864 Non illuc celeri lapsu etc. Iris Iovis nuncia, quum opus erat, ad hunc fontem descendebat, inque aureo quodam vase haustam in caelum aquam deferebat. Quisquis deorum de aliquo crimine accusatus, addito iureiurando, factaque libatione, si reus erat, in subitum incidebat lethargum, ac sine voce membrorumque usu per annum integrum perseverabat. Annua poena hac expleta per novem alios annos a concilio mensaque deorum arcebatur exul. Post anno tandem decimo, omnibus rite persolutis, revocabatur, honoresque amissos recuperabat. Ceterum huius fontis eam solam aquae partem fuisse exitialem, quae e rupe prosiliebat, non quae subtus defluebat, animad•verte diligenter, et simul admirare pootae levitatem, nisi forte voluerit ipse significare, fatalem esse in ipsa eruptione hanc aquam, deinde omnem, decursu per campos, virtutem amittere. Scimus enim complures aquas, quae salubres habentur, si alio transferantur, aut omnino, aut saltem partim salubritatem deperdere. Pausanias autem ideo Hesiodum id scripsisse dicit; quod ipse viderit aquam Stygis stillantem.

865 Descendit per dorsa maris, ni saeva deorum
Concilium vario invadit discordia motu.
Tum si quis Superum mentitur, Iupiter Irim
Continuo iubet ire, haustas e gurgite lymphas,
Quae gelida de rupe cadunt, ut portet in auro,
870 Iusiurandum ingens. multum de flumine sacro
Per noctem obscuram sub terrae viscera fundit
Oceani cornu: decima est pars noxia fato.
Namque novem partes aliae camposque feruntur
Et terram innocuae circum, pelagoque residunt
875 Vorticibus claris argento. haec emicat una
Rupe ex undanti saliens, dis maxima clades.
Quippe ipsam libans, periurus fallere quisquis
Caelicolum haud dubitat, vitae iacet immemor annum
Integrum, ambrosiisque epulis, et nectaris haustu
880 Haud fruitur, sed strata fovet sine voce, sine ullo
Membrorum exanimis motu, premiturque veterno.
Postquam autem hoc functus totum crudele per annum
Supplicium expendit, sequitur gravis ira nocentem,
Atque alia ex alia poena excipit. exsul et errans
885 Concilio longe divorum arcetur ab almo,
Non dapibus nonum non mensa admissus in annum.
Tum decimo tandem, culpa iam rite piata,
Laetus dona capit divum, coetusque frequentat.
Tantum adeo stygiis statuerunt numen in undis

890 Di superi, Ogygio resonant quae fonte perennes,
Scrupea labentes per saxa. heic ultima origo
Fontibus, heic fines caelumque, et pontus, et horrens
Tartarus, et tellus habet atra: extremaque rerum
Meta, situ loca plena, ipsique invisa Tonanti.
895 Terribiles portae squallent, atque aerea surgunt
Limina, quae penitus fixis radicibus haerent
Sponte enata sua. parte anteriore repostum
Titanum genus acre a dis procul omnibus atra
Claustra tenent, Chaos ultra alta caligine septum.
900 Quos prope, in oceani fundo, Iovis arma sequuti

Vade retro

Vade porro