79 AD MAGNAM DEI MATREM
Cui dabo exiguum pium libellum
Nec satis lepidum nec expolitum?
VIRGO dia tibi. Tuas libellus
Quum laudes habeat, tuus libellus
Dici vult. Satis ille se putabit,
Si non displiceat tibi, beatum.
Quod si fors placeat; nec inpolitus,
Jam nec illepidus, perennis aevo
Plus uno sibi plaudet, et libellos
Omnes, quot fuerunt politiores
Auroque et minio et cedro elegantes,
Vincet exiguus pius libellus.
At nisi auxilium tui repertum
Illi erit decorisque nominisque,
Vix notus tineis araneisque,
Inter multa pusillus impiorum 80
Grandia illa volumina ac venena
Atris in tenebris jacebit usque;
Vel tractu levior liquentis aurae
Unaque aëriam ratem sequutus
Ibit ludibrium favoniorum.
Quare illum tibi habe, tuus vocetur,
Sit tuus. Sub hera quid oro tanta
Vel sibi metuat, vel optet ipsi
A me jam fieri mage expetendum?

81 ELEGIARUM MONOBIBLOS ELEGIA I. Ad Virginem sine labe conceptam.
Primam qui vetito matrem decerpere ramo
Poma malus vafris impulit insidiis;
Quique suo mortale genus late omne parentis
Unius ob noxam subdidit imperio
Lethiferum inspirans virus, quod corpore fusum
Atque anima omnigenum monstra creat scelerum:
Idem ille in colubri faciem conversus et ora
Hostis atrox veteri te quoque posse capi
Credidit arte, infans rerum purissima. Non spem
Tantae illi potuit demere laetitiae
Criminis aut ultrix diri promissa [a][ERROR: no reftable 1:] virago
Impresso elidens monstra nefanda pede; 82
Aut rubus ille vetus [b][ERROR: no reftable 1:] flamma crepitante cremari
Visus, sed nullam passus ab igne notam,
Unave [c][ERROR: no reftable 1:] diluvio referens te, diva, Carina
Illa jugis tandem sospes in Armeniis;
Proxima vel tellus largo dum rore madescit,
Aridulum, ac nullo vellus [d][ERROR: no reftable 1:] ab imbre madens.
Sunt rata signa: tuae foecunda matris in alvo,
At non maternae conscia labis, ades
En concepta. Prius caelesti lampade sanctus
Nempe Amor exussit terque quaterque luem
Incretam, et stygii exemit mala semina tabi:
Tum niva finxit candida membra manu
Sanguinis ipse legens guttas, qui purior, et qui
Matris erat toto in corpore vividior.
Ah fuge jam coluber: viden ut dia emicet infans?
Te petit ila, tibi bella necemque parat.
Hinc Amor, hinc tutam custos tegit altera pulcrum
Gratia [e][ERROR: no reftable 1:] stellanti corpus amicta toga, 83
Spesque fidesque simul, flos ille merus virtutum,
Formosam laeto circumeunt thiaso.
Infans o felix salve! Quid vota moraris?
Annae jam nascens egredere ex utero
Nunc infans, olim virgoque parensque futura
Digna Deo; ex te una est nostra oritura salus,
Unaque tu generis lapsi pars integra, et una
Quam merito e nostro vix rear esse satu.
Scilicet Isacides priscum genus heroinae
Tantum omnes cedunt laudis honore tibi,
Quantum sublustri rutilantia sidera nocte
Fulgori cedunt cuncta hyperionio:
Qui quum se eoa mane extulit amphitrite,
Obruta inextinctis ipsa latent radiis,
Nec caelo apparent, nec pingunt aurea templa;
Ille suo tantum fundit sub axe jubar.
Et merito: nam quae parili se jactet honore,
Quae se laude tibi conferat? Anne [f][ERROR: no reftable 1:] Sara,
An formosa Rachele, an Debora fortis, an illa
Assyrio referens quae redit exuvias 84
De duce sanguinea caput a cervice revulsum?
Quae prius, eximiae quam retulere decus
Virtutis, dederant stygiis captiva catenis
Et phlegethontaeo premenda jugo:
Omnibus ille draco malus ingruit, omnibus ante
Cervicem impositis pressit atrox pedibus.
Cujus tu contra sprevisti sola furorem,
Nec de te exuvias perfidus hostis habet.
Quin stygio quamvis epotum in te vomat amne
Virus, si qua ortus laedere fraude tuos
Possit, conantem frustra vincis tamen hostem
Innocuo calcans livida terga pede,
Insultansque. Magis, magis o precor usque scelestum
Auctorem, a quo sunt omnia nata mala,
Omnia sunt nobis felicis gaudia vitae
A quo rapta, magis dia puella preme.
Ille suo ereptum per te nostrum genus iri
Infrendens frustra jam sciat imperio;
Et sciat et doleat vesanus. Cur bona cessant
Gaudia? Vicit io magna puella stygem,
Vicit, et attonitis laetum mortalibus omen
Iris [g][ERROR: no reftable 1:] vicinae nuncia pacis adest.
En iterum, quales nondum ullo crimine foeda, 85
Anguineo nondum perdita flagitio,
Terra dabat, flores parit undique versicolores:
Illi autem, circum dulce sonans Zephyrus
Dum volat, arguto foliorum murmure discunt,
Ut merita es, laudes dicere sancta tuas.
Dicite jam laudes, jamque una crescite flores,
Quos alit alma suae terra parens dominae;
Quosque in serta legens dicam, tibi munera prima
Lux mea pro domita dat styge noster amor:
Addam etiam cantus, sed quos nec Pieris ulla,
In sylvis Phoebus nec docet aoniis,
Humor hianteae qua defluit hippocrenes,
Et vatum epoto corda ciet latice.
Ingenium dabis ipsa; unam te nostra sonabunt
Carmina; tu nostri carminis auctor eris.

86 ELEGIA II. Ad Virginem nascentem.
Qualis noctivagae phoebes [a][ERROR: no reftable 1:] nitor almus olympo
Emicat, ac niveis invehitur bijugis;
Qualis ab eois nimbo conspersa rosarum
Memnonis illa parens prosilit aequoribus;
Qualis et imbriferas ubi guttas auricomus Sol
Permeat, in vario lumine versicolor
Post hyemem jam depulsam post nubila tetra
Formosae facies iridos exoritur;
Talis ades nascens: quid talis? Ne bona saevi;
Quin potius vati parce puella tuo.
Pauperis hoc vitium linguae, quae nescia fari est,
Quod videt attonitis sensibus in te inhians
Mens animi, puras quum primum lucis in oras
Matris felici laberis e gremio:
Conatur tamen ipsa, potis si dicere, et omnes
Verborum nequidquam anxia versat opes,
Vestigatque undas, poti queis ducere vates 87
Suerunt ismariis culminibus nemora,
Atque hebrum tanaimque inhibere: heic deficit humor
Pegaseus, fons heic aret apollineus;
Rerum nulla refert species te, diva, venustum
Nil est, quo non sis tute venusta mage.
