Motivum.

Jus proprietatis , id est: liberum de rebus suis disponendi facultatem sartam tectamque conservari, ipse civilis societatis scopus exigit; neque tamen jus hoc eo extendi potest, ut proprietarius fundo suo cum detrimento publici abuti possit, abuteretur autem, si repertum in fundo suo utile aliquod productum nec ipse colere, nec ejus culturam alteri admittere vellet; iniquas enim conditiones illud colere volenti praescribere idem est ac non admittere; interest itaque ut legislatio modum statuat, quo in ejusmodi casibus jus proprietarii cum utilitate publica combinari possit.

Deputatio haec id projectata a se modalitate opportune obtineri posse demisse arbitrabatur; jus enim proprietarii salvatur per id, quod non obstante eo, quod alter in fundo suo utile aliquod fossile reperiat, tamen jus culturae eidem praeferenter deferatur, dein quod conditiones, sub quibus culturam hanc, si ipse eam suscipere nolit, alteri concedere possit, aequanimi ejus arbitrio substernantur; e converso prospicitur per id publico , quod in casu, quo proprietarius tales, sub quibus alteri culturam hanc suscipere impossibile est, statuat conditiones, publicus magistratus eas moderari sicque efficere possit, ne publicum utili aliquo producto carere debeat. Jam vero nobilem ad id stringendi nullus alius modus superest, quam per dictandam pro prudenti arbitrio in via juris pecuniariam mulctam; secus enim omnes ejusmodi leges ineffectuatae manebunt, et ideo Deputatio in omni simili casu idem remedium compulsivum proponit.

1116