Adfero, dumtaxat KOREVSKUS carcere duro
Est mox solvendus, nimirum haec certa voluntas
Et procerum, et regis, rursum secus horrida bella; 15
Si pacem hinc optas, KOREVSKUM solve catenis.
Conditio haud turpis, regno nec damna timenda.
Officium explevi, tibi nunc decernere fas est.
Evehit insigni SIGMUNDUM hinc laude, professus
Illum vi reliquas, et robore vincere gentes, 20
Caesari et adsimilem dumtaxat posse vocari,
Qui pace, et bello famâ supereminet omnes.
Humanosque modos regis, sanctique senatus
Commendat, regis natûm at mage tollit ad astra,
Illum maiorem testans assurgere famâ, 25
Idque patere, datur si cernere forte loquentem ;
Insita cui generis maiestas splendet in ore,
Indole regali, magnis et clarior orsis.
In campo belli fulmen, dux miles et unâ.
Fusit hyperboreas invicto robore gentes
Hoc duce Sarmatiae metuunt nihil agmina forti
Illius adspectum mirans sic ora resolvi.
Numquam illum, Caesar, crudeli marte lacesse.
Hostem, parce, tuum tollo si laudibus aequis,
Quod vidi, fido teneor sermone referre.
Ardua Varsoviae dein propugnacula narrat,
Quae firmata novis assurgunt edita vallis,
Belligerae laudis cupida ut generosa iuventus
Virtutem retegat martis certamine ludens.
Adversum stabant lato bina agmina campo, 40
Seque lacessebant ad praelia dura vicissim.
Signa, tubas, pedites, et equos, equitesque videres,
Ordine discretos proprius quos ductor agebat.
Hinc dum pugna ardet, spectator nescius illinc

Iam sibi sanguineos fingit decurrere rivos, 45
Caesa et belligerûm iam corpora utrinque iacere.
Fallitur at visu, ficto certamine pubes
Ediscit palmam nancisci marte furente.
Caesaris ante oculos hinc promit dona, Polonus
Quae rex demisit, veteris ceu signa tributi, 50
Splendida dona equidem, quae rege, et Caesare digna,
Rex alia OSMANO, soboles et regia misit.
Munera legatus, sibi quae largita, recludit.
Fante illo Caesar meditatus plura silebat,
Si clarum metuens captivum carcere solvat, 55
Ne quis forte putet sese formidine duci,
Incautum aut aevi primo sese impete ferri.
Hinc se ad Vezirum vertit reliquosque ministros,
Consilii auctores quos legerat ille sagaces.
Fida cohors, aiens, audisti, protulit ore
Quae nunc legatus, quae postulat aula Polona.
Augeri imperii cupidi nomenque decusque
Promite, non ficto tegitis quos pectore sensus,
An iuvet, an deceat nunc hostem solvere talem?
Tunc qui consilio reliquos supereminet omnes 65
OSMANO pronus DILAVER subdidit ista.
Post noctis tenebras splendet sol aureus aeque.
Caesaris an nebulam formidet gloria splendens?
Sol ille, eois rutilans qui surgit ab oris,
Qui niveis totum radiis amplectitur orbem, 70
Et licet obscurâ tegat illum nube procella,
Deficit haud umquam, mage sed post nubila fulget.
Hoc tot testantur regiones, agmina multa,
Quae vi, quae numero mundi regna omnia vincunt.
KOREVSKI hinc statues quidquid de sorte futurâ, 75
Cogetur quisquis te non errasse fateri.

At magis effulget generosum pectus honestum,
Tactum si miseri casu mox sospitet illum.
Arguet anne aliquis tua fors benefacta scelestus ?
Splendida quin pietas celebrabitur undique terris. 80
Utile consilium tale est, secus horrida bella,
Nam sunt communi iacturâ bella gerenda.
Agmina partiri cogeris, nempe Polonis
Obniti, eois marte et decernere in oris,
At non sufficient acies, si dividis illas. 85
Fortior est unita ut vis, disiuncta labascit.
Mitte hinc propositum nova dissita bella ciere,
Aut sine KOREVSKUM tenebroso e carcere solvi.
Arce confestim, pacis quod commoda tardat,
Omine dein fausto meditatum perfice coeptum. 90
His dictis tacuit Vezirus, murmure laeto
Omnis consensit coetus, mentemque probavit.
Aestivo veluti maturae tempore aristae
Adsimili crepitant flictu, spirante Favono;
Murmure quo campis messem patet esse propinquam. 95
Exoptans pacis componere foedera Caesar,
Haud mora consilium Veziri amplectitur ultro.
Sevocat extemplo RISVANUM, mandat et illi
Solvere vinclis, et carcere caeco.
Reddit RISVANUS, tua iussa capessere laetus 100
Festino, siquidem mihi lex tua quaeque voluntas.
Egi quae arbitrio, sine me tibi cuncta referre.
Me paullo ante adiit viridi spectandus in aevo
Hungaricus iuvenis, secum auri grandia dona
Portans, KOREVSKI pro libertate daturus, 105
Germanum esse sibi falso quem dixit, et ipsum
Mercede ut redimat, sedes liquisse paternas.
His dictis haesi, fraudes timuique scelestas,

