qui haec mentis vitia sapienter correxerit, posse illum ita externorum Malorum acerbitatem lenire, vt nihil tranquillitati suae obsint. Id porrò perspicuè comprobari videtur dissimillimo animi habitu, quo diuersi eosdem saepe casus excipiunt, alij ad extremum maerorem deiecti; alij suâ nihil è quiete dimoti. Cum enim res vtrobique eadem sint; non aliunde profectò, quàm ex dissimili circa ipsas iudicio ea oriri animorum, atque affectuum diuersitas potest. Propositae modò rationi noua lux additur tum illius exemplo picturae, quae diuersas diuerso è latere spectantibus imagines reddit; tum praegnantium foeminarum, quae, quas animo species concipiunt, eas teneris saepe foetibus solent imprimere. Iamuero haec mentis peruersitas, fortuitos aduersùm se casus opinione suâ roborantis, nusquam manifestiùs elucet, quàm in solicito eorumdem absentium timore. Quid enim tunc externi vim infert? Quidue animum, nisi ipsemet animus, fodit? Reprehensio eorum stultitiae, qui vano, et inutili futurorum, immo et nunquam fortasse futurorum discriminum metu, omnem sibi praesentium Bonorum laetitiam, atque fructum corrumpunt, perpetuisque seipsos, ac penè tartareis cruciatibus torquent. Et sequuntur vsque ad 26. Quos ideo cruciatus in fabulosâ Mycenaei Andremonis imagine expressos proponimus. Quanquam parùm poeticis, ad eos adumbrandos, commentis sit opus: cum plurimorum in vitùm poeticis, ad eos adumbrandos, commentis sit opus: cum plurimorum in vitâ perpetuis agitatâ inanium formidinum

laruis, citra fabulam, passim occurrant. Atqui nihil hisce terroribus stultius, et rationi oppositum magis: primò, quia nullum afferunt euitandis Malis praesidium: quin ea potiùs anticipant, atque longiùs producunt. Deinde, quia plurima nobis obijciunt ficta, et nunquam euentura infortunia, non alium propterea relaturis improuidae formidinis fructum, nisi, vt inanium solicitâ expectatione Malorum verè tristes, ac miseri simus. Postremò, quia plus saepe cruciatùs ex Mali prouisi metu, quàm ex ipso Malo praesente percipimus: cum eo ingenio sit timor, vt et maiora veris concipiat, quae procul intuetur, Mala; et quouis temporis puncto totam eorum longitudinem colligat, collectâque adeo vehementiùs animos torqueat. Quae vltimo loco proposita ratio vt planior ad intelligendum sit; statuitur quauis in re aliud esse amplitudinem spatij, aliud vim, et vehementiam naturae, nec, qui dolor sit longior, eum esse propterea acriorem censendum. Nam, cum nullo temporis puncto praeteriti, futurique cruciatus, vtpote absentes, sensu percipi valeant; nullo etiam temporis puncto plus doloris re ipsâ percipitur, quàm, si vnicum intra temporis punctum ille totus desineret. En igitur quo pacto Timor sibi Mala congeminet. Nimirum, cum quouis momento totam ille sibi praesentem efficiat, et simul intra animum colligat futurorum seriem dolorum; totâ illâ coniunctim, multòque propterea vehementiùs, quàm eorum innata vis ferat, quouis tempore animum cruciat.

Vnde colligitur, nullum esse intestino hoc tortore funestiorem tyrannum: vtpote qui barbaram, nec ab vllis vnquam Tyrannis inuentam, grauissimè simul, diutissimèque torquendi artem et vnus inuenerit, et in eos, quos sibi obnoxios habet, continenter exerceat. Perpensâ iam illius immanitate, facilis, et nulli non obuia ad eam retundendam praxis proponitur: si nimirum, cum anxia futurorum cura pulsare animum coeperit; haec nobiscum ritè agitemus: primò, nihil Mali adesse in praesentiâ, quod vel corpus, vel animum premat. Cur igitur angamur potiùs Malis, quae absunt; quàm fruamur Bonis, quae suppetunt? Secundò, licet multa possint aduersa euenire; incertum tamen esse, an sint euentura. Cur igitur certum incertis de Malis praesumamus dolorem? Tertiò, etiamsi, quod metuimus, ineuitabili lege subeundum sit; non defuturum tamen mox tempus dolendi. Cur igitur anticipare, et producere illam vltro tristitiam velimus? Cum è contrario, quantò illa grauior mox erit; tantò par sit nunc solertiùs prospicere, vt praesenti compensetur securitate, et laetitiâ. Importunis timoribus per hanc praxim resectis, plusquàm dimidium recidi ex humanae miseriae cumulo ostenditur: cum illius longè maior pars in futurorum curâ, quàm in praesentium Malorum sensu sit posita. Falso igitur de Naturae, Fortunaequae saeuitiâ homines queri, iustiùs sui accusaturos timoris dementiam, qua vtriusque tum Bona corrumpant; tum Mala congeminent. Non tamen propterea omnem futurorum

