Immanibus tremenda vel ipsis barbaris,
Ut quisque earum contuens vertigines
Horrescat et toto tremiscat corpore!
Vides ut illa, Caesar, horsum, ecce, irrotet,
Et illa contra pulsa diversum petat?
Quod ducit una, dissecabit altera.
Ceu quum molossi dente cervam continent,
Hic quam tenaci fauce pressim detrahat,
Alterque contra dente mordaci petat,
Quoad lacera turpi membra tabo defluant.
Max: An non acerba sint nimis spectacula,
Plebs unde nostram coarguat tyrannidem,
Quod tanta praetenerae puellae infligimus?
Ich: Nulla in deorum hostes nimis poena est gravis.
Gaudebit una vulgus, arasque Isidis
Et numen Apis thure crebrius colent,
Quorum videbunt despicacem psaltriam
Luere merentes numinis spreti cruces. 1427 et toto] at tanto A. 1412] Stat. silv. 1,1,63sq. strepit ardua pulsu / machina. 1416] Verg. Aen. 11,351 caelum territat armis, cf. Stat. Theb. 3,320sq. caelum ... territat. 1418–22] H 1267–71. 1418sq.] C 1649sq. 1420–22 Christianae … pectinis] C 1655–57. 1424] BM 3,450 Currere protensis armata volumina rostris. 1428–546] H 1272–390. 1435–39] C 1658–61; B 1585–87.

Sic Phoebus olim despicatus Marsiam
Laniavit exesa cute humeris turpiter,
Pallasque Arachnen et Gigantas Iuppiter.
Ita quisque divûm numinis sui decus,
Quamvis cruenta comprobant per supplicia.
Et tibi faventes hac via reddes deos,
Si numen istud despicatum vindicas.
Max: Si me deorum numen ultorem petat,
Monstrabo in ipsos quantus ultor sim deos,
Si tamen, ut horum servo numen sedulus,
Sic ii vicissim regna confirment mea.
Ich: Hoc, Caesar, ipsi caelites tibi asserunt.
Max: Faxo igitur artes sentiat virgo has novas,
Postquam repugnat pertinaci pectore!
Huc, miles, illam dissecandam protrahe,
Et plebis alta voce vulgus evoca!

Duris cruentam reddidi nuper flagris:
Vibice pulsa pulchrior post astitit.
Omnes negavi carcere in caeco dapes:
Vegetior illa post mihi comparuit.
En iam pararam sectiles tandem rotas: 1498 funerum] H 1342 : fuerum A. 1499] H 1343 : diva om. A. 1480] Prud. perist. 2,329sq. libenter oppetam, / votiva mors est martyri. 1495 trisculca ... face] Cf. ad 1360. 1501–05] B 1637–41; C 1714, 1719–23.
Effregit illas fulmen excitum polo.
Si iubeo ferro colla succidi magae,
Surgent ad instar Lernaei monstri decem.
Istuc probabo, extinguere ostentum est ratum.
Exere Satelles! Tolle sceleratum caput!
Liv: Contine, Satelles, dexteram, et manum preme!
Pel: Aliane, Caesar, iussa repressus morer?
Max: Quid, uxor, istoc, quaeso, praetendis geri?
Non tibi, quod ipse mando, creditur ratum?
Liv: Humana si tibi lex iubenda dictitet,
Parere iusta ratio suaderet tibi,
Sed quum benignum iuris humani virum
Exuis et ursi vim cruentam – ita efferox –

Libycaeve tygris aut draconis induis,
Coniunx monere sic aberrantem potest.
In hanc tyrannus, dedecus sceptri, furis?
Non huic superna sidera astare aspicis?
Adversus artes Christus expugnat tuas.
Dapes negasti, Christus huic caelo dedit.
Verbere cruento utrumque tutudisti latus,
Ille medicatus fortius robur tulit.
Et iam rotatas fulmine ussit machinas.
Quid pergis ergo numen usque offendere?
Christum verere potius, et deum invoca!
Max: Misera, nefandae vocis ora comprime,
Patrona Christi ne necem inde sorbeas!
Liv: Christus patrona non eget tali deus,
Sed nec recuso, si necem intentes mihi.
Max: Sectaris ergo Christianorum scelus?
Liv: Sum Christiana magis, ut evitem scelus.
Max: Illam reducas intus usque paululum,