Quippe venis, qualem voluit Sator ille supremus,
Et voluit, qua nec pulcrior ulla fuit,
Nec melior, volvens te [b][ERROR: no reftable 1:] aeterna in mente, priusquam
Mundi libravit moenia ponderibus,
Effuditque auras late, certisque revinxit
Terrarum clausum finibus oceanum,
Sidera et immisit caelo. Tu namque fuisti
Illud opus, majus quo nihil ipse deus,
Condidit et solem quamvis et sidera, prompsit
E tot inexhaustae mentis imaginibus;
Tantaque virtutis tua sunt [c][ERROR: no reftable 1:] exordia, nondum
Nata omnes omni ut decore antevoles.
Nil igitur conferre tibi sese audeat: atqui
Non ideo has humiles sperne puella domos;
Has tibi praecipue rerum pater ipse paravit,
Praecipue tellus condita et astra tibi. 88
Aspice fulgentem lunam, quae dum aurea caelo
Ducit sidereas nocte silente faces,
Optatum per lassa dabit tibi membra soporem
Pallidula teneros luce fovens oculos.
Aspice et auroram: rubuere ardentia caeli
Templa, rubent longe culminaque et silüae:
Haec tibi solis erit praenuncia. Jam nova rerum,
Quoquo oculos vertas, se facies aperit:
Tethyos en pura prodit sol almus ab unda,
Vanescunt tremulis sidera luminibus,
Nusquam atrae est facies noctis: tantum ille coruscans
Litore ab eoo litus ad hesperium
Spicula diffundit lucis volitantia; quae se
In septem postquam stamina dissolüunt,
Omnibus ille suus rebus color, omnibus illa
Et forma et species floribus enituit.
Tum libani te [d][ERROR: no reftable 1:] cedri, et sioniae cyparissi,
Tum vocat atque ingens palma, oleaeque viror,
Et riguo platanus campo, Hiericuntis et illa
Ambrosium os rubro tincta lepore rosa:
Dumque vocant, placidas zephyris motantibus auras,
Adsonat omne avium per nemora alta genus, 89
Colluditque iterans blando tua nomina cantu.
O quae tam felix nasceris, haud metuas
Heic habitare; tuo si nunc dignabere terram
Adspectu, veterem se induet in speciem;
Qualem habuit, miseram quum nondum perdidit Heva
Decepta inferni fraude mala colubri.
Omnia sunt illi primum hoc de fonte coorta
Tot mala, et omnigenae semina nequitiae:
Quae cunctis natura parens infausta suorum,
Hausere ut primae tempora vitae homines,
Insinuat penitus; tibi sed, quae colla draconis
Presseris in carae matris adhuc gremio,
Haud unquam insevit. Semper curaeque metusque
Longe aberunt, falsae et gaudia laetitiae,
Et spes et desidideria atque aestus animorum,
Transversos qui nos turbine conripiunt,
Aborbentque atrum in barathrum. Tibi pectoris omnes
Motus pax certo foedere certa reget,
Nullo inconstantis fortunae agitabere casu,
Nulla tuum invadent nubila consilium:
Quae sunt recta, voles; atque inter recta sequeris
Optima quaeque; in te candida lux inerit;
In te dius Amor, puram qui saepius auras
Te levis hinc pennis evehet aureolis
In superas alte volitans, ubi purior aether
Et supra Sinain et juga Thaborea 90
Ridet, et haud ullo concussus turbine saevit.
Illic tu nigris altior et nebulis,
Altior et nimbis ventisque furentibus omnes
Despicies casus, despiciesque minas,
Queis humilis regio haec miscetur. Quare age laeta
Regina o terras ingredere, ipsa decus,
Ipsa aderis magnum columen mortalibus aegris.
Quos inter quum me videris, affer opem
Jactatoque vagoque: orto jam sidere tanto
In medio incolumes ibimus oceano.

91 ELEGIA III. Ad Virginem Deo se in Templo dicantem.
Tantane te capiunt carae fastidia matris?
Sicne audes patriis cedere liminibus?
Ah properos cohibe gressus, quo dia puella
Te rapis? An celsae templa petis Solymae
Virginibus [a][ERROR: no reftable 1:] virgo decus accessura? Quid eheu
Te sine jam mater, te sine jam genitor
Heu quid agat? Tecum solatia rapta senectae,
Omnis tecum una lucis abibit amor,
Iste tuus praesens quem pridem adspectus alebat,
Nunc absens multa perdit amaritie.
Et quamvis te non teneat, suspirat uterque
Attamen, ac tepidis ora rigat lacrymis.
Ire tamen tu pergis: eunti ignoscite, tristem
Et fletum uvidulis tergite luminibus. 92
Illam ducit Amor: dio quis pugnet Amori?
I, quo tantus agit, sancta puella, deus:
Ipse fores reserat, dextram tibi porrigit ipse,
Ut facili valeas limen adire gradu
Auratum templi limen, magis aptus in orbe
Istis quo melius moribus esse locus,
Nulla potis mage digna domus. Tu candida nempe es
Illa [b][ERROR: no reftable 1:] columba, olim missa per imbiferos
Quae tractus, nondum quum sederat aestus aquarum,
Abdita queis tellus maxima delituit,
Ut sedem haud reperit late omnia circumspectans,
Quiret ubi niveos ponere lassa pedes,
Extimuit, plusumque alis fugiens dedit, et se
Laeta iterum navi reddidit incolumem.
Scilicet in terris alibi num sistere posses,
Heic ubi commixtum fas simul atque nefas:
Tot scelerum facies, tam multae unde undique pestes
E stygio excitae circumeunt barathro.
Quarum nulla tuos poterit corumpere mores;
Nulla isthuc inferre ausa pedem poterit
Te puram terrere. Audin? Jam numen in alma
Aede sonant, numen carmina sacra canunt,
Thureus ante aras dum se vapor evehit alte. 93
Tu divino adflatu intus adusta animum
Suspirasque ardesque atque uno numine gaudes
Ora sinumque tepenti imbre madefaciens.
Qualis ubi aurato subnitens cerea lychno
Concepit flammae vim facula igniferam,
Illa quidem mollita liquescit ab igne, simulque
Cuncta renidenti luce loca exhilarat.
Huic similis flesque ardesque; et jam vix capis ipsa
Plenam exultanti pectore laetitiam,
Qua socias inter gaudes jam sede recepta
In templi. At verso cardine jam crepuit
Postibus occlusis heu janua. Quis mihi tete
Invidet, et cupidis subtrahit ex oculis?