Ut quondam evenit, funem quum pocula tectum
Captivo attulerant, quo nigro e carcere fugit. 110
Insidias metuens, quas tendere crimine turpi
Μοs est captivis, vitare has ipse volebam.
Ceu pietate actus, fratrem soletur ut ille,
In turrem monui descenderet absque timore,
Limine transgresso propulsum tempore eodem 115
Aerea cardinibus revolutis ianua clausit.
Ingenium, atque fidem RISVANI laudibus effert
OSMANUS, sprevit qui ditia dona, precesque,
Officium functus, quod Caesar credidit illi.
Hinc iubet educi captivum carcere utrumque, 120
Et mora nulla illos se coram sistere laetos;
At SOCOLIZZA superveniens adparet Amazon
Interea, armatae comites quam pone sequuntur,
Caesareum accedens solium sic ora resolvit.
Maxime Rex regum, mundi quem regna verentur, 125
Diruere in verbo potis es qui obstantia quaeque,
KISLARI monitu hîc adsum, tua iussa facessam,
Meque impellebat vis imae ut torrida flammae,
Quadrupedi illa meo pernices addidit alas.
Impera, uti placitum, parebo subdita iussis, 130
Viribus atque auctis velox, quo duxeris, ibo,
Eoos lubeat seu debellare rebelles,
Armis in reliquas mundi aut discurrere partes.
Me densae haud acies terrent, nec monstra ferarum.
Et patiar quacumque iubes animosa labores, 135
Vitae, sit quodvis, discrimen adire parata,
Odrysii imperii famam, cultumque Maconis
Longinquas tantum capiens extendere in oras.
Perculit his dictis OSMANUM invicta virago,
Illius atque novis succendit pectora flammis. 140

Deficiens animo frontis miratur honorem,
Virtutisque suae meminit tot grandia coepta,
Quorum testis erat diro in certamine martis,
Quaeque illi attulerunt victricis praemia palmae.
Parva favilla velut cineri supposta doloso 145
Vivit adhuc, quamvis lateat vis ignea tecta,
Turbidus arctoo Boreas si spiret ab axe,
Ocyus exardet, vento gliscitque favente,
Horrida et ad caelum flammarum incendia volvit,
Virginis adspectu sic percitus ille venusto 150
Igni corripitur, pridem qui corde latebat;
Et stupet attonitus radiantia lumina vultu,
Fulgere, uti eois surgens sol aureus oris.
Hinc animi properans cupidos evolvere sensus
Sic illi placido, comi et sermone reponit. 155
Angulus anne aliquis mundi, cui cognita virtus
Sit tua non plene, bello tentata Polono?
Ac veluti centum tua dextera stringeret enses,
Quaeque secans, caedens stravisti obstantia claustra.
Hoc vidi hisce oculis, viderunt agmina nostra. 160
Te solam metuens hoc Sarmata et ipse fatetur.
Ocyus hic cupiens eoas tendere ad oras
Te mihi uti comitem, praesens columemque reposco,
Nullaque me iunctis armis certamina terreni
Namque tuae opperior dextrae vel maxima gesta; 165
Quum nostra exsuperas virtute, et robore vota.
Auxilio ipse tuo ferar undique laude perenni,
Per te victor ego toto dominabor in orbe,
Et sic devictos reges Rex unicus inter
Calcabo pedibus regum capita alta superba. 170
Sorte hac gaudebis pariter, dulcissima rerum,
Quam dudum specie meruisti, et robore claro,

Nec tua straverunt hostes magis arma Polonos,
Quam tua percussit species me lumine divo.
Fulsit laeta dies, toti quae panderet orbi, 475
Longûm celatum flagrantis pectoris ignem.
Hinc simul imperium dextram, et tibi pectora dono,
Nam te Caesar ego sociabo foedere lecti,
Imperio inque meo vera ut dominaberis uxor.
Quin mihi erit, lex ipsa foret, tua certa voluntas. 180
Hac domus Othmanidum firmetur sorte secundâ,
Progenie heroum dum sic magis aucta vigebit.
Non gigni trepidum leporem scis namque leone,
Imbellem aut aquilâ natur obstante columbam.
At forti fortis soboles enascitur alma, 185
Quae generosa animis sequitur vestigia patrum.
Nostra erit haud umquam sic degener inclyta proles,
Heroum seriem virtute educta recensens.
His dictis virgo suffunditur ora pudore,
Auget qui speciem vultus, redditque decoram. 190
Libertatem unâ, propriumque amittere honorem
Haud magis illa timet, vera est nam Caesaris uxor,
Et curas temnit felix, passosque labores.
Laetis adparent oculis quae gaudia carpit;
Testatur facies expleta, antiquaque vota. 195
Ast ubi summus honos stirpi debetur avitae,
Haud humilem nimium, vel dixeris esse superbam,
Se gratam ut retegat, tenerum et fateatur amorem,
Exhibet OSMANO dextramque, et pectorâ fida,
Esse sibi in pretio magis, aiens, cara quod illi, 200
Quam quod Caesareo dabitur diademate cingi.
Pacto hinc coniugio solemnia laeta parantur,
Aulaque magnificis resplendet fulgida lycnis.
Undique fama volat memorandi nuncia facti,

