Baric, Adam Adalbert (1742-1813) [1792]: Statistica Europae, versio electronica, Verborum 91598, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [baric-a-stat.xml].
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
exposcit, et his habitis ad alia nova quaerenda disgrediendum esse. 2
Interna negotia, seu quidquid usus ! et experientia bonum esse in Anglia
repertum est, absque dubio est regiminis forma, ratio ergo status interna suadet hanc
regiminis formam retinendam esse; quod vero regiminis forma bona sit, id sufficienter
felicitas totius nationis, florens commercium, litterae, artes, et fabricae docent et
testantur; ratio ergo status suadet ut regiminis forma in neutram degeneret partem, ut
factiones in Anglia interteneantur, ne tamen ulla factio prevaleat; unicum jus
repraesentationis videtur modernis temporibus regulandum esse, quod et reipsa urgetur a parte
oppositionis; et reipsa forma regiminis Anglica optima est; omnia enim bona aliarum regiminis
formarum in ea sunt concentrata demptis tamen omnibus malis; regis auctoritas restricta est,
ei tamen facultas bonum faciendi non adempta; ratio status suadet ut commercium, fabricae,
manufacturae conservantur, agricultura efflorescat, in his enim nationales divitiae
consistunt; ratio status suadet ut credit, seu fides publica in Anglia conservetur, ob chartas
publicas copiosas, neque fides publica degenerat in fidem aulae; deerit enim secus fundus
securitatis. 3 Amissio 13 provinciarum Americanarum ingens vulnus inflixit
Angliae ob commercium frustratum; status ergo ratio poscit, ut quantum possibile est amicitia
cum Americanis restauratur, ut sic tamen commercium aliquadamtenus restauretur; praecavendum
erit summopere ut omnes turbae, contentiones, et divisiones in ipsa Magna Brittania
praecaveantur; regnum enim in se divisum desolabitur; huc pertinet omnes factiones religionis
causa enatae, item dissensiones ob stirpes regnantes; hae enim dissensiones facile bella post
se trahunt. 4 Praesertim regimen Anglicanum facile mutationem perferre posset
per religionis negotia; experientia crebra docuit corruptioni locum non exiguum esse in
parlamento, vel saltem in electione deputatorum. 5 Anglia magnam potentiam
maritimam consecuta est, magnam valorum auctoritatem, sed pretio certe exaggerato: per
ingentia enim, quae gerere debebant bella; magna enim debita contrahi debebant, quorum census
exaggerati totum premit publicum; ratio ergo status suadet, quantum fieri potest, ut debita
publica, maxime extera, depurantur, nullaque contrahantur nova debita, hinc bella, quantum
fieri potest, evitentur, haec enim sine novis debitis geri non possunt; temere ergo inania
bella non gerantur.
2-128
Baric, Adam Adalbert (1742-1813) [1792]: Statistica Europae, versio electronica, Verborum 91598, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [baric-a-stat.xml].
|