Motiva.

Quoad portorium transituale merces in duas classes dispesci solent, nempe in illas, quarum transvectio domestico commercio nihil officit, et his exiguum portorium constituere expedit, ideo, quia alioquin transportuales expensae in beneficium talis Provinciae cedunt, per quam hae transportantur; et in illas, quarum transportus in detrimentum domestici commercii vergit: tales sunt, quibus ipsa Provincia illa eget , hujus enim interesset, ut illae in eadem potius divendantur, aut vero quibus eadem Provincia abundat ; tunc enim transituales ejusmodi merces impediunt ejusdem speciei domesticarum mercium distractionem. Utriusque speciei merces portorio transituali gravari expedit, ideo ut, si per graviora haec portoria nec transitualium ejusmodi mercium distractio domi procurari nec concurrentia foris evitari possit, adminus Aerarium Regium ex adaucto ejusmodi portorio majus capiat emolumentum.

Omnia haec principia in Germanico vectigali rite observata sunt; nihil proinde obstat, quominus eadem transitualia portoria in Hungarico etiam vectigali adoptentur.

Principia tamen haec de illo tantum transitu tenere videntur, quando merces ex una exotica regione in aliam per Hungariam transferuntur et vicissim; si enim de illo transitu agatur, quando merces exoticae per Hungariam in Germanicas Provincias vel vicissim pro consumtione transponuntur, rationibus Monarchiae magis conducere videtur, si nullum inter haec duo ejus membra portorium transituale constituatur. Interea nisi principium hoc in vectigali Germanico adoptetur, Hungaricae legislationi nihil reliquum est quam ut eadem transportualia portoria constituat mercibus, quae per Hungariam in Germanicas Provincias invehuntur, quae vectigal Germanicum ejusdem speciei articulis defixit, si per Germanicas Provincias Hungariae inferantur.

Motivum.

Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 62. quod bobus Hungaricis, si per Germanicas Provincias ad exteras oras depellantur, enorme 5 florenorum 30 xrorum transituale portorium in vectigali Gemanico emensum sit. Aliqua etiam exotica colorum materialia, si per easdem Hungariae invehantur, graviori transituali 1212 portorio subjiciuntur. Exigit proinde stabilita jam superius reciproci ratio, ut idem in vectigali Hungarico quoad alios aequipollentes articulos constituatur. Possent autem hi esse lana macedonica et gosypium , quae per Hungariam in Germanicas Provincias invehuntur.

Quoad lanam macedonicam eadem est per omnia ratio, quae stat pro Germanicis Provinciis quoad exotica colorum materialia ; sicut enim harum interest, ne fabricae, quae his opus habent, in Hungaria exsurgant: ita interest Hungariae, ne concurrentia exoticae lanae pretium Hungaricae deprimat, quandoque ipsam ejus distractionem impediat.

Quoad boves major adhuc ratio militat pro Hungaria, quam quoad gosypium pro Germanicis Provinciis; hi enim respectu Hungariae sunt domesticum , gosypium vero respectu Germanicarum Provinciarum est exoticum productum: deberent itaque illi ex ipsa ratione nexus, qui inter Hungariam et Germanicas Provincias tamquam ejusdem Monarchiae membra intercedit, majori favore gaudere, quam gosypium.

Imo si sublatis semel impositionibus provincialibus educendum per Germanicas Provincias in exteras oras vinum et frumentum Hungaricum graviori fortasse transituali portorio subinde gravetur, eadem reciproci ratio exiget, ut vicissim artefacta Germanica, dum per Hungariam in Turcicas Provincias evehuntur, eidem transituali portorio subjiciantur.