Nam ex quo capta fuit BAIAZETI uxor ab hoste, 205
Connubio abstinuit stabili se iungere Caesar.
At quoniam OSMANUM sic perculit alma venustas,
Immemor antiquae iacturae nupsit amanti.
Et solium ut multâ firmaret stirpe nepotum,
Quas magis e praedâ formosas credidit esse, · 210
Captivas thalami geminas sociavit honori,
Iussit et insolito celebrari luxu hymenaeos,
Qui decora aequarent dilectae coniugis alta.
Caesaris ad nutum RISVANUS iussa capessit ;
Carceris in barathrum descendens cardine verso, 215
Aeratos aperit postes, specus ima remugit.
Captivos gelidus timor occupat: anne secundum
Sperabunt quidquam post tot discrimina passa?
Clamavit veniens RISVANUS voce sonorâ.
Servat vos Caesar, servat vos Caesar utrosque, 220
Illos confestim ferrato compede solvant
Imperat hinc famulis, solvuntur ferrea vincla.
Attoniti his verbis stupuerunt, nempe putantes
Somnia vana sibi deliram ludere mentem;
Ille at confirmat, nuper quae promsit ab ore. 225
Servat vos Caesar, fas est exire repente.
Quod fieri OSMANUS quavis ratione spopondit,
Hoc porro eveniet, si et grandia damna sequantur.
Tunc libertatem se nactos esse videntes
Callem arctum scandunt, et dulcia gaudia carpunt. 230
Compedis aeratae dux qui vestigia servat,
Multaque perpessus curis urgetur acerbis,
Vix gressum tendit lassus, procedit et ultra.
Nunc miser offendit, nunc sistit, nutat et inde.
KRUNOSLAVA sequens metuit, ne sorte malignâ 235
Ocyus avulsam se caro a coniuge cernat,

Aethereas dextrâ retinens quem ducit ad auras.
Perculit alma dies KOREVSKI lumina fessa,
Vivida quae nequeunt radiorum spicula ferre,
Hinc videt haud quemquam, nec scit quâ parte moretur. 240
Vultus pallorem lumen, maciemque retexit.
Heros in putri tabescens carcere lungûm
Tam mutatus erat, nemo ut dignosceret illum.
Humanos simulans RISVANUS pectore sensus.
KOREVSKUM in proprias deducit sedulus aedes. 245
Quampotis ut curis in pristina redderet ipsum,
Eoo tinctum fuco, et fragrantibus undis
Sublevat, et vires amissas sufficit illi.
Exutum hinc humili, quo tunc tegebatur, amictu,
Indui eum voluit splendentem more Polono, 250
Pallium et auratum tergo super addere, donum
Quod fuit OSMANI, quaesiti et pignus honoris.
Talibus exuviis ornatum Caesaris illum
Ad solium duxit, lectam procerumque coronam,
Cui comes it coniux cunctis incognita, quippe 255
Induta Hungaricum puer apparebat amictum.
Lumina sed postquam Caesar defixit in illam,
Os bellatricis dignovit protinus acre,
Hastata ante annum castris quae exibat apertis,
Atque ipsum coram turmis in bella ciebat. 260
Flagitat hinc cupidus, curnam mutaverit illa
Foemineam vestem, fraudem et simularit iniquam.
Conscia nullius culpae, vultuque modesto
Libera sensa animi pandens sic ora resolvit,
Sponsa ego KOREVSKI, quam cernis, maxime Caesar. 265
Intemerata fides stabili nos iunxit amore.
Illum quum novi ferratâ compede vinci,
(Haec quoties memoro, trepidant formidine corda),