Pande fores nimium immitis quicumque minister:
Men longe posse hac Virgine abesse putas?
Ergo te numquam posthac formosa videbo,
Abstrusam in magni numinis obsequio
Nunquam ego te adspiciam posthac? At mente tuebor,
At certe gratis pascar imaginibus;
Haud aliter quam si manifesto in lumine praesens
Praesentem obtutu conspicer assiduo.
Ac modo siderea [c][ERROR: no reftable 1:] suffusam luce videbo 94
Ardenti sanctas fundere ab ore preces,
Quas alacer charitum circumvolitans chorus omnis
Excipit, ac sedes evehit ad superas
Astra super solisque jubar: modo sacra canentem
Carmina, vel prisci temporis historias
Volventem, ac memori figentem in corde tuorum
Illa tot adspiciam grandia facta patrum.
Saepe etiam cernam, superum famulante corona,
Adposita in tela ducere ab arte notas;
Ut varii immensos per caeli didita tractus
Numinis ad nutum fulserit haec species,
Et nihili novus e latebris emerserit orbis,
Non qualis nunc est dira lues hominum,
Cunctarumque simul virtutum triste sepulcrum.
Nescius ast ipsis cedere sideribus.
Saeva parens, tantine fuit decerpere pomum?
Te miserans coeptum forte remittit opus
Nunc mea virgo, tuosque horret dum effingere casus,
Daedala acus saepe illi excidit e digitis;
Flet quoque et anxifero suspirat pectore. Quid fles?
Non tibi, sed nobis saeva parens nocuit.
Aurea quin tenui rursum velamina filo
Pinge age, et artifici pollice rursus acum
Docta cape: en quattuor video de partibus amnes
Caeruleo sedes tramite dividere
Elisias, tempe felicia; ver ubi semper, 95
Puraque ubi caelo lux sine nube micat.
Hic princeps est ille hominum; circa volucrum vis
Plaudit, et agnoscit terra suum dominum,
Agnoscuntque ferae omnigenae, floresque videntur,
Qua se fert, prono vertice supliciter
Ipsi etiam venerari. Alia stat parte puella
Pulcra os, ac flavis conspicienda comis,
Quas inter zephyrus ludit lascivus: at illi
Non coma, non curae est jam decus oris; hians
Arbore sub viridi tantum stupet aurea mala,
Quam formosa, legi non minus apta manu.
Illam anguis blande cernit, ramoque volutus
Mala inter squamis enitet aureolis.
Heu quid agit! Niveam poma ad fatalia dextram
Porrigit: ah isthoc, dia puella, precor,
Mitte opus! Heic heva pro tristi, missa Virago
Illa polo potius magna locum teneat;
Quae premet inferni collum fatale draconis
Siderea in flavo serta gerens capite.
Hanc tu dum pinges, suplex venerabere, et unam
Quot fuerunt, quot erunt, matribus anteferes:
Hanc, ego te venerans, semper venerabere, et ipsam
Esse velim, vates cui placeam ante alios.

96 ELEGIA IV. Ad Virginem nubentem.
Non temere insonuit laetis concentibus aura,
Clarior et solito lumine tota nitet:
O venias mea nympha; sacras Hymeneus ad aras
Ecce tibi casti vincula conjugii
Aerium caeli croceis findens iter alis
Et gerit, et tali laude superbus ovat
Caelicolum in thiaso. Viden, ut pars candida nectit
Puniceis pulcre lilia taeniolis,
Pars in serta rosas addit tibi suave rubentes,
Quas prius ambrosio rore rigavit Amor,
Dius Amor, numquam visus qui laetior ante
Fulget inaurata candidus in tunica,
Sidereoque faces succensas igne coruscans
Jam cupit optanti tradere te socio.
Ne dubites huic virgo tuam concredere dextram;
Flagrat, at innocuo flagrat amore animum;
Dicetur jamque ipse tuus, diceris et ipsa
Jam sua, sed primum stabit utrique decus,
Virgineus sed stabit honos, devotaque caelo
A primo aetatis vere pudicitia.
Hoc felix tibi conjugium deus auctor olympo 97
Spondet, et hunc socium destinat ipse tibi:
Hos etiam placidi vitream Jordanis ad undam
Inter plaudentum Naїadum choreas
Felices dulci cantu celebrare hymeneos
Est suetus Salomon ille tuus proavus
Magnorum soboles pulcherrima Jessidarum:
Ille amor hic fuerat castus, almus hymen,
Cujus saepe nova capti dulcedine colles
Palmiferi exiluere et juga cedrifera.
At tu, cui talem fatorum arcana dicarunt.
Nuptam, justitiae [a][ERROR: no reftable 1:] praemia magna tuae,
O nimium felix gaude; tibi tradita cura
Illius est purae Viriginis, ulla fuit
Qua neque amabilior superis, neque carior usquam,
Nec mage virgineo nobilis ingenio.
Nam quodcumque facit, quoque sua lumina flectit,
Admovet illa virum sensibus omnigenae
Virtutis stimulos, castique accendit amoris
Non prius expertis vota cupidinibus.
Nunc tamen haec eadem tactus exosa viriles,
Certaque non legem frangere virgineam
En tibi se credit, nec didgnatur amantem.
Quippe illi in te uno tanta reperta fides, 98
Omnia qui tenerae praestes bona commoda nuptae,
Atque eadem intacto corpore tecta colas:
Ac veluti amplectens vitem ulmus tristia flabra
Ventorum, validae sustinet atque hyemis
Immota incursus; carae tu nempe puellae
Sis tale in duris casibus auxilium.
Hoc faciet, mens haec illi; socialia tecum
Partiri vitae commoda cuncta volet,
Atque tui decoris [b][ERROR: no reftable 1:] custos, atque additus una
Moeroris, virgo, laetitiaeque comes
Cetera connubii tibi cedet jura, sat uno
Munere contentus, quod tuus esse queat.
Hoc ipse an potuit majus contingere votum,
An quidquam melius poscere coelicolas?
En qua regna patent phoebi flammantis ad ortum,
Quaque idem hesperio tingit in amne rotas,
In terris facies non hac formosior ulla,
Non est et virtute auctior ulla anima,
Fulgere cuique magis rerum illa aeterna potestas
Eximiae semper laudis honore dedit.
Quare agite unanimi quos jungit foedere taeda
Pura ferens puris gaudia conjugibus, 99
Consulite o terris ambo: jam candida caelo
Stillantis dio nubila rore pluent,
Jam tellus inarata almo foecunda vigore
Pollicitum tumido proferet e gremio
Florem [c][ERROR: no reftable 1:] Jesseum, suavem qui sparget odorem
Stellarum sedes ultra hyperionias:
Illaque lucidulo clausae se cortice conchae
Gemma nitens pulcris exeret aequoribus;
Cujus naturamque simul miratur et ortus
Doris, et invisi seminis unde vigor.