Et verte, miles, hucce mucronem tuum!
Collum patronae Christianae decute!
Nil prosit illi, quod mihi compar fuit.
Agedum, satelles, mortis ictum devehe!
Dru: Eheu dolor, sic nos, Augusta, deseris?
Non te, domina, non te sinam solam mori,
Non, si oppetenda mors mihi tecum foret!
Pel: Sed ecce famulae brachium nostrum tenent,
Nec licet ad ictum destinare cuspidem.
Remove, puella, vertice amplexus tuos, 1513] succindi A, H 1357. 1537] Christo A, H 1381. 1528–37] C 1726–36. 1536sq.] B 1653sq. 1539–41 necem … Christiana] B 1671sq.; C 1737. 1540] C 1865. 1547] B 1687; C 1760. 1550–54] H 1391–95. 1552] C 1766.
Vel ego per ipsa brachia ictum destino!
Max: Per quicquid obstat, volve mucronem ferox!
Iul: Pro summe deus, Augusta siccine Livia,
Sic imperatrix, lumen orbis, occidat?

O Caesar, absit, facinus ut tantum patres!
Paulum efferatae mentis ignem mitiga!
Videbis huius turpitudinem mali.
Diceris unus coniugis tortor tuae,
Unus fereris gentibus passim tuis
Humanitatis Caesar immemor piae,
Grave quod inuret nomini probrum tuo.
Miserere, quaeso, vel mori una nos sine!
Max: Moriare simul an non, perinde censeo:
Christi modo cultrix furia nostra occidat!
Mel: Exue cruentum, Caesar, animum, deprecor,
Mitius in unam faeminam vir saevias!
Nec illud altum stirpis augustae genus
Tractes furore turbido dementius!
Sin te nec istud dedecus facti movet,
Nec amor iugalis, nec thorus, data nec fides,
Profusus iste lacrymarum nec liquor,
Quas ante vultus fundimus frustra tuos:

Saltem morare capitis hanc sententiam,
Donec repressum cordis irati iecur
Turba quietum iudicet syncerius!
Vix cessit usquam, quod subitus urget furor.
Max: Unde hae repente sunt mihi sophistriae?
Perage, satelles, imperata strenue!
Tollamus omnes dogmatis stirpes novi,
Ne quid veneni rursus usquam pullulet!
Nemo cadaver, praecipio, truncum levet:
Maneat petendum canibus et soli feris!
Liv: En, sum parata sub tyranno te mori.
Repudio foedus, sponsa quod nuper dedi.
Christus mihi vir est potens deus omnium. 1555sq.] B 1688sq.; C 1763. 1557–623] H 1396–421, 1425f., 1422–24, 1427–65. 1557–64] B 1673–79; C 1742sq. 1563] Cic. Sull. 88 ne qua generi ac nomini suo nota nefariae turpitudinis inuratur. 1568–70] B 1681–83. 1575–77] B 1684–86; C 1744sq. 1580–84] B 1691–93, 1696sq.; C 1746sq., 1757sq. 1580 Perage ... imperata] Octavia 438; 874. 1585] C 1752.

Atrox in omnes sine modo et modestia!
Thori iugalis comparem spreta fide
Iussit necari et canibus escam deseri.
Haud possit istud nostra ferre humanitas!
Etsi minetur Caesar horrendam necem,
Quamvis rebellis Caesari, humanus ferar:
Tollam cadaver debita condens humo.
Audebo multis unus ipse commori
Palamque Christum voce fari libera.
Quid huic puellae funeri astatis, precor?
Cla: Lugemus ambae, Porphiri, dominae necem,
Petimus et una turbidae luctu mori.
Mel: An non feroci saxa gestat pectore,
Quem nulla movit coniugalis lenitas,
Sed et trucidatos canibus artus dedit,
Communis olim quos thorus confoverat?
Cla: At ego putrescam citius una et lanciner
Lacerata canibus mille, quam istam deseram!