casuum praemeditationem, cum Epicuro, Sapienti interdicimus. Quin illam prudentiae consentaneam, instruendisque aduersùs ventura Mala animis apprimè opportunam censemus. Falsò quippe Epicurus docebat, ex eiusmodi prouisu nihil aliud, quàm vanas formidines, et aegritudinis incrementum, referri: cum veriùs Malorum inde sensus, atque terror soleat imminui. Id verò multis, apertisque rationibus confici potest. Nam Inscitia, ceu nox, semper trepida: prospectisque multò leuius, quàm ignotis percellimur: eodem planè pacto, quo minùs in luce, quàm nocturnas per vmbras, trepidi sumus. Exemplo esse potest securus Alexandri Macedonis, sub ipsam horam ineundi cum Dario certaminis, somnus, quem vigil de futurâ pugnâ meditatio praecesserat. Atque hinc prima ratio nostrae aduersùs Epicurum propositionis eruitur. Qui enim casus impendentes prospexit, illorum iam vim, naturam, et magnitudinem cognitam habet, minùs idcirco ad subitam aggressionem trepidaturus, quàm qui, nihil eiusmodi antea meditatus, vel leuissimâ, et saepe inani consternatur, ignota pro maioribus ducens, occursantis discriminis specie. Afferuntur nonnulla exempla inanium terrorum, qui ex rerum obiectarum ignoratione oriuntur. Qualis ille, quo suos Heliogabalus conuiuas affecit, exarmatis leonibus in triclinium immissis. Nec non Panicus, apud Tacitum, Romanis

in castris tumultus, quem perturbatus, trepidèque ruens equus conciuerat. Altera ratio, cur Mala praeuisa leuiùs afficiant, ex eo deriuatur, quia minùs violens est transitus à prouisu doloris ad eiusdem experimentum, quàm ab omnimodâ securitate ad subitum, et totum simul ingruentem oppositae sensum maestitiae. Cui rationi affinis est Tertia, nimirum assuetudo, et quoddam veluti callum, quo animus, crebrò secum Mala pertractans, ad eorum horrorem, ac sensum paulatim obdurescit. Postremum argumentum, quo rerum aduersarum praemeditatio non solùm suadetur; verùm etiam, qualis debeat esse, explicatur, in eo positum est, quòd per ipsam locum, et opportunitatem nanciscimur, idonea aduersùs prospectos casus comparandi praesidia: quo in apparatu vel tota, vel pręcipua vtilitatis est ratio. Si enim ita quis futura Mala praeuideat; vt nihil de infringendâ opportunis armis illorum vi cogitet, quin potius ea caeco timore aduersùm se augeat, ac roboret; optimo sanè iure huiuscemodi curam, tanquam supervacuam, et noxiam, Epicurus potuit reprehendere: nec nos minùs in priore libri parte eam prorsus euellere pro virili contendimus. At si non solùm de Malis, quae possunt accidere; sed simul etiam de rationibus animus cogitet, quibus illa possit tutiùs excipere; huiusmodi praemeditationem animorum tranquillitati nequaquam officere, quinimmo rationi maximè congruam, et ad moderandos timores accommodatissimam esse nemo Sapiens negauerit. Et talem profectò expertus est Acheorum

fortissimus Imperator Philopoemen, cuius in hoc genere solertia describitur. Neque nos vtilem experiemur minùs, si, illius exemplo, quidquid in gerendis negotijs, vitaeque in vsu aduersi potest contingere, sedulo cogitatu assuescamus prospicere: tum statim, quae cuique casui leniùs ferendo aptissima sunt, conquiramus Sapientiae praecepta, ijsque velut armis mentem tegamus. Horum verò preceptorum copiosa in duobus, qui sequuntur, libris supellex promittitur.