HOMERI ODYSSEAE LIBER SECUNDUS.
Ut roseo effulsit pelago Tithonia conjux,
Exilit e strato juvenis generatus Ulysse
Purpuream indutus chlamydem; jamque aptat acutum
Ensem humero, ac pulcris evincit crura cothurnis.
Nec mora: sese altis celerans penetralibus effert
Ora deo similis, Grajosque adcire comantes
Imperat in coetum missis praeconibus. illi
Clamantes dant signa viris, hi se undique fundunt.
Postquam omni de parte videt venisse frequentes,
Et magna circum loca late implesse corona, 10
Procedit pariter juvenis. micat aerea forti
Hasta manu, niveique canes duo pone sequuntur,
Pallas et ambrosium formae super addit honorem.
Ipsum omnes late Graji admirantur euntem
Per medios, visaque stupent in imagine, at ille
Considit patrio in solio, quin cedere quisquam
Abnuat, invideatque senum. tum farier orsus
Grandaevus multo annorum jam pondere terga
Curva gerens, genibusque labans; sed doctus ab usu
Plurima, consiliisque valens Aegyptius heros. 20
Natorum huic unus cum forti miles Ulysse
Cesserat ad Trojam nigris in puppibus olim
Antiphus insignis bello; quem deinde voravit
Efferus extremum Cyclops epulatus in antro.
Tres alii mansere: procis sese addidit horum
Eurynomus, geminique artes coluere paternas.
Sed neque sic poterat tristes avertere curas
Nequidquam exstincti semper memor. heic quoque fletu
Ora madens coepit senior sic voce profari.
Audite, o cives, quae dicam, et figite vestris 30
Haec animis. numquam in coetum convenimus una;
Ex quo abiit pelago proles Laërtia Ulysses:
Quis nunc excivit subito juvenisve, senexve?
Quae vis tanta urget trepidum? veniencia contra
Navigia, armorumque metus instare propinquos
Audiit? anne salus aliud quod publica poscit,
Nunciat huc primus? numquam fraudatus inani,
Quisquis hic est, doleat voto; sed Juppiter olli
Sic merito, quae mente agitat, bonus omnia praestet.
Dixerat. ac juvenis magni Jovis omine laetus, 40
Impatiensque morae (densos quippe ardet Achivos
Affari coram ) solio consurgit ab alto,
Et venit in medios. sceptrum dat protinus aureum
Qui lateri adstabat praeco Pisenor; et ille
Longaevum ante alios compellans incipit ore.
O senior, non ille procul, qui cogere jussit
Concilium, vir abest. ego sum quem lumine cernis
Praesentem, me namque unum dolor acrior urget.
Nec vero audivi, quae vobis arma reportem
Ipse prior, nec dicam aliud commune periclum, 50
Sed mihi quas misero peperit vis aspera curas.
Scilicet et saevo genitor mihi funere raptos,
Qui vos heu quondam patrio complexus amore
Imperio facili rexit dominatus in urbe;
Addita et est gravior clades, e sedibus imis
Eversura domos, meaque omnia vasta datura,
Nempe proci, claro juvenes de sanguine creti,
Sollicitant qui tarda meae connubia matris,
Invitamque adigunt voto submittere pectus.
Dumque iidem Icarii sedes genitoris adire, 60
Permetuunt, paret ille suae ut dotalia gnatae
Munera, cuique velit, tradens concedat habendam;
Exoritur non ulla dies, quin tecta frequentes
In mea conveniant, medioque ululante tumultu.
Lanigerumque gregem, caprasque, armentaque caedant
Magna boum, largisque epulis impune fruantur,
Atque mero, jam jamque premit me turpis egestas
Omnibus exhaustis opibus; nec fortis, Ulysses
Qualis erat, quisquam crudelem avertere pestem,
Auxilioque levare domum valet: haud ego contra 70
Sufficio tantum. veniet fors tempus, et arma,
Spero equidem, haec etiam non frustra dextera sumet.
