MARCHIONI IOANNI PATRITIO VIRO NOBILITATE HONORIBUS BONARUM ARTIUM PATROCINIO PRAESTANTI RAYMUNDUS CUNICHIUS S. J. SODALIS SUI CARMINA D. D. D. ELEGIA
Parve liber, culto quem nuper Musa Zamgnae
Dictavit Pindi vertice in aërio;
Ille mihi multo scriptum comptumque lepore
Misit dulce suae pignus amicitiae:
Non ego te patiar privata in sede morari
Inque meo ignotum delituisse lare,
Dum positum pulvisque tegat, blattaeque latentes,
Vel tineae morsu, trux genus, omnivoro
Pertundant foede, clades haec dira libellis
Ingruat, invitis promere quos Charisin,
Calliope invita pergunt, incommoda saecli, iv
Suffeni, proles impia, vel Bavii,
Vates stultiloquis complentes omnia magis;
Nil canere adsueti ni Venerem et Puerum
Et pulchros dominae flammam jaculantis ocellos;
Et genus hoc tricas scilicet atque apinas.
Hos nocte in caeca mergi decet, hos dare blattis
Inclusos pluteo prandia lucifugis.
Tu, mihi si qua fides, prodi jam lucis in oras;
Aude age te populo credere, perque manus
Ire hominum atque acri censorum lumine cerni.
Nil aequo est hercle ab judice quod metuas;
Sive legat caeli nantem in sublime carinam,
Solerti vates quam struit ingenio,
Propellitque novus Tiphys, monstrante Minerva,
Credo equidem, et campis victor in aëriis
Quo lubet unde lubet flectit sub caerula vectam
Nubila, spectaclum gentibus; attonitae
Magnam quae molem capiti superimpendentem
Defixis monstro suspiciunt oculis
Sive poli Dominae laudes cognoscere malit:
Quam vates pulchro captus amore canit;
Quam sequitur quacunque tulit se dia pulla;
Et sese formas concitus in varias
Induit, exsultatque doletque; ingentia mire
Ingenti miscens gaudia moestitiae,
Ardescensque urensque sinus et corda legentum. v
Qualis Felsinei musa [a][ERROR: no reftable 1:] senis, merito
Cui Thusci assurgunt vates, vatesque Latini,
Atque mera e labris effluit ambrosia,
Dulcior et cycno et Pandionia philomela,
Cantabat sanctis icta cupidinibus;
Cantanti patrio Rhenus plaudebat ab alveo,
Plaudebat totis urbibus Italia.
Felices ambo! sertum Jesseis utrique
Stellifero in caeli vertice diva parat.
Ergo age, parve liber prodi: nil uspiam ab aequo,
Nil inquam est aequo ab judice quod metuas;
Non es quem possit contemnere candida turba.
Nam tristi livet si quis ab invidia,
Stultitia est quenquam quavis huic velle probari.
Cui, quanto res est pulchrior et melior,
Tanto ingrata magis mentemque et lumina laedit;
Cui quisquis tandem se placuisse velit, vi
Et foedi saevos monstri placare furores,
Mollis, iners, animi parcus et ingenii,
Gaudeat in vili obscurus reptare popello,
Nec laudis quidquam cogitet eximiae.
Tu me audi, obscenique gregis sannasque, cachinnosque,
Et dicta, et morsus temnere ne dubita
Contentus paucis, qui te vultuque benigno,
Certatim et cupidis excipient manibus.
Cerne, favent plauduntque tibi Bonamicius, atque
Staiades, coetus lumina Pierii;
Atque alii, quorum quemvis ego scilicet unum
Sexcentis longe millibus antefero.
PATRITIUS nulli quos inter cesserit ille,
Ille amor, ille urbis gloria Romuleae.
O PATRITI salve, o Romae decus; o bone magnum
Hoc PATRITI duro in tempore praesidium
Vatibus, omni omnes tibi quos adjungere pergis
Officio, et dulci magnis amicitia
Dignaris parvos; in coetu et carmen eodem
Saepe tuum laeta voce canis. Virides
Arcadiae testor lauros, collemque beatum,
Et nemus et nemoris numina Parrhasii.
Salve iterum, atque mei quae mitto pulchra sodalis
Dona (tibi faveat sic tua Musa) cape:
Cunctantemque domus tuta intra septa libellum
Coge tuo inscriptum nomine perque manus vii
Ocyus egressum perque ora incedere vulgi:
Nemo tuo clarum nomine laedet opus.
Fide patrocinio tali, jam fide libelle,
Qualiscunque nihil jam tibi permetue.
PATRITII dicere liber, fac caetera desint
Omnia, res una haec sospitem et incolumem
Praestiterit. Livor frustra latrabit, amaris
Frustra te dictis lingua inimica petet.
Ut Phoebi postquam dignata est laurus amore,
Et dici germen coepit Apollineum,
Nil tristes metuit nimbos caelique fragorem
Horrificum: illa viret sacra comam, patulos
Diffundens late ramos; flammantia circum
Tela Jovis magno densa cadunt tonitru.

viii IMPRIMATUR.

