91 ELEGIA III. Ad Virginem Deo se in Templo dicantem.
Tantane te capiunt carae fastidia matris?
Sicne audes patriis cedere liminibus?
Ah properos cohibe gressus, quo dia puella
Te rapis? An celsae templa petis Solymae
Virginibus [a][ERROR: no reftable 1:] virgo decus accessura? Quid eheu
Te sine jam mater, te sine jam genitor
Heu quid agat? Tecum solatia rapta senectae,
Omnis tecum una lucis abibit amor,
Iste tuus praesens quem pridem adspectus alebat,
Nunc absens multa perdit amaritie.
Et quamvis te non teneat, suspirat uterque
Attamen, ac tepidis ora rigat lacrymis.
Ire tamen tu pergis: eunti ignoscite, tristem
Et fletum uvidulis tergite luminibus. 92
Illam ducit Amor: dio quis pugnet Amori?
I, quo tantus agit, sancta puella, deus:
Ipse fores reserat, dextram tibi porrigit ipse,
Ut facili valeas limen adire gradu
Auratum templi limen, magis aptus in orbe
Istis quo melius moribus esse locus,
Nulla potis mage digna domus. Tu candida nempe es
Illa [b][ERROR: no reftable 1:] columba, olim missa per imbiferos
Quae tractus, nondum quum sederat aestus aquarum,
Abdita queis tellus maxima delituit,
Ut sedem haud reperit late omnia circumspectans,
Quiret ubi niveos ponere lassa pedes,
Extimuit, plusumque alis fugiens dedit, et se
Laeta iterum navi reddidit incolumem.
Scilicet in terris alibi num sistere posses,
Heic ubi commixtum fas simul atque nefas:
Tot scelerum facies, tam multae unde undique pestes
E stygio excitae circumeunt barathro.
Quarum nulla tuos poterit corumpere mores;
Nulla isthuc inferre ausa pedem poterit
Te puram terrere. Audin? Jam numen in alma
Aede sonant, numen carmina sacra canunt,
Thureus ante aras dum se vapor evehit alte. 93
Tu divino adflatu intus adusta animum
Suspirasque ardesque atque uno numine gaudes
Ora sinumque tepenti imbre madefaciens.
Qualis ubi aurato subnitens cerea lychno
Concepit flammae vim facula igniferam,
Illa quidem mollita liquescit ab igne, simulque
Cuncta renidenti luce loca exhilarat.
Huic similis flesque ardesque; et jam vix capis ipsa
Plenam exultanti pectore laetitiam,
Qua socias inter gaudes jam sede recepta
In templi. At verso cardine jam crepuit
Postibus occlusis heu janua. Quis mihi tete
Invidet, et cupidis subtrahit ex oculis?
Pande fores nimium immitis quicumque minister:
Men longe posse hac Virgine abesse putas?
Ergo te numquam posthac formosa videbo,
Abstrusam in magni numinis obsequio
Nunquam ego te adspiciam posthac? At mente tuebor,
At certe gratis pascar imaginibus;
Haud aliter quam si manifesto in lumine praesens
Praesentem obtutu conspicer assiduo.
Ac modo siderea [c][ERROR: no reftable 1:] suffusam luce videbo 94
Ardenti sanctas fundere ab ore preces,
Quas alacer charitum circumvolitans chorus omnis
Excipit, ac sedes evehit ad superas
Astra super solisque jubar: modo sacra canentem
Carmina, vel prisci temporis historias
Volventem, ac memori figentem in corde tuorum
Illa tot adspiciam grandia facta patrum.
Saepe etiam cernam, superum famulante corona,
Adposita in tela ducere ab arte notas;
Ut varii immensos per caeli didita tractus
Numinis ad nutum fulserit haec species,
Et nihili novus e latebris emerserit orbis,
Non qualis nunc est dira lues hominum,
Cunctarumque simul virtutum triste sepulcrum.
Nescius ast ipsis cedere sideribus.
Saeva parens, tantine fuit decerpere pomum?
Te miserans coeptum forte remittit opus
Nunc mea virgo, tuosque horret dum effingere casus,
Daedala acus saepe illi excidit e digitis;
Flet quoque et anxifero suspirat pectore. Quid fles?
Non tibi, sed nobis saeva parens nocuit.
Aurea quin tenui rursum velamina filo
Pinge age, et artifici pollice rursus acum
Docta cape: en quattuor video de partibus amnes
Caeruleo sedes tramite dividere
Elisias, tempe felicia; ver ubi semper, 95
Puraque ubi caelo lux sine nube micat.
Hic princeps est ille hominum; circa volucrum vis
Plaudit, et agnoscit terra suum dominum,
Agnoscuntque ferae omnigenae, floresque videntur,
Qua se fert, prono vertice supliciter
Ipsi etiam venerari. Alia stat parte puella
Pulcra os, ac flavis conspicienda comis,
Quas inter zephyrus ludit lascivus: at illi
Non coma, non curae est jam decus oris; hians
Arbore sub viridi tantum stupet aurea mala,
Quam formosa, legi non minus apta manu.
Illam anguis blande cernit, ramoque volutus
Mala inter squamis enitet aureolis.
Heu quid agit! Niveam poma ad fatalia dextram
Porrigit: ah isthoc, dia puella, precor,
Mitte opus! Heic heva pro tristi, missa Virago
Illa polo potius magna locum teneat;
Quae premet inferni collum fatale draconis
Siderea in flavo serta gerens capite.
Hanc tu dum pinges, suplex venerabere, et unam
Quot fuerunt, quot erunt, matribus anteferes:
Hanc, ego te venerans, semper venerabere, et ipsam
Esse velim, vates cui placeam ante alios.