc., docet, cum in sabbato fit circumcisio, non solui Legem VII. Attendendum quod Dominus in corrigenda Iudeorum superbia asper erat, mansuetus uero in contumelia sibi illata, erudiens nos errata in Deum uindicare, in nos uero despicere. Iram furentium etiam, cum resistere possumus, declinare Dominus docet. Iudeis enim lapidare parantibus abscondit se et exiuit de templo VIII. Cęcus illuminatus confitens be nefactorem suum ab inuidis eiicitur foras, sed inuenitur a Iesu et in fide Filii Dei solidatur IX. Si mundus uos odit etc. Sed hęc omnia facient uobis propter nomen meum, quia nesciunt eum qui misit me XV. Absque synagogis facient uos. Sed uenit hora, ut omnis qui interficit uos arbitretur obsequium se pręstare Deo. Et hęc facient uobis, quia non nouerunt Patrem neque me XVI. Mitte gladium tuum in uaginam XVIII. Percussus Iesus alapa a seruo, humiliter factum redarguit, non iudicat XVIII. Quod martyrum cicatrices apparebunt in corpore glorificato ad decorem XX. Petri martyrium prędicitur a Domino. Augustinus: Si nulla esset mortis uel parua molestia, non esset tam magna martyrii gloria XXI.

Pauper. Putabant Dominum dixisse Iudę: Eme ea quę opus sunt nobis etc. Ergo Dominus loculos habebat a fidelibus oblata conser uans suorum necessitatibus et aliis indigentibus. Hinc primum ecclesiaeticę pecunię forma est instituta XIII. Iesus domum in uita non habuit; post mortem alieno sepulchro reconditur et nudus existens a Ioseph operitur XVIII.
Peruersus. Multi ergo audientes ex discipulis eius dixerunt: Durus est hic sermo, et quis potest eum audire VI. Quęritis me interficere, quia sermo meus non capit in uobis. Quare loquellam meam non cognoscitis? Quia non potestis audire sermonem meum. Qui ex Deo est, uerba Dei audit. Propterea uos non auditis, quia ex Deo non estis VIII.
Perfidia. Medius uestrum stetit, quem uos nescitis I. Quod scimus, loquimur, et quod uidimus, testamur, et testimonium nostrum non accipitis. Lux uenit in mundum, et dilexerunt homines magis tenebras quam lucem etc. III. Verbum eius non habetis in uobis manens, quia quem misit ille, huic uos non creditis.

Non uultis uenire ad me, ut uitam habeatis. Ego ueni in nomine Patris mei, et non accepistis me. Si alius uenerit in nomine suo, illum accipietis. Si crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi. De me enim ille scripsit etc. V. Ex hoc multi discipulorum eius abierunt retro, et iam non cum illo ambulabant. Nonne ego uos XII elegi, et unus ex uobis diabolus est VI. Quęretis me et non inuenietis, et ubi ego sum, uos non potestis uenire VII. Ego uado et quęritis me, et in peccato uestro moriemini. Quo ego uado, uos non potestis uenire. Vos deorsum estis, ego de supernis sum. Vos de mundo hoc estis, ego non sum de hoc mundo. Si non credideritis, quia ego sum, moriemini in peccato uestro. Si Deus pater uester esset, diligeretis utique me. Ego enim ex Deo processi et ueni. Vos ex patre diabolo estis et desideria patris uestri uultis facere etc. Si ueritatem dico, quare non creditis mihi? VIII. Qui non intrat per hostium in ouile ouium, sed ascendit aliunde, ille fur est et latro. Fur non uenit, nisi ut furetur, et mactet, et perdat. Loquor