Aetheria certe nascetur origine proles,
Nascetur qui vos nomine saepe vocat,
Teque suum dicat patrem, tibi candida nympha
Parvus ab admotis pendeat uberibus.
Tunc animus quis erit vobis? Quae mens bona purae
Laetitiae admirans gaudia concipiet?
Illa specus bethlea, illud mihi testis et antrum,
Nunc tantum bruto grata domus pecori,
Thure olim dignanda atque ipsis aemula stellis
Regales multo vincet honore lares.
Dicere plura mihi vetitum; immortalia musae
Mortali prohibent facta docere sono.
Et jam concussit flagrantem lumine fausto 100
Subridens placide laetus Amor faculam;
Ipsaque secreti linquens penetralia templi
Arguta virgo concrepuit solea.
O venias nova nupta novum columen nuptarum;
Annulus in sponsi clara micans manibus
Candidulum poscit digitum, quo fulgeat aptus,
Aeternam et fulgens servet amicitiam.
Gaude Amor, o gaude felix Hymenee, peracta
Omnia, jam nupsit vestra puella viro,
Et pulcro suffusa genas pudibunda rubore
Nupta rubet, qualis sole pudoricolor
Os perfusa rubet tithonia matutino,
Ac roseis prodit tethyos et foribus:
Sis felix mea vita; die si videris isto
Me facilis, felix semper et ipse ferar.

101 ELEGIA V. Ad Virginem, Caelesti Nuncio accepto.
Quisque ades, fer thura, pius: vos ite profani,
Ite , et sacratis cedite limitibus:
Siderei en rutil caeli venit [a][ERROR: no reftable 1:] ales ab arce
Nuncius (alarum nosco ego jam sonitum,
Ambrosius nosco crines, nec fallor), et ista
Fulgentem laetus ponit in aede pedem.
Jam subiit: quid virgo tulit? Quae verba loquutus?
Me miserum, trepido pectore sollicita
Turbatae [b][ERROR: no reftable 1:] similis suspiras. Cur ita spargis
Virgineo niveas moesta rubore genas?
Qui timor hic tantus, quae tristia nuncia terrent
Attonitam? Certe gaudia laeta tulit:
Laeta piis hilares portendunt gaudia divi.
Felicem diae germine te sobolis,
Felicem matres inter te dixit, et unam
Cunctis omnipotens quam pater antetulit. 102
Idne [c][ERROR: no reftable 1:] times, Virgo, materno et nomine palles?
Ah istum trepido pone metum ex animo.
Mater eris, sed virgo simul: deus ipse parentem
Te sibi jam legit maximus, et metues,
Ne tibi virgineus pereat flos? Purior imo
Adflatu extiterit numinis ac melior.
En repetens animo priscorum oracula vatum
In te illud matrum casta puella decus,
Foecundam in te illam divinitus heroinam
Agnosco. O quid me laetius esse potest?
Quid magis optandum terris contingere? Salve
Lux bona speratae conscia laetitiae;
Salve ales, salve quot sunt Jesseїdas inter
Maxima! Jam promissa ergo erit illa dies,
Ergo erit o Virgo, quo, post discrimina rerum
Multa, ignominias post tot, et opprobria,
Quae misere patrio tulimus pro crimine sontes,
Libera jam dabitur solvere colla jugo,
Jam caelum sperare: hominum per te genus omne
Nunc melius faustis nascitur auspiciis,
Ac decus amissum spondet sibi; tu modo Virgo
Elue foemineum foemina triste scelus
Aetheria foecunda aura. Si dura restites,
Irrita per caelum vota ferent zephyri, 103
Mersaque letheo spes usque innabit in amne.
Haud etenim nostrae tollere tristitiae
Tantillum quisquam potis est te praeter, ab una
Nostra salus pendet nempe vel interitus.
Exitium ah nostrum ni vis crudelior Heva,
Humani te jam tangat amor generis.
Hoc matris lacrymae, hoc genitor te poscit: an audes
Hos quoque speratis demere sideribus?
Qui te nutribant quum parvam, tot bona totque
Eximii dotes eximias animi
Mirantes meliora sibi, meliora solebant
Haud temere sperate omni honorum generi:
Fors quoque promissam terris te saepe putabant,
Quae digna et diae matris honore fores.
Excidit an facinus, stygii quo colla draconis
Pressisti, quo non fortius esse pote?
Tempore jam ex illo melius confidere nobis
Coepimus, et nostram agnoscere te dominam.
Nunc tua at immenso celebrabitur aethere fama,
Nunc terris nullo tempore deficiet,
Quin longo aetatum senio magis usque vigebit,
Clarescetque magis nomen ubique tuum;
Hesperius noscet, cultor te noscet Eous,
Supposita et geminis ultima terra polis
Virtutemque suae colet et benefacta parentis.
Auguror: haec etiam ipsa haec domus illyricos 104
Aera [d][ERROR: no reftable 1:] per liquidum procul hinc petet advena colles:
O nemora, o colles illyriae, o libano,
Engaddique jugis quae tum loca praeferet illa,
Gaudete ipsius dum licet hospitio;
Certatim, haec virgo hic juvenis quibus institit ales,
Oscula sacratis figite liminibus.
Non tanto gaudere diu nam munere, tanta
Non vobis longum laude frui dabitur.
Jam volat adriacos fugiens super ardua fluctus,
Vectaque litoribus sidit in ausoniis,
Qua nemora adclivi paullatim laurea calle
Surgunt Picenis edita verticibus;
Sedem illic cultumque volet: tu Dalmata frustra
Desertam ut redeat rursus in illyriam,
Litoris adversa patrii flens tristis in ora
Sparges aeoliis vota ferenda notis.
Illic diva sibi sedem leget ipsa, potenti
Illic ausoniam numine diva teget;
Excitaeque ferent illuc sua munera gentes,
Quas et Arabs, quas et ditior Assyria,
Indiaque aurifero submittit litore merces,
Concharum et genitor parturit oceanus.
Sed mihi quae subito lex emicat? Annuit [e][ERROR: no reftable 1:] alma, 105
Annuit o! Laetus nuncius ecce redit.
Ille secat roseis coelum pennis; deus alvum
Virginis in castam labitur omnipotens.
Concipis en virgo dium sine semine foetum,
Nec qua in te venit, qua subiitque via,
Mirans agnoscis, plenam te lumine tantum,
Unigenamque utero noscis habere deum.
Ceu quando florum per germina matutinus
Lene fluens puro liquitur axe liquor,
Rore madent pellucidulo, rore omnia late
Canescunt, blandum nescia qua subiit
Intra se rorem sentit rosa, sentit et udum
Sublucens violae purpura aperta sinum,
Omne genus florum sentit, penitusque recepto
Et viget, et molli germine quisque tumet.

