Qualis vere novo cultoris sedula dextra
Florum dona legit, gignunt quos prata, nemusque,
Naturae et pulchrum decus hoc, telluris et almae, 15
Blandum ut delicium, cultum transponit in hortum,
Talis in Odrysiâ rutilans nunc cernitur aulâ
Nympharum in terris pulcherrima lecta corona.
Haec nitet ore velut niveo Pallantidos ortu,
Emicat illa oculis, ceu Titan splendet ab axe, 20
Cerne alias, roseis sunt picta amarantha labellis,
Fascinat haec risu, flavis rapit illa capillis,
Ista gravi incessu genus alto a stipite prodit,
Ast uti sidereos micat inter lucifer ignes,
Suncianizza super socias cultu eminet omnes, 25
Talis in ore novum formae splendet decus, usquam
Haud simile ut fuerit visum, pariterque venustum,
Nam lepor omnigenus coniunctus fulget in illâ,
Quem largita aliis partim est natura puellis.
Caesaris attoniti vix virgo ante ora refulsit, 30
Ipse sibi accendi sensit praecordia amore,
Illa imum at vultu pandebat territa luctum,
Quem celare nefas, magno quum pondere torquet.
Virgo sinum lacrymis, malasque rigabat obortis,
Illi et cana pudor suffusit lilia vultu. 35
Manantes guttae, sparsi sine lege capilli
Haud speciem minuunt, oculorum vividus ignis
Lenior effulget, si quem dolor urgeat acris.
Virginis Osmanus tacitam sub pectore curam
Perspicit, atque illam solatus talia fatur. 40
Effundis lacrymas curnam formosa puella?
Fidens cor resera, Caesar non audiet, ultro
Quae tu verba feres, Osmanum respice coram.
Ad caelum tollit singultans lumina virgo,

Et rogat, ut miseram tanto in discrimine servet, 45
Ac tristis Caesar cor tactus voce precantis
Incolumem reddat patriae, caroque parenti.
Virginitatis honos et sic, quam voverat ante
Ipsa Deo, intactus maneat, dum vita manebit.
Illam tam moestam quisque admiratur, et istas 50
Virgo dedit placidas expers formidine voces.
Dulce tuum eloquium mihi fractas, inclyte Caesar,
Vires instaurans animat tibi pandere corda.
Unica nata patris, fletus cui lumina ademit,
Hîc adsum infelix, bis senos dira necavit 55
Illi mors natos, lacerata et pectora scidit,
Et dudum miserae clausisset tempora vîtae,
Ni sic deiectum recrearet nata superstes.
Et nunc quum caram sobolem sibi luget adeptam,
Quid faciet senior? desertus, pauper, egenus 60
Aret trunca velut sublimi vertice quercus,
Atque optat citius crudeli occumbere morti.
Ecquis amaritie pressum solabitur illum,
Sedula quaeve manus morituro lumina claudet?
Funeris extremos cineri quis reddet honores, 65
Natos iuxta illum tumulo et componet avito?
Ah miserere senis tam duris casibus acti,
Maxime Rex regum, tangant tua pectora amarae,
Quas fundo, lacrymae, gremio divulsa parentis.
Obtestor flamen sanctum immortale Maconis, 70
Akmetique tui nomen patris usque colendum.
Ah sine mox redeat genitori filia rapta,
Quam flere absistat, natos ceu luget ademptos!
Aeternâm stabit generosi gloria facti,
Totum diffundet volitans quod fama per orbem. 75
Si te non miseret, traho quae suspiria corde,

Et me Caesareâ versari cogis in aulâ,
Ipse meâ dextrâ, numquam at petieris amore,
Qui solum in caro gaudetque, vigetque parente.
Virgineo e coetu mage pulchras selige amantes, 80
Quae tibi devinctae tibi fidae sponte manebunt.
Me rursus patriae, dilecto redde parenti,
Ante illum atra dies quam funere mergat acerbo.
Hîc virgo tacuit, tenuere silentia cuncti.
Mente agitat Caesar, quonam se vertat, et haeret. 85
Illam dimittens formosam perdit amantem,
Vi teneat, metuit crudelis labe notari.
Ast animi motus virtus supereminet omnes,
Caesaris atque manet generoso in pectore victrix.
Nempe voluptatem qui vincere nesciat, ille 90
Sub propria haud callet populos ditione tenere.
Virginis hinc votis indulgens Caesar ab ore
Rettulit haec blandis verbis, et fronte serenâ.
Pone metum, virgo, vincor pietate rogantis.
Indole me haud saeva finxit natura tyrannum, 95
Non vi opto Caesar dominari, at pectora amore.
Me, Deus avertat genitoris fata suprema
Velle tui properare, fleas hinc orphana tristis.
Te mox dimitto, virtutis pignus honestum
In patrem est pietas, retegis quam pectore toto. 100
Si quando duros inter nitet illa labores,
Aequiparat solem, nigras qui dissipat umbras.
Fac illum invenias gaudentem munere vitae,
Laetitiâque fremat rursus te sospite visâ.
Sic tandem iuncti sortis post tristia fata, 105
Dum caelo lubeat, felicia tempora agetis.
Hic tacuit Caesar, somno velut excita virgo
Haud dictis fidit, nedum vultumque serenat.

