§ 35.
1 Talia caesar Ungaris responsa dedit nec id quidem antea illis manifestans
quam indutiae ad finem decurrere incoepissent, nimirum nec locus iis respondendi et occasio
praeberetur, adiectis minis evertendi regni ni iis prompte assensissent. 2
Itaque oportebat sumptum malo omine bellum vel invitum Rakoczium continuare; cuius non potuit
non infelix exitus esse. 3 Dudum praeclusa Ungaris militarium honorum via
robur eorum
2588
exstinxerat ars Austriaca gentemque in vinum et otium degenerare coegerat nulla iuventutis
educatio aut tradendae iis disciplinae militaris cura; quem suum errorem gentis deinde
barbariem appellabant. 4 Quo factum ut, quidquid Ungarici militis Rakoczius
habuit (nam externorum aliunde habuit fere nihil), quamquam iustissima causa sumpta arma in
praedam magis quam in [ERROR: no reftable :]
35,4 post quam in del. auctor libertatem
patriae felicitatem exercerent.
5 Armorum ad haec aerisque ingens
penuria; inexperta ipsius principis et vagis turbidissimisque Bercsenii consiliis et levibus
gentis impetibus obnoxia aetas; Karolii, Forgacsii, Oesterhazii, Csakii in Bercsenium,
tanquam ea praecellentia indignum, invidia et ex eo in principem contemptus; arcanus
catholicorum a Rakoczio, tanquam is solam causam haereticorum eo bello sustineret, horror;
rusticorum sub nomine Rakocziani militis in nobilitatem, ecclesias, et clerum facinora, quod
etsi invito principe, magnam tamen illi invidiam conflavit; Pannicus post amissam
inconsultissime Tyrnaviensem Poudmericzensemque pugnam exercitus terror; Rascianorum innatum
contra Ungaros odium, adeoque insignes in Rakoczianos conatus; pontificis post accomodatas
cum caesare suas differentias sub excommunicatione facta clero prohibitio ut partes principis
deserent; ipsa belli
causa proxima perduellionis infamiae atque ex eo precaria
tamen principis in militem authoritas, exorsa pestis, ipsum quoque malefaustum principis
sidus; [ERROR: no reftable :]
35,5 post Oesterhazii del. auctor aliorum | post
tamen del. auctor eorum | ipsa… sidus] in margine postea litteris
minutis adscriptum | causa] caa
denique, quod instar omnium est,
Austriacorum armorum contra Gallos Bavarosque
felicitas haud parem pro iustitia causae illi bello exitum fecere.
6 Palfius
filiae suae apud Iosephum gratia supremum imperium adeptus eam pacem seu, ut vocamus,
armistiam confecit, cui rei gerendae cum Rakoczius comitia in Huszt praefixisset, Karolius
nefaria traditione eo inscio in Kassa transegit.
7 Quae res Rakoczium ad
finem usque vitae errare et sub extraneo caelo vivere coegit, nobis autem reliquit tamen eam
umbram libertatis qua nunc utimur, ut servi aperte non dicamur.
Finis.