106 ELEGIA VI. Ad Virginem in montana proficiscentem.
Ergo etiam [a][ERROR: no reftable 1:] in montes atque addita montibus antra
Audebis, patria Virgo profecta domo,
Ire gravis foetu, nuper concretus in alvo
Qui tam inextincto numine dius inest,
Quique tibi carus certe est, quam quod pote carum
Esse mage? Ah tenerae parcere tam refugis
Si tibi, si quemvis audes perferre laborem
Magnanima, et duris casibus indomita;
Sat Pharias olim fuerit contendere ad oras,
Inque Canopaeis degere litoribus,
Parce tuae nunc o proli miserata; quid illam
Excrucies? Lasso corpore languidula,
Aut nimium propero figens vestigia gressu
In sentes quoties vulnificos pedibus,
Asperaque offendes in saxa, dolebit et infans
Ah tener, ah vulnus sentiet ipse tuum,
Ingemet et gemitu audito. Si tantus Elisae 107
Te consanguineae tangit amor, sobolis
Jam potior matrem tangat cura. An tibi vota
Haec puer in tacito suscitat ipse animo?
Sic certe est: non haec ejus sine numen fiunt,
Ille per ignotas te jubet ire vias.
Tune illi haud parcas? Tu frondiferas convalles,
Celsaque montanis edita verticibus
Antra petas illo invito? Non hoc tuus iste
Non sinit in puerum credere magnus amor.
Nunc utinam comes ipse forem, ne sola viarum
Scabra per, et saevos ingrediare rubos;
Praecurrens, quacumque ires, citus omne polirem
Virgo solum, ne quid mollibus officiat
Plantis, aut silices, ramorum aut fragmina; et o quam
Perstarem tanto laetus in officio;
Quamquam iter hinc esset longe tibi trans Atlanta,
Trans Indum, trans et Caucaseam glaciem!
Te socia quid enim haud ausim? Sed tute loquentem
Deseris, et cupidum me renuis comitem.
I mea virgo; regat sic te supremus ab alto
Ille pater, cujus fers utero unigenam;
Sic dius te servet Amor; sic serviat uni
Quidquid habet tellus, quidquid et axis habet.
Nubila jam pluviaeque absint; sol purior igni
Splendeat, et clara luce supervehitur
Dum solito mage laetus, ubique hilare hyacinthi, 108
Liliaque, et violae suave magis niteant;
Omnibus et rebus veniat nova gratia, et omnis
Jam natura omnes pandat opes dominae.
Fallor? An et volitans rutilas huc ipse per auras
Aligerum Gabriel agmen agit juvenum;
Qualis formosos inter formosior ignes
Occiduo lotus vesper in oceano.
O nymphae bona jussa ferens qui nuncius axe
Adstiteras nuper missus ab aetherio,
Idem tu superos inter pulcherrime divam
Duc age, et incoeptae sis comes usque viae:
Neve illi solis noceat vis acrior, alas
Pande caput supra virgineum roseas:
Pennarum objectu radii frangantur, at illa
Gaudeat umbroso tramite ferre pedes.
Interdum et platano subeat defessa, neque ultra
Tendat iter: scabro praecipue e silice,
Muscus ubi, et vario vestit se gramine tellus
Versicolor, si sons lene sonans fugiat
Saxa inter similis pellucidulae cristallo.
Heic illa assideat; seu velit, aridulo
Ore sitim relevare, oculos seu cladere somno;
Ipse feret latices rivulus ad cyathum,
Lumina, dum lento trepidans fertur decursu,
Ipse soporifero murmure fota teget.
Omnia sint jucunda: hinc atque hinc saepe volantes 109
Aligeri fratres germina odora metant;
Et quacumque pedes virgo feret, imbre rosarum
Purpureo spargant desuper omne solum:
Pars niveis divae pedibus subjecta premetur,
Ibit pars tremulis ludibrium zephyris;
Qui dum frigidulo mulcentes aera flatu
Spirabunt, ramis tecta sub arboreis
Suavior organico cantus dabit ore liquentes
Daulias absumti non memor illa Ityos.
Si velit et blandis tecum sermonibus horas
Fallere, sermones cura tibi serere
Sit, quoscumque animo scis ipse placere puellae,
Illam quos melius posse tenere putas;
Ut minus ignoti gradiens fastidia callis
Sentiat, optatam dum bona visat [b][ERROR: no reftable 1:] anum.
Quae simul ac longe venientem a limine nympham
Viderit, occurrens protinus exiliet,
Amplexusque ferens atque oscula dulcia fingens
Haerebit dominae collo humerisque diu.
Mox etiam propiore dei jam numine plena
Fatidicos vero solvet ab ore modos:
Scilicet indignam [c][ERROR: no reftable 1:] sese, quam candida visat 110
Virgo eadem ac magno foeta deo mulier.
At quae ibi proh! Virgo contra tu verba loqueris,
Quam miranda, et quam [d][ERROR: no reftable 1:] magnifica evolües?
Felices, quos tu dignaris visere; felix
Et mater, felix matris et ipse puer,
Qui jam longaeva succrescit sanctus in alvo,
Matris et [e][ERROR: no reftable 1:] exultans rumpere claustra cupit,
Praesentem ut videat, sibi qua veniente refulsit
Lux nova, et insueto munere dius amor.

111 ELEGIA VII. Ad Virginem Divino Partu jam perfecto.
Non ver floriferum ridet, non aura favoni
Lene ciet pennis aequora purpureis;
At fera Idumeos late nix obruit agros,
Jordanisque alto constitit unda gelu,
Frigida et hybernae volvuntur sidera noctis:
Tu gelidae ingressa in pumicis hospitium
Ah qualem puerum virgo paris! O bona mater,
Quam [a][ERROR: no reftable 1:] pulcher tuus est, quam puer hic similis
Est tibi! Non certe matrem rosa, non amaranthus
Purpureo melius purpuream ore refert,
Parvus ubi explicuit molli de cortice frontem.
Ut capit, ut memet surripit ille mihi,
Huc istos blande quoties convertit ocellos,
Queis etiam posset vincere vim chalybis,
Aut si quid chalybe ipso usquam pote durius esse. 112
Vincor io: tantae ferre negant oculi
Mortales lucis flagrantia spicula; nosco
Numen, in humano corpore quippe subest,
Nec tacite prodit sese. Velut obvia soli
Quum sese aut nubes, aut vapor opposuit,
Objectu et radios intercipit; ille corusci
Quamquam intercepta parte latet jubaris,
Haud tamen omnino tegitur, nebulamque per ipsam
Fundit inextinctas lucis ab axe faces.
Sed deus est quando puer editus, heicne jacebit?
Nec minus hoc fuerat vilis in orbe locus?