Por: Mitius habemus, virgines, remedium:
Tollamus intro funus istud clanculum,
Humemus usquam Caesare invito licet!
Minetur ille quidlibet mali mihi:
Humanitatis emori caussa pium est.
Mel: O vir benigni pectoris robur ferens,
Post fata pergis qui favere mortuis!
Por: Sed segne nimium pectus ad iustum fero.
Quum Caesar illam morte damnaret ferox,
Hunc tum favorem ostendere palam debui,
Fulcire iustam mente caussam libera.
Forsan furores nostra pressisset manus
Aut fortis una iuris assertor necem
Pariter obissem sub tyranno principe.
Sed deferamus corpus exangue famulae!
En Caesar istuc rursus atrox exsilit. 1588] B 1735; C 1773. 1590 sine modo et modestia] Plaut. Bacch. 613; Liv. 26,48,10; Sall. Iug. 41,9. 1591sq.] B 1736sq.; C 1774sq. 1594] B 1800. 1597sq.] C 1777sq. 1599sq.] B 1741sq. 1602 saxa gestat pectore] E.g. Ov. met. 9,614sq. nec rigidas silices solidumve in pectore ferrum / aut adamanta gerit. 1609sq. Tollamus … Humemus] B 1746. 1612] B 1748.

Por: Si iusta prohibes, quis tibi aequus serviat?
Max: Oboles sophistae Christianae dogmata.
Por: Fateor benigni numen aeternum dei,
Quod ista praedicat, tua quod uxor quoque.
Si crimen est, deum vereri maximum,
Non fugio poenas Christianus quaslibet.
Quin et mei commilitones strenui
Omnes idem mecum simul quoque sentiunt,
Unumque terrae conditorem ac aetheris
Christum deum nostrae salutis vindicem
Spretis diis vestrisque idolis invocant.
Max: Pro Iuppiter, pro divûm hominumque, pro, fidem!
Sic a suis regem ministris deseri?
Quam concidit mens nuncio tali mihi!
Ah disperii, qui perdiderim admirabilem
Belli ducem, titulis superbum Martiis,
Carum mihi Porphirium et semper intimum!
At vos, quis huc, o milites, insaniae

Redegit, ut deorum magna numina,
Quae prisca gens mortalium atque patriae
Venerata semper est hucusque antiquitas,
Lacesseretis tanta contumelia?
Por: Cur, imperator, ipsum non rogas caput?
Quidnam pedes quaerendo tempus conteris?
Mecum est agendum, si quid habes negocii.
Max: O pessimum et decem rotis dignum caput!
Pereant pedes cum inviso igitur mihi capite!
Auferte mox, apparitores, perfidum!
Quid tam diu cunctamini? Quid sistitis?
Apprendite et corvis epulandum apponite!
Corripe, satelles, sic furentem belluam!
Educ machaeram, stringe ferrum protinus,
Atque caput infestum diis et hominibus
Demete recisum! Sit mei iussi metus!
Cat: Perstet fidelis, Porphiri, mens in deum!

Scis, quod sit alto munus ita certantibus.
Por: O grata cunctis nuptiis magis dies!
Nunc opto, multi quod timent, tantum mori.
Ale: Et nos simul tecum cupimus, princeps, mori.
Lag: Et nos lubentibus animis tecum necem
Subibimus Christi sacro pro nomine. 1651] C 1864. 1653] B 1799. 1655sq.] B 1801sq.; C 1866sq. 1662] B 1781. 1670 prisca gens mortalium] Hor. epod. 2,2. 1673–76] C 1880–82. 1681] H 1496. 1683–88] H 1497–502. 1683sq.] Sen. Ag. 986sq. Aegisthe, cessas impium ferro caput / demetere? 1689–91] B 1803–05.
Aci: En balteum tibi reddimus, Caesar, tuum:
Dehinc militare Christo iam decrevimus.
Dux ille nobis idem et imperator est,
Nostrae salutis portus ille et anchora,
Qui vendicans nos a tua tyrannide
Caelestis aulae ducet ad palatia.
Max: Plutonis aulam intrabitis nequissimi,
Ubi vos triceps nunc opperitur Cerberus!
Hec: Caesar, tui similium est illa regia.
Por: Sic sic, agite, sic pergite socii mei!
Estote fortes, sitis imperterriti,
Nil vos minae, supplicia nulla terreant,