Nunc et si qua foret vis addita, protinus aequas
Exigerem poenas; neque enim sit tolerabile damnum,
Aut facilis jactura domus. quae barbara tellus,
Quae regio hunc morem permittit? surgite in iras
O tandem veriti gentes, quae litora circum
Haec habitant, legesque sacras et maxima caeli
Numina, ne capiti vestro mala dura rependant.
Vos per ego magnumque Jovem Themidemque verendam 80
Conciliis hominum semper quae praesidet
Ferte viri auxilium misero. tabescere curis
Vel sinite infandis unum, si mitis Ulysses
Ille meus genitor quondam re laesit Achivos.;
Aut verbo; poenas cari ob commissa parentis.
Ipse luam, cives; odiis consurgite in unum,
Addite et his animos. satius fuat omnia vestris
Si pereant manibus: quondam sarcire ruinam
Spes erit, inque vicem pretia direpta pacisci
Justitiae ad leges, nunc perditus irrita jacto 90
Jurgia, et infixum mactet haud medicabile vulnus.
Sic ait iratus, sceptramque abjecit, et ora
Implevit lacrimis. flentem miserantur Achivi,
Aspectantque omnes taciti, nec dicere quidquam?
Aut audent saevire. aliis tunc acrior unus
Antinous demum sic voce silentia rupit.
Nequidquam o verbis, animoque elate superbo,
Telemache, immeritos cur nam haec convicia contra
Ingeris, invidiamque paras? non Graja juventus,
At culpanda parens fallaci praedita mente. 100
En tribus exactis quartus jam volvitur annus,
Ex quo nostra urit vivis praecordia flammis
Illa jubens sperare omnes, furtivaque mittens
Nuncia: vafra tamen votis contraria nostris
Vota fovet, tacito hanc meditata in pectore fraudem.
Tenvia subnectens immensae licia telae
Institit ordiri, simulata et mente loquuta est.
O juvenes, mea cura, proci, jam vir meus ille
Quandoquidem periit, spatii ad connubia tantum
Certa peto, donec valeam pertexere vestem, 110
Quam propero (pereant ne fila incoepta) supremum
Laërtae in funus. turpe est, quum tristia fata
Ipsius urgebunt aeterna lumina nocte,
Si qua mihi e populo mulier convicia dicat,
Objiciatque nefas, vivus qui divite gaza
Floruit, hunc terra nudum ac sine honore jacere.
Sic illa: ignaris facile res credita nobis.
Interea arguto percurrens pectine telam
Luce operi instabat; sera mox nocte diurnum
Dissolvebat opus, tresque ipsos vafra per annos 120
Distulit in longum speratae gaudia taedae.
Verum ubi jam quartus venit labentibus horis
Annus, et ignaros mulier bene conscia fraudis
Edocuit, nos et demum deprendimus ipsi
Texta retexentem; jussa est invita laborem
Perficere, atque alias animum convertere ad artes.
Haec igitur responsa tibi sint nostra; nec ipsum
Te lateant, reliquos lateant nec certa Pelasgos.
Ilicet hinc matrem dimitte, ollique jubeto
Nubere, quem genitor quemque ipsa elegerit ultro 130
Ante alios carum. quod si jactarier aestu
Nos volet, ingrataque diu spe ludet amantes
Exercens, quascumque dedit Tritonia laudes,
Insignesque manus, et diae munera mentis,
Astumque, illecebrasque, habuit quot nulla priorum
Tуrove, Alcmeneve, comamve exculta Mycene,
Quarum nulla potis certare insignibus orsis
Ipsius est, non illa tuis fovet utile rebus
Consilium. namque heic tua quaeque absumere certum est,
Hos fallax animos donec servabit, et artes 140
Haud certe sine mente datas, sine numine divum.