Heic igitur, virgo, heic inter deserta ferarum
Lustra pruinosis pervia flaminibus,
Rupe sub hac scabris pendentibus undique tophis
Nudus in agresti stramine pro viola,
Pro molli narcisso, pro languenti hyacintho
Iste tuus ponat lactea membra puer?
Humani ille salus generis spesque unica, longe
Proh dolor! Humano pulsus ab hospitio est;
Et tremit et gelida vagit projectus in ulva,
Aurea sidereo cui micat axe domus.
Te tamen haud pudeat vili peperisse sub antro:
Tantus ubi est infans, tantaque ubi genitrix,
Illa capit sedes, quidquid formosius usquam est,
Illa ipsis domus est aemula sideribus.
Quin etiam tempus veniet, quum rupibus hisce 113
Invideat tantum maxima terra decus;
Nilus, et Euphrates, Ister, flavusque Garumna,
Ille suam Aegyptum oblitus, hic Armeniam,
Teuthonicos arces alii Gallumque potentem
Hac fluere undisono tramite quam cuperent;
Quam riguo rupes adtactu has lambere! Dumque
Hac fluerent, solito lentior unda foret.
Jam video et lapsis quaesitum oracula rebus
Haec loca et Eoos et petere Hesperios
Trans freta trans montes longe: quin martia Roma
Hanc septemgemino vertice supliciter
Exiguam colit ipsa specum nil aurea curans
Illa suo quondam templa superba jove.
Jupiter hic melior puer est: latet ille, suumque,
Hoc nascente, caput condidit in stygii
Horrentes erebi latebras, informe barathrum,
Quo nos jam blandis egerat insidiis,
Ni tu dia parens peperisses. Omnia nobis
Sunt bona de tanto nata puerperio,
Ac gemitus fletusque atque anxiferi singultus
Sunt versi in subitae gaudia laetitiae:
Pax regnat, pax alma viget; tuque inclyta magnum
Virgo in Achemeniis nomen habes domibus.
Laeti adsunt; en certe adsunt, ducentibus astris
Non rude pastorum vulgus, et agricolae, 114
Ast [b][ERROR: no reftable 1:] Arabum proceres delecti, prima virorum,
Qui tibi qui puero ditia dona ferunt
Litoribus longe a patriis. Hos tu bona cernes
Quum gnati ambrosios procidere ante pedes,
Laetanti excipiens vultu solabere; et o quam
Dimittes hilares rursus in Arabiam!
Illi felicem te dicent; unaque certe
Matres tu felix mater es ante alias,
Quae tantum edideris puerum, cui contigit uni
Tale decus. Gremio tune fovere deum?
Tu potes et diae acclinis dare basia fronti,
Inque os lac niveis exprimere uberibus?
Ille tibi adridet, te obtutu fixus in una
Gaudet tam de se cernere sollictiam,
Ac matrem agnoscit sua tendens brachia, et ora
Quum movet, o quantum te, mea mater, amo,
Dicere hiante videtur jamjam velle labello,
Atque tuo illius pendet ab ore anima.
O si quid merui, vatis subeat quoque cura,
Blando meme oculo fac puer adspiciat,
Fac quoque uti, foedum sit quamvis, hoc capiat cor, 115
Si capet, nivibus purius illud erit,
Nec mihi jam posthac, tibi vivam at, virgo, tuoque
Huic puero, quo nil extat amabilius,
Seu gelidum resonis implet vagitibus antrum,
Lactea seu ridens ubera forte petit.

ELEGIA VIII. Ad Virginem se in templo lustraturam.
Etsi Amor aetheria gravidam te fecerit aura,
Dius et intacto prodierit gremio,
Natura mirante, puer; qualis vitreum [a][ERROR: no reftable 1:] lux
Effluit innocuo tramite per speculum,
Aut pellucidulam per aquam; tamen o mea virgo
Candida, et a partu purior ipsa tuo,
Tune etiam matres inter lustranda profanas
Alta palestinae templa petis Solymae;
Cura nec illa subest, ah te ne ignara virorum
Turba putet reliquis matribus assimilem, 116
Vulgaresque inter ponat male? Quo tutus illo
Nunc magnus cessit virginitatis amor?
Quo tua fama? Ista non certe lege teneris:
Lex ea in immundum lata puerperium est.
Nulla in te humanae fuerenut [b][ERROR: no reftable 1:] contagia labis,
Nulla itidem in pura culpa pianda manet.
Atqui etiam [c][ERROR: no reftable 1:] geminas fers dona columbas
Pro gnato, niveis qui tibi ab uberibus
Abstractus patrias jamjam sistetur ad aras,
Ac superos terris pacificabit heros.
Heic aliquid certe majus latet: eja age custos
Aerato templi cardine pande fores;
Thure vaporatam, lustrali et rore parentem
Excipe, quaeque tulit munera suscipias.
En subit illa: veni jam virgo, piacula prima
Facta, licet sancta ponere in aede pedem;
Quisque locum tibi cedit, et admiratur euntem.
Tu dejecta solo lumina, corde preces
Concipis in tacito, pudibundo incedis et ore 117
Admissae veluti conscia si maculae,
Multarum una fores veluti si foemina. Mirum
Ah frustra quaeris jam decus occulere;
Te vultus tacitam prodit tuus. Aspicis? Unam
Te cupit, in te inhians ille senex [d][ERROR: no reftable 1:] oculis
In media gestit solam te visere turba.
Ut magnae praefert gaudia laetitiae;
Utque tuum amplexu gnatum petit! O bona mater,
Felicem optato pignore redde senem,
Ne renuas cupido tantisper tradere natum.
Dic age, quid viso tantum inhias puero?
Quid tantum in pulcra tibi mens stupet heroina?
Certe est et soboles nota tibi et genitrix.
Ac velut Eridani ripis, aut Asia circum
Flumina, vicini conscius interitus,
Laetior ingeminat jucundo gutture cantus
Albus olor, resonant et nemora et silüae:
Tu quoque sic nimium felix jam morte sub ipsa
Fatidica ad suaves ora modos aperis.
Scilicet haud vitam [e][ERROR: no reftable 1:] producere longius optas, 118
Quum jam pollicitam videris aetherio
Semine progeniem, nostrum quae sanguine crimen
Eluet, et claro lumine discutiens
Noctem atram, late magnum quae sparsa per orbem
Mortales misere nigra acies hebetat,
Plorantesque vagosque et tantae lucis egentes
Nos ducet sedem Caelicolum in superam;
Ulla nec oceano tellus extrema refuso
Illius sese subtrahet a radiis.
At quos tu memoras [f][ERROR: no reftable 1:] luctus? Quae dira parenti
Supplicia? Anne ullus tam ferus extiterit,
Qui non depereat puerum, qui mollia matris
Transadigat ferro pectora luctifico?