Christi a fide ne mors vel ipsa separet!
Agonotheta Christus ipse vos videt
Vobisque aderit in hoc pius certamine
Victoribus trophaea laeta praeparat.
Bru: Ne, quaeso, tantum, Porphiri dux inclyte,
Sis anxius fideique nostrae deroges!
Graviora tecum vicimus discrimina
Tecumque et hoc Christo auspice superabimus.
Has: Depelle, princeps, hanc procul formidinem!
Christum intimis gestamus in praecordiis,
Iam iamque tecum colla ferro subdere
Sumus parati et sanguinem profundere
Christique morte nostra testari fidem.
Cam: Per tela et ignes te ducem volumus sequi
Christumque voce confiteri libera.
Dii gentium daemonia sunt teterrima!
Max: Facesse tandem, quod iuberis, carnifex,
Et mox scelestos consecra diis inferis!

Pel: Invitus ergo bellicosum principem,
Quem mille timuit hostium iratum phalanx,
Miles cruenta segniter tollam manu?
Por: Valeto nostra dux, magistra et optima
Catharina, Christi virgo et sponsa nobilis!
Cat: Et tu valeto, athleta Christi, Porphiri,
Omnesque vos sancti et beati martyres,
Quibus deus caelique tota curia
Adstant, favent et gratulabundi statim
Sese exhibebunt obvios victoribus, 1693–95] B 1806sq. 1702 Estote fortes] B 1811; C 1890. 1705 Agonotheta Christus] E.g. Tert. mart. 5,3 Bonum agonem subituri estis in quo agonothetes deus vivus est. 1713–16] B 1808sq. 1720] H 1508; B 1810. 1722–24] H 1505–07; B 1828–30. 1727 athleta Christi] C 998; cf. e.g. Ambr. c.Aux. 15 athleta Christi non delicias sed passiones suas exigit. 1729] B 1812; C 1891. 1731] B 1813; C 1892.
Magno et triumpho vos vehent ad sidera!
Por: Mucrone stricto, miles, en caput feri!
Quin hic facesse iussa vestri Caesaris!

Post tot meorum funera et foedas neces,
En virgo: si vis ad thorum assensum dare,
Tot mihi meorum caussa vives funerum.
Sin istud audes pernegare, quod peto,
Vides quid istic perpetraverit furor.
Te fecit inde solum amor superstitem.
Cat: Servavit inde me dei nostri manus,
Incestus iste non amor, Caesar, tuus.
Quid mihi petitam tam diu differs necem,
Ut quos ad alta sidera habui praevios,
Sublimis una subsequar caeli domo.
Max: Indigna, video, verba pertinax refert,
Indigna vivere. Percute, satelles, caput!
Iaceat cadaver utrumque vulturibus dapes!
Repetamus arces, ut novos legam duces!
Mac: Audis, tyranne, dii tui sunt daemones,
Iniuste, crudelis, dei hostis impotens!
Quid coniugem, quid archistrategum nobilem