Illa quidem nomenque sibi, famamque parabit
Ingentem; sed damna tibi, clademque bonorum
Dura struit. nos quippe hinc nulla avertere cura,
Aut quoquam fessos poterit revocare, priusquam
Vista legat numero ex omni, cui denique nubat.
Dixerat Antinous; cui rursum natus Ulysse
Subjicit. invitam non fas expellere tectis,
Quae genuit, quae me nutrivit lacte, parentem,
Sive usquam genitor vivit nunc sospes, et aura 150
Vescitur aetheria, seu funere mersus acerbo est.
Durum etiam est certe dotalem reddere gazam
Icario: reddenda autem nunc protinus omnis,
Ingrata si vi! matrem discedere cogam.
Quid si etiam redeat genitor? poenam exiget ultro
Iratus, graviorque super premet ira deorum
Mater ubi ultrices me contra voce movebit
Eumenidum furias, odiisque agitabit iniquis
Per populos late invisum sic turpiter acta
Sedibus e nostris. quare hanc spem ponite; numquam 160
Tale meo, quidquid fuerit, scelus excidet ore.
Si vos longa movet maternae injuria fraudis,
Idque audire piget, nostras jam linquite sedes,
Atque alias alterni epulas et gaudia vobis
Instruite, inque vicem socios celebrate penates.
Sin haec, ceu melior, sedit sententia menti
Unius impune heu miseri res perdere raptu;
Perdite certantes, jam nil moror, ipse ciebo
Justitiam divum supplex, si Juppiter aequus
Audiat, ac veniam precibus det victus, ut omnes 170
Haec eadem vos tecta intra pereatis inulti.
Talia dicebat; geminasque e vertice montis
Juppiter ecce aquilas subito descendere jussit;
Quae pariter motis carpentes aëra pennis
Cum zephyro per inane pares junctaeque volabant.
Ast ubi consessu medio venere citatae,
Insonuere super trepidae plaudentibus alis,
Signantesque viros oculis, clademque minantes
In gyrum capita atra obversae. hinc unguibus ora
Collaque foedantes, ac multo sanguine sparsae, 180
Ad dextram fugere super tecta alta domorum
Nubiferas caeli sublapsae rursus in auras.
Extemplo turbati animi, ut videre volucres,
Diriguere metu, suspensique ora tenebant
Incerti, quid monstra ferant, quid numina poscant?
Hos interfatus senior tum voce Halitherses
Mastorides, quo non alius praestantior inter
Aequaevos fuerat divum portendere fata,
Et volucrum pennas, et tristia noscere signa.
Ille sibi cupiens, sociisque avertere luctum: 190
Eja agite o cives, inquit, quaecumque profabor,
Accipite: in primis animos advertire dictis,
Vecors turba, proci; vobis nam volvitur ingens
Exitium, caelumque graves denunciat iras.
Haud aberit longum dulci Laërtius heros
A patria: jam jam laetus redit, et sua victor
Tecta adiens, caedem parat hostibus ultor, et orco
Destinat invisam pubem. nec sanguine soli
Saeva luent commissa proci: sors horrida multos
Excipiet, claris Ithacae qui degimus oris. 200
Ante igitur quam triste malum super ingruat, omnes
Consulite in medium, juvenum compescite fastum
Actutum, aut ipsi ponant ultro aspera corda,
Dum licet: hoc satius multo reor omnibus esse.
Namque ego certa loquor non fallax augur, et olli
Omnia jam perfecta cano, quaecumque monebam
Vaticinans, olim peterent quum pergama Graji,
Scanderet atque una classem fortissimus heros.
Ignotumque, inopemque, et late plurima passum
Omnibus amissis ratibus, sociisque carentem, 210
Sol postquam egisset bisdenos aureus orbes,
Venturum in patriam dixi: nunc terminus instat.
Finierat senior; Polybo genitore creatus
Quum subito Eurymachus contra sic turbidus infit.
