ยง 3 De juribus municipalibus
1.1 Leges municipales tantum duae notae sunt in Portugallia: 1--o) leges
Lamacenses, quae in comitiis anni 1334. Alfonsus 1. condidit, 22 articulos;
2-242
2--um est manifestum quod anno 1641. status in defectione ab aula Hispanica condiderunt.
2 Articulis Lamacensibus Portugalli Alfonso 1--o regis titulum asserunt
provinciamque suam regnum appellant; ordinem successionis determinant, exercendae
jurisdictionis modum statuunt, jura quaedam statuum et ordinum determinant. 3
Regnum est haereditarium pro utroque sexu et quidem successione agnatica; ea tamen lege
intuitu feminarum ut Portugallo principi nubant, non vero peregrino principi; pro casu quo rex
prolibus utriusque sexus caret, succedat ei frater, et quidem solus frater; jam filii fratris
non jure haereditario succedunt. 4 Leges hae per manifestum confirmatae sunt,
quo tamen manifesto diversa alia jura sibi status adservarunt, inter quod eminentissimum est
quod, si rex male mandaret, status se subtrahere possent eius imperio. 5 Pro
maiorennitate leges defixae non habentur; 14 tamen annus videtur esse usualis eius; status
possunt determinare administratorem, si rex testamento non faciat. 6 Coronati
sunt tantum Alfonsus 1. et Eduardus 1. ex regibus Portugallicis; Alfonsus enim turbis
Castilianis involutus a Clemente 2. coronari factus est; Eduardo vero Eugenius 4. permisit ut
ad morem regum Galliae et Angliae coronatur sacroque oleo tingatur, post tamen hunc ceteri
omnes coronati non sunt, ob tributum Romanis pontificibus solvi tunc debitum; solummodo ergo
per praeconisationem et homagii praestationem coronantur.
2.1 Regiminis forma olim restricta fuit vehementer, hodie tamen est
monarchia absoluta; ultima haec familia Bragantina maxime restricta fuit in persona Ioannis
4--i, sed omnia jam sunt abolita per sequentes reges, praesertim per Iosephum 1. et eius
ministrum Bombal; hodie omnia a regnum arbitrio dependent excepta contributione, quae per
deputatos statum administrabantur.
3.1 Status in Portugallia sunt 3: clerus, nobilitas superior et inferior cum
deputatis urbium; comitia celebrabantur prius semper et Cortes Generales vocabantur; rex
habuit jus convocandi, sed 4 hebdomadis ante exordium comitiorum convocarunt reges suos
archiofficiales, nobiles, episcopos, comites, marchiones etc. quos voluit et cum his decrevit.
4.1 Olim in Portugalia nobiles Riccos hommes vocabantur tantum, seu divites
homines, tardius diversi tituli introducti sunt, nempe comitum, marchionum, qui jus habet Don
praefigendi nomini baptismali et Titulos
2-244
vocantur; seniores familiarum sunt grandes Portugalliae; Fidalgos vocantur equites; aliqui
eorum Cavaleros vocantur et sunt stricte equites, alii Escuderos seu scutum gerentes.
2 Dabantur superioribus saeculis etiam nobiles Bonae spei; reges enim, ut
excitarent ad navigationem, admiserunt ut omnis, qui promontorium Bonae spei vidisset, nobilis
esset; hodie jam eviluit haec nobilitas. 3 Proceres in Portugalia potentes
sunt, eorum bona sunt haereditaria etiam pro illegitimis prolibus in defectu legitimorum ad
hoc ut familiae conserventur, et dein etiam reges duo erant illegitimi. 4
Majoratus locum habet, feminae non capiunt partem ex bonis, sed dotantur large et
sumptuose.