Vasto nauta velut deprensus gurgite ponti,
Si nox incubuit, turbantibus aequora ventis, 110
Optatum quamvis portum sibi monstret Eous,
Mergi credit adhuc, rerumque ab imagine falli,
Reddita deinde sibi mirans se rite solutam,
Caesaris ante pedes proiecta amplectitur illos,
Cedit corde dolor, vultus speciesque refulget, 115
At fletum haud cohibet fusis per colla capillis,
Laetitiâ exultans subitâ tum clamat ab ore.
Maxime Rex regum, dextrae cui summa potestas,
Parque animi virtus, quînam tibi solvere grates,
Laudibus et potero benefacta extollere dignis? 120
In verbo geminas servasti funere vitas,
Et mage si proprios sensus evincere praestat,
Quam belli hostiles saevo in certamine turmas,
Luce hac virtutis praeclara exempla dedisti,
Subiectura olim mundi tibi grandia regna. 125
Ut primum patrios montes, et tecta revisam,
Usque tuae celebrem benefacta ingentia dextrae.
Sensim tempus edax lapsu nec deleat illa,
Quaeque tuo at resonet sublimi nomine tellus.
Tunc servatam arcis, auro fulgensque monile 130
Illi donavit Caesar pro munere habendum,
Clarior illa dies ut post signata maneret,
Fulgeret ornatu naturae et forma venusta.
Maurorum excubiis iubet hinc comitentur euntem,
Infelix patrias redeat dum sospes ad aedes. 135
Nempe patet, vires si quando rebus in arctis
Desint humanae, divinum numen adesse:
Sortes Omnipotens sapiens permutat, et aequus,
Flectitur at lacrymis, verbisque precantibus ultro.
A caelo aerumnas inter sperare salutem 140

Hinc iuvat, obscuram post noctem surgit Eous.
Suncianizza viam patrias dum carpit ad oras,
Osmanus reliquas pergit spectare puellas.
Quaeque illi eximiâ tangit praecordia formâ,
At mage quae cultu placeat, mens fluctuat illi. 145
Legit dein geminas Danaûm de stirpe puellas.
Connubio et stabili decrevit iungier ipsis.
Caesaream lectas deduci iussit in aulam,
Vestibus ornari mage pulchris, plusque cupitis,
Longâ cessassent ut postquam ambage viarum, 150
Prodirent cultae geniale ad festum Hymenaei.
Haec dum solemni pompâ, rituque parantur,
Krunoslava manet tenebroso in carcere clausa.
Pulsae ubi aerato crepuerunt cardine postes,
Illi diriguit sanguis, timor ossa cucurrit, 155
Arrectaeque comae steterunt, quam gurgite nigro
Se mersam adspexit Risvani fraude scelectâ.
Arboris ut frondes quatit aura, et flectit aristas,
Haud aliter subitus, maiori ast impete casus
Perculit heu miseram, circum quae lumina volvit, 160
Anxia, siqua sibi transmittat rimula lucem.
At metus adparet tantum, loca sola, tenebrae.
Hinc ubi caligo cessit, tremulo igne lucernae
Visum illi pallens simulacrum cernere in umbrâ.
Sit mortalis homo vel monstrum, nescia pendet, 165
Progreditur, sistitque gradum, cor exilit illi,
Nec procedit adhuc, rata semper imagine falli,
At tandem agnoscit captivum compede vinctum.
Hispidus adparet, crines post terga soluti,
Pallens os turpat macies, et lurida barba, 170
Ferrea vincla manus constringunt, vincla pedesque;
Krunoslava pavens in vultum lumina figit,