I senior, natisque tuis cane talia demens
Excidia, ac seras fatorum averte ruinas.
Ipse etiam melius, quam tu, nosco omina pennae
Praepetis. innumerae volitant per inane volucres
Aethereis late in campis sub luce, nec omnes
Fata deum vel laeta viris, vel tristia portant. 220
Occubuit, ne finge metus, Laërtia proles
Hinc procul; atque eadem simul o! te Parca tulisset
Exanimem, haud caneres tam multa infanda loquutus
Telemachi falsis acuens ardentia dictis
Pectora, si qua tibi deceptus munera pendat.
Verum ego nunc moneo, monitus res ipsa sequetur
Postmodo: si longo vitae tu doctus ab usu
Incautum juvenem dictis incendere perges;
Hoc erit exitio primum, cui consulis auctor
Irrita moliri frustra, his obstantibus: ipse 230
Deinde tibi arcesses mulctam, quae inflicta dolore
Excruciet longo moestumque et multa gementem.
Quod superest, satiusque reor, genitoris ad alta
Tecta suam jubeat subito discedere matrem
Telemachus: gnatae connubia digna parentes,
Ingentemque struant, dotalia munera, gazam,
Ut merita est. neque enim pubes cessabit achiva,
Credo equidem, hoc aliter fessa a certamine longo.
An vis ulla vetet? non ullius arma timemus,
Curamusque iras; non ipsum magna sonantem 240
Respicimus juvenem, nec quae canis omina frustra
Tu senior, coetu invisus magis unus in omni.
Interea assiduo laeta inter gaudia luxu
Absumentur opes, donec sic ludet amantes
Cunctando regina, eadem est cura omnibus, idem
Omnes ardor habet tantae virtutis honorem
Quaerere: sola vetat nos haec absistere coepto,
Aut alias thalamo legere atque optare puellas.
Dixerat Eurymachus. sed non deterritus, illi
Telemachus sic voce refert. jam certa voluntas 250
Nostra tibi sociisque tuis: quid nunc precer ultra,
Quidve iterem toties, quae di supera alta tenentes,
Quaeque omnes norunt Danai? sit munere vestro
Fas mihi nunc saltem bisdeno remige pinum
Instruere, atque alti tentare pericula ponti.
Ire Pylon, Spartamque juvat genitoris amati
Nuncia scitatum, si quos vox didita vulgi,
Vel moneant casus famae praeconia magno
Ab Jove missa, hominum late clarantia nomen.
Si qua mihi tulerit vox salvum tendere sedes 260
Ad proprias; quamquam fessus, tamen omnia ad annum
Dura feram. sin vero exstinctum et lumine cassum
Audiero; inferias supremaque munera solvam,
Attollamque redux magna ingens mole sepulcrum
Sic merito, matremque sequi connubia faxo.
Haec fatus juvenis, solio consedit in alto
Multa putans. tum Mentor ibi consurgere visus
Mentor magnanimo quondam dilectas Ulyssi,
Quem patria excedens rebus praefecerat heros
Omnibus, atque uni longaevum aetate parentem 270
Servandum, curamque domus mandarat habendam.
Is tum se attollens ita voce affatur Achivos.
Huc vestros adhibete animos, et dicta loquentis
Audite, o cives, quis mitem, ac molliа regem
Pectora gestantem posthac, sanctamque colentem
Justitiam speret? quis non immania facta
Volventem, ac saevos agitantem corde furores
Permetuat, quando patriis virtutibus olim
Regnantis, placidaque urbem ditione regentis
Nulla subit Laërtiadae vos cura, nec ulla 280
Gratia promeritum sequitur? mitto horrida pubis
Et scelera, et diras aliena in sede rapinas.
