(Regina petit pecunias. Synodus pecuniaria ab episcopo Zagrabiensi celebrata.)

Postquam sub fine prioris anni per universos Hungariae episcopos sua manu breves, fusiore autem per cancellariam Hungaricam scripsisset epistolas regina pro suppeditaudis sibi pecuniis gratuito atque erga censum, dans facultatem episcopis bona episcopalia suarumque ecclesiarum etiam inhypotecandi, Zagrabiensis episcopus ad diem 15. Januarii anni hujus cogit Zagrabiae cleri saecularis regularisque congressum, quem ille sibique adulantes sacram synodum appellarunt. Praevie autem datis per singulos archidiaconatus litteris jussit, ut parochi una congregarentur, ad sacrosanctam synodum duos e sui gremio mitterent incluso vicearchidiacono, conferrent pecunias tam gratuitas quam et ecclesiarum parochialium et filialium, quas plurimas possent. Die ergo statuto et convenientibus omnibus in episcopali palatio, missae sacrificium fuit dictum de sancto spiritu, tum a canonico Turchich dicta latina oratio de dandis pecuniis ex motivo precum regiarum et meriti ab offerentibus consequendi apud reginam. Consedentibus ita singulis, episcopus decem fl. milia gratuita promittit, adnotante Malenichio, praepositus major fl. mille; tum ut apud archidiaconos, quid quivis archidiaconatus esset collaturus, adscriberetur, fuit dispositum, et pro die hoc soluta synodus. Parochos prandere apud episcopum oportuit, ubi inebriati interrogatique, quantum sponderent, spebus etiam animati et canonicatuum promissis multi promittebant id, quod nec habuerunt, sed quaesitis mutuis pecuniis exsolverunt, cumprimis ex archidiaconatu Bexin. Crisiensis autem parochus Joannes Jozipovich et Capellensis Paulue Vuchetich, uterque ex archidiaconatu Kemlek, dixere episcopo, sibi et in archidiaconatu constitutis ecclesiis pecunias non deesse, sed a substituto archidiacono Antonio Zlatarich admonitos esse, ut cellarent pecunias. Qua re indelebilem notam contraxit ab episcopo Zlatarich. Postquam ergo conscribi fecissent apud archidiaconos parochi, quid offerant gratuite, quid ex pecuniis ecclesiarum, in diei alterius synodo a Malenichio lecti sunt singuli. Et quia ex Gorensi et Zagoriensi archidiaconatibus

-- 414 --

ultra 5000 evenissent, contentus fuit episcopus dicendo: "Deo gratias, bene"; ex cathedralatu 3908, Camarcensatu ultra 2000, Goricensatu aeque. Dum ad Kemlekatum ventura est et non nisi 1128 fl. perlegerentur, in furias actus episcopus, hoc mendacium esse dicebat. Parocho Verbovcensi Lisz loqui incoante, episcupns adeo in eum invectus est, ut cohibitus vix sit a circumstantibus, quod pro more suo manus sacratas in eum non injecerit. Jussit attamen eum duci ad carceres domus sacerdotum deficientium; pessimeque octiduo tractatus, ad preces comitis Ludovici Patachich et ab incarcerato lactam 200 fl. exsolutionem, dimissus est, addereque debuerunt ex archidiaconatu illo ultra 2000 fl. Eadem tragoedia Chasmensibus accidit ea tantum differentia, quod vicearchidiaconus Joannes Skergatich, simul et parochus Gradacensis, pro suis locutus, ex respectu nobilitatis et cum episcopo conjunctionis ad carceres non merit missus, quamvis pueris lurconibus publice compellatus. Bexinenses ad septem prope milia promiserant, Varasdinenses cum Urboczatu prope duo, Paulini gratuito titulo ob votum paupertatis nihil, ex censu autem a Varasdinensi tricesima exsolvendo milia plura, Jesuitae et quidem Poseganus rector gratuitos fl. mille, Zagrabiensis in desperatis debitis Carnioliae, admanuatis illico obligatoriis, quo etiam Varasdinensem inclusit, tria milia. Oblatamque pecuniam intra dies 30 exsolvendam et canonico Popovich consignandam, statutum est, dissolutaque synodus, per quam in universum amplius 30 fl. milia sunt promissa.

538

Opportune perdives Jamniczae parochus Szlachanin fuerat mortuus sine testamento, hujus plura milia ab episcopo sunt accepta. Ab ecclesia Bisztricensi plura milia, Pregradiensi multa, Petrinensi mille, aliisque non modica recepta sunt.

Capitulum Zagrabiensis ecclesiae ex parte sua 2000 fl. gratis obtulit, ad interesse amplius 70 milia fl. Privative singuli canonici episcopo offerre quidpiam debuere. Prodivit notabilis magnaque summa; superi noverint, an verificatis praesumptionibus, episcopum non modo de suo nil dedisse, sed et multa milia revervavisse, parochorum praecipue, cum illi nullum interesse vel acceperint vel accipiant, aut quaslibet assecuratorias regias, neque pro his sciscitari audeant, sive suis sive ecclesiarum.

Politicus reipublicae status gravem habuit praedictum congressum et pro separatione status eeclesiastici a reliquo corpore istud accepit, potuisseque prospici melius, bene dicebat.