§-o 2-o

1 Hoc stabilito primum ad organizandam Diaetam gradum constituit forma convocationis . 2 Ut primum potestas legislativa Principi cum Statibus communis est, certe tenor ipse convocatoriarum, seu regalium, non nisi ad ineunda mutua de perferendis necessariis legibus consilia dirigi debet.

2372

Sex capita ad quae organizatio Diaetae revocatur.

3 Ipsa organizatio ad sex summa capita revocari potest, nimirum: A. quibus ius sessionis et voti competat idque porro etiam relinquendum videatur? 4 B. Qualis activitas Ablegatis seu repraesentantibus tribuenda? 5 C. Quae edendorum suffragiorum norma constituenda sit? 6 D. Qualiter necessarium inter corpora legislativa aequilibrium stabiliri possit? 7 E. An obiecta etiam constitutionalia deliberationibus Diaetalibus relinquenda? 8 F. Qualis interna comitiorum politia inducenda sit?

Principia ad quae deliberatio de organizanda Diaeta exigi debet.

9 Ut primum caput fundate determinari possit, praemittenda sunt illa principia e quibus emergentes hac in re quaestiones tuto decidi possint; haec autem in sequentibus concentrantur.

10 Constat diplomatice comitia Regni inde ab exordio usque ad Mariam Primam viritim fuisse convocata, sub hac primum vestigium exstat quod 1385. de singulis Comitatibus (verba sunt diplomatis) quattuor potiores nobiles fuerint convocati, postea usque Ludovicum Secundum usus variavit. 11 Ab hoc ad nostra usque tempora comitia relate ad Statum nobilium et civitatum per repraesentantes, relate autem ad Statum praelatorum et magnatum viritim convocantur, adeoque: 1-o quod ius viritim comparendi nemini, nisi qui ad hos duos Status refertur, competere possit; 2-o quod potestati legislativae, dum aliquam regulationem suscipit, nec lex, nec usus obstare possit; ubi tamen diserta lex praexstitit, hanc non nisi e subversante reali aliqua causa mutari expedit; usum, si temporis iniuria aut partium studio irrepsit, abrogare, si proficuus censeatur, in disertam legem referre interest. 12 Certum enim est publicam Regni administrationem propter usus eiusmodi qui, quia diserta lege non sunt definiti, loco et tempore variare solent, fluctuare; his praemissis

2374

Quibus ius suffragii in Diaeta porro etiam relinqui expediat? — Statui praelatorum ius personalis suffragii porro etiam relinquendum.

§-o 3-o

1 Relate ad obiectum A. erunt fortasse aliqui qui praelatos imposterum per repraesentantes ita evocandos esse existiment ut aliquot tantum nomine etiam reliquorum episcopi compareant. 2 Verum id quidem rationibus reipublicae minime conducere videtur. 3 Legislatores distinctionem Statuum non alia certe de causa induxerunt quam ut per mutuum votorum aequilibrium singuli Status iura tanto facilius sarta et tecta conserventur. 4 Ut aequilibrium hoc conservetur, si Status praelatorum tantum per repraesentantes evocaretur, vel etiam Status magnatum per repraesentantes tantum evocari, vel paucis illis praelatorum repraesentantibus votum curiatum , id est tale quod voto totius magnatum Status aequipolleat, attribui deberet; neutrum autem expedit. 5 Quomodo enim Barones Regni, quomodo Supremi Comites per repraesentantes evocari possent, quando ipsorum saepe comitatuum interesse ad invicem adversatur? 6 Quale rationabile criterium pro eo definiendo assummi posset, quot repraesentantes Baronibus, quot[ERROR: no reftable :]

3.6 quot] quod

Supremis Comitibus concedi debeant? 7 Si vero stabilita ultro Baronum et Supremorum Comitum personali evocatione repraesentantibus praelatorum votum curiatum admittatur, res in substantia ad idem recideret ac si omnes personaliter compareant. 8 Solet quidem obverti quod ratio cultus divini non admittat ut omnes episcopi tanto tempore a diaecesibus suis absint. 9 Verum organizata semel Diaeta hae non erunt amplius ita diuturnae. 10 Deinde eadem ratio etiam quoad[ERROR: no reftable :]

3.10 quoad] quo ad

Supremos Comites obversatur, et sicut hi comitatus suos per Vice--Comites, ita episcopi per vicarios diaeceses suas interea facile possunt administrare; quare tam praelatorum quam et magnatum personalis evocatio porro etiam conservanda, sed id tantum rite expendendum videtur: quinam ad hunc, qui vero ad illum Statum reipsa referantur?

2376