Illa caput leto objectans populare penates
Institit, atque Ithaci vi dura evertere census,
Scilicet haud iterum venmrum in tecta, sed usque
Abfore sic sperans. non pubi irascor acerbae,
At vobis, cives o semper inertia corda,
Vobis nunc irascor ego. proh Juppiter! omnes
Ut taciti sine voce sedent; nec jurgia plures,
Nec juvenum vanos audent compescere fastus. 290
Haec ubi dicta; Euenorides Liocritus olli
Contra voce refert. nimium ad convicia Mentor
O facilis praecepsque ruis. quo sic malus ardor
Mentis agit, quae tanta animo fiducia surgit,
Quidve procum tentas saevis ardentia dicto
Pectora nequidquam cohibere? insurgere durum est;
Quamquam multa virum densentur millia contra,
Adversam in pubem, dapibus quam semper opimis
Mensa aliena fovet. non si ipse huc acer Ulysses
Adveniat, domibusque procos expellere tentet, 300
Efficiat quidquam conando; quin et sua fleret
Moesta viri reditu cari post tempore longo
Penelope, namque his congressus fata subiret
Continuo domitus. proin hanc pectore curam
Abjice, nec vanis demens adsurge querelis.
Jam missi repetant sua quisque negotia cives:
Huic autem patrii comites, heros Halitherses,
Ipse et Mentor, iter, poscit quocumque, per undas
Expediant. sed longa sedens heic tempora credo
Ille trahet, vocesque et inania murmura captans 310
Nec patriam linquet, nec carbasa tendet in altum.
Talia ubi dixit, misso discedere Grajos
Admonuit coetu: subito in diversa profecti:
Tecta petunt sua quisque viri; consuetaque regis
Alta proci referunt celeres ad limina gressus
Telemachus vero secreta ad litora cessit,
Ablutusque manus pelagi spumantibus undis
Constitit, ac tali supplex est voce Minervam
Protinus affatus. facilis tu numine sancto,
Hesterna es quae luce meos dignata penates. 320
Visere, et impulsis agitantem caerula remis
Tendere jussisti scitatum fata parentis,
Tu me diva audi, prohibent tua maxima Achivi
Jussa sequi, semperque animis elata superbis
Ante alios me turba procum desistere cogit.
Sic ille. oranti coram stetit obvia Pallas
Mentoris os habitumque gerens, ac demere tristes
His coepit dictis turbato e pectore curas.
Nec tibi vis animi deerit, nec vivida bello
Dextera, si patrio quondam cum sanguine virtus 330
Illa tibi patria est divum data munere, quae nil
Non poterat, seu facta virum, seu dicta vocarent.
Haud vanum tibi cedet iter, nec vota fovebis
Irrita. ni vero genitor te clarus Ulysses
Penelopi junctus, vitae fudisset in auras,
Non spes ulla foret, tantis te emergere posse
Fluctibus, ac duros fortunae vincere casus.
Rara etenim soboles aequat virtute parentes,
Plurima deterior: pauci, quos aequus amavit
Juppiter, ingentes animos generosaque vincunt 340
Facta patrum. tu fide tamen: quum pectoris acre
Consilium, magnique tibi vis cessit Ulyssei,
Omnia perficies, neque te spes fallet inanem.
Quare age, dementesque orsus et vota procorum
Mitte insana; nihil recti novere, nec atrum
Vesani lectum, nec fata instantia cernunt,
Quae fert Parca die morituris omnibus uno.
Haec vero tibi certa via est: absiste vereri;
Quamprimum voto laetus potiere. Paternus
Hospes ego actutum, quae vis, tibi pinea texta 350
Sufficiam, pelagoque simul comitabor euntem.
Ergo petens tecta alta procos tu affare superbos,
Et quae poscit iter, simul instrue dulcia condens
Vina cadis, florem et cereris mortalibus aptum
Utribus in validis. Ego contra sponte sequentes
E populo adcibo socios et navibus unam
E variis, quae nostra jacent per litora multae
Antiquae pariterque novae, visa optima ponto
Quae fuerit, canum deducam laetus in aequor.