Ah metuas ne virgo; tibi jam pignora reddit
En senior; quin tu sancta quod instat, age:
Siste patri unigenam, cujus nunc fama feretur
Inclyta trans Indos, trans et Hyperboreos;
Cumque sua matris quoque fama vagabitur ingens,
Magnanimum superis hoc bona si dederis
Munus diva. Videsne altum discedere caelum,
Mirari et cupido lumine caelicolas
Jam non infestos mortalibus aerumnosis? 119
Ipse deum tanto munere jam genitor
Gavisus ponit minitantia fulmina dextra;
Hostia pro innumeris millibus una sat est.
O factum bene! Progeniem tu sistis ad aram.
O puer, o humani unica spes generis
Rite sacerdotum manibus nunc victima patri
Dum tu magna volens sisteris; o nimium
Felicem his me si vinclis, si corpore solvas!
Primus uti in sedes nuncius Elisias
Adveniam; atque idem spectacli testis, ego hisce
Vidi oculis, dicam, vidi egomet, proceres
Isacidae o fidi, puerum, quem saepe vocastis
Solliciti multis non sine muneribus;
Quem fore victorem, quemque unum nostis olympo
Vos posse ac rutilis reddere sideribus.
Ipse patri se devovit; gnatum optima mater
Obtulit immortale ausa animo facinus.
Audiet heroum haec hilaris chorus, audiet Heva,
Illi et manabit conscius ore rubor.
Sin, hoc ne immeritus possim contingere votum,
Abnuis, at liceat dicere carminibus
Matrem, sancte, tuam, liceat mi ferre per ora
Haec ipsius facta atque alia atque alia:
Tuque eris in carae matris pars carmine magna,
Suavis admixtum nomen utrumque sonat.
Annuit ecce puer votis, tuque annue virgo; 120
Donaque fac rata sint pro pietate mea.
Omnia jam sperem: nihil est potis illa negare,
Quae modo pro me gnatum obtulit ipsa suum.

ELEGIA IX. Ad Virginem stantem juxta Jesu Crucem.
Si quid mi vere miserum contingere, si quid
Mi potuit, fixo vulnere quod penitus
Ipsam sedem animae laniret; contigit eheu
Id certe, quum te laeta prius genetrix,
Laeta et cunctarum fortunatissima matrum
Heic video, heic cari supplicium capitis,
Spectantem et lethum, quo nec crudelius ullum,
Nec mage probrosum jam queat accidere.
Vae miserae! Quali dicam te fervere luctu,
Curarum quantis millibus intus agi?
Quamque alto absorbens aerumnae [a][ERROR: no reftable 1:] vortice amaror 121
Tristis in abruptam te pepulit barathrum!
Nam mihi quod matrem [b][ERROR: no reftable 1:] memorant Ismaelis? Illum
Quid, nati postquam [c][ERROR: no reftable 1:] sanguineas retulit
Exuvias fraterna manus, patrem externatum
Et gemitu et luctu perdito? Uterque dolor
Magnus, at aequandus non isti: vincis ut omnes
Prolis amore, ipsa et moestitia superas,
O mater, quid jam mater? Tune illa beata,
Aetheria et felix dicta parens sobole,
Tune illum edideras, quo non formosior alter,
Non erat in terris alter amabilior?
Heu nimium brevis ille fuit decor, heu nimium flos
Ille cito casu languit aridulus.
O ubi caesaries flava est, ubi candor, et ille
Purpureus niveo mixtus in ore color?
Quale rosis lac puniceis si sparserit, aut si
Ostro inflammarit candidulum quis ebur.
Illa ubi delituit species, ubi lumina, sidus 122
Ah geminum, et dulci dulcia melle magis
Verba, leporque, quibus per frondiferas convalles
Perque juga et saltus et nemora et scopulos
Attonitum oblitumque lares ac tecta trahebat
Post sese dio vescier adloquio
Optantem vulgum. Vix ipsum agnoscere mater
Nunc potes; effusus lurida membra cruor,
Liventesque notae flagrorum unde undique foedant,
Vulneraque inflictis addita vulneribus,
Ulla nec in lacero pars integra corpore restat,
Nullaque vulnifico pars caret exitio.
Tempora proh! Spinis cohibet paliurus acutis
Harum aliae infixa cuspide per cerebrum
Perque genas fecere viam, miserabile visu,
Horrendumque! Oculos per medios aliae
Luctificam exertant aciem madidamque cruore:
Qui partim guttatim imbre fluit tepido,
Partim etiam undanti rivo per membra volutus
Ubertim duros inrigat et lapides.
Nate deo, ah nimium fluxit jam sanguinis; ah jam
Parce precor, curnam te amplius excrucies?
Tanti igitur mortale fuit genus? Huccine tandem
Nostra salus, huc te nostri amor abripuit?
Poenarum satis exhaustum, jam desine; et ipsi
Ni tibi vis, matri lux mea parce tuae;
Quae moesta attonitos nusquam declinat ocellos 123
A te jucundo germine; nil loquitur,
Sed [d][ERROR: no reftable 1:] stat, et aegrescens pallet ceu saxea, fletus
Et premit [e][ERROR: no reftable 1:] aegrescens saxea uti effigies.
Nempe et verba dolor, moesta et suspiria magnus
Obruit, atque ipsis clausit iter lacrymis,
Ne quod sollicitae lenimen forte veniret,
Neu minor in penito cura animo fureret.
Una duos dabit exitio, lux ipsa parentem
Heu rapiet, gnatum quae rapit exanimem.
An non suffixum sic foedo in stipite mater,
Sic te discerpto corpore suspiciens,
Pallentemque aegrumque et lethi limine in ipso
Protinus ereptis sensibus ipsa cadet?
Infelix: non certe illi praecordia circum
Stat lapis, aut dura riget chalybe.
At rigeat: tellus nonne ipsa excita dolore
Bruta cavernosis ingemit e latebris?
Velle minatur et horribili subsidere hiatu
In Styga; flent montes, fluminaque, et nemora.
Neu tantum aspiciat titan scelus, abdidit atro
Axe jubar nigram conditus in nebulam, 124
Ardentesque oris radios extinxit, et auream
Detraxit flavo caesariem capiti
Umbrarum per opaca horrens; cui sanguine sparsa
Jam soror atratos obvia jungit equos,
Inducitque polo stellas, quae triste micantes
Funereas referunt nocte silente faces.
Quid mater? Quae dira suus quot vulnera natus
Corpore habet, totidem saucia sentit amans
Cuncta suis impressa locis. Amor insidet illi,
Et laevo in miserae sculpit atrox latere
Exanimem nati effigiem, teloque cruento
Ipsius usque instans pectora transadigit.
Ferreus ah certe est, et ferro durior ille,
Qui tantum potis est cernere saevitiem.
Parce Amor o quovis crudelior hoste secare
Multitudo innocuae Virginis ense sinum.