Et nequit illa virum Korovskum agnoscere in illo.
Hinc iterum spectat, num sit, quem deperit ardens,
Gestit, et hinc vanâ formidat imagine ludi. 175
At quae non fallunt venturae praescia sortis
Pectora Korevskum portendunt motibus illi,
Imâ et voce aiunt, porro ipse est scilicet, ipse,
Coniugis illa sui ruit hinc in colla lacertis,
Gaudia at in luctum citius vertuntur acerbum, 180
Quum mala captivus, quae passus, comperit illa,
Et quantum infelix habitu mutatus, et ore.
Talis quae catulos amisit moesta leaena
Sylvarum latebras, montes, atque antra pererrat,
Parte ubi desertâ multos iam passa labores 185
Lethali invenit venantum vulnere laesos,
Fluctuat, anne magis laetetur prole repertâ,
An potius doleat miserandâ strage iacentem:
Interea oppositos nequeat quum vincere motus,
Gutture vox haesit, perculsam animusque reliquit. 190
Dulcis formoso species diffugit ab ore,
Procubuitque solo, cassum ceu lumine corpus.
Attonitus visu turbatur pectore captus,
Nec veste Hungaricâ contectum noscit ephebum.
Ast ubi carum acri dispexit lumine vultum, 195
Agnovit tandem ficto sub tegmine sponsam.
Sensibus ereptam spectans magis angitur ille,
Quam quod ferrato se vinctum compede cernit.
Quampotis, auxilium praesens fert impiger ipsi,
Ut fugientem animam vitae revocaret ad usus. 200
Reddita at illa sibi, pandens et lumina fessa,
Adstantem lateri sponsum dum spectat amatum,
Voce haec suavidicâ, placiduque effudit ab ore.
Anne es tu, Korevske, tua haec an dulcis imago?

Num fingo in somnis, vigil hoc an carcere versor? 205
Te qualem invenio devinctum saeva catenis,
Proh dolor! atque imâ te vivum turre sepultum?
Undique te quaerens tantos sum passa labores,
Ut prius hisce oculis tua tristia fata paterent?
Sponte at te propter maiora incommoda ferrem, 210
Nec nemora aufugerem, rursus nec flumina obire,
Detectura fidem tibi me servasse iugalem.
Ne mihi conde novam, si nutris, pectore flammam.
Extremo ah potius clausissem lumina fato,
De te audire forem quam tristia dicta coacta. 215
Undique fama volat citius te, dedecus ingens!
Risvani natae Lubizzae nubere velle.
Tali posthabuit me fallax sponsus amatae!
Fulmineum ut telum me rumor perculit iste.
Quî potis excelsum sic turpes crimine nomen? 220
Cui praestanda fides, si tu periurus, et heros?
Sic coepere mei te, ingrate oblivia amoris,
Excidit atque animo tibi Krunoslava fidelis?
Fors culpae alterius poenas expendere cogor,
Quum nullam invenio, nisi quod tibi pectora vovi. 225
Miror, sub pedibus tibi quod non terra dehiscat,
Nec sis lethali discerptus dente ferarum,
Vel stratus iaceas inopino fulminis ictu;
Sanctam namque fidem, veneratum et temnis honorem.
Sed quid aio infelix? quo me furor abripit amens? 230
Linquas desertam, tibi semper pectore iungar.
Te mala longa manent, nostrum et lugebis amorem.
At dux, cui in tenebris fulsit ceu lumine Titan,
Concius haud sceleris verba haec e pectore fudit.
O mea lux, quaeso sontem me credere parce, 235
Arguere atque fidem, tibi quae manet aequa, perennis.

Mendax fama fuit, vetitum quae finxit amorem,
Usque tibi fidus, liber sim, aut compede vinctus.
Tu mea cura vetus, posthac et sola manebis,
Quod tibi saevities Risvani monstrat aperte, 240
Qui me tot poenis numquam pressisset acerbis,
Mecum connubio natam si iungere vellet.
Quod tamen illa meos doluit miserata labores,
Id mea fors pietas, animus patiensque merebant.
Me licet eriperet tenebroso hoc carcere, possem 245
A te divelli, flammâ aut ardere recenti?
In caput alta suum labentur flumina retro,
Aequoreumque pecus nascetur montibus altis,
Corde meo excedas, dulcis mea cura, priusquam.
Firma immota manet nullo mutabilis aevo 250
Casta fides, sancto tibi me quae foedere iunxit.
Hoc tibi dumtaxat cor vivit, vivet et usque.
In somnis, vigilans te specto, nocte, dieque
Te te mente sequor spatio haud disiunctus, et horâ.
Quis te mi eripiet? solum lex aspera fati. 255
Visere te posthac aluit spes unica vitam.
Haec spes tot lacrymas potuit cohibere liquentes,
Illaque lenimen fuerat mihi compede vincto,
Nam tua sola mihi species dilecta, catena
Solaque ad extremam me stringet funeris horam. 260
Compesce hinc animi motus, dulcissima rerum,
Pone et sollicitas, quae turbant pectora, curas.
Solata his dictis perterrita sponsa quievit.
Atque uti fert subitam pacem quandoque tumultus,
Laetitia et maior surgit post passa pericla, 265
Sic illa haud curat, densis quod volvitur umbris,
Est ubi iuncta viro, tranquilla et carcere degit.