Sic juvenem Jove nata monet; nec jam ipse moratur 360
Jussa deae, sed tecta petit, cernitque sub ipsis
Porticibus de more procos in limine capras
Setigerosque sues mactantes. Obvius olli
Fit subito Antinous ridens, dextraque prehensum
Blandus adit, dictisque simul permulcet amicis.
O nimis impatiens animi, nunc tristia corde
Abjice Telemache, et paullum compesce dolorem,
Utque prius dapibusque una vinoque fruare.
Namque tibi cives navim sociosque parabunt
Delectos, qui te Pylias comitentur ad oras, 370
Quaerentem cari fortem casusque parentis.
Vix ea subridens dederat, quum natus Ulysse:
Haud mihi vos inter fas est versarier, inquit,
Antinoe, invitus mensa nec laetor opima.
An non illa satis, quae jam rapuistis acerbi
Multa mihi, parvus fueram dum scilicet infans?
Quid morer? An viridi factus nunc grandior aevo,
Dum mens certa viget, dumque ira in pectore gliscit,
Nequaquam experiar, Pyliam seu vectus ad urbem,
Sive hoc in populo, vobis ut fata parentur? 380
Ibo equidem, nec erit certe via vana profecto.
Quamquam aliena ratis pelagi me turgida ducet
Per freta, vos quoniam sic me voluistis egentem.
Dixit, et Antinoi dextra se subtrahit ultro
Elapsus facili motu. Non secius illi
Et properare dapes, juvenique illudere certant.
Atque aliquis ficto ridens sic ore profatur:
Heu mala Telemachus molitur funera nobis
Omnibus! Aut ultor socios a Nestoris urbe
Aut etiam e Sparta ducet: nimis ardet abire. 390
Fors Ephyrae longe tendens in regna feracis
Ibit atrox, referetque illinc letale venenum,
Poculaque inficiens caedem struet omnibus unam.
Quin potius freta lata sequens (hinc excipit alter
Saevior) ipse etiam mediis in fluctibus atrum
Inveniet letum, genitor quo raptus ad orcum est.
Haec via sola, queat nobis qua forte nocere,
Et curas augere, inter nos omnia laeti.
Dum bona dividimus, desertaque tecta parentis
Linquimus, aut illi, cui tandem nocet, habenda. 400
Haec ipsi. Ille autem tecti penetrale repostum
Ingreditur, quo magna aurique aerisque jacebant
Pondera, et intactae vestes, et odoriferi vis
Multa olei. Stabant antiquo et dolia baccho
Plena, diis qualem pateris libamus et auro,
Quaeque suis innixa locis, si quando rediret
In patriam passus multum Laërtius heros.
Haec claustra et bifores inter se vectibus aptae
Omnia claudebant valvae, noctesque dieique
Intus fida sedens servabat grandior annis 410
Euryclea Opis Pisenoridae inclita proles.
Cui tunc adcitae in thalamum sic fatur Ulyssei
Progenies. agedum nutrix dulcissima promens
Hauri vina, cadis quae servas condita plenis
Opperiens miserum genitorem, has victor ad oras
Si redeat, mortem fatumque elapsus acerbum.
Bissenas implere sit urnas cura, supraque
Claude vigil; dein et consutos infer in utres
Infectaecereris florem, bisdenaque factae
Pondera: sola scias moneo, sintque omnia praesto. 420
Namque ego sub noctem rediens, quum mater in altas
Conscendet sedes placidam admissura quietem,
Accipiam, mecumque feram cessurus ad urbem
Nestoream, Spartamque; mei si qua aura parentis
Fortunamque vicesque optanti audita reportet.
Dixerat: atque olli gemitus de pectore rumpens,
Et graviter moerens ita nutrix voce reponit:
O tibi, gnate, animo quaenam haec sententia sedit,
Pergere quove paras loca per distantia vastae
Telluris solus? periit jam fortis Ulysses 430
Heu miser, ignotaque jacet projectus arena.
