Horreo nec mortem, nisi quod te, dulcis amice,
Eripere haud valeo, quo langues, carcere duro.
Quid prosunt gemmae, quarum mihi copia dives, 15
Si mihi thesaurum rapuit ferus hostis iniquus ?
Aurum quidve iuvat, quid opum congesta supellex,
Si quod me ditem reddit, terra impia condit ?
Quid mihi, quod gentes teneo ditione potentes,
Si tabet captus, qui pectore regnat in isto?
Quid mihi sol rutilans, qui litore surgit eoo,
Si mea lux tenebris absconditur arcis opacae ?
Sed quid aio ? est iugis lux, quâ sol parte refulget.
At prohibent radiis ingentia saxa meatum.
Fortunata tamen, simili quae luce fruuntur. 25
Alite pennâ utinam gelidos penetrare recessus
Esset sorte datum, renuunt quod tristia fata!
Excipite hanc animam vos ergo maenia clara,
Alas cui tribuunt suspiria pectore ducta.
Quid misera at doleo? sunt saxea maenia surda. 30
Sic correpta graves quaestus edebat amore
Bellatrix, levibus crepitantibus aere ventis.
His super e luco vox exaudita propinquo,
Agresti similis modulanti carmen avenâ.
Scilicet ad cantum philomelam dulce ciendo 35
A stabulo pastor nympham adpellabat amatam,
Atque erat hoc carmen. RUMENCA, o dulcis amica,
Quum texere comis iam sese arbusta, viretque
Lucus, succenses mihi curnam sola misello,
Et durum ostendis pectus, speciemque recondis? 40
Agna sequens agnum per pascua gramina carpit,
Subsilit et ramis vicina columba columbo,
Fidum sola fugis pastorem, sertaque tecum
Haud sinis ad fontem nectat, ducatque choreas ?

Me solum recreat tua primo in flore iuventa, 45
Mique animi sensus rapit oris dia venustas.
An te forte latet, quo torreor, igneus ardor,
Quem norunt sylvae, volucres, et saecla ferarum ?
Hae nostras quoties plantae didicere querelas,
Dulces ad me oculos flectens ah! respice cara, 50
Ut desiderio pectus mihi langueat acri.
Purpureâ aurorâ magis, o RUMENCA, rubescens
Anne audis, philomela canat, dum te alloquor istis,
Nec mirum tua forma nitet pulcherrima longe,
Et te laeta dies niveo haec fulgore salutat, 55
Quaeque meum atque arbos, si fas, narraret amorem.
Ut volucrem retinet tenuis virga illita visco,
Sic tua me infandâ dulcedine lumina coptant.
Hoc permitte sequi tua me vestigia luco,
Grex meus attonitus specie praevertit euntem, 60
Grandior atque agnus saliens mussare videtur,
« Tristia verba absint, iuxta est RUMENCA MILENCO. »
Hîc tacuit pastor; bellatrix largius ora
Perfusit lacrymis, repetens sic ore querelas:
0 fortunatam cari pastoris amore, 65
Longa breves curas nam pax optata sequetur !
0 tristes poenae, mihi vitae o tempora dura !
Ullam spem longae nequunt adferre querelae ;
Vicinam spectat, quam deperit ille, puellam,
Longinquâ coniux meus at versatur in orâ. 70
E luco exaudit virgo sua mollia verba,
At mea dicta volant vacuas dispersa per auras.
Olli subridet croceus Pallantidos ortus,
Me circum obtentâ densantur nocte tenebrae,
Spe sine iam morior, vivit spes plenus at ille, 75
Mox erit ipse omnes fortunatissimus inter,