Obrigui subito perculsa ut fulguris ictu,
Adversa ast auxit mihi sors in pectore vires. 270
Ira, dolor, vindicta mei potiuntur, amorque,
Nulla pericla timens contemno asperrima quaeque.
Firma hinc constitui vinclis vel solvere sponsum,
Pro capite aut caro quaesitae occumbere morti.
Atque ut nacta forem, toto quod pectore avebam, 275
Hungaricâ studui me condere veste virili,
Utque viam carpens nostras pervenit ad aures,
Vivus adhuc iaceat tenebroso carcere mersus,
Quot mea sollicitae vexarunt pectora curae.
RISVANUM accessi custodem carceris atri, 280
Mercedem capti pro libertate pacisci,
Oratum, attuleram nam argenti pondus, et auri.
Sors adversa tamen me urgere haud destitit umquam.
Caetera praetereo, nosti, quî capta fuissem.
Nec misera hinc dicar, quin fortunata putabor, 285
Nam fulsere mihi demersae in gurgite caeco
Aurorâ, atque die mage splendida lumina cara.
Alter in alterius vitâ sua tempora ducit,
Et sociata malis sunt mutua gaudia nostra.
Illius impavidum miratur Caesar amorem, 290
Laudem cui tribuens leni sic fatur ab ore.
O fortunati devincto pectore amantes,
Quos labor alterius torquet, quos gaudia mulcent!
Rebus in adversis vobis solatia numquam
Quaerenda hinc alio, nam vestro fonte petuntur. 295
Vestrae utinam fidei, atque exempla sequantur amoris,
Quotquot se iuvenes sociali foedere stringunt!
Omnes Caesar ego fortunatissimus inter
Dicar, laetari dabitur si coniuge tali.
Hinc ad KOREVSKUM mitis pia lumina vertit, 300

Affari atque illum pergit sic voce suavi.
Inclyte dux, esset dulcis mea grata voluptas,
Ni Rex Sarmaticus tua solvi vincla petisset,
Haud mora dimissum fidae te reddere sponsae,
Et conclusa licet sit pax hac lege, revisas 305
Mox patrias sedes, fateor me protinus istis
Adnuere ex animo votis communibus ultro.
Claro namque rapit miranda ut lumine virtus,
Dulci vi superat sic corda inimica frequenter.
Testis qui fueram gestorum, laudibus illa, 310
Ceu meruere, canam totum vulganda per orbem.
Vivet vestra fides longo memorabilis aevo,
Virtus sit quamvis sibi merces aequa, decusque,
Sole et splendidior sine laude refulgeat ullâ.
Vos me laeta procul ducetis tempora ituri, 315
Nomina vestra memor dum vivum at pectore servem,
Et quisquis teneat mundi vos angulus, usque
Caesar erit vester defensor, vester amicus.
Felix laeta dies mihi posthac ista manebit,
Quâ fata adnuerunt mihi tales iungere amantes. 320
Ite ergo ad patrias sedes, ite omine fausto,
Vos ubi laeta manent felices otia vitae.
Sic ait, et dextrâ roseo fulgore micantem
Detractam gemmam KRUNOSLAVAE obtulit ipse,
Quae foret officii signum, quae pignus amoris. 325
Munera lecta dedit KOREVSKO, scilicet ensem
Arte laboratum, ex auro totumque recocto.
Sarmatiae ad Regem responsum mittere amicum
Veziro hinc mandat, pacem quod nunciet ictam,
Quae requiem populis post tot discrimina reddet. 330
KOREVSKUM reducem regi pro munere donans
Ianicerum lectam pariter iubet ire cohortem,

Nempe viatores vacuos quocumque periclo
Othmanidum ad fines illa ut comitetur euntes.
OSMANI lenis ratio generosa, modusque 335
KOREVSKI grato replevit pectora sensu,
Pene ut deficerent accommoda verba volentem
Dicere, uti posthac casu, vel tempore nullo
Illi Caesareum cedet de pectore nomen,
Grandia dum vivet benefacta et laudibus aequis 340
Efferet illius, natis mandabit et usque
Prosequi amicitiâ Turcas, foedusque tueri.
Largita ut tandem sibi ditia numera Regi
Varsoviae ostendet, Regis natoque potenti,
Quaeque sibi arrisit, sortem celebrabit amicam. 345
Caesaris hinc chlamidi figentes oscula rite
Ire parant ambo, laetis quo copia eundi.
Tranquillos animos, et nil iam triste timentes
Mulcet castus amor, iam libertate potitus,
Venturae et sortis praegustat gaudia laeta. 350
Delicias inter sic pastor tempora ducit
Duram post hyemem, quum ver adparet amicum.
Nam virtute quies acquiritur, atque labore,
Splendidiorque micat post turbida nubila Phoebus.
Mortalem haud terrent hinc sortis tristia fata, 355
Poenis saepe subit requies, et gaudia luctu.
Sarmaticis ducibus digressis, imperat heros
Veziro OSMANUS, dederint ubi classica signum,
Ianicerum ire acies properent ad bella paratae ;
Gazam ipse ad Scodram glomeret, tentoria, et arma, 360
Ut post coniugii solemnia festa moretur
Nil quidquam Eoas illum discedere ad oras.