XCVII. ILLUSTRISSIMO AC REVERENDISSIMO DOMINO HIERONIMO MATEIO ASCULANAE URBIS MODERATORI SAPIENTISSIMO ODE PANEGIRICA
Ille canat fulvo viduatum Phasida villo,
Hic magnae primordia Romae.
Emathii Martis fremitus Poenumque rebellem
In populos transmittat Iberus
Vate sacer gemino, tetricae dum tertius aptat
Saeva cheli tractanda docetque
Ethen Herculeam dirosque Agamemnonis Argos
Hesperio saevire coturno.
Me nec Pannonio calidi Mavorte triones,
Cognatae nec vulnera gentis,
Non Ister dominus, non lauro cansitus Albis,
Sub grandi vel Gallia sceptro,
Tempora quaeque suis signare assueta triunphis,
Impulit, Aoniumque vigorem
Nemo mihi circum precordia duxit, ut aureum
Digna daret mihi carmina pecten,
Quam tu, Matei, cuius sub iure Truentus
Se Tiberi vix cedere sentit.
Quem puerum quondam nitidis Sapientia pennis
Fertur in ambitiosa Tonantis
Atria duxisse et lotum Permesside lynpha
Nectareo pavisse liquore.
Annuit, haud fallor, dextro de vertice Pindus, 208
Qua molles agitabile gramen
Exercet Zephyros, ludentique attremit aurae
Faticano silva atra recessu.
Ter quatit, en video, sacras vis enthea lauros,
Ter rutilum sinuatus in anguem
Fulgor obit colles, ter acuto scissa fragore
Iam Phoebi cortina recedit.
Audio, iam resono pertentans barbiton auno
Mateium circumsonat ultro.
Phoebus, io, et rigidum domina testudine montem
Excitat, auritaeque sequuntur
Illicet audito Matei nomine rupes
Et sylvis vaga saxa revulsis.
Romulidae tanti meritis iam maxima moles
Mateidum splendore corusca
En super et volucrum pennis loca inhospita et ultra
Fulminibus data rogna movendis
Surgit, templa Iovis grandemque irrumpit Olympum
Et puris caput implicat astris.
Quae Policleteo spirant simulacra sub ictu!
Quos vultus, quae nomina cerno!
Hic sua sceptra tenet triplicem terrentia mundum,
Terna cui stat fronte potestas,
Heros innocuus, cui circum ex ordine gaudent
Magnanimi fervere nepotes.
Hos lauri, hos palmae cumulant, hos Palladis arbor;
Exuvias Geticosque triunphos
Centeni crispant iuvenes; thoraces aheni
Et galeae glomerantur inanes
Ensesque et pharetrae lunataque signa Gelonum
Et fixi praecordia Thraces.
Tres cerno, roseo queis firons incincta galero,
Spem Romae atque orbis amores,
Si tamen aspicio, nam quae lux prodit ab ore
Attonitos premit obvia visus.
Carole, te merito coluit glacialis Hierne,
Eroo qui pectore magnus
Sacratam Solimae gaudes praeferre decussim.
Parrhasium te vidit ad Istrum
Fulgentem titulis Mavors, Iosephe, tuamque 209
Roma fidem, tua iura probavit
Emilia, Adriacique manum tremuere leones.
Magnanimis Hieronimus ausis
Emicat et vasti pulsum de culmine mundi
Eugenium revocasse triunphat.
Nec minus auspiciis felix Lodoicus avitis
Trans Ligerim Rhodanumque ferocem
Armatos fudit per Gallica regna timores.
Castalidum mox una sororum:
»Occubuere duces, sed tantae damna ruinae
Progenies geminusque rependit
Heres virtutum, par laudibus, atque duorum
Ad summae volat atria laudis
Nobilibus proavis non dedignanda iuventus.
Bellipotens Tagus aurea fratri
Vellera donet, io, veterisque insignia Frixi!
Crede, tibi maiora parantur,
Qui totam heroa complectoris indole Romam,
Qui magnos, Hieronime, sensus,
Qui labris tactas lynphae Aganippidos undas
Perpetuum transmittis in aurum.
Te vastae mentis tollit vrgor aliger ultra
Mortalem nisumque fidemque.
Naturae latebras superumque arcana sagaci
Conatu metiris et ore
Devolvis nitidae torrentia flumina Suadae.
Quid genium, quid pectoris ignem
Spernentem vanos fastus seseque minorem
Fortunam, quid ferre laborem
Vallatum sacro Themidis terrore tribunal?
Fata loquor, sic numina cogunt.«
Tu semper cresces titulis, dein murice cinctus,
Mox triplici spectandus in auro
Ad tua porrectos cernes vestigia reges.
Tu nostros ne despice cantus!
Numen inest vati, vatum mens consona caelo est,
Nec certus scit fallere Apollo. 210