2.
Terrigenûm viso lapsu suprema Tonantis
Maiestas, decorat virtus quem propria mitem
Se praestare reis, tantae ne damna ruinae
Perdita lugeret sine fine propago parentis,
Concilium vocat: hic Triados cui tota regendae
Naturae incumbit moles, concordia semper
Arbitria, ad tantae veniunt suffragia causae.
Ante tamen quam quicquam homini caeleste tribunal
Deferret, metuenda suas sic prima querelas
Exposuisse Themis fertur, grandi ore locuta:
"Quae poena humano sceleri, quo tota propago
Terrigenum prostrata iacet, vi legis et aequi
Conveniet, dubium, faciat pendere quod illam
Non habeo: iam dicta reis laesae arboris, est mors.
Et mors illa quidem, non quae terrestre resolvit
Corpus et in cineres vertit; manet altera peior,
Atque aeterna animi ruituri in Tartara tabes.
Peccati quod homo reus est, iam debita carni
Vindicta est tumulus, mentem infelicior Orci
Flamma manet; vetita prior haec peccavit in esca:
Mens est tota nocens. Restat conferre nocenti
Aut poenam, aut veniam; medio non convenit error.
Quis locus hic veniae? Ratio quae poscit iniquo
Donari generi noxam? Num futile pomum
Delicias inter reliquas hortique superba
Illicia, aeterni vetito praeferre Tonantis
Vim facit ad palmam? Sed quem sperare maligna
Infectaque hominum poteris radice, remissi
Flagitii fructum? Si, dum fuit integra, motus
Ignara oppositi fallax immitia radix
Poma tulit; si tot Charitum stipata tuarum
Praesidiis natura ruit, num mortua virtus
Efficiet quod viva negat? Male demitur igni
Infecunda dapes quae non promiserit arbor.
Sit locus immeritae veniae tamen; ecqua reponet
Ius raptum obsequii moles? Iniuria laesi
Numinis excedit meritum, quod pendere possit
Humani levitas operis. Lex pacis in aequa
Lance sita est: pretioque pari nisi suppleat audax
Obsequii mensura scelus, consistere vera
Pax nequit aut hominibus concors cum Numine pectus.
Aligeris forsan potior terrena videtur
Conditio? Nihil excelsos miserata, Tonantis
Praeteriit genios pietas, quos iusta voluntas
Numinis extrusit caelo flammisque ligavit.
Quis tamen humanae tentet componere faeci
Angelicas dotes? Tantae excellentia mentis
Si culpae veniam nescit, qua lege licebit
Audaces commissa homines exolvere noxa?
Aliger erravit; damnatur: mitius unde
Iudicium sperabit homo? Constringat utrumque
Par damnum, si culpa fuit communis utrique.”