Me mala dura premunt, aevo mansura perenni.
Addere plura etiam cupit, ast hinc bellica virtus,
Illinc castus amor menti nova suggerit orsa.
Sic monet illa prior, vindex ut praelia tentet. 80
Auxilium a lacrymis bellatrix inclyta, poscis,
Quum tua fulmineum distringit dextera ferrum?
Tu, cui laudis honos stimulos adiecit acutos,
Irruere in colubros ausis, dirosque leones,
Dum tuus in duro tabescit compede sponsus, 85
In luco flebis, simplex ceu foemina agrestis?
Et quando est satius caput obiectare periclis,
Sponsi quam teneri pro libertate parandâ ?
At tua vis ubinam ? iam iam expergiscere, vinci
Nescia si pridem, totas nunc exere vires. 90
Proque tuis lacrymis fluat hosticus undique sanguis,
Pelle, invade, urge, ferro populare, vel igne.
Dextrae qui vigiles, quaenam ardua valla resistent?
Tartareas valido superares robore portas.
Horrens castus amor saevi discrimina belli 95
Ipsi mentem aliam versando talia suadet.
Byzantum ire puras iuvenis tam foemina, et armis
Instructa, eripias, languet quo carcere, sponsum ?
Quo ruis at praeceps? vomeres si gutture flammas,
Hostiles acies soli haud superare daretur. 100
Armis incessens necquicquam fessa labores,
Ulli quin fueris visa, ac audita propinquans.
Diruere haud poteris sublimia moenia turris,
Illuc transvolites nec fas est alite pennâ.
Ut vi illum eripias, maneas ne inclusa, caveto. 105
Ah ne depereas primaevo in flore iuventae!
Est tua vita illi propriâ nam curior ipsâ :
Ni mox morte tuâ vitam sibi demeret ultro,

Percitus infando succumberet ille dolori.
Hinc temet servans melioribus utere fatis, 110
Quum comes ipsa viri patriis spatiaberis arvis.
Sanguine pro hostili nummos impendere cura,
Et fas est quando, bellum ne quaere cruentum.
Scis auri Odrysias cupidas esse indole gentes.
Et te prae multis auro ditescere fertur. 115
Lectos hinc citius thesauros congere, et illos
Byzantum defer, redimas multo aere maritum.
Illi consilium prudens hoc esse videtur.
Saltu scandit equum, vique uti cauta recusat.
Congerit hinc gemmas, argenti pondus, et auri, 120
Pannoniique equitis vestes, atque induit arma,
Et nomen simulans patriis discedit ab oris.
Dein recto celerans Byzantum tramite fertur.
Caesarei huc veniens legati tendit ad aedem,
Eius ope et sponsum vinclis exolvere sperat, 125
Ille ubi versetur, clam quaerit, callida poscit,
Nummis, sive dolo fidens nanciscier ipsum.
OSMANUM interea succendit nosse cupido,
Ictum an sit pacis foedus cum rege Polono,
Esse morae et caussam legatum credit inertem. 130
Nulla illi hinc requies, veniet num protinus ALI,
Postulat et cunctos, quanam ac regione moretur,
Nec ratione carene illum movet ista cupido,
Scilicet eoas prius ut discedat ad oras
Grandia molitur, curisque agitatur acutis. 135
Augere haud acies satis est nam milite fido,
Et sic Ianicerûm domitas renovare cohortes.
Mens sua transvolitat montes, et caerula vasta,
Viribus ac magnis tot vincere regna volutat,
Persidis in primis Regem superare potentem, 140

Amplaque regna Asiae famâ celebrata vetustâ,
Hesperiae hinc duplex fidit conquirere sceptrum,
Caesarem et Augustum, felix Germania tota
Cui paret, lecto sibi subdere milite victum,
Christiadum hinc regnis ingenti caede subactis, 145
Faedere rescisso, Gallis indicere bellum,
Impete Sarmaticos dein facto invadere campos,
Demere et auratam regis de fronte coronam.
Heu citius belli Princeps oblite Poloni
Es nonne expertus, vulgat quod fama per orbem, 150
Invictum robur VLADISLAVI, inclyta gesta?
Haud deserta ducum memoras tot corpora caesa,
Erectosque tuae te coram gentis acervos,
Fulmineo herois quum tu vix sospes ab ense
Fugisti, nigroque Tyrâ manante cruore? 155
Illum Christiadum scutum, dextramque petentem
Novisti, et metuens expectas anxius ALIM,
Quem pacem oratum misisti dona ferentem
Illius ad patrem, procerum stipante coronâ.
At nova sollicitum reddit mage cura, timorque 160
Legatum hostili ferro periisse, vel undis.
Nec te cura minor torquet peragratus eoum
Lites, et occiduam, quanam nunc parte moretur
Nigrans ille spado, primo qui in flore puellas
Undique collegit pulchras, et Caesare dignas. 165
Virgineum adducens coetum, fletuque sequentem
Rudera ad antiquae Troiae pervenerat ille. 167