101 ELEGIA V. Ad Virginem, Caelesti Nuncio accepto.
Quisque ades, fer thura, pius: vos ite profani,
Ite , et sacratis cedite limitibus:
Siderei en rutil caeli venit [a][ERROR: no reftable 1:] ales ab arce
Nuncius (alarum nosco ego jam sonitum,
Ambrosius nosco crines, nec fallor), et ista
Fulgentem laetus ponit in aede pedem.
Jam subiit: quid virgo tulit? Quae verba loquutus?
Me miserum, trepido pectore sollicita
Turbatae [b][ERROR: no reftable 1:] similis suspiras. Cur ita spargis
Virgineo niveas moesta rubore genas?
Qui timor hic tantus, quae tristia nuncia terrent
Attonitam? Certe gaudia laeta tulit:
Laeta piis hilares portendunt gaudia divi.
Felicem diae germine te sobolis,
Felicem matres inter te dixit, et unam
Cunctis omnipotens quam pater antetulit. 102
Idne [c][ERROR: no reftable 1:] times, Virgo, materno et nomine palles?
Ah istum trepido pone metum ex animo.
Mater eris, sed virgo simul: deus ipse parentem
Te sibi jam legit maximus, et metues,
Ne tibi virgineus pereat flos? Purior imo
Adflatu extiterit numinis ac melior.
En repetens animo priscorum oracula vatum
In te illud matrum casta puella decus,
Foecundam in te illam divinitus heroinam
Agnosco. O quid me laetius esse potest?
Quid magis optandum terris contingere? Salve
Lux bona speratae conscia laetitiae;
Salve ales, salve quot sunt Jesseїdas inter
Maxima! Jam promissa ergo erit illa dies,
Ergo erit o Virgo, quo, post discrimina rerum
Multa, ignominias post tot, et opprobria,
Quae misere patrio tulimus pro crimine sontes,
Libera jam dabitur solvere colla jugo,
Jam caelum sperare: hominum per te genus omne
Nunc melius faustis nascitur auspiciis,
Ac decus amissum spondet sibi; tu modo Virgo
Elue foemineum foemina triste scelus
Aetheria foecunda aura. Si dura restites,
Irrita per caelum vota ferent zephyri, 103
Mersaque letheo spes usque innabit in amne.
Haud etenim nostrae tollere tristitiae
Tantillum quisquam potis est te praeter, ab una
Nostra salus pendet nempe vel interitus.
Exitium ah nostrum ni vis crudelior Heva,
Humani te jam tangat amor generis.
Hoc matris lacrymae, hoc genitor te poscit: an audes
Hos quoque speratis demere sideribus?
Qui te nutribant quum parvam, tot bona totque
Eximii dotes eximias animi
Mirantes meliora sibi, meliora solebant
Haud temere sperate omni honorum generi:
Fors quoque promissam terris te saepe putabant,
Quae digna et diae matris honore fores.
Excidit an facinus, stygii quo colla draconis
Pressisti, quo non fortius esse pote?
Tempore jam ex illo melius confidere nobis
Coepimus, et nostram agnoscere te dominam.
Nunc tua at immenso celebrabitur aethere fama,
Nunc terris nullo tempore deficiet,
Quin longo aetatum senio magis usque vigebit,
Clarescetque magis nomen ubique tuum;
Hesperius noscet, cultor te noscet Eous,
Supposita et geminis ultima terra polis
Virtutemque suae colet et benefacta parentis.
Auguror: haec etiam ipsa haec domus illyricos 104
Aera [d][ERROR: no reftable 1:] per liquidum procul hinc petet advena colles:
O nemora, o colles illyriae, o libano,
Engaddique jugis quae tum loca praeferet illa,
Gaudete ipsius dum licet hospitio;
Certatim, haec virgo hic juvenis quibus institit ales,
Oscula sacratis figite liminibus.
Non tanto gaudere diu nam munere, tanta
Non vobis longum laude frui dabitur.
Jam volat adriacos fugiens super ardua fluctus,
Vectaque litoribus sidit in ausoniis,
Qua nemora adclivi paullatim laurea calle
Surgunt Picenis edita verticibus;
Sedem illic cultumque volet: tu Dalmata frustra
Desertam ut redeat rursus in illyriam,
Litoris adversa patrii flens tristis in ora
Sparges aeoliis vota ferenda notis.
Illic diva sibi sedem leget ipsa, potenti
Illic ausoniam numine diva teget;
Excitaeque ferent illuc sua munera gentes,
Quas et Arabs, quas et ditior Assyria,
Indiaque aurifero submittit litore merces,
Concharum et genitor parturit oceanus.
Sed mihi quae subito lex emicat? Annuit [e][ERROR: no reftable 1:] alma, 105
Annuit o! Laetus nuncius ecce redit.
Ille secat roseis coelum pennis; deus alvum
Virginis in castam labitur omnipotens.
Concipis en virgo dium sine semine foetum,
Nec qua in te venit, qua subiitque via,
Mirans agnoscis, plenam te lumine tantum,
Unigenamque utero noscis habere deum.
Ceu quando florum per germina matutinus
Lene fluens puro liquitur axe liquor,
Rore madent pellucidulo, rore omnia late
Canescunt, blandum nescia qua subiit
Intra se rorem sentit rosa, sentit et udum
Sublucens violae purpura aperta sinum,
Omne genus florum sentit, penitusque recepto
Et viget, et molli germine quisque tumet.