§.38 Cultura Ovium primum in Germanicas tantisper emendata

Hungaria inde a primordio ovibus abundavit, sed hae crassam adeo Lanam proferebant, ut eius usus tantum in postremae sortis pannis haberi potuerit, ad Corripendum hunc Naevum coeperunt sic dictae germanicae oves introduci, sed et hae Lanam mediocribus tantum pannis idoneam producebant, subtilior Lana pro Nobilioribus pannis ex Hispania, Anglia, et aliquibus Italiae Locis, quae hanc Lanae Speciem propriam sibi ferme reddiderant debuit procurari: subinde, et Anglia, et Hispania ut Domesticas Fabricas provehant, Lanam educi vetuerunt.

Augusta Maria Theresia ut propriis Statibus consulat, a Rege Hispaniae 1768. impetravit, ut eidem gregem Hispanicarum ovium una cum Pastoribus, qui modum oves has curandi Domesticos edoceant, submiserit. Hi Lustrato Utroque Littorali adsitum viae Croaticae Carolinae Locum Merkopail pro Sede intertenendi huius gregis delegerunt. Et vero quanquam Locus hic raram et ad apparentiam minime succosam herbam proferat; quanquam praeterea adeo frigidus sit, ut Oves octo ferme mensium spatio in ovili contineri, foenoque interteneri debeant, Oves tamen hae optimo cum successu illic alebantur. Ut earum Species sensim per Regnum propagetur, superfluos arietes privatis, qui Species ovium suarum emendare voluerunt divendi; de modo autem, quo id perfici possit, excusos vernaculis Linguis Libellos vulgari eadem Augusta imperavit. His mediis Industria eo sensim profecit, ut illi, qui arietes eiusmodi comparaverant, praescriptumque cum iis procedendi observarent parem ferme illi, quae in Merkopail ab originariis Hispanicis ovibus proferebatur, Lanam produxerint.

Cum nutritae tanto tempore in ovili peccudes hae, magnam foeni, cuius deffectu via Carolina alioquin laborat, quantitatem consumpserint urgebatur subinde a Gubernio Fluminensi, ut Grex hic alio transponatur, foenumque quod illae hactenus consummebant, ad promovendam per hanc viam vecturisationem conversatur.

Ne tamen pretiosa haec ovium Species alibi forte degeneret, primum in Buda-Eörs periculum factum, mediaque gregis huius pars eo depulsa fuit. Postquam tentamen hoc optatum effectum produxit, statuit Augustus Iosephus IIus ut in Merkopail nonnisi, 200 Oves interteneantur, quod supernataverit, per Dominia Cameralia Fundi Religionis, et Studiorum distribuatur, ubique vero eadem quae in Merkopail viget, oves curandi ratio observetur. Ita primum in Berkava et Radonicz Dominio Bachiensi dein 1787., in Pusztakuta Dominio Zomboriensi, tum 1788. in Tarkany et Tokod, successive in Bozok, Marotki, Kis-Megyer et Atsa, et haec species ovium, et modus eas curandi introductus est.