140 IDYLLIUM III. EX MOSCHO LATINE VERSUM. EUROPA.
Dulce olim Europae visum dea candida Cypri
Immisit, noctis quum pars extrema rubentem
Jam vocat auroram, jam nectare dulcior hyblae
Affusus per membra sopor tegit almus ocellos,
Veraque noctivagis pascuntur somnia formis.
Nam thalamis recubat dum tecti parte sub alta
Filia Phoenicis tum virgo Europa, videbat
Terrarum geminas pro se contendere parte,
Asidaque, Oppositamque. Os virginis utraque habebat;
Una peregrinae similis tamen, altera formae
Indigenae, natamque suam sibi jure petebat
Haec potiore; a se genitam memorabat, et annis
Nutritiam a teneris. At fortior illa volentem
Hinc validis atque hinc manibus complexa trahebat;
Scilicet Europen, fatorum lege suprema,
Ab jove promissam dicens, sibi munus ut esset.
Virgo metu perculsa extemplo prosilit alto
E thalamo; veras ut res nam somnia vidit:
Tum trepidans , tum muta diu consedit, utramque 141
Et faciem vigilans praesenti in imagine cernit.
Ut vero attonitae longo post tempore cessit
Ille stupor, virgo sic fata: quis o! mihi divum
Obtulit haec visa? Aut quaenam haec me somnia terrent
Suaviter irriguo perfusam membra sopore?
Quae fuit, in somnis quam vidi, illa hospita? Quam cor
Perculit eius amor? Quanto suscepit et ipsa
Me studio, et blandis ceu gnatam adspexit ocellis?
O mihi iam faciles bene vertant somnia divi!
Sic ait; et socias surgens compellat amatas
Unanimes, aetate pares, et sanguine claras;
Cum quibus illa jocos semper miscebat, iniret
Seu choreas, puro ablueret seu corpus Anauro,
Candida odoratis legeret seu lilia campis.
Convenere citae: stant florigeri clathisci
In manibus, celerique petunt pede roscida prata,
Prata mari vicina, simul quae semper adibant
Et roseo foetu captae et resonantibus undis.
In medis calathum incedens Europa ferebat
Aureolum, visu mirum, Vulcani opus ingens;
Quem Lybiae dederat, petiit quum nympha cubile
Neptuni; illa dedit formosae Telephaëssae,
Sanguine quae fuerat sibi juncta; haec munus habendum
Praebuit Europae genitrix gnatae. Inclyta in illo
Gesta faber varia caelarat daedalus arte.
Auro namque inerat sibi nondum reddita, nondum 142
Corpore mutato, sed adhuc bos Inachis Io,
Percita adhuc oestro, tendens per caerula gressus
Assimilis nanti: liquidis color additus undis
Caeruleus. Gemini juvenes stant desuper ora
Litoris in summa; vultuque immotus uterque
Miratur per salsa bovem maris aequora euntem.
Jupiter heic inerat mulcens humentia colla
Aequoreae vitulae; cui mox sua cornua dempsit
Propter aquam, propter septemplicis ostia Nili
Virgineam reddens converso corpore formam.
Concolor argento Nili liquor ibat, ahena
Bos erat, ex rutilo fulgebat Jupiter auro.
Circum autem, summa calathi sub parte rotundi,
Ipse videbatur Maja generatus, et illi
Proximus Argus erat centeno lumine clarus.
Cujus purpureo volucris de sanguine nata
Plaudebat pennarum hilari gavisa colore,
Expendensque decus caudae, ceu carbas picta,
Aureoli extremum calathi circumdabat orbem.
Tale opus, ac tali se munere laeta gerebat.
At nymphae postquam venere ad florea prata,
Captae aliis aliae gaudebant floribus: ungui
Narcissum haec tenero mollem legit; illa hyacinthum,
Haec violam, aut halans serpyllum; lapsaque passim
Et folia et frondes verna tellure jacebant.
Nec minus errantes aliae decerpere flavum 143
Instabant in serta crocum: media ipsa legebat
Puniceam Regina rosam, formosior una
Tanto aliis, quanto Charisin Venus aurea praestat.
Sed neque erat florum studio, neque virginis illa
Nomine laeta dio mansura. Ut vidit ab axe
Namque deum genitor nympham, penetrabile telum
Sensit acydaliae veneris, quae sola vel ipsum
Vincere sueta Jovem, magno succendit amore.
Ille quidem effugere et rabiem Junonis iniquae,
Fallere et incautae cupiens cor molle puellae,
Occuluit numen, mutato et corpore sese
Induit in taurum; non ad praesepia qualis
Pascitur, aut curvo terram proscindit aratro;
Non qualis ludit pecora inter agrestia camp
Luxurians; nec qualis item, stridentia multo
Edomita cervice trahit qui pondere plaustra.