Insidiisne proci parcent, ac fraudibus ullis,
Tu quoque ut errando pereas, tuaque omnia raptent?
Heic maneas, dilecte, precor. quid ferre labores
Hos juvat, ac tumidi tentare pericula ponti?
Cui juvenis sic oranti: fide optima, dixit,
Non animus, non haec divum sine numine mens est.
Quin age, dicturam carae nil esse parenti,
Ante undena aderit quam lux duodenave, jura
Caelicolas testata, gravi ne percita luctu 440
Ipsa sui pulcros corrumpat corporis artus.
Quod si eadem sciat ante, atque omne audire juvabit
Consilium nati, promitti libera narra.
Haec ait: et nutrix juravit magna deorum
Numina. pollicitis tum demum rite peractis,
Dulcia vina urnis infundit, jussaque stipat
Utribus in validis cereris canentia dona
Dum juvenis sinuosa procos adit atria circum.
At Pallas molita novas in pectore curas
Telemacho assimilis partes late urbis oberrat, 450
Compellansque viros, ubi cuique occurrit, ad altam
Vespere sub sero puppim contendere mandat.
Nec minus a gnato Phronii Tritonia navim
Velivolam poscit, poscentique adnuit ille.
Inde ubi sol prono declinans cesserat axe,
Arvaque inhorruerant umbris, immittere ponto
Maturatque ratem, immissaeque imponere cuncta
Arma jubet, portuque instructam condit in imo.
Circum etiam affusi comites, ut quemque vocavit
Diva, ruunt. quos illa, parans in pectore fraudem, 460
Deserit, ac properans tecta in Laërtia tendit,
Heic dulcem subito juvenum per membra soporem
Irrigat insidians large potantibus. et jam
Poculaque excussa e manibus, sopitaque corda
Ocyus hac illac stratum petiere, neque ullus
Stare diu potuit, postquam sopor incidit aegris.
Tum dea Telemachum tecti e penetralibus
Evocat ipsa gerens et vocem et Mentoris ora,
Ac subito: resident per litora curva parati
Jam socii, delecta manus; teque omnis in uno 470
Fit mora, dum venias: agedum properemus abire.
Tantum effata, gradu praecessit diva citato:
Ille deae gradiens retro vestigia servat.
Atque ubi devenere ad glauci marmoris undas,
Conspiciunt sicco densos in litore Achivos,
Hosque ita Telemachus compellat. Adeste sodales,
Auxiliumque viae mecum deferte lyaeum
Sedibus e nostris cereremque. Haud conscia mater,
Haud famulae; nutrix in partem sola vocata est.
Sic fatus dux ipse praeit, sociique sequuntur. 480
Nec mora fit referunt quae sunt data cumque, locantque
Deposita, ut jussi, tabulata sub ardua navis.
Jamque adeo scandit juvenis, divamque sequutus,
Ipsa ubi se posuit, puppi sublimis in alta
Ad latus assedit. Tortos laxare rudentes
Lecta manus pariterque instat considere transtris,
Ac zephyros ciet ipsa Jovis Tritonia proles
Spumea crispantes roseis freta molliter alis.
Tum vero hortatus comites capere imperat arma
Telemachus: parent jussi, mediaque carina 490
Intus hiat qua parte locus, celsa abjete malum
Constituunt, actisque utrinque rudentibus aptant,
Lineaque intendunt contortis carbasa loris.
In medios venit aura sinus: volat incita puppis,
Moliturque viam pelago, circumque ruentem
Purpurea hinc atque hinc divisa immurmurat unda.
Continuo remis circum latera alta revinctis
Plena mero laeti statuunt carchesia nautae,
Omnibus et libant superis in vota vocatis,
Praecipue tibi, gnata Jovis. Sic nocte per umbras 500
Usque sub auroram zephyris felicibus ibant.