De Insurectione.

Stabilita per articulum 8. 1715. plebis contributione in intertentionem regulatae militiae convertenda quemadmodum securitati Regni pro quovis ordinarii periculi casu parte ex ista congruere prospectum habetur, ita coloni a praestandi portalis militis onere pro iam dicto ordinarii periculi casu ultro quoque immunes erunt vel exempti.

Et quia ad integritatem contributionis fundi numerum contribuentium non diminui vel maxime adtineret, ipsi quoque domini praelati, magnates, et nobiles, ad sensum citati articuli 8. 1715. relate ad articulum 63. 1741. ad praestandos seu a portis, seu a numero colonorum equites pro eodem ordinarii periculi casu imposterum quoque non obligabuntur.

Personaliter tamen insurgere quoque haec tangit obligatio, sua etiam banderia producere, etiam in casu ordinarii periculi, quo videlicet fines regni ad mentem articuli 2di Sigismundi decreti 5i in proximo versarentur periculo aut eosdem hostis leviori aliqua manu iam effective invasisset, ultro etiam ita obligati permanebunt ut mox depulso tali periculo insurectionalis illa militia admittatur.

Banderiorum porro obligatio, quemadmodum legum patriarum sensu perpetuo non aliis, quam praelatis, capitulis quoque et conventibus beneficio decimarum gaudentibus idque a competente ipsis decimarum beneficio incumbebat, ita nunc quoque communi statuum et ordinum ac Sacratissimae Maiestatis consensu sancitum est ut habita restaurati divina clementia victricibusque Augustae Domus Austriacae armis regni ratione per clerum Hungariae beneficio decimarum gaudentem banderia (facta ad modernam talismodi decimalis proventus quantitatem inter eos proportione et rectificatione) ad expressum articulo 20. Vladislai decreti 3ii numerum equites quippe 6750 ita instaurentur, ut primum quidem ab hac summa banderia episcopi et capituli Zagrabiensis velut actu etiam realiter existentia defalcentur, dein vero ut talibus praelatis, qui tantum praedialium ecclesiarum alioquin banderialiter insurgere obligatarum numerum habent ut sic incumbentis sibi banderii quantitatem omnino expleant, eaedem gentis in sortem banderii ultro imputentur, caeterum vero a praestando populi subsidio sint immunes.

Praeter vero haec Banderia Iaziges et Cumani, oppida Hajdonicalia, ut et alii etiam privatorum dominorum terrestrium Hajdones et libertini ad sensum articuli 46. 1681. ad militiam privilegiati, seu qui fundos, quos colunt, sub hoc expresso onere a dominis suis receperunt, penes suos dominos terrestres insurgere teneantur. Haec vero utriusque ordinis banderia, ubi insurectio ordinata fuerit, semper etiam prodire teneantur.

Caeterum in casu extremae articulo 5o 1662. indigentiae necessitatis, ubi videlicet plures inimici valido cum exercitu finibus Regni imminerent, vel hostis Regnum iusto cum exercitu invaderet, aut vero principale aliquod Regni praesidium obsideret aut oppugnaret, in tali, inquam, summae necessitatis casu status et ordines pro avita gentis huius adversus quosvis Regni aemulos constantia ea se pro renata procurandae publicae securitatis media prompte et alacriter semper decreturos pollicentur, quae et perenni gentis huius in reges suos zelo et conceptae totius christianitatis de hoc antemurali expectationi omnino respondeant.

Quia vero summae huius necessitatis varia, eaque multiplex ratio evenire potest, quae veluti pure eventualis in antecessum debite praevideri nunquam posset, media vero procurandae saecuritatis ad realem periculi statum accomodari deberent, hinc pro quovis sinistro eventu cum id, an casus sit ordinarii periculi vel vero summae necessitatis, tum vero, si extrema sit necessitas, in quo illa consistat, diaetaliter semper cognosci congruaque ad actuale periculum procurandae securitatis media semper in diaeta decerni debebunt.

Quodsi tamen quaedam adeo inopina et inprovisa irruptio eveniret ut convocandae diaetae ratio non superesset, pro tali duntaxat casu ad mentem articuli 44. 1741. convocatis palatino, primate, praelatis, baronibus, tabula regia, uti et comitatibus ac civitatibus quo frequentiori poterit numero, semper tamen intra Regnum, de insurrectionis negotio in ordine pure ad specificum illud periculum id, quod publicae securitatis ratio exposcere videbitur, iuxta dictamen et ad sensum legum patriarum decerni possit.

Ut vero in insurrectione tanto promptius praesidium possit collocari, determinatum est ut numerus tam eorum, qui personaliter insurgere obligantur, quam et eorum, quos sub rationem banderii cadere supra dictum est, per comitatus medio consilii regii locumtenentialis suae maiestatis annue submittatur ita ut et iidem comitatis sollicitam adhibeant curam, quatenus cum personaliter insurgere obligati tum alii sub rationem banderii cadentes congruis armis et equis sint provisi.

Articulus vero iste ad ista quoque Regna Dalmatiae Croatiae et Sclavoniae per omnia extensus esse intelligitur, hac tamen modificatione ut sex illi superioris et inferioris Sclavoniae comitatus numerum et insurgere obligatorum, et eorum, qui sub nomen banderii cadunt, aeque quid Suae Maiestati, sed tamen medio comitis bani sui, annue submittant.

Pro omni autem extremae nefors necessitatis casu Sua Maiestas clementer disponet ut necessaria pro 100 peditum millibus arma in Budensi, pro Regnis vero Dalmatiae Croatiae et Sclavoniae pro 12 aeque millibus peditum in erigendo finem in eum Zagrabiae armamentario semper in promptu habeantur.