Kitonic, Ivan (1561-1619) [1619]: Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica, 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [kiton-i-dir-meth.xml].
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
optime sciret, illud sibi adhuc deberi, et nondum esse exsolutum, iuramentum
decerni debere. Neque tam literam ipsam Decreti aspiciendam (quae de primis
contrahentibus personis, et non de succedentibus, intelligi videtur) quam
laesionem conscientiae praecavendam, et veritatem rei magis attendendam
necessario esse. De experimento autem restantis quantitatis in huiusmodi
debito, vel mutuo, si praesertim Actor sic voluerit, poterunt sibi invicem,
tantum solas suas in personas iuramentum deferre; neque ita volentibus, ulla
fiet iniuria, vel etiam legum destructio. Ubi Nota, quod mutuum dicatur Ex
Meo, et Tuo, quasi meum fiat tuum, et non e
contra. Ex quo, non parva vis naturae elucet, quae vult, non potius aliis
communicativos esse, quam ab aliis participativos. Sed, proh tempora!
proh mores! quotus quisque iam est, qui se libentius
aliis communicare, quam ab aliis participare velit? Certe Pagani nos
superant beneficio mutui, adeo iam refrigescit charitas Christiana, et aes
latebris potius conditur, quam ut usu proximi splendere deberet. Est autem
Mutuum, creditum certae quantitatis, ea lege datae, ut eadem ipsa quantitas
reddatur in genere, sed non in specie, ut decem floreni, non illa eadem
pecunia, sed in alia. Commodatum est, quod gratis datur ad certum tempus, et
usum tantum, et debet idem numero, vel etiam specie restitui; ut equus ad
usum unius diei concessus. Debitum vero, et ad haec, et ad alias
commutationes rerum generaliter refertur, quod scilicet cuivis quomodolibet,
ex propria concessione sua debetur. Ubi Notandum, quod veteres Romani, in
tali casu debiti, vel mutui, ubi scilicet nulla probatio esse potest, tale
ferebant iudicium: si enim partes pares erant, seu boni pariter, seu mali,
tum illi unde petebatur, hoc est Reo credebatur, ac secundum eum
iudicabatur, Ast si pares non erant, tunc meliori fides dabatur, et deterior
condemnabatur. Gellius lib. 14. cap. 2. Sicque ex sola virtutis
opinione, et vitii detestatione, absque
127
Kitonic, Ivan (1561-1619) [1619]: Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica, 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, ed. Neven Jovanovic [genus: prosa oratio - tractatus] [numerus verborum] [kiton-i-dir-meth.xml].
|