Neci dedisti? Et nunc in virginem furis,
Immanis, atrox, impie, exitiabilis?
Me excarnifica, lacera male, igne me crema:
Sum Christianus, traderer libens neci,
Tyranne, dii tui sunt atri daemones!
Mar: Est mentis inops, o imperator, gestiens
Martyr vocari. Fustibus tundi solet
Nec conqueri de iniuria: fustes date!
Cat: Optata nunc est hora mortis inclytae,
Qua facta Christi martyr attester fidem.
Sed, Christe, culpam, oro, remitte nesciis,
Miserere potius turpiter aberrantium, 1753] furis in virginem A. 1733–47] H 1503sq., 1509–20. 1733sq.] B 1826sq. 1735sq. Post … vis] C 1905sq. 1744sq.] C 1914sq. 1748sq.] H 1539sq. 1749sq.] B 1887, 1834. 1758–60] B 1844–46. 1761–67] H 1522–28. 1761] C 1931. 1763–65] C 1949–51; B 1926sq.; Vulg. Luc. 23,34 Pater dimitte illis, non enim sciunt quid faciunt.
Et si quis huius sit memor certaminis!
En pectus istuc et caput simul paro:
Demitte quovis, miles, ensem flammeum!
Mac: Catharina, Christi sponsa nobilissima,
Virgo archimartyr, pectoris adamantini
Gloriosa victrix: debitam certaminis

Palmam accipe, et coronam ter geminam aureis
Stellis radiantem cum triumpho posside!
Ascende regium thronum, fruere bonis
Caelestibus, beata abhinc perenniter
Nostri memor omniumque te invocantium!
Pel: Accipe supremum, virgo garrula, spiculum,
Et muta tandem vulnere aeternum tace!
Ehem, quid hoc monstri, sodales, est novi?
En sanguinis lac candidum fluit vice!
The: An non vident manifesta signa haec barbari?
An veritatis palpebris clausis iubar
Necdum valent caecutientes cernere?
Nivei scatebras lactis alma e virgine
Esse innocentis et pudici pectoris,
Non sentiunt illustre testimonium?
Fuit ista certe grata caelesti deo
Cuius nitorem tam liquor purus refert.
Bas: O fascinata daemonum ludibriis,

Somno et sopita errorum ah nimium pectora,
Quae tam stupendis nil moventur caelitum,
Virgo quibus coruscat haec miraculis!
Sed obstinata mente propugnant, suae
Hostes salutis, daemonas teterrimos,
Et arma contra ipsum impie movent deum.
Chr: Heu caeca corda, immaniora et tygride,
Humanitatis prorsus omnis nescia,
Quae in tam innocentem et singulari praeditam
Sapientia, pietate, castimonia,
Quin omnibus cultam probe virtutibus,
Ad haec Lagidae stirpis ortam sanguine,
Summo et Tonanti consecratam virginem 1789 ah] ab A. 1766] B 1929. 1767sq.] H 1529sq. 1779] Sepius in sexu fragili 418 Non sanguis de more fluit, sed flumina lactis / Erumpunt subito vice sanguinis. 1780] Carmelianus 572 Nonne vides manifesta deum tibi signa dedisse...? 1786sq.] H 1543sq. 1788–98] B 1955–65. 1791] E.g. Aug. in psalm. 56,17 deus et coruscat miraculis, et tonat praeceptis. 1794] BM 2,480 In verum movet arma deum. 1795 immaniora et tygride] B 1832.
Sic saeviere, ceu canina perciti
Rabie forent, furore vel plane ebrii!
Chu: Etiam necata per suas artes viget?
Tollatur inde corporis truncus procul,
Ne forte magica fiat arte septiceps

Capitave rursus lacte pullulent novo!
Sed quam venire numinis vim conspicor?
Quod lucis hucce fulmen horroris ferunt? Angeli duo
1: Inimica Christi turba, fugite istinc procul,
Maiore quondam concremandi fulmine!
O ter beati, qui tibi occumbunt, deus,
Pro morte vitam sempiternam nam impetrant!
Petitur labore vique sic caeli thronus.
2: Quin Christus istud virginis corpus suae
Condi et tueri monte Sinai iubet,
Ne foeda purum corpus attrectet manus.
Tollamus illo martyris virgunculae
Artus pudicos, numinis Christi domum!
Sed concinamus splendidum interim melos,
Quo praedicemus patris aeterni decus!