CLI. PARAPHRASIS V. EXTEMPORANEA IN HORATII ODEM: »IMPIOS PARRAE ETC.«
Quisquis inexhaustis pollutus pectora culpis
Impiat ore diem, raucae praesagia parrae
Horrescat plenasque canes, hunc actus ab alto
Lanuvio per prata lupus foecundaque vulpes
Terreat, huic viridi serpens transversus in agro
Rumpat iter, Geticae properet de more sagittae
Atque citatorum cursus perrumpat equorum.
Nil est, quod timeam de te, Galatea, pudoris
Egregium specimen, cui multo numine pectus
Surgit et ingenui ludunt per corda calores.
Aurorae e thalamis et primi a lumine solis
Felix auspicium votis precibusque ciebo,
Ne mala te cornix, pluviae praesaga futurae,
Per tacitas limoque graves transvecta paludes
Detineat cogatque tuos abrumpere cursus.
Felix semper agas quocumque in littore mundi
Et nostri, Galatea, memor, nec sidere ab ullo
Decedat tanto noster de pectore vultus.
Sic te crudeles monitus volucrisque feraeque
Et canis et pici praesagia laeva relinquent.
Attamen Ismaria Boreas metuendus ab Arcto
Propendet, saevamque manum protendit Orion
Pronus in Oceanum, velox urgere carinas
Totaque commissis disrumpere marmora ventis.
Novi ego, quid possit violentus Atabulus et quid
Non penna meliore Notus, quid et Adria peccet
Dives ab exitio populorum et puppibus haustis
Aurea cum toto retinens commercia mundo.
Turbatum furiis pelagus ripasque frementes
Haedorumque ortus et sidera turbida nimbo
Nigraque sustineant vertentibus aequora Cauris
Arsacidium pueri notique per arma Britanni
Sauromatumque nurus Romani et nominis hostes,
Non animus pectusque probum. 256
Sic et Agenoreos linquens Europa penates
Credidit infido corpus iuvenile iuvenco,
Quaeque audax fuerat durum modo stringere cornu
Atque coronata tauri cervice sedebat,
Extimuit nigris sulcatum piscibus aequor
Fluctusque instabiles et mille pericula ponti.
Eheu, quam felix quondam! dum septa procaci
Agmine Sidonidum gemmantia lilia carpit
Et digito properante rosas: en perdita Nymphe
Noctem intempestam tenebrisque obducta profanis
Aequora et horrisono late spumantia fluctu
Conspexit lacrymans similique in imagine sortem
Agnovit miseranda suam. Tandem omine laevo
Obtinuit magno quondam vagita Tonanti
Littora et effusam centena per oppida Creten.
»Heu, pater, ex tantis opibus mihi linquitur«, inquit,
»Nil nisi solus amor, nomen quoque triste parentis.
En modo per Tyrias virgo nitidissima gentes
Et centum quaesita procis felixque deorum
Progenies fueram, peregrina en sede relinquor
Et iubeor surdos lacrymis et supplice voto
Nequidquam pulsare deos. Quid iam mihi prosunt
Thura, quid infido quondam data victima caelo?
Nunc nudo orbe queror, neque cernunt numina luctus,
Et nunc sola meis ululatibus insonat Echo.
Non fugi patriam, fallaxque per alta iuvencus
Sustulit invitam, sed nunc, quocumque diei
Lampas adest, Phoebique regit gravis orbita cursum,
Ipsa nocens dicar. Laesae pro crimine famae
Ingens supplicium, profugis quoque poena puellis
Iure potest non una dari, mors una dolenti
Sat foret, at laeso non est satis una pudori.
Forsitan et nostros illudit eburnea sensus
Atque oculos species, Stygiis quae prodita portis
Pallida per tacitam dispergit somnia noctem.
Sed tamen et tango fluctus et littora cerno:
Certa fides nostro est certique in crimine vultus.
Cur littus tetigi infelix, cur fluctibus istos
Commisi gressus, tauri cur colla vel armos
Virginea tetigisse manu, cur linquere flores, 257
Cur volui charas fato suadente sorores?
O mihi si tristem dedat fortuna iuvencum,
Illius in fatis nostrum satiare dolorem
Et lenire probrum, meritas et sumere poenas
Aggrediar: saevo cervicem scindere ferro
Candoremque cutis nigro conspergere tabo,
Frangere tum cornu vacuoque hoc littore vellem
Saevitiae dare vela meae. Sed turbida, sed quid
Vota alacri rapienda Noto, quid conor inanes
Luctus et longis irae dare verba querelis?
Opprobrio infelix regalia tecta reliqui
Et claram fulgore Tyron succoque nitenti
Muricis Eoi Sidonaque navibus aptam.
Cur ergo ulterius frustror Cocytia regna
Atque moror Stygias anima saturare paludes?
O si quae nostrum circumvolat umbra dolorem,
O si quis superum nostris, rogo, providus adsit
Criminibus, velit ipse feras huc ducere tigres
Et rictu spumante leas, namque ora ferarum
Implere exopto, dum sum speciosa, meique
Corporis haud mollis defluxit in aera succus,
Dum verna est facies, dum pallor ab ore recedit
Et macies tremebunda genis. Quid vilis et excors,
Quid cessas, Europa, mori, quid digna moraris
Fata, quid Elisio vitam committere nautae?
Non cernis patris gladios mortemque iubentes
De Tyria regione minas? Non solvere vitam,
Non potes horrendum vicina ex arbore pondus
Esse? Secuta tuos haec tristis fascia casus
Virgineum poterit nodo perrumpere collum.
Nonne supercilium rupis disruptaque cernis
Saxa? Potes rigidi per dura, per invia montis
Delabi in fluctus probrumque immergere ponto.
Eia age, pone metus saltumque ingressa virilem
In caput urge viam: te Nereus udaque coniux
Expectatque suis amplexibus Amphitrite,
Ni divum soboles, ni regum sanguis heriles
Forte velis tractare colos dominaeque superbae
Carpere sollicitum rigido sub verbere pensum.«
Dum sic solatur hictus, dum talia ventis 258
Declamat virgo madidoque in margine luget,
Pone adstans lacrymas miserasque impune querelas
Ridebat formosa Venus, positaque Cupido
Crudelis pharetra laxoque inamabilis arcu
Mox ait: »O nostro numquam linquenda favori,
Macte animis, Europa decens, nec territa mites
Incuses superos et pulcrum, virgo, Tonantem.
Sat furiis iraeque datum. Iovis uxor et almae
Iam pellex Iunonis eris: te sidera et orbis
Suspicient semperque colent, non tempora questus
Haec sunt. Singultus ultro et suspiria mitte
Fortunamque feras et tantae praemia sortis
Accipias modice, nec per tua corda superbus
Pervolitet, pia virgo, tumor: tua nomina mundus
Induet, et sectae terna in divortia terrae
Europae magno cupient cognomine dici.
Nunc frangenda petas invisi colla iuvenci,
Si potes, et grandem laceres furibunda maritum.«