Si videbitur Rmo P. Magistro Sacri Palatii Apostolici.

D. Jordani Patriar. Antioch. Vicesgerens.

PHILIPPUS DE ILCIO S. J. IN PROVINCIA ROMANA PRAEPOSITUS PROVINCIALIS.

Cum Librum, cui Titulus: Navis Aeria libri duo, et Monobiblos Elegiarum a Bernardo Zamagna Societatis Nostrae Scholastico conscriptum, aliquot ejusdem Societatis Theologi recognoverint, et in lucem edi posse probaverint, potestate Nobis a R. P. Laurentio Ricci Praeposito Generali ad id tradita facultatem concedimus, ut typis mandetur, si ita iis, ad quos pertinet videbitur. In quorum fidem has litteras manu Nostra subscriptas, et Sigillo Nostro munitas dedimus.

Romae 4. Martii 1768. Loco Sigilli Philippus de Ilcio

APPROBATIO

Judicium meum jampridem a me declaratum de Elegantia ac nitore carminum Bernardi Zamagnae gavisus sum iterum confirmandi mihi opportunitatem dari, cum jussu Rmi P. S. P. A. Magistri ejusdem Navim Aeriam, et Elegiarum Monobiblon perlegerem: uberrimam enim semper in illo poeseos copiam ac in rebus satis obscuris, ac a musarum consuetudine remotis singularem dicendi facilitatem pari cum venustate cunjunctam perspexi. Itaque, cum nihil Religioni bonisque moribus obsit, librum hunc studiosorum et voluptati et utilitati esse posse, si publici juris fiat, censeo.

Datum Romae Prid. Cal. Mart. 1768. Benedictus Stay SS. D. N. ab intimo Cubiculo et ab Epistolis latinis.

x APPROBATIO

Permagni refert ad Latini sermonis elegantiam vel retinendam, vel propagandam, ipsum diligenter excoli, et cuivis argumento accommodari. Hanc egregiam laudem assecutus est V. Cl. Bernardus Zamagna Societatis Jesu in iis Carminibus, in quibus nemo verborum nitorem, sententiarum acumen, numerique variam, et aptam compositionem, et, quae maxime Religiosum hominem decet, Christianam pietatem desideret. Utinam ea legant qui inepta quaeque (modo externo sermone conscripta) avidissime inquirunt, suspiciunt, exosculantur, latina omnia contemnunt. Ego vero perlibenter legi, ut mandatis Rmi Patris Thomae Ricchinii S. P. A. M. obtemperarem, cui vere sancteque confirmo, nihil iis inesse, quod Catholicae Religioni, bonisque moribus adversetur, et propterea posse quidem illa in publicam, lucem, atque in manus hominum emitti.

Datum Romae die 17. Januarii 1768. Philippus Bonamicius S. Theol. Doctor.

IMPRIMATUR

Fr. Thomas Augustin. Ricchinius Sacri Palat. Apostol. Magist. Ord. Praedic.