ms-340v uobis, et non creditis. Opera quę ego facio in nomine Patris mei, hęc testimonium perhibent de me. Sed uos non creditis, quia non estis de ouibus meis. Sustulerunt lapides Iudei etc. tollunt heretici uerborum lapides iactantes in eum, ut, si possent, de throno eum suo in crucem detraherent. Si mihi non uultis credere, operibus credite X. De cęcitate et perfidia Iudeorum Isaias XII. Qui manducat mecum panem, leuabit contra me calcaneum suum XIII. Siquis in me non manserit, mittetur foras sicut palmes et arescet, et colligent eum et in ignem mittent, et ardet. Si non uenissem et locutus fuissem eis, peccatum non haberent. Nunc autem excusationem non habent de peccato suo. Qui me odit, et Patrem meum odit etc. XV. Pater iuste, mundus te non cognouit XVII. Vt ergo dixit eis: Ego sum, abierunt retrorsum et ceciderunt in terram XVIII.
Petitio. Tu forsan petisses ab eo, et dedisset tibi etc. Nam quasi dogma quoddam est, neminem accipere diuinum donum ex non quęrentibus illud. Ipsum autem Saluatorem iubet Pater poscere, ut det illi. Secundum illud: Postula a me, et dabo tibi gentes hęreditatem tuam. Sed uenit hora et nunc est, quando ueri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate. Nam et Pater tales quęrit, qui adorent eum. Spiritus est Deus, et eos qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare. Samaritani rogauerunt eum, ut ibi maneret, et mansit ibi duos dies. Manet nanque Iesus penes deprecantes. Et pręsertim quotiens qui precantur exeunt ciuitatem et uersus eum ueniunt IIII. Iesus autem eleuatis sursum oculis dixit etc. Necesse est uolentem ad exemplum Christi orare eleuare oculos cordis sursum ac errigere illos a pręsentibus rebus memoria, cogitationibus atque intentionibus etc. XI. Quidam gentiles rogauerunt Philippum dicentes: Volumus uidere Iesum; Philippus dicit Andreę, uterque Iesu. Sicque per intercessores usque ad Iesum peruenit oratio XII. Quodcunque petieritis Patrem in nomine meo, hoc faciam, ut glorificetur Pater in Filio. Siquid petieritis in nomine

meo, hoc faciam, ut glorificetur Pater in Filio XIIII. Si manseritis in me et uerba mea in uobis manserint, quodcunque uolueritis, petetis, et fiet uobis. Non uos me elegistis, sed ego elegi uos etc., ut quodcunque petieritis Patrem in nomine meo, det uobis XV. Amen, amen dico uobis, siquid petieritis Patrem in nomine meo, dabit uobis. Petite, et accipietis, ut gaudium uestrum sit plenum XVI. Hęc locutus est Iesus et subleuatis oculis in cęlum dixit: Pater, uenit hora etc. XVII.

Peccatum. Venialia, si negligantur, multiplicata occidunt III. Iam noli amplius peccare, ne deterius tibi aliquid contingat V. Amen, amen dico uobis, quia omnis qui facit peccatum, seruus est peccati. Seruus autem non manet in domo in ęternum, filius autem manet in ęternum. Si ergo uos filius liberauerit, uere liberi eritis VIII. Peccatores Deus non audit, sed siquis Dei cultor est et uoluntatem eius facit, hunc exaudit IX. Si cęci essetis, non haberetis peccatum. Nunc uero dicitis quia uidemus, peccatum uestrum manet IX. Inuenit eum quattuor dies iam in monumento habentem, id est transgressum legem originis: naturalem, scriptam, euangelicam. Vel primum peccatum in corde, secundum in consensu, tertium in actu, quartum in consuetudine. Erat autem spelunca et lapis superpositus ei. Mortuus sub lapide, reus sub Lege. Remouete lapidem, remouete Legis pondus. Prędicate gratiam euangelii XI. Iudei intrare in prętorium peccatum putabant, condemnare innocentem sollicitabant. Hi sunt qui a minimis abstinent et grauia delicta committere non cessant XVIII. Passio Domini. Soluite templum hoc, et in triduo excitabo illud II. Et sicut Moyses exaltauit serpentem in deserto, ita exaltari oportet Filius hominis, ut omnis qui credit in ipso non pereat, sed habeat uitam ęternam III. Iesus fatigatus ex itinere sedebat sic supra fontem IIII. Murmur multus erat in turba de eo. Quidam enim dicebant, quia bonus est, alii autem dicebant non, sed seducit turbas. Quid me quęritis interficere? Respondit turba et