Ecce suae in matris noscit se pectore gnatus,
Illa refert gnati vulnera quaeque sui;
Sauciat atque parens gnatum, gnatusque parentem;
Alter et alterius pendet ab ore tamen.
Numnam etiam audebit cari moestissima virgo
Perferre extremum pignoris interitum?
Ipsaque frigidulos manibus componere ocellos,
Sparso et sanguineas tergere crine notas?
Hinc ah cede procul: gnati latus impetit hasta
Miles, et aerata cuspide cor terebrat. 125
Ah procul hinc concede: a parva Virgine noram
Magnanimam, sed quae maxima jam potuit
Esse, fuit virtus; simul ipsa animam exhalabis
Cum nato, ipsa cades victa dolore simul.
Jamque labat: comites o fidae abducite divam;
Nullus et extincti nuncius adveniat:
Incolumem servate; illi dum caussa doloris
Filius edomita morte erebique duce
Victor ovans clara det sese in luce videndum,
Spargat et optatae munera laetitiae,
Ante alios matri ostensus, cujus mihi luctus
Nunc ipsam et vocem surpuit atque animam.

126 ELEGIA X. Ad Virginem terris decessuram.
Quod mihi curarum saevis tot fluctibus acto
In vita reliquum dulce levamen erat,
Coeperat et quo uno mitescere tristis amaror,
Atque dolor fieri in pectore jam levior,
Sollicitum qui me tenuit, qui mi expulit omnem
Laetitiam ac suaves delicias animi,
Ex quo deseruit tua nos illa aurea proles
Ille deus magni numinis unigena;
Id quoque nunc raptum virgo mihi. Scilicet ipsa
Caelicolum properas addere te choreis
Astra super longe a terris flammantia templa.
Gaudia tecum una, tecum abeunt charites,
Et nostras quaecumque valent solatia mentes
Lenire, ac tristem demere moestitiam.
Nam qualis per prata, nigrae post nubila brumae,
Post et threicii saevitiem boreae,
Lenior adspirans genitabilis aura favoni
Surgit odorato chloridos e thalamo;
Aut qualis tumidum nautis pavitantibus aequor
Lucida hyperboreo stella sub axe micat: 127
Talis erat nobis virgo tuus aurea vultus,
Tali praesentes usque juvabat ope.
Scilicet una aderas mortalibus aerumnosis,
Quacum nil illis triste timere fuit,
Qua sine nec gratum contra nec amabile quidquam est.
Cui me, cui flentes deseris ah socias
Thaboridas nymphas, nymphas libanitidas? Esse
Profuit expertem quid patrii sceleris;
Quid magnum intacta numen gessisse sub alvo;
Non minus ingratae funera persophones
Ipsa etiam si tu subeas, fatoque perempta
Heu propero hinc alias abripiare plagas?
Nonne tuum est, quodcumque vides? Tibi sidera mundi
Hic varius rerum veritur ordo tibi;
Et perfusa tuo formosa est lumine tellus,
Adspectu et recreas, quidquid ubique viget.
Omnia quae contra nunc squallent, omnibus omnis
Effugit e rebus te fugiente decor;
Atque atrae apparent facies: ipse ignea titan
Auricomus rutili languidior jubaris
Spicula diffundit; quae, dum sublimis ab axe
Lustrat idumei thaboris hospitia,
Eque tuis virgo succendere suevit ocellis,
Et fieri adspectu clarior ipse tuo.
At non ille miser; neque enim pote noscere damna:
Nos miseri, nos hic perdidit interitus. 128
Qui bona quot rapuit nobis, tot munera laudum,
Tot tibi nunc meritae gaudia laeta feret:
Ut quae una heic fueras pulcherrima formosorum,
Sis quoque in aetheria maxima honore domo.
Debuit anne diu in terris haec forma morari,
Aut laude haec virtus tanta carere diu?
Hoc igitur quamquam sit continuis lamentis
Deflendum nobis flebile dissidium,
Jam non et doleo, laetor magis: ante parentis
Aetheriae meritis laudibus invideam?
Jampridem o caelo digna ac fulgentibus astris
I, regina, domos ingredere o superas:
Sat tellus tibi culta diu est: nunc regia caeli
Te vocat effuso caelicolum thiaso
Effulgens late; tibi plaudunt sidera, et una
Aurea flammeolo [a][ERROR: no reftable 1:] serta parant capiti.
Ecce altae patuere fores; viden omnia divum
Agmina in occursum laeta volare tuum?
Ardenti viden et taedas dum quassat olympo,
Pulcra Amor ut pulcher fulgeat in chlamyde?
Ille praeit nubem; qua tu levis astra subibis
Flaventis rutilam lumine crysolithi,
Ac variis mira arte coloribus intertextam, 129
Iris ceu suevit fulgere versicolor.
Qui fremitus circa comitum, quae carmina, quantus
Undique odor suavis funditur ambrosiae!
I felix: verum ipsa inter tot culmina laudum,
Tantaque caelestis gaudia concilii,
Si bene quid de te merui, ne sperne jacentem,
Neve sine immemori me effluere ex animo.
Ah procul iste metus, non es, quam gloria mutet
Hinc cedes, nostri sed memor usque [b][ERROR: no reftable 1:] feres
Sidereo magni e solio regina tonantis
Optatam in duris provida rebus opem.
Usque aderis terrae; sua per te fulmina ponet
Jam deus, et fontes pandet opum omnigenos,
Orantem quoties blande conspexerit: isti
An matri quidquam deneget omnipotens?
Sed levis ex humili surgens tellure per altum
Jam veheris, jam nos deseris aethereis
Circumfusa choris, rutilasque evecta per auras
Languidulis tete subtrahis ex oculis.
Jamque lates: qualis [c][ERROR: no reftable 1:] quondam quum suave halans thus 130
Uritur, aut costi gramen Achemenii,
Excitus ille solet multo vapor igne per aras;
Qui late in campos diditus aerios
Fragrantique hilarans minus atque minus loca odore
Spectantum cupida diffugit ex acie.
O ubi es? Ah liceat nutantibus aera pennis
Findere, et aurati limen adire poli,
Aligeros inter juvenes quum regna triumpho
In tua regifico vecta pedem intuleris,
Quumque tibi dulci [d][ERROR: no reftable 1:] occurrens cum conjuge proles,
Ostendens et opes, quas habet illa domus,
Imperii [e][ERROR: no reftable 1:] sociam bona diva acceperit. Ut te
Coelicolae attonito lumine suspicient!
Ut subito impleri laetum dulcedine pectus
Quisque nova adventu sentiet alma tuo!
Ipsa autem immenso divini in lumine vultus
Absorpta ut penitis sensibus exilies!
Cur tenet ah tellus? Utinam super aethera vecter;
Aoniis valeat lympha petita jugis.