xi BERNARDUS ZAMAGNA S. J. AD RAYMUNDUM CUNICHUM ELEGIA
Vocalem aonio celebratam carmine nympham
Quae prius [a][ERROR: no reftable 1:] arbitrio supposuere tuo,
En aliud, Raymunde, ferunt opus ex Helicone
Adcitae nostro nomine Pierides
Indictumque novumque. Nova ac indicta placere 5
Quippe puto vacuas missa per auriculas,
Praesertim si naturae e penetralibus ipsis
Eruta Apollinea luce nitere queant,
Musaei ac veluti mellis contacta liquore
Lectorum captos blanda tenere animos, 10
Patritium in primis, qui me complexus amore xii
Meque measque bonus respicit Aonidas.
Altius est terris [b][ERROR: no reftable 1:] mi nunc iter; altius egit
Bellerophonteis artibus edomitus
Ales equus Pindi audentem trans et juga celsa, 15
Trans et Parnassi laurigeri nemora
Ventorum in sedes: terras unde arduus omnes
Subjectas prono lumine despiciam
Ipse regens celeri volitantem flamine currum,
Per liquidum ipse notans aera primus iter. 20
Nec Myniis adeo metuam contendere, nec me
Cretaeus multo vincet honore faber;
Quamquam illi intactae primi rabiem amphitrites
Pacarint nemoris Peliaci trabibus;
Ille autem aligeras volucres imitatus ad arcem 25
Incolumis tandem venerit Euboicam,
Incolumis, non et felix. Tuus, Icare, casus
Heu misero patri gaudia subripuit. xiii
Cujus ut innantes plumas despexit in undis,
Aeternum optavit pendere supplicium, 30
Hospite quod crebro flentem pro flavo Ariadnam
Adjuvit contra Pasiphaes sobolem.
O puer, o patri luctus, quid mi tua saepe
Fata refers? Animus non mihi tabificum
Ardentis jubar ad phoebi contendere vela: 35
Altior incedat flammeus ille polo.
Nil mihi cum volucrum pennis: nova Palladis Argo
Surgit in aeriis arte regenda plagis;
Tiphys et alter ego florentis robora pubis
Ducam lascivis carbasa dans Zephyris. 40
Ecce mihi Uranie puppi comes adsidet, ecce
Ad mea hyanteas vota vocat socias.
Cui faveant musae, violenti Strymonis undas
Froenat, et umbrosam voce movet Rhodopen,
Thebanasque novis circumdat moenibus arces, 45
Et fertur magno sospes in Ionio.
Si velit; et suavi potis ille extinguere cantu
Ipsius irati flammea tela Jovis,
Et potis auratos [c][ERROR: no reftable 1:] nexus difringere, mundi
Tollere queis iuret moenia cum superis. 50
Nam simul ac sacro vox edita vatis ab ore
Illius se in cor detulit insinuans, xiv
Subsiduntque irae, totaque in fronte renidet
Dulcis pax almae filia laetitiae:
Ipsius et sceptro super illa avium regina 55
Hinc atque hinc laxans parte ab utraque leve
Remigium alarum, postquam est adfusa soporis
Nubes lenito nigra supercilio,
Suave oculis claustrum, somnos placide levis efflat,
Atque efflans dorsum subrigit uvidulum. 60
Gaudet quin etiam cantu Mars caede cruentus
Hastarum oblitus tunc et equum et clypeum:
Altaque dii quotquot caelestia templa frequentant,
Et ducunt haustus ambrosios cyathis.
Jupiter at quoscumque odit male per vaga ponti 65
Aut freta, terrarum vasta per aut spatia,
Pieriae inlecebras oderunt vocis; et acer
Coeus, et Iapetus sub Styge, et Enceladus;
Quique olim eductus Cilicum sub rupe [d][ERROR: no reftable 1:] Typhoeus,
Nunc Cumis, nunc et litoribus siculis 70
Subpostus graviter premitur. Sua pectora setis xv
Hispida caelesti mole gravat cohibens
Aetna pruinosae semper nivis horrida nutrix.
Quae dum sol rutilat clarus in axe, sinu
E rabido picea fundit caligine nubem: 75
Mox idem quam se Tethyi restituit,
Purpureum ejectans ignem, flammantia volvit
Terrifico rapidum saxa sono in pelagus.
Ardet inextincto volcania gurgite sedes,
Aestuat horrendis ignea vorticibus, 80
Spectaclum infelix, mirum: seu viderit ullus,
Seu narrantem etiam fors alium audierit,
Subter [e][ERROR: no reftable 1:] ea ut jaceat vinctus, duroque cubili
Ille miser curvatum adterat usque latus.
O mihi sit placuisse Jovique et caelitibus dis, 85
Quos et flos cantus, flos juvat, et citharae:
Ingemat aetnea frustra sub rupe Typhoeus.
Non mi etenim Scythico corda rigent Chalybe,
Saeva nec admovit mi nutrix ubera tygris,
Non Syrtis, non me Scylla vorax genuit. 90
Cantum amo, musarumque choros: meme bona vidit
Nascentem haud laevo lumine Calliope.
Nam velut aerio sublucens tramite nubes, xvi
Aut vento, aut radiis percita apollineis,
Jam gravior justo paullatim liquitur uda, 95
Et vapor irriguam solvitur in pluviam;
Quam subter, casu postquam celeri delapsa est,
Excipit aridulo terra inhians gremio,
Suave croco aut molli violae calthisve levamen,
Quum ferus arentes Syrius urit agros. 100
Sic ipse audito almo Heliconiadum concentu
Protinus in suavem laetitiam soluor:
Quae penitos dum per sensus dulcissima serpens
Imis fibrarum se insinuat latebris,
Non est me risu aut gaudens nata illa Dione 105
Laetior, aut si quid laetius est Venere.
Quod bene quum noscas, quumque haec mihi parta voluptas
Non sine te (quid enim te sine profuerit
Insita naturae vis non exculta per artem?)
Dic age, te pudeat num, Raymunde, mei? 110
An potius videat te dignus? Ubi adnuis ipse,
Adnuet et pindo Phoebus ab aonio;
Ac duce sube tanto tendentem vela per auras
Non Hyades, non me terreat Oarion. 1

[unresolved image link]