Corpore flavus erat toto, sed candidus alte
Fronte bovis media splendebat circulus: olli
Glauci oculi, et blando fulgebant igne corusci;
Tum paria hinc atque hinc surgebant cornua celso
E capite; haud aliter quam quum nova cynthia caelo
Invehitur, curvaque nitet nondum integra fronte.
Iamque aderat: veniens pavidas non ille puellas
Terruit adspectu; sed cunctae accedere gaudent,
Sed placidum manibus taurum contingere, vernum
Cujus odor dius prati superabat odorem. 144
Europae stetit ante pedes, collumque superne
Lambebat mulcens: pariter formosa puella
Contingitque ipsum, niveasque abstergit ab ore
Laeta suis manibus spumas atque oscula figit.
Mugiit haec inter bos lene: audire putares,
Mygdonia argutam fundit quam tibia, vocem;
Molliaque inflexit crurum curvamina, et herba
Procidit in viridi nympham cervice reflexa
Adspiciens, praebensque adstanti grandia terga.
Tum virgo tali voce est affata sodales:
Dilectae o sociae properate; insidere tauro
Hoc juvet: ille quidem dorsum jam stravit, et omnes
Ceu ratis excipiet. Visu est quam lenis, et ore
Blandus hic! Haud aliis similis: mens insidet illi,
Mens hominum facilis, solius et indiga vocis.
Dixerat, ac ridens tergo consedit in alto:
Dumque aliae accingunt sese, jam virgine amata
Exiluit rapta taurus, gressuque volucri
Se freta proripuit citus ad neptunia. At illa
Desertas moesta conclamat voca sodales,
Brachiaque incassum tendit; non ulla sequendo
Cursum aequare valet. Namque ocyor ille relinquens
Litora, ceu rapidus delphin, maria alta secabat.
Grandibus at phocis invectae gurgite ab imo
Nereides venere omnes, atque agmine pulcro
Implicuere choros; summas perlabitur undas 145
Neptunus pater ipse rotis, magnoque tridente
Sternit iter fratri. Circum glomerantur in orbem
Humida gens ponti Tritones, laetaque conchis
Carmina raucisonis laetosque canunt hymenaeos.
Nympha jovis magni taurino in corpore sidens
Hac tenet incurvum cornu bovis, aurea at illa
Daedaleae collecta manu velamina vestis;
Ima tamen spumat canenti fimbria fluctu.
Ceu navis quum vela tument, nymphamque levabat.
Quae postquam patria longe a tellure recessit,
Nec jam usquam apparet litus, nec culmina celsa
Vertice frondifero, caelum undique et undique fluctus
Se circum ut vidit, tales dedit ore loquelas:
Quo divine vehis bos raptam? Quisnam es? Et o qua
Arte viam carpis, gravibusque insistere ponto
Haud horres pedibus? Maris unda est pervia pandis
Navibus, horrescunt fortes vaga caerula tauri.
Heic tibi qui potus dulcis, quae pabula in undis?
An deus es? Superos at cur quod dedecet, ultro
Ipse facis? Lucis nec delphin curvus in altis,
Sylvicolae nec tauri errant in gurgite; at ipse
Per terramque ruis pelagusque: dat ungula remos.
Fors etiam volucri sublimis in aera nisu
Effugies, summumque petes novus ales olympum.
Me miseram! Longe patris quae sede relicta 146
Haud ullas timui insidias, taurumque sequuta
Sola per undisonos temere vagor avia tractus.
Tu facilis Neptune, maris cui tradita cura est,
Adsis o! propiusque iuves: da visere tandem
Te comitem cursusque ducem. Sine numine divum
Non ego monstriferas ponti feror acta per undas.
Sic illa; at contra taurus sic corniger infit:
Sume animos, Virgo, pelagi nihil unda nocebit.
Namque ego sum, quamvis videar bos esse tuenti,
Jupiter: in quodcumque volo, me vertere possum.
Nunc adeo tuus altus amor pulcherrima tauro
Assimilem, longum fecit metirier aequor.
Te Creta incolumem capiet, quae me quoque parvum
Nutriit; ipsa illic mecum iungere hymenaeo,
Magnanimosque dabis gnatos, qui ditia regna
Sceptriferi in cunctis magna ditione tenebunt.
Haec fatus, fecit rata dicta: apparuit undis
Creta; aliam in formam se Jupiter induit, et jam
Connubium celebrat, circum famulantibus Horis;
Illaque virgo prius, magni tum sponsa Tonantis
Progeniem dedit et gavisa est nomine matris.