ms-341r dixit: Demonium habes, quis te quęrit interficere. Quęrebant ergo eum apprehendere, et nemo misit in illum manus, quia nondum uenerat hora eius. Miserunt principes et pharisei ministros, ut apprehenderent Iesum. Dixit ergo eis Iesus: Adhuc modicum tempus uobiscum sum etc. VII. Et nemo apprehendit cum, quia nondum uenerat hora eius. Cum exaltaueritis Filium hominis, tunc cognoscetis quia ego sum etc. Non ne bene dicimus nos, quia Samaritanus es tu et demonium habes? Tulerunt lapides, ut iacerent in eum. Iesus autem abscondit se et exiuit de templo VIII. Conspirauerant Iudei, ut, siquis eum confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret IX. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Nemo tollit eam a me, sed ego pono eam a me ipso. Potestatem habeo ponendi ipsam et potestatem habeo iterum sumendi eam. Dicebant multi ex ipsis: Demonium habet et insanit; quid eum auditis? Circumdederunt eum Iudei et dixerunt ei: Quousque animam nostram tollis? Si tu es Christus, dic nobis palam. Sustulerunt lapides, ut lapidarent eum X. Quid facimus, quia hic homo multa signa facit etc. Expedit uobis ut unus homo moriatur pro populo etc. Ab illo ergo die cogitauerunt, ut interficerent eum. Caiphas prophetauit, quia Iesus moriturus erat pro gente; et non tantum pro gente, sed ut filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in unum. Proximum erat pasca Iudeorum; quęritur in templo, ut apprehendatur XI. Ante sex dies pascę uenit Bethaniam, quia ille qui sex diebus omnia fecerat et sexto die hominem creauerat, ipse sexta mundi ętate, sexta feria, sexta hora redimere mundum uenerat. Nisi granum frumenti cadens in terra etc. Ipse est granum mortificandum in infidelitate Iudeorum, multiplicandum in fide populorum. Nunc anima mea turbata est. Et ego, si exaltatus fuero a terra etc. Nunc iudicium est mundi, nunc princeps huius mundi eiicietur foras. Iesus abiit et abscondit se ab eis XII. Si diligeretis me, gauderetis utique quia uado ad Patrem, quia Pater maior me est. Venit enim princeps mundi huius, et in me non habet

quicquam. Sed ut cognoscat mundus, quia diligo Patrem, et sicut mandatum

dedit mihi Pater, sic facio XIIII. Capiendus Iesus introiuit in hortum, ut peccatum, quod in horto commissum fuerat, in horto deleret. Paradisus enim hortus deliciarum interpretatur. Vt ergo dixit eis: Ego sum, abierunt retrorsum et ceciderunt in terram etc. Primum ducitur ad Annam. Vnus ministrorum dedit alapam Iesu. Misit eum Annas ligatum ad Caipham. Si non esset hic malefactor, non tibi tradidissemus eum. Pilatus: Gens tua et pontifices tui tradiderunt te mihi. Quid fecisti? Respodit Iesus: Regnum meum non est de hoc mundo etc. Ego in hoc natus sum et ad hoc ueni in mundum, ut testimonium perhibeam ueritati. Quia sexta die homo est factus et in septima sequiescit Deus. Ideo sexta die pro homine patitur, sabbato quiescit in sepulchro. Baiulans sibi crucem exiuit in eum qui dicitur Caluarię locum, Hebraice autem Golgotha, ubi crucifixerunt eum. Titulus I. N. R. I. Diuidunt uestimenta. Mulieres stant iuxta crucem. Matrem Ioanni commendauit, et accepit eam discipulus in suam. Crux quid significet. De latere Domini fluxit sanguis et aqua. Latronum fregerunt crura. Figura: Iesus in latere transfixus ostium in latere archę Noe, mulier de costa Adam dormientis. Sepeliunt Iesum Ioseph et Nicodemus XVIII. Intrat ad discipulos ianuis clausis XX. Piscis super prunas. Decies apparuisse Dominum post resurrectionem colligitur XXI. Perseuerantiam in longitudine temporis signat crucis longitudo a trauerso usque ad terram XVIII.
Prouidentia. Pater meus usque modo operatur, et ego operor V.
Prędestinatio. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum. Et ego suscitabo eum in nouissimo die. Quare illum trahat et illum non trahat, noli uelle iudicare, si non uis errare. Semel accipe et intellige, si non traheris, ora ut traharis. Iterum idem dicit VI. Proprias oues uocat nominatim. Nouit enim nomina prędestinatorum etc. Oues meę uocem meam audiunt etc. non peribunt in ęternum, et non rapiet eas quisque de

ms-341v manu mea. Nemo potest rapere de manu Patris mei X. Ego uos elegi etc. Electi sunt ante mundi constitutionem ea prędestinatione, in qua Deus sua futura facta pręsciuit; electi autem de mundo ea uocatione, qua Deus id quod prędestinauit, impleuit. Quos enim prędestinauit, hos et uocauit XV. Et nunc clarifica me tu, Pater, apud te metipsum ea claritate, quam habui prius quam mundus fieret apud te, scilicet in prędestinatione diuina XVII.
Purgatorium. Si non lauero te, non habebis partem mecum XIII. Palmitem ferentem fructum agricola purgabit, ut fructus plus afferat XV.