Ritter Vitezovic, Pavao (1652–1713) [1700, Zagreb]: Croatia rediviva, versio electronica, 68 versus, verborum 7054, ed. Zrinka Blazevic [genus: prosa oratio - historia; poesis - elegia] [numerus verborum] [vitezov-ritter-p-croatia.xml].
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
Quo ad vero Civitates memoratas, ei argumento, ex Porphirogeniti relationibus desumpto
inhaeret, quod Diocletianus Imperator, valde Dalmatiam amavit, unde etiam populi Romani colonias eo deduxit.
Et postquam Slavi Romanos deleverunt, eorumque loca tenuerunt, reliqui Romani in orae maritimae oppidis servati, eaque etiamnum tenent, et sunt ista: Rausium, Aspalathum, Tetranguria, Diodara
/Ioannes
Lucius, De Regno Dalmatiae et Croatiae libro 1. capite 6./. At sicut
Mare Dalmaticum dici non poterat, antequam ipsi Dalmatae mare attigissent, quod diu post Romanorum adventum evenisse constat: neque aliquis ex antiquis auctoribus Dalmatici maris mentionem facit, solus Ptolemaeus aliquas ex Insulis Adriaticis, quas caeteri inter Liburnicas ponunt, Dalmaticas nominavit:
sic etiam, deletis Romanis et
Dalmaticae Provinciae nomine sensim cessante, nec Mare Dalmaticum, nec Insulae Dalmaticae, minus Civitates, in Continenti Croatico sitae, Dalmaticae
dicendae sunt. Et sicut Rausinam Porphirogeniti Civitatem sua liberalitate Dalmatiae
adimit, Slavoniae approprians: ita magis Spalatum et Iadram (Tetraguria minus curata)
Slavonicae earum Croatiae iure bono reliquisse debuisset, non ignarus suarum in utroque
opere /De Regno Dalmatiae et Croatiae et Memorie di Trau/ traditionum, ubi revolutis
Dalmatiae Civitatum Archivis, inter tot divorum Croatiae et Ungariae Regum privilegia nec
unum reperitur a Graeco aut Franconico quopiam Imperatore illis concessum. quin
Privilegia Regum Croatorum
Cathedrali Ecclesiae Traguriensi concessa, adhuc
ante Beati Ioannis Episcopi
illius tempora periisse
/Libro 2. capite 11./
indolet. Sed eaedem ipsae Dalmaticae Lucii nostri Civitates tam Croatiae Regibus, eorumque
Vices gerentibus Banis, ac ipsorum substitutis Vicebanis anterioribus temporibus parebant:
quam etiam ex Croatica Nobilitate proprios sibi Comites et Protectores semper eligebant.
ut apparet in praeliminari eiusdem operae, Memorie Historiche di Tragurio intitulatae:
ubi Comitum et Protectorum Civitatis Traguriensis deducta serie, ab Anno Christi 1000,
usque ad Annum 1420 et ulterius, meri Croatiae, Regiique Comites illi praefuere. quam totam seriem 36. tantum annis (id est
a 1322, ad 1358) Veneti Praesides interruperunt. Quod vero /De Regno Dalmatiae et Croatiae
libro 2. capite 15./
Dalmatas a Croatis etiam Latinos nominatos reperiri asserat;
ac ulterius /In praefatione Memorie di Trau/ dicere praesumat: quod
lingua Romana moderna, o volgare, non piu Italiana che Dalmatina puo
dirsi: id a nullo Dalmatarum, sed
nec ab Italo linguae et regionis gnaro facile quis audiverit aut legerit. Dalmatae namque
ipsi (servato hoc veteri Provinciae Romanorum in Illyrico institutae nomine) licet etiam
Ducali Venetorum a Regali Croatorum iurisdictione separati, raro se Dalmatas (taceo Italos
aut Romanos) sed Slavos et Croatos proprie, vernaculamque Slavam, Slovinicam, Croaticam,
vocant. Nec ullus est inter innumeros gentis huius, genio ad Musas aeque aptissimae ac
deditissimae, qui vernaculam secus nominaret; ut supra memoratus Barakovich Iadrensis
utrumque opus suum (Jarula uresna et Vila Slovinka) Slavonicum et Croaticum, Patriamque
Croatiam ait: summam, Vilae premissam, sic ordiens;
Zgovor, strah i suze, razmirno dreselje,
Ljuben cvil i uze i skladno veselje.
Slovinske Dexelje, da xivu slovuchi,
Izpunif me xelje grem svitu pojuchi.
Quod Latine sic efferi potest;
Condictum atque metum, lacrymas, incommoda belli,
Dilectos gemitus, vincla et concordiam amorum,
Illyrici tellus ut vivat nempe sonora,
Orbe canens compos votorum pergo meorum.
et in responso ad Presbyterum Matthaeum Thomasevitium /Ibi pagina 267./
U slozi Harvatskih, menise tako mni,
I pismah Slovaçkih, da tebi druga ni.
id Latine sonat;
- - - Chrovato carmine, cantu
Illyricoque, ullum vix tibi credo parem.
ac ad eundem auctorem Ioannes Tonkovich Canonicus Sibenicensis sic /Pagina 269./
applaudit;
Da pokle livadi i gorre Planinke
Çastni glas osladi tve Vile Slovinke,
Spivajuch Zadarske pohvale dostojno
I slave kotarske istinom vokolno
Poznasse pokojno Hervatsku çistu kërv.
quod ita interpretatur;
At postquam campos, postquam iuga montium obivit
Illyricae Musae fama decora tuae,
Urbis condignos modulata Iadrensis honores,
Et circum iusto regna Liburna modo;
Sincerum genium gentis novere Croatae. etc.
Ritter Vitezovic, Pavao (1652–1713) [1700, Zagreb]: Croatia rediviva, versio electronica, 68 versus, verborum 7054, ed. Zrinka Blazevic [genus: prosa oratio - historia; poesis - elegia] [numerus verborum] [vitezov-ritter-